Au ceud chaogad do SHALMAIBH, DHAIBHIDH, Ar a dtarring as an Eabhra, A Meadar dhana Gaoidhilg, Le Seanadh EARRAGHAOIDHEAL. Neoch a dorduigh an seinm a Neaglaisaibh, agus a Dteaghlichaibh, a ghnathuigheas an chanambain sin is na criochaibh ceudna.
Biodh focal Chriosd na chomhnuidhe ionnuibh gu saidhbhir sa nuile gliocas ar dteagasg, agus ar munadh dhaoibh a cheile Salmaibh, agus a bhfonnaibh molta De, agus a gcainticaibh Spiorad alta ag denhamb ciuil don Tighearna le gras ion bhur gcroidbeadhaibh.
Do chuireadh so a gclo a Nglasgo, le Aindra Ainderson, a Mbliadanna ar DTIGHEARNA, 1659.
Do chum an LEGHTHORA.
ATa focal De, a L [...]ghthora Chriosduidh, ag teagosg gur cuid egin don adhradh agus do na ghloir is dleasdanach dhuinne a thabhairt do Dhig; a mholadhsan do sheinm a gcainticaibh Spioradalta le gras ann ar ngcroidheadhaibh. Agus do bhrigh nach fedar sin do dheanamh le tuicse an a canamhain choigridh. Ʋime sin do rinnsinne ar ndithchcall Sailm Dhaibhidh a chur a Meadrachd dána gaoidhilg, a gcoinne is gu biodh gleus ag na daoinaibh sin dan canamhain an ghaoidhilg, an Tighearna do mholadh, le canntaireaohd cheolmhuir ina dteangaidh duthcha fein, amhlaidh mar ata se ag cinneadhaibh eile. Ar an adhbhar sin, ata sinne ag earail ortsa agus ar mhead is a ghnathuighas an teanga ghaoidhilg, an chuidse do na salmaibh (iodhon an ceud chaogad diobh) ata ar [Page] teachd amach, do ghnathughadh chum gl [...]ire Dhe agus maith ar nanma fein, agus fos a gcoinne gu deanadh Dia sinne do threorughadh ann sa chuid eile chur amach, amhlaidh mar ata runn a guinn. Achd deagla gu gcuirfar an tsaothair bhegsa ann a neimh-shuim le cuid dhaoinaibh, arson gu bfuil cuid chro [...]innte, ar an adhbhar sin, tabhair fa near gu raibh iomdha ni ag deanamh na hoibairse ro-chruaidh orain, arson. 1. Gu bfedar na Sailmsa a chur ann sa ghne Meadrachd sin ata comhuighach, anosach don teangaidh Ghaoidhlig, chum gu hiodh iad freagrach do na fonnaibh gallta. 2. Tuig nach raibh iad riamh roimhe so (ar fios duine) ar a ngcur an sa ghne. Meadrachdsa ann a bfuil iad anois. 3. Tuig fos gu budh dleas duinn leanmhuinn ris an cheud-chanamhain (iodhon an Eabhra) comhdhludh is a bfeidar linn, is uime sin do roghnaidh sinn na focail sin amhain is fearr no cheile thigeadh ris an adhbhar, agus [Page] is foigse don cheud-chanamhain sin. 4. Tabhair fa near mar a ngceudna gu bfedar focal aon siola [...]dh a chur ann an deireadh na linn, an gco [...]tcheannas, chum gur blaiste rithadh an rann sin do dheanamh, iodhon na focailsa ta, la, gna, brath, fad, grad, stad, De, se, me, re, leir, geu [...], neart, feart, ceart, &c. Ʋime sin na glacadh iongnadh thu, arson ge bfuil na focail sin ar an gnathughadh gu tric ann san leabharsa. 5. Achd fos tuig gu bfedar ar uairaibh focail do dhearradh, cuid as an tosach, cuid as an deiradh a gus cuid as a meadhon: deagla gnbiodh an lin na bfhaid no thigeadh dhibith. Achd chum gu deanadh tu so aithniughadh, a nuair ata focal ar a dhearradh as a thosach tuig gu bfuil an comharthasa (') ar a chur re tosach an fhocail, Salm 3.8. lin. 1. 'Sle arson Is le, 'Smairg arson Is mairg, &c. Marfin a nuair ata focal ar a dhearradh as a dheiradh ata an comhartha sin fein ar a chur gu hard re deireadh an fhocail. Sal. 1. 1. lin. 2. Comhairl' arson Comhairle, [Page] Tighearn' arson Tighearna, &c. Agus an tan ata focal ar a dhearradh as a mheadhon, ata an comharthasa ('̄) ar uairaibh gu hard eadar na siolaidh ata ar an tarruing re cheile. Sal. 39. 6. lin. 1. Samhluḡhadh, is coir an focal sin do sheinm mar fhocal da shiolaidh, mar gu nabradh tu Samhluadh. Achd ar uairaibh eile rinn sinn cuid don fhocal fhagail a muigh ar fad, Sal. 39.4. lin. 1. Toir arson Tabhair. Agus ar uairaibh ni bfuil comhartha sambith ar an fhocal is coir a dhearradh, is ni mo ata cuid ar fhagail a muigh, achd fedfuidh tu sin aithniughadh ar fuaim na liné ma bheir tu fa near gu bfuilochd siolaidh ann san cheud lin, agus sé san dara lin.
Anois, a Leghthora, deunse dithcheall ann sann obair bhigse bhuiliughadh gu maith, agus guidh ar an Tighearna è fein do bheannughadh an tshoisgeil ann sna tirthaibh gaoidhlachsa, agus lasair shoilleir lán teasa do dheanamb dontsraid bhig do lasadh cheana ionta. Grasa maille roit.
An ceud chaogad do Shalmaibh Dhaibhidh a Meadrachd Gaoidhilg.
SALM I.
SALM II.
SALM III.
SALM IV.
SALM V.
SALM VI.
SALM VII.
SALM VIII.
SALM IX.
SALM X.
SALM XI.
SALM XII.
SALM XIII.
SALM XIV.
SALM XV.
SALM XVI.
SALM XVII.
SALM XVIII.
SALM XIX.
SALM XX.
SALM XXI.
SALM XXII.
SALM XXIII.
SALM XXIV.
SALM XXV.
SALM XXVI.
SALM XXVII.
SALM XXVIII.
SALM XXIX.
SALM XXX.
SALM XXXI.
SALM XXXII.
SALM XXXIII.
SALM XXXIV.
SALM XXXV.
SALM XXXVI.
SALM XXXVII.
SALM XXXVIII.
SALM XXXIX.
SALM XL.
SALM XLI.
SALM XLII.
SALM XLIII.
SALM XLIV.
SALM XLV.
SALM XLVI.
SALM XLVII.
SALM XLVIII.
SALM XLIX.
SALM L.
Foirceadul Aithghearr, CHEASNUIGHE, An dus ar na ordughadh le Coimhthional na Ndiaghaireadh ag Niarmhanister an SASGAN. Leis an Daontuighe Ard-seanadh Eagluis na HALBANN, chum a bheich na chuid egin daonmhodh Chrabuigh edir Eaglaisaioh CHRIOSD snaui RIOGHOCHDAIDH. Ar na chur a Ngaoidhilg, la Seanadh EARRAGHAOIDHEAL.
Ar na chur a gelo a Nglasgo le Aindra Ainderson, a Mbliadhnna at DTIGHEARNA, 1659.
A LEGHTHORA.
MAr a rinn a ngrádh do beith aguin do phobul an Tighearna, ata a guathughadhna teanga gaoidhilg, sinn a bhrosnudhadh ar thús chum a Catachiosma aithghearr so do tharruing as a bhearla dhoibh; is amhluidh do bhrosnuigh an rúnn ceudna sinn anois, tuilleadh do na leabhraibh sin do bhualadh a golo an dara hudir, le claochladh beg ar cuid do na focla ata san cheud Translasion. Oir ui amhain gu bfuil na leabhair auois ro ghaun, achd mar a gceudna dhaithnigh sinn le gnathughadh na nleabhar do bhith aguin, gu raibh an Translasion sin cruaidh ar an phobul, agus do-thuicse, do bhriogh go do lean sinn ro theann ris an bhearla; achd anois ataid na sothuicse [Page 4] gu mór le began claochlaidh Ʋime sin, a Leughthora Chriosduidh gabh misneach chum na leabhair so do tha [...]ig anois amach, do ghnathug had [...] le dithcheall, ann a bfuil cinn árid [...] Chreidimh Chriosduidh ar a ngcur sio [...] go haithghearra iomlan, oir, Is í so [...] bheatha shuthain, cólus do bhith aguinn ar Dia, is ar a mhac Iosa Criosd, Eoin. 17.3. Agus guidh thusa ar a [...] Tighearna, so a bheannachadh ma [...] mheadhon árid chum coluis shoisgei [...] Chriosd a chraobhscaoiladh ann sna chriochaibh gaoidhlachsa. Grasa maille riot.
Foirceadul Aithghearr, CHEASNUIGHE, An dus ar na ordughadh le Coimhthional na Ndiaghaireadh ag Niarmbanister, a SASGAN. Leis an Daontuighe Ard-seanadh Eagluis na HALBANN, chum a bheith na chuid egin daon mhodh Chrabuigh edir Eaglaisaibh CHRIOSD sha tri RIOGHOCHDAIDH.
CEISD. CReud is crioch arid don duine?
F. Is í is crioch arid don duine Dia do ghlorughadh agus do mhealtin gu suthaine.
2. C. Creud an riaghail thug Di [...] dhuinne dar dteagusg chum go fedmaoi [...] esin do ghlorughadh agus do mhealoch duin?
F. Is é focal De (ata ar na chur siō [...] a sgriobtuiraibh an tseintiomna agu [...] an tiomna nuaidh) amhain is riaghai duinn dar dteagusg chum go fedmaoid esin do ghlorughadh agus do mheal [...]in
3. C. Creud ata na Sgriobtuirid [...] gu harid ag teagosg?
F. Ataid na Sgriobtuiridh gu hari [...] ag te [...]gosg gach ni is coir don duin [...] chreitsinn adtimcheall Dhe, agus a [...] dleasdanas ata Dia ag iarraidh ar a [...] duine.
4. C. Creud è Dia?
F. Dia is Spiorad eata neamh-chrioch nuighach, biothbhuain, neamh-chlaoc [...] lodhach, ro-ghlic, ro-chumhachdach ro-naomh, ro-cheart, ro-mhaith, agu [...] ro-fhior!
5. C. A bfuilid tuille Dée ann ach [...] a haon?
F. Ni bfuil achd a haon, an Dia be [...] fior.
6. C. Cia lion pearsa ata san diaghachd?
F. Ataid tri pearsa san diaghachd, an tathair, an mac, agus an Spiorad naomh, agus an triarsa is aon Dia iad, ionan a nadur, coimhmeas a gcumhachd agus an gloir.
7. C. Creud iad orduigha De?
F. Is iad orduighe De a runn sior' ruidhe, da reir comhairle a thoile, leis an dorduigh se roimh laimh, chum a ghloire fein, gach ni thig gu crich.
8. C. Cionnas ata Dia ag cur a orduigheadh a ngniomh?
F. Ata Dia ag cur a orduigheadh a ngniomh a noibrighaibh an chruthaigh agus an fhreasdail.
9. C. Creud is obair an chruthaigh ann?
F. Is ì obair an chruthaigh Día do dheanamh na huile neithe do neimhni, le focal a chumhachda, a bhfheadh sé laithe agus iad uile ro mhaith.
10. C. Cionnas do chruthaigh Dia an duine?
Do chruthaigh Dia an duine fear agus bean da reir a iomhaighe fein, a neolas, fireuntachd, naomhthachd, le uachdranachd oscionn na gcretuireadh. 11. C. Creud iad oibrighe freasdail De?
F. Is iad oibrighe freasdail De, gu bfuil se ag coimhed, agus ag riaghladh na nuile chretuireadh, le a nuile ghniomharthaibh gu ro-naomh, roghlic agus gu ro-chumhachdach.
12. C. Creud an gniomh arid freasdail do rinn Dia do thaobh an duine san staid an do chruthuighadh é?
F. An tan do chruthigh Dia an duine, do rinn se coimhcheangal beatha ris, ag iarraidh umhlachd iomlan air mar chumhn [...]nt: agus ag toirmiosg dho ni ar bioth it he do chraoibh eolais maith agus uilc faoi phein a bhais.
13. C. An dfanid ar gceudshinnsir ann san cheud staid ann do chruthuighadh iad?
F. Arbheith dar ceud shinnscaraibh ar a mbfagbhail gu saoi [...]se a ndtoile fein, do thuiteadar on staid ann do chruthighadh [Page 9] iad le peacadh anadhaigh Dhe.
14. C. Creud é peacadh?
F. Is e peacadh briseadh lagha De.
15. C. Cia é an peacadh leis ar thuitcadar ar ceudshinnsir on staid an do chruthuighadh iad?
F. Do bé an peacadh leis an do thuit ar ceudshinnsir on staid ann do chruthuighadh iad, gu dith siad an meas toirmisgthe.
16. C. An do thuit an cinneadh daonna uile a gceudpheacadh Adhamh?
F. O do bhith an coimhcheangal ar na dheanamh re Adhamh, ni amhain ar a shon fein achd arson a shliochd; uime sin, an cinneadh daonna uile do thánig a nuas uaidh, tre ginnol [...]chadh gnathaighthe, do pheacaidh iadannsan agus do thuit siad mail [...]e ris ann sa cheudsheachran.
17. C. Creud an staid ann d [...]ug an leagadh úd an cinneadh daonna?
F. Do thug an leagadh úd an cinneadh daonna a staid peacaidh agus truaighe.
18. C. Creud é peacadh na staide sin ann do thuit an auin [...]?
F. Trid an leagadh ud, ata an duine faoi chi [...]nta ceudpheacaidh Adhamh; faoi easbuidh na ceudfhirentachd, faoi thruailleadh a náduir gu hiomlan (da ngoirthear peacadh gein) agus fa gach uile pheacadh gniomha ata geintin uaidh sin.
19. C. Creud é truaighe na staide sin ann do thuit an duine?
F. Trid an leagadh ud, do chaill an cinneadh daonna uile a gcomhchomann re Dia, ataid faoi a fheirg agus mhallachadh Dhe, agus mar sin ataid fa gach uile thruaighe san bheathuidhse, fan bhás fein, agus fa phianaibh ifrinn gu siorruighe.
20. C. An dfág Dia an cinneadh daonna uile da mbeith cailte a staid a pheacaidh agus na truaighe?
F. Ar dtagha do Dhia da ghean maith fein, roimh thosach an tsaoghail, cuid egin do na daoinaibh chum na beatha suthaine, dorinn se coimhcheangal grasa [Page 11] riu; dan saoradh O staid an pheacaidh agus na truaighe, agus da ntabhairt gu staid slanuighe trid fhearsaoiridh.
21. C. Cia is fearsaoruidh do phobul tagha De?
F. Is e is en fhearsaoruidh do phobul tagha De, an Tighearna Iosa Criosd amhain, neoch ar bheith dho na mhac storruighe do Dhia, do rinneadh e na dbuine, agus mar sin ata se agfantain na Dhia, agus na dhuine, ann do nadur edirghealighte, agus a naon phearsoin a feasda.
22. C. Ar bheith do Chriosd na mhac do Dhia, Cionnas do rinneadh se na dhuine?
F. Do rinnadh Criosd mac Dhe na dhuine, le corp fior agus anam resunta do ghabhail chu [...]ge fein ar bheith dho le cumhachd an Spioraid nao [...]mh ar na ghabha [...]l a mbroinn muire na hoighe, agus ar a bhreith le, gidheadh a bfegmhais peacaidh.
23. C. Cia iad na hoifig [...]dha ata Criosd ag cur a ngniomh mar ar fearsaoruidhne?
F. Ata Criosd mar ar fearsaoruidhne ag cur angniomh Oiffigeadha Faigh, Sagairt, agus Riogh, a raon a staid an Irisluigh agus an Arduighe.
24. C. Cionnas ata Criosd ag cur Oiffig Faigh a ngniomh?
F. Ata Criosd ag cur Oifig Faigh a ngniomh, an toil De chum ar slanuighe dhfoillsiughadh dhuinn, le na fhocal agus le na Spiorad.
25. C. Cionnas ata Criosd ag cur Oifig Sagairt a ngniomh?
F. Ata Criosd ag cur Oifig Sagairt a ngniomh, an é fein do thabhairt suas aon uair na iobairt dodhioladh ceartuis De; agus do dheanamh ar reitigh re Dia; agus an gnatheadarghuidhe do dhenamh ar arsoinne.
26. C. Cionnas ata Criosd ag cur Oifig Riogh a ngniomh?
F. Ata Criosd ag cur Oifig Riogh a ngniomh, le sinn do cheannsughadh dho fein, do riaghladh agus do sheasamh agus le cosg do chur ar na huilibh is naimhde dhosan agus duinne.
27. C. Cia iad na neithe ina raibh Criosd ar na irisliughadh?
F. Do bhi Criosd ar na iristiughadh, ina bheith ar a bhreith, agus sin a staid isail, ar na dheanamh faoi an lagh, ag dol fa gach truaighe na beathadhsa, fa fheirg Dhe, agus fa bhas mhalluighte na croiche, ina bheith ar na adhlacadh, agus ag fuireach faoi chumchachda a bhais re scal.
28. C. Cia iad na neithe ina raibh Criosd ar na ardughadh?
F. Do bhi Criosd ar na ardughadh, ina eilerigh o na marbhuibh ar an treas lá, inadhul suas ar neamh, ina shuidhe ar deastaimh Dhe a nathar, agus ina theachd do thabhairt breitheamhnuis ar an tshaogh [...]l ann san la dheigheannach.
29. C. Cionnas atamoid ar air ndeanamh inar luchd comhpart don tsaoirse do chosain Criosd?
F. Atamoid ar air ndeanamh inar luchd-comhpart don tsaoirse do chofain Criosd, leis an tsaoirse sin a chur ruinn gu heifeachdach le na Spiorad naomhthasan.
30. C. Cionnas ata an Spiorad ag cur ruinn na saoirse sin do chosain Criosd?
F. Ata an Spiorad ag cur ruinn na saoirse sin do chosain Criosd, an creideamh dho [...]briughadh ionnain leis an bfu [...]l se ag ar comhcheangal re Criosd inar gairm eifeachdigh.
31. C. Creud is gairm eifeachdach ann?
F. Is gairm eifeachdach ann, obair Spiorad De, leis an bfuil se ag ar bhfhagbhail ris ionnain fein a bpeacadh agus truaighe, ag soilsiughadh ar ninntinnead ha a neolus Chriosd, ag athnuadhughadh ar dtoile, agus ar a lorg sin ag ar ndeanamh deonach agus comasach ar Iosa Criosd a dhlu-ghabhail chugin, mar ata se ar na thairgse dhuinn go saor is an tsoisgel.
32. C. Cia iad na sochair ata an drong ata ar a ngairm gu heifeachdach ag faghail san bheathuidhse?
F. Is iad na sochair ata an drong sin ag faghail, Firenochadh, Ochdmhacachd, Naomhachadh; agus gach [...]ile [Page 15] sochair ata ag sruthughadh uatha ran bheathuidhse.
33. C. Creud is Firenochadh ann?
F. Is é Firenochadh gniomh saor ghrasa De, leis an bfuil se ag maitheamh dhuinn ar nuile pheacuidh, agus ag gabhail ruinn mar fhirenaibh ina fhiaghnaise fein, agus sin amhain ar son firentachd Chriosd ar na meas duinn, agus ar a ghabhail chugainn le creidamh amhain.
34. C. Creud is ochdmhaeachd ann?
F. Is í an ochdmhacachd, gniomh saorghrasa De, leis an bfuilmaoid ar ar ngabhail a naireamh chloinne De, agus leis an bfuil coir aguinn ar gach uile shocharaibh agus uram bheanus doibh.
35. C Creud is naomhachadh ann?
F. An naomhachadh is obair saorghrasa De é, leis an bfuil sinn ar air nathnuadhughadh san duine gu hiomlan da reír fioghrach Dhe, agus ar ar deanamh comasach ni is mo agus ni is mo chum basughadh dopheacadh, as chum bheith beo don fhirentachd.
36. C. Creud iad na sochair ata ann sa bheathuidhse ag sruthughadh ó nfhirenochadh, on ochdmhacachd, agus on naomhachadh?
F. Is iad na sochair ata ag sruthughadh uathasin, dearbh-bheachd ar gradh Dhe, siothchaint coguis, [...]o [...]bhnas san Spiorad naomh, fas a ngrasa, agus buan, mhaithreachdin ann gu teachd na criche deighannuidhe.
37. C. Creud iad na sochair ata na creidmhigh ag faghail o Chriosd, re ham a mbdis?
F. Ataid anmanna na gcreidmheach re ham a mbais ar a ndenamh foirfe ann naomhachd, agus ar an mball ataid ag dul chum gloir; agus ar mbeith da ngcorpuibh sior-cheangaillte le Criosd, do nîd comhnuidh ina nuaigheannuibh gu nuig an eiseirigh.
38. C. Creud iad an sochair ata na creidmhigh ag faghail ó Chriosd san eiseirighe?
F. Ann san eise irighe, ar bheith do na creidmheachaibh ar a ndusgadh as a [Page 17] nuaigh a ngloir, bí [...]hid siad ar a naithniughadh gu follas, agus ar a nlán-sa oradh a là an bhreitheamhnais, agus ar a ndenamh uille-bheannuight ann Dia a lán-mhealtín gu sior [...]uighe.
39. C. Creud é an dleasdanas ata Dia ag iarruidh ar a nduine?
F. Is é an dleasdanas ata Dia ag iarruidh ar a nduine, umhlachd da thoile ata ar na foilsinghadh.
40. C. Creud an riaghuil umhlachda thug Dia don duine ar thosach?
F. Do bí an riaghuil umhlachda thug Dia don duine ar thosach, lagh ni modhannidh.
41. C. Cia é an táite ina bfuil an laghsa na modhannidh ar an chur sios gu haithghearra iomlan?
F. Ata an laghsa na modhannidh ar na chur sios gu bai [...]hghearra iomlan sna deich Aitheantaibh.
42. C. Creud is suim do na doich Aitheantaibh?
F. Is í is suim do na deich Aitheantaibh, an Tighearna ar Dia do ghradhughadh [Page 18] le ar nuile chroidhe, le ar nuile anam, le ar nuile neart, le ar nuile inntinn, agus ar gcomharsan do ghradhughadh mar sinn fein.
43. C. Creud is Roimhraite do na deich Aitheantaibh?
F. Ata roimhraite na ndeich Aithcanta ar na chur sios is na briathraibhse [Is mise an Tighearna do Dhia neoch tug thusa a talamh na Heibhghiphte, a teaghuis na daoirse?]
44. C. Creud ata roimhraite na nàeich Aitheanta ag teagosg dhuinn?
F. Ata roimhraite na ndeich Aitheanta ag teagosg dhuinn, do bhriogh gur é Dia is Tighearna ann, agus gur é is Dia agus is fearsaoruigh dhuinn, uime sin gu bfuil a Dhfhiachaibh oruinn a uile aitheantasan do choimheud.
45. C. Cia í an chrud Aithne?
F. [Na biodh Dêe oile agad am fhiaghnaise.]
46. C. Creud ata ar na iarruìdh san cheud aithn [...]?
F. Ata an cheud aithne ag iarruidh [Page 19] oruinn, aithniughadh agus admhail gurb [...]e Dia amhain an fior Dhia, agus gurb [...]e ar Diain e, agus sinn adhradh agus gloir do thabhairt do da reir sin.
47. C. Creud ata ar na thoirmiosg san cheud Aithne?
F. Ata an cheud Aithne ag toirmiosg an Dia fior do shénadh, no an tadhradh agus an ghloir dhlighthear dhosan do ligionn thoruinn, no antabhairt daon neach eile.
48. C. Creud ata ar na theagusg dhuinn gu sunnradhach sna briathruibhse san cheud Aithne [am fhiaghnuise?]
F. Ata na briathrase san cheud Aithne, [am fhiaghnuise] ag teagusg dhuinn, gu bhuil Dia do chi na huile neithe ag tabhaitt aire don pheacadhsa, eadhon Dia ar bith oile do bheith aguinn, agus gu bfuil se ro dhiomghach dhe.
49. C. Creud í an dara Haithne?
F. Is í an dara Haithne, [Na dé [...] duit fein iomhaigh ghraifne no en fhioghair neithe ata shuas ar neamh, [Page 20] no ar talmhuin a bhos, no sa nuisge faoi thalmhuin, na geilse dhoibh, agas na den seirbhis doibh: oir mise an Tighearna do Dhia as Dia edmhur me, leanas aingidheachd na naithreach air an gcloinn, go nuige an treas no an ceathramh cém no glun ghinealuigh ar an droing fhuathuigheas me, agas a fhoillsidheas trocaire do na miltibh don droing ghradhuigheas me, agas choimhedus Maitheanta.]
50. C. Creud iarthar san dara Haithne?
F. Ata an dara Haithne ag iarruidh gach uile ghne adhruidh agus orduighe dhiagha a diarr Dia ina fhocal do ghabhail chuguinn, do chonmhail, agus do choimhed gu glan iomlan.
51. C. Creud ata an dara Haithne ga thoirmeasg?
F. Ata an dara Haithne ag toirmeasg, adhradh do Dhia trid iomhaigh, no ar modh ar bith oile, nach bfull ordu [...]ghte ina fhocal fein.
52. C. Creud iad na resuin ata ceangailte ris an dara Haithne?
F. Is iad na resuin ata ceanguilte ris an dara Haithne, ard-uachdranachd De os ar gcionn, an tsealbh-choir ata ag ionnuinn, an gradh laiste agus cud ata aige da adhradh fein.
53. C. Cia í an treas Aithne?
F. Is í an treas Aithne, [Na tabhair ainm an Tighearna do Dhia an diomhaoineas, oir ge be bherus a ainm a ndiomhaoineas, ni budh neimhciontach a bfiaghnuisi an Tighearna é no, ni am mease an Tighearna neimhchiontach é.]
54. C. Creud iarthar san treas Aithne?
F. Ata an treas Aithne ag iarruidh, gnathughadh naomh urramach do dhenamh ar ainmnaibh, tiodolaibh, ordu [...]ghaibh, briathraibh, agus oibrighaibh Dhe.
55. C. Creud ata ar na thoirmeasg san treas Aithne?
F. Ata an treas Aithne ag toirmeasg minaomhachadh no mighnathughadh ar bioth do dhenamh ar en ni leis an bfuil Dia aga fhoillsiughadh fein.
56. C. Cia é an resun ata ar na cheangal ris an treas Aithne?
F. Is é an resun ata ar na cheangal ris an treas Aithne, ge gu bfedsuid luchd briseadh na Haithncasa dhul saor ó dhioghaltas do thaobh dhaoineadh, gidhheadh ni fhuilngionn an Tighearna ar Diaine dhoibh dhul as o cheartbhreathamhnas fein.
57. C. Cia í an ceathramhadh Aithne?
F. Is î an ceathramhadh Aithne, [Cuimhuigh la na Saboide a chonbhail no a choimhed naomhtha: a sè laithibh den hobair agas huile shaothair, achd is é an seachdmhadh la Saboid an Tighearna do Dhia, na den en obair san losin, tu fein, no do mhac, no hinghen, hoglach, no do bhanoglach, no hainmhidhe, no en duine coimheach ata don taobh a stoigh dod dhoirsibh: oir a se laithibh do rinne an Tighearna, neamh agas talamh, an fhairge, agas gach ni ata ionta, agas do ghabh se comhnuidh an seachdmhadh la, uime sin do bheannuigh an Tighearna an Tsaboid, agas do naomh se é.]
58. C. Creud iarthar san ceathramhadh Aithne?
F. Ata an ceathramhadh Aithne ag iarruidh coimhed naomh do dhenamh do Dhia ar na trathaibh suighighte do dhorduigh se fein ina fhocal, gu sunnradhach aon la iomlan do na seachd laithuibh, chum a bheith na shaboid naomhtha dho fein.
59. C. Cia an la do na seachd laithuibh a dorduigh Dia bheith na Shaboid gach seachdmhuin?
F. O thosach an tsaoghail a nuas gu nuig eiseirigh Chriosd dorduigh Dia an seachdmhadh la do bheith na Shaboid gach seachdmhuin; agas a riamh o sin a leth, an ceud la don tseachdmhuin dhfhantain agus do ghnathughadh gu dcireadh an domhain chum a bheith na Shaboid do na Chriosdaighaibh.
60. C. Cionnas is coir an Tsaboid do naomhughadh?
F. Is coit an Tsaboid do naomhughadh le tamb naomh do ghabhail re fad an la sin gu hiomlan, agus sin fos o [Page 24] ghnoidhaibh saoghlata, o aightr agu [...] sugarraibh ata ceaduighte ar laithaib [...] oile, agus an uile aimsir sin do bhuiliugh adh re oibridhibh crabhuidh gu d [...]omh uir agus gu follus, le a muigh don mhea [...] is ata iomchubhuigh re na chaitheam re hoibrighuibh an egandais agus [...] trocaire.
61. C. Creud ata ar na thoirmeas [...] san cheathramhadh Aithne?
F. Ata an ceathramhadh Aithne a [...] toirmeasg minaomhachadh na Saboid [...] diomhaoineas, agas neamhchuram a [...] oibridhibh an la sin, no fos le smuai [...] tighuibh, briath [...]aibh, no gniomharaib [...] neamhfheumamhuil a dtimchioll ghn [...] idheadh saoghalta, no re aigher ag [...] sugradh.
62. C. Cia iad na Résuin ata cian [...] ailte ris an ceathramhadh Aithne?
F. Is iad so na Resuin ata ceangilte [...] an ceathramhadh Aithne, Dia do bhei [...] ag ceadughadh dhuinn, se laithead don tseachdmhuin dar gnoidhaibh fei agus agagra cora arighthe dho fein an tseachdmhadh la, agus an eisiompl [...] [Page 25] do thug se fein uaidhe, agus go do bhe annuigh se la na Saboid.
63. C. Cia ì an cuigeamh Aithne?
F. I [...] í an cuigeamh Aithne, [Tabhair onoir dod tathair, agas dod mhathair: chum go sinfidhe do laithe air a nfhearonn do bheir an Tighearna do Dhia dhuit.]
64. C. Creud iarthar san chuigeamh Aithne?
F. Ata an cuigeamh Aithne ag iarruidh, an onoir do choimhed, agus an dleasdanas do choimhlionadh, ataa dhfiachaibh do thabhairt dogach en neach alorg a ninmhe agus an diamhaibh dha cheile faleth, mar ataid a nairde, no isle, no coimhmeas inmhe.
65. C. Creud ata ar na thoirmeasg san chuigeamh Aithne?
F. Ata an cuigeamh aithne ag toirmeasg ni ar bith do dhenamh ata a naghaidh na honora agus an dleasdanais bheanus da gach en neach a lo [...]g a ninmhe agus a ndaimhe faleth dha cheile.
66. C. Creud é an Resun ata ceanguilte ris an chuige amh Aithne?
F. Is e an Resun ata ceanguilte ris an cuigeamh Aithne, gealladh ar sonu [...] agus saoghal fada, d'uile luchd coimheid na haithnesa, doreir marthig sin le gloi [...] Dhe agus a maith fein.
67. C. Cia í an scismhadh Aithne?
F. Is í an seismhadh Aithne, [Na den marbhadh]
68. C. Creud iarthar san tseismhadh Aithne?
F. Ata an tseismhadh Aithne ag iarruidh gach uile dhitchchioll dligheach do dhenamh chum ar nauma fein agus anma dhaoine oile do choimhed.
69. C. Creud ata ar na thoirm easg san tseismhadh Aithne?
F. Ata an tseismhadh Aithne ag toirmeasg ar nanma do bhuain asuin fein, no as argcomharsan guhegcorach: agus gach uile nith achuidiughas sin do dhenamh.
70. C. Cia i an seachdmhadh Aithne?
F. Is í an scachdmhadh Aithne, [Na dean adhaltrannus.]
71. C. Creud iarthar san tseachdmhadh Aithne?
F. Ata an seachdmhadh Aithne ag iarruidh coimhed do bheith aguinn ar air ngeanmnuigheachd fein, agus geanmnuigheachd argcomharsoin inar geroidhe, inar gcainte agus inar mbesu [...]bh.
72. C. Creud ata an seachdmhadh Aithne ga thoirmeasg?
F. Ata an seachdmhadh Aithne ag toirmeasg gach uile smuaintiughadh, briathar, agus gniomhneamh-gheanmuigh.
73. C. Cia í an tochdmhadh Aithne?
F. Is í an tochdmhadh Aithne, [Na dean goid]
74. C. Creud iarthar san ochdmhadh Aithne?
F. Ata an tochdmhadh Aithne ag iarruîdh gach cuidiughadh laghamhail do dhenamh, do chum ar saidhbhrios saoghalta fein agus saidbhrios dhaoine eile, do chur ar aghuidh.
75. C. Creud ata ar na thoirmeasg san ochdmhadh Aithne?
F. Ata an tochdmhadh Aithne ag toirmeasg gach neith ar bioth bhacas ar [Page 28] saidhbhrios saoghalta fein, no saidbhrios ar gcomharson gu hegcorach.
76. C. Cia í an naoiamh Aithne?
F. Is í an naoiamh Aithne, [Na dean fiaghnuise bhreige an adhuidh do chomharsoin.]
77. C. Creud iarthar san naoiamh Aithne?
F. Ata an naoiamh Aithne ag iarruidh an fhirinn edar duin i [...] duine; agus ar deaghainm fein, agus deaghainm ar coimharsan do sheasamh, agus sin gu sunradhach an fiaghnuis do dhenamh.
78. C. Creud ata ar na thoirmeasg san naoiamh Aithne?
F. Ata an naoiamh Aithne ag toirmeasg gach neithe ata ag cur lethtrom ar an f [...]irinn, no ni egcoir ar ar deaghainm fein, no ar deaghainm ar gcomharsan.
79. C. Cia í an deicheamh Aithne?
F. Is í an deicheamh Aithne. [Na smuain duit fein arus no teach do chomharsain, na smuain duit fein bean do chomharsain, no a oglach, no a hhanoglach, [Page 29] no a dhamh, no a asal, no en ni [...]h oile bheanus dod comharsan]
80. C. Creud iarthar san deicheamh Aithne?
F. Ata an deicheamh Aithne ag iarruidh oruinn, bheith lan-toilighte le ar staid fein, maille re fonn ceart agus inntinn sheircamhuil do bheith ionnuinn dar gcomharsan agus da gach uile ni bheanas do.
81. C. Creud ata ar na thoirmeasg san deicheamh Aithne?
F. Ata an deicheamh Aithne agtoirmiosg gach talach ar air sdaid fein, gach doilgheas agus formad re maith ar gcomharsoin, gach togra agus miann anchnest, chum en ni da mbi aige.
82. An bfuil neach ar bioth comasach ar Aitheanta De do choimhed gu foirse?
F. Ni hedir le hein neach nach bfuil achdna dhuine amhain, ó cheud thuitim ar finn sear aitheanta De do choimhed gu foirse san bheathuidhse, achd ataid sia [...] [Page 30] gach la gambriseadh a smuaintiughadh, abfocal, agus a ngniomh.
83. C. An bfuil gach uile bhriseadh an lagha coimhmeas an uathmhuireachd?
F. Ata cuid do pheacaidhaibh ionnta fein, agus do bhrith moran doneithaibh ata ga rantromughadh ni is fuathmhuire na cheile a bfiaghnuise De.
84. C. Creud ata gach aon pheacadh ag toilltinn?
F. Ata gach aon pheacadh ag toilltinn feirge, agus mollachda De araon san bheathuidhse, agus san bheathuidh ata chum teachd.
85. C. Creud ata Dia ag iarruidh oruinn chum gu bfeamaoid tearnadh ó na fhreige agus ó na mhallachadhsan a thoill sinn thaobh ar bpeacaidh?
F. Cum tearnadh o fhreige agus o mhollachadh De a thoill sinn ar son ar bpeacaidh, ata Dia ag iarruidh orruinn Creidimhan Josa Criosd, aithrighechum na beatha, maille re gnathughadh dicheallach [Page 31] do dhenamh ar na meadhonaibh ata le a muigh, leis an bfuil Criosd ag compartughadh rinn sochair na saoirse.
86. C. Creud is Creideamh an Josa Criosd ann?
F. Creideamh an Josa Criosd is gras slaintamhail é, leis an bfuil sinn ga ghabhailsan, agus ag ar socrughadh fein airsan na aonar chum slainte, mar ata se ar nathairgse dhuinn san thoisgeal.
87. C. Creud is aithrighe chum na beatha ann?
F. Aithrigh chum na beatha is gras slaintamhail i, leis an bfuil an peacach (ar mothughadh dho gu ceart da pheacadh fein, agus do throcair Dhia ann a Ncriosd) le doilgheas agus le fuath a pheacidh ag iompodh naidh gu Dia, le lan runn agus gna-thairgse nuadhumhlachd do thabhairt do.
88. C. Creud iad na meadhoin on l [...] amuigh leis an bfuil Criosd ag compartughadh rinn sochair na saoirse?
F. Is iad na meadhoin sin, orduighe [Page 32] Chriosd, gu harid an focal, Sacramuinteadha agus Urnuighe: ata gu huilidhe a ra ndenamh eifeachdach chum slainte, do na daoinaibh taghte.
89. C. Cionnas ata an focal ar na dheanamh eifeachdach chum slainte?
F. Ata Spiorad De ag denamh leighthoireachd an fhocail achd gu harid a shearmonughadh; na mheadhon eifeachdach chum peacacha fhagbhail ris, agus da niompodh, agus da ntogbhail suas ann naomhachd, agus a gcomhfhurtachd trid creideamh chum slainte.
90. C. Cionnas is coir an focal do leighadh agus do eistachd chum gu mbiodh se eifeachdach chum slanuighe?
F. Cum gu deanta an focal eifeachdach chum slanuighthe, is feidhmamhail duinn aire do thabhairt do le ulmhughadh, le urnuighe, agus le diothchioll; a ghabhail chuguinn le creideamh agus gradh, a chur an taisge inar gcroidheadhaibh, agus a chur a ngniomh inar mbeathuidh.
91. C. Cionnas ata na Sacramuinteadha [Page 33] ar na ndenamh na meadhon eifeachdach chum slanuighthe?
F. Ataid siad ar na ndenamh eifeachdach chum slainte, ni hann o bhrigh ar bioth ata ionnta fein, no san ti do ni a mfritheoladh, achd trid bheannughadh Chriosd amhain, agus oibriughadh a Spioradsan san droing ghabhas chuca iad le creideamh.
92. C. Creud is Sacramuint ann?
F. An Tsacramuint is ordughadh le Criosd, î ina bfuil Criosd agus sochair chumh nanta na ngras, ar an taisbenadh, agus ar an selughadh, agus ar na ngcur ris na gcreidmhachaibh le comhar thaibh corpordha so-fhaicsin.
93. C. Cia iad Sacramuinteadha an Tiomna Nuaidhe?
F. Is iad Sacramuinteadh a an Tiomna Nuaidbe, Baisteadh, agus Suipeir an Tighearna.
94. C. Creud is Baisteadh ann?
F. An Baisteadh is Sacramuint é, an a bfuil ionlad le huisge, a nainm an athar, a mhic, agus an Spioraid naoimh; [Page 34] ag ciallughadh agus ag selughadh gu bfuil sin ar air suighughadh ann a Ncriosd, agus inar luchd comhpart do shochairaibh chumhnanta na ngras, agus ag selughadh fos ar mboid gur leis an Tighearna sin.
95. C. Cia da ngcoir a Mbeasteadh do fhritheoladh?
F. Nior choir an Baisteadh do fhrithcoladh dein neach ata an taobh amuigh don [...]agluis fhaicsionnigh, no gu naidmheochaid a ngcreideamh a Gcriosg, agus an umh lachd dho, achd is coir naoldheanna na droinge, ata ina mbuill don eagluis fhaicsionnigh, do bhaisdeadh.
96. C. Creud í suipeir an Tighearna?
F. Suipeir an Tighearna is Sacramuint í ann bfuil bas Chriosd ar na fhoillsiughadh, le aran agus fion do thabhairt agus do ghabhail da reit a orduighe fein agus an drong a ghabhas chuca gu hiomchuibh iad, ataid siad (ni ar mhodh feolmar, achd) trid chreideamh ar a [...]enamh na nluchd comhpartach da [Page 35] chorp agus da fuilsan, le uile shocaraibh chum an altrum agus a mfas a ngra [...].
97. C. Creud is feidhmamhail do ndruing sin a dhenamh, leis a mbaill Suipeir an Tighearna do ghabhail gu hiomchaibh?
F. Is feidhmamhail doibh iad fein a cheasnughadh ina neolas chum aithne do dhenamh ar chorp an Tighearna, ina ngcreidamh chum beatha a nanama do tharruing as, ina naithreachas, na ngradh, agus na nuadh umhlachd: dealga, ar dteachd doibh guneamh-iomchubhaidh gu nithfuid agus gu nolfuid breithamhnas doibh fein.
98. C. Creud is urnuidhe ann?
F. Is í is urnuighe ann, tabhairt suas ar nathchoinne do Dhia, ag iarraidh neitheanna da reir a thoile a nainm Chriosd; ag admhail ar bpeacaidh, agus ag tabhairt buidbeachas do arson a thoilaicaibh.
99. C. Creud an riaghail thug Dia dhuinn dar seoladh an urnigh do dhenamh?
F. Ata focal De gu huilidhe gar seoladh ann urnigh do dhenamh, achd is i an ria hail shunnradhach sheolas sinn, an fhoirm urnighe sin do theagaisg Criosd da dheisgioblaibh da ngoirthar, urnighe an Tighearna.
100. C. Creud ata romhraite urnuighe an Tighearna ag teagasg dhuinn?
F Ata Romhraite urnuighe an Tighearna [iodhon, Ar nathairne ata ar neamh] ag teagasg dhuinn teachd a bfogas do Dhia le gach uile urram naomh, agus muinghinn, mar chloinn chuma nathar ata comasach agus ullamh darcuidiughadh; agus gur coir guidhe dhenamh maille re daoinaibh oile, agus ar an son.
101. C. Creud ata sinn ag guidhe san cheud iartas?
F. San cheud [...]artas [iodhon, Gu ma beannaighthe hainmse] ata sinn ag guidhe gu ma toil le Dia sinn agus daoine oile do dhenamh comasach ar é fein do ghlorughadh anns gach en ni leis an bfuil se ag a fhoilsiughadh fein [Page 37] dhuinn, agus gu ma toil leis gach ni do shuighiughadh agus ordughadh chum a ghloire fein.
102. C. Creud ata sinn ag agh [...]idhe san dara iartas?
F. San dara iartas [iodhon, Gu dtigeadh do rioghachdsa] ata sin ag guidhe Dherioghachd an a [...]bhirseoir do sgrios, agus rioghachd a ghrasa do mheudugh [...]dh, sinn fein agus daoine eile do tharruing da thionnsaidh, agus do choimhed innte, agus rioghachd a ghloir do luathughadh.
103. C. Creud ata sinn ag a ghuidhe san treas iartas?
F. San treas i [...]rtas [iodhon, Dentar do thoilsi ar dtalmhuin mar do nithar ar neamh,] atamuid ag guidhe Dhe, sinne do dhenamh comasach agus deonach lena ghrás, chum eolas a ghabhail ar a thoil fein, do bheith freagrach agus umhal dí ans gach én ni, amhuil mar ataid na haingil ar neamh.
104. C. Creud ata sinn ag guidhe san cheathramh iartas?
F. San cheathramh iartas [iodhon, Tabhair dhuinn a niugh ar naran laithcamhail,] ata sinn ag iarruidh gu bfhuighmaoid do shaorthoi bheartas De rann chuimiseach do neithaibh maithe na beathasa, agus gu mealmoid a bheannughadh fein maille riu.
105. C. Creud ata sinn ag guidhe san chuigeamh iartas?
F. San cliuigheamh iartas [iodhon, Agus maith dhuinn ar bfiacha, amhluidh mar mhathmuid dar bfeicheamhnaibh] stamuid ag guidhe Dhe maitheamhnas do thabhairt duinn gu saor ann ar nuile pheacaidhaibh ar son Chriosd: agus is moid ar misneach so iarraidh, gu bfuilmaoid ar air neartughadh trid a ghras san, ann maitheamhnas do thabhairt do dhaoinaibh eileoair gcroidhe.
106. C. Creud ata sinn a ga ghuidhe san tseisamh iartas?
F. San tseisamh iartas [iodhon, Agas na leig a mbuaidhreadh sinn, achd saor sinn ó olc] ata sinn ag guidhe Dhe ar gcoimhed o bheith ar air mbuaidhreadh [Page 39] chum peacaidh; nó no ar congbhail suas, agus ar saoradh an tan do bhuaidh rear sinn.
107. C. Creud ata comhdhunadh urnuighe an Tighearna ga theagusg dhuinn?
F. Ata comhdhunadh urnuighe an Tighearna [iodhon, Oir is leatsa an rioghachd, an cumhachd, agus an ghloir, gu siorraidh, Amen.] ag teagusg dhuinn ar misneach an urnuighe do ghabhail o Dhia amhain, agus inar nurnuighe esin do mholadh; le rioghachd, cumhachd, agus gloir do thabhairt do: agus mar fbiaghnais ar air miann, agus ar dearbheachd an cisdeachd fhaghail, deirmaid, Amen.
Na deich Niatheanta.
AS meiso an Tighearna do Dhia an neoch tug thusa a talamh na Heibhghipte, a teaghuis na daoir si.
I. Na bi [...]dh Dée oile agad am fhiaghnuise.
II. Na den duit fein iomhaigh ghraifne, no en fhioghair neithe ata shua [...] ar neamh, no ar t [...]lmhuin a bhos, n [...] sa nuisge [...]aoi thalmhuinn, na geils [...] dhoibh, agas na den seirbhis dhoibh: oir meise an Tighearna do Dhia as Dia edmhur me, leanas ningidheachd n [...] naithreach air an gcloinn, go nuige a [...] treas no an ceathramh cem no glu [...] ghine aluigh ar an droing fhuathuig hea [...] me, agas a fhoillsidheas trocaire do n [...] miltibh don droing ghradhuigheas me agas choimhedus Maitheanta.
III Na tabhair ainm an Tighearn do Dhia an diomhaoineas, oir ge be bherus [Page 41] a ainm a ndiomhaoineas, ni budh neimhchiontach a bfiaghnuisi an Tighcarna é, no, ni am mease an Tighearna neimhchiontach é.
IV. Cuimhnigh la na Saboide a chonbhail no achoimhed uaomhtha: a se laithibh den hobair agas huile shanthair, achd is é an seachdmhadh la Saboid an Tighearna do Dhia, na den en obair san losin, tu fein no do mhac no hinghen, hoglach, no do bhanoglach, no haiumhidho, no en duine coimheach ata don taobh a stoigh dod dhoirsihb: oir a se laithibh do rinne an Tighearna, neamh agas talanih, an fhairge, agas gach ni ata ionta, egas do ghabh se comhnuidh an seachdmhadh la, uime sin do bheannuigh an Tighearna an Tsaboid, agas do naomh se é.
V. Tabhair onoir dod tathair, agas dod mhathair: chum go sinfidhe do laithe air a nfhearonn do bheir an Tighearna do Dhia dhuit.
VI. Na den marbhadh.
VII. Na den adhaltrannus.
VIII. Na den goid.
IX. Na den fiaghnuisi bhroige a [...] adhuidh do chomharsoin.
X. Na smuain duit fein arus no teach do chomharsain, na smuain duit fei [...] bean do chomharsain, no a oglach, no [...] bhanoglach, no a dhamh, no a asal, n [...] en nith oile bheanus dod chombarsan.
Urnuighe an TIGHEARNA.
AR Nathairne ata ar Neamh, Go ma beannuigte hainmsa, Gu'dtig do Rioghachdsa, Dentar do thoilsi ai [...] dtabmhuin mar ata air Neamh, Tabhair dhuinn a nuigh ar naran laitheamhuil, Agas maith dhuinn ar bhfiacha, amhuil mhathmuid dar bhfeicheamhnuibh, Agas naleig ambuaidhreadh sinn, achd saor sinn ó [...]le: Oir is leatsa an rioghach [...], an cumhachd, agas an gloir gu siorraidh, Amen.
A CHRED.
CReidim an Dia an Tathair uilechumhachdach, cruthuigheoir neamh agus talmhuin: Agus an Josa Criosd aon Mhacsan ar Tighearna, neach do ghabhadh leis an Spiorad naomh, do rugadh le Muire oighe, do fhuiling pais faoi Phontius Philait, do chesadh, do fhuair bas, do adhlacadh, do chuaidh sios an Ifrinn, do érigh ar anDiui [...]idh se an staid na marbhadh, [...]s faoi chumha [...]hd a bhais gu nuig an treas la. treas la ó na marbha [...]bh, do chuaidh suas ar neamh, do shuigh ar deaslaimh Dhe an athar, agas do thoicfus as sin do th [...]bhairt breitheamhnuis ar bl [...]othaibh agus ar mharbhaibh: Creidim san Spiorad naomh: Gu bfuil Eagluis naomh gu huilidhe, comhchomann na naomh maith [...]amhnas na mbpeacadh, eiserigh na colla, agus a bheatha shuthain. Amen.