CA〈7 letters〉 …

CA [...] [...]

Ath [...] [...]

[...] gyntaf [...]

[...] modd y gallwf aros [...] rhyw holl [...]dyddiau fy einio [...]

Cw.

Adrodd [...] [...] fannau dy ffydd.

[...].

Cred [...] Nuw Tâd holl gyfoe­ [...]hog. Crea [...] Nêf a Daiar; Ac yn [...] mâb ef, ein Harglwy [...]d ni yr [...] g [...]fwyd trwy 'r Ysp [...]y [...] Glan, a an [...] [...]air forwyn a ddiodd [...] ­fodd tan Bontius Pilat, a groeshoelwy [...] a fy farw ac a gladdwyd, a ddiscyndo [...] i uffern: y trydydd dyd [...] y cyfodod [...] [...]w; ag escynnodd i'r [...]efoedd, ac [...] mae yn eistedd ar ddeheu-law Dd [...] Tad holl gyfoethog: oddi yno y da [...] [...] farnu byw a meirw. Credaf yn yr [...] ­pryd glân, yr Eglwys lan Gatholic, [...] ­mun y Sainct, maddeuan [...] pechod [...]u [...] ­fodiad y cnawd, a'r [...]ywyd [...] ­ddawl. Amen.

[...]
[Page]

[...] [...]eth yr wy [...] ti yn ei ddys [...] [...]yn [...]af yn y pyngci [...]u hyn o'th ffydd?

A.

Yr wyfi yn dy [...]redu, Yn gy [...] ­ [...]af, yn Nuw D [...]d, y [...] [...] gwnaeth [...] a'r holl fyd. Yn ail [...] [...]uw [...], yr [...]wn a'm prynodd [...] [...]lŷn. Yn [...]ryddyd, yn Nuw Y [...] [...] glân, yr [...]w [...] sydd i'm Sanctei [...]d [...] a holl e­ [...]olodig bobl Dduw.

Cw.

Ti a ddywedaist ddarfod i'th Da­ [...] [...] dydd a'th fammau bedydd addaw [...] ti fôd i ti gadw gorchym [...]n. [...] dywaid titheu i mi, pa nifer sydd [...]ynt?

A

Dèg.

[...]w.

Pa rai ydynt?

[...].

Y rhai hynny a lefarodd Duw yn [...]ainfed bennod o Exodus, gan ddy­ [...] Myfi yw 'r Arglwydd dy Dduw, [Page] y [...] [...] ddyg di ymmaith o [...] dŷ cae [...]hiwed.

Na fydded i ti Dduwiau eraill onid [...]yfi

A [...]wydd trigarha wrthym, a go­ [...]wng [...] clo [...]au i gadw 'r gyfraith hon.

[...]

Na wna it dy hûn ddelw gerfie­ [...]ig, na llû [...] im ac y sydd yn y nefoeg uchod, neu yn y ddaiar isod, nac yn dwfr tan y ddaiar. Na ostwng iddynt [...] na addola hwynt: oblegit mifi [...] Arglwydd dy Dduw wyf Ddu [...] eiddigus, yn ymweled a phechodau tadau ar y plant, hyd y drydedd bedwaredd genhedlaeth o'r rhai [...] casant, ac yn gwneuthur truga [...] [...] filoedd o'r rhai a'm carant, ac a gad [...] fy ngorchymmynion.

[Page]

Arglwydd trugarha wrthym

III. Na chymmer enw 'r Arglwdd dy Dduw yn ofer, canys nid gwirion gan yr Arglwydd y [...] hwn a gymero ei enw ef yn ofer.

Arglwydd trugarha w [...]hym, &c.

IV. Cofia gadw yn sact [...]idd y dydd [...]abbath. Chwe diwrnod y gweithi a [...] [...] wnei di dy holl waith; eithr y seithfe [...] [...]ydd yw Sabbath yr Arglwydd dy [...]duw: ar y dydd hwnnw na wna ddim waith, tydi, na'th Fâb, na'th ferch, [...]'th wâs, na'th forwyn, na'th anifail, [...]'r dyn dieithr a fyddo o fewn dy [...]rth. Canys mewn chwech diwrnod [...]wnaeth yr Arglwydd, nef, a daiar, y [...] a'r hyn oll sydd ynddynt, ac a [...]vwysodd y seithfed dydd. O her­ [...] pa ham y bendithiodd yr Ar­glwy [...]d [Page] y seithf [...]d dydd [...] [...] ­dd ef

Arglwydd trugarha wrthym, &c.

V. Anrhydedda dy dâd a'th fa [...] fel esty [...]ner dy ddyddiau ar y ddaia [...] yr hon a r [...]ddes yr Arglwydd dy D [...] [...] ti.

Arglwydd trugarha wrthym, &c.

VI. Na lâdd.

Arglwydd trugarha wrythym, &c.

VII. Na wna odineb.

Arglwydd trugarha wrthym, &c.

VIII. Na ladratta.

Arglwydd trugarha wrthym, &c.

IX. Na ddwg gam dystiolaeth y [...] [...]byn dy gymydog.

Arglwydd trugarha wrthym, &c.

X. Na chwennych dŷ dy gy [...] na chwennych wraig dy gymad [...] [Page] [...], na i forwyn, na'i ych, na i assyn, [...]a dim a'r sydd eiddo, dy gymy [...]og. Arglwydd trugarha wrthym, ag yscrifenna [...] holl gyfreithiau hyn, yn [...] calonnau attolygwin i ti.

Cw.

Beth yr wyt ti yn [...]i ddyscu yn [...] ­ [...]naf rwrth y gorchymynio [...] hy [...]?

A.

Yr ydwyf yn dyscu dau beth; nylêd tuagat Dduw, a'm dylêd tuag fy Nghymmydog.

Cw.

Beth yw dy ddylêd tuagat Dduw?

A.

Fy nylêd tuagat Dduw yw credu [...]do, ei ofni, a'i garu a'm holl galon, [...] holl feddwl, a'm holl enaid ac a'm [...] nerth: ei addoli, diolch iddo, [...]di fy holl ymddiried ynddo, galw [...] anrhydeddu ei sanctaidd enw ef, [...] a'i wasanaethu yn gywir holl ddy­ [...] [...]y mywyd.

[...] [Page] fewn a roddir i ni; yr hwn a ord [...]odd Crist ei hun, megis modd i [...] i dderbyn y grâs hwnnw trwyddo, ac i fod yn wystl i'n siccrhau ni o'r grâs hw [...] ­nw.

Cw.

Pa sawl rhan y sydd mewn Sa­crament?

A.

Dwy, yr [...] [...]eledig o [...]di allan a'r grâs ys [...] [...]difewn.

Cw.

Pa beth yw [...] [...]lledig oddi allan, neu'r ffurf [...] .

A.

Dwfr, yn [...] [...]dyddir ûn, yn e [...]'r Tâd [...] [...] [...] Y spryd [...]

[...]

Pa beth yw'r grâ [...] [...] fewn?

[...]

[...] [...]wolaeth [...] [Page] [...] mewn pechod, ac yn blant digofaint, drwy fedydd y gwneir ni yn blant g [...]as.

Cw.

Pa beth a ddisgwilir gan y rhai a fedyddier?

A.

Edifeirwch, drwy'r hon y maent yn ymwrthod [...] [...]od, a ffydd drwy 'r hon y m [...] [...] [...]ysgog yn credu addewidion Du [...] [...] a wneir iddynt yn y Sacra [...]nt

Cw.

Pa [...] [...]enny y bedyddir plant bych [...] [...] gadant o her­wydd [...] hyn?

A.

[...] eu bod yn addo [...] [...]wy eu hunain yn [...]

Cw.
[Page]

Pa ham yr ordeiniwyd Sacra­ment Swpper yr Arglwydd?

A.

Er mwyn tragywyddawl gôf am aberth dioddefaint Crist, a'r lleshâd yr ydym ni yn ei dderbyn oddiwr­tho.

Cw.

Beth yw'r rhan oddi allan, neu'r arwydd yn Swpper yr Arglwdd?

A.

Bara a gwîn: y rhai a orchym­mynnodd yr Arglwydd ei derbyn.

Cw.

Beth yw'r rhan oddi-fewn, neu'r peth a arwyddoceir?

A.

Corph a gwaed Crist, y rhai y mae'r ffyddloniaid yn wîr ac yn ddiau yn ei cymmeryd, ac yn ei derbyn yn Swpper yr Arglwydd.

Cw.

Pa leshâd yr ydym ni yn ei gael h gymmeryd y Sacrament hwn?

A.

Cael crythan [...] [Page] heneidiau drwy gorph a gwaed Crist, megis y mae'n cyrph yn cael drwy'r bara a'r gwin.

Cw.

Beth sy 'raid i'r rhai a ddel i Swp­per yr Arglwydd ei wneuthur?

A.

Ei holi eu hunain, a ydynt hwy yn wîr edifeiriol am ei pechodau a aeth heibio, ac yn siccr amcanu dilyn bu­chedd newydd, a oes ganthynt ffydd fywiol yn 'nrhugaredd Duw drwy Grist, gida diolchus gof am ei angeu ef, ag, a ydynt hwy mewn cariad perffaith a phawb.

Diwedd y Catechism.

[...]olchgarwch, o flaen, ag ar ol bwyd.

Cyn Bwyd.

GOlygon pob peth sydd yn edrych i fynu, ac yn ymddiried ynot ti O Arglwydd: dydi sydd yn rhoddi iddynt bwyd yn ei bryd, yr wyt yn egoryd [...] law, ac yn llenwi pob peth byw a'th râd ac a'th fendith, O Arglwydd bendithia ni, a'th holl ddoniau, yr ydym ni yn eu derbyn gan dy ddirfawr haeli­oni di, trwy Jesu Grist ein Hargl­wydd, Amen.

[...] wedi bwyd

[...] gagoniant tragywyddol a'n gwnel ni yn gyfrannigion o'i wledd nefol; trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Duw a gatwo ei eglwys, a'r Bren­in, a'r Frenih [...]es, ac a [...]oddo i ni heddwch a gwirionedd ynghrist ein Harglwydd Amen.

Cyn bwyd.

PA un bynnag a wneloch ai bwyta ai yfed medd S. Paul, neu beth byn­nag arall a wneloch gwnewch bob peth er mawl a gogoniant i Dduw. Amen.

Ar o'l bwyd.

I Arglwydd y gogoniant a'r gallu, yr hwn a'n creodd ni, ac a'n gwaredodd [...], ac a'n porthodd ni ar hyn o amser, y

[...]

Gwersi o'r Scrythur lan.

PA bryd bynnag y bo yn edifar gan bechadur ei bechodau o ddyfnder ei galon, mi a ollyngaf tros gof ei holl [...]nwiredd ef, medd yr Arglwydd.

Yr wyf yn cydnabod fy anwiredd, a'n pechodau fydd yn wastad yn fy er byn.

Ynichwel dy wyneb oddiwrth fy mhechodau, Arglwydd, a dilea fy holl gamweddau.

Yspryd Cystuddiedig sydd aberth i D [...]w, na ddirmyga Arglwydd Dduw [...] galonnau vfudd cystuddiegid, Rhwygwch eich calonnau, ac nid eich [...] ac ymchwelwch at yr Arglwydd [...] Duw, canys tirion a thrugarog ydwy; efe sydd ddioddefgar a mawr [Page] ei [...]rugaredd ar cyfryw vn ac [...] ond [...]s ganddo dros eich blinder.

Di Arglwydd y bia tosturi a mad [...]e [...]nt, canys aethom ymaith oddwrthyt, ac ni wrandawsom ar dy leferydd modd y gallem rodio yn dy gyfreithiau y rhai a osodaist i ni.

Cospa ni Arglwydd, ac etto yn dy [...]rn, nid yn dy gynddaredd, rhag na bo dim mwy o honom.

Gwellewch eich buchedd canys y mae teyrnas Dduw yn agos.

Mi a af at fy Nhad, ag a ddywedaf witho, fy Nhad, mi a bechais yn erbyn y nefoedd, ag yn dy erbyn di ag nid wyf deilwng i'm galw yn fab iti

Na ddwg i'r farn dy weision Arglwyd, gan nad byw neb cyfiawn yn dy olwg di.

Os dywedwn ein bob heb pecho [...] yr ym yn ein twyllo ein hunain ag ni [...] [...]es wirionedd ynom.

FY anwyl gariadus f [...]odyr, y mae'r Scrythur làn yn ein cynnhyrfu mewn amriw fannau i gydnabod ac i gyffesu ein haml bechodau a'n, hanwir­edd, ag na wnelom na'i cuddio na'i [...]elu yngwydd yr Holl alluog Dduw ein [...]d nefol, ond eu cyffesu a gostyngedig ise' edifarus ac vfudd galon, er mwyn caffael o honom faddeuant am danynt, drwy ei anfeidrol ddaioni a'r drugaredd ef. A dylem ni bob amser addef yn ostyngedig ein pechodau ger bron Duw etto ni a ddylem yn bennaf wne [...]tnur hynny pan ymgynhillom i g [...] ­dgyfarfod, i dalu diolch am yr [...] [Page] [...]daioni a dderbyniasom ar ei law ef, [...] [...]datgan ei haeddediccaf foliant, i wrando ei sancteiddiaf air ef, ac i erch [...] y cyfryw bethau ag a fyddo cymwys ag angenrhaidiol, yn gystal ar les y corph a'r enaid. O herwydd pa ham myfi a crfynaf ag a attologaf i chwi, gynnifer yr hyn sydd yma yn bresennol, gyd tynnu a [...]yfi, a chalon-bur, ac a lleferydd gostyngedig, hyd yngorseddfa y nefol [...]âd, gan ddywedyd ar fy oli.

Cyffes Gyffredin.

HOll-alluog Dduw, a Thrugarog Dad Ni a aethom ar gyfeiliorn [...]llan o'th ffyrdd di, fel defaid ar gyfyr­ [...]; Nyni a ddilynasom ormod ar [...]canion a chwantau ein calonnau ein [Page] [...] y [...] di [...] ad [...] [...] Iesu [...] gar o [...] hono [...] a sob [...] [...] Enw

Y Go [...] [...] [...]

Yr [...] g [...] [...] [Page] [...] [...]yl [...] vn [...] a'i [...] gan [...] hyn [...] arall [...] san- [...] [...] [...]edd [...]

[...]

[...] [Page] [Page] [...]wch addolwn a syrthiwn i law [...] [...]fyngwn ger bron yr Arglwydd eu [...]thurwr.

Canys efe yw ein Duw ni, a nin [...] [...]m bobl ei borfa [...] a defaid ei [...]wylaw.

Heddyw o gwarand [...]wch ar ei lefe­ [...]ydd na chaledwch eich calonau: me­gys yn yr ymrysonfa, fel yn nydd pro­ [...]dig [...]eth yn yr anialwch.

Lle temptiodd eich tadau fi y p [...]ant fi, a gwelsant fy 'ngweithre­doedd

Deugain mhlynedd yr ymrysonais a'r genhedlaeth hon, a dywedais, pobl gyfeiliornus yn eu colonnau ydynt hwy, [...]anys nid adnabuant fy ffyrdd.

Wrth y rhai y tyngais, yn fy ll [...]d [...]delent i'm gorphwyssa.

Gogoniant i'r Tâd, &c.
Megis yr oedd [...] &c.

[...]salm 1.

GWyn ei fyd y gwr ni rodia yng hyngor yr anuwiol, ag na safo yn ffordd pechaduriaid, ag nid eistedd y [...] eisteddfa gwatwarwyr.

Ond sydd a'i ewyllys ynghyfraith y [...] Arglwydd, ag yn myfyrio yn ei gy­fraith ef ddydd a nôs.

Ac efe a fydd fel pren wedi blannu ar lan afonydd dyfroedd, yr hwn a ryd ei ffrwyth yn ei bryd; a'i ddalen [...] wywa, a pha beth bynnag a wnelo efe [...] lwydda.

Nid felly y bydd yr anuwiol, ond fel man us yr hwn [...] [...]wynt y [...] ­ [...] [...]

[...] hynny yr ann [...] [...] yn y farn [...] na pechad [...] yn [...]nulleidfa y rhai cyfiawn.

Canys yr Arglwydd a edwyn ffordd y rhai cyfiawn, a fford, yr annuwio­lion a ddifethir.

Gogoniant i'r Tâd, &c.
Megis yr oedd yn y, &c.

Psalm. 3.

ARglwydd mor aml yw fy nrhallod [...] llawer yw y rhai sy'n codi i'm herbyn.

[...] sy 'n dywedyd am [...] iachawdw [...]eth id [...]o [...]

[...] ydwyt darian [...], derchafudd fy mhen.

Am llef y gelwais [...] yr Arglwydd: ac efe a'm clybu o i fynydd sanct­aidd.

M [...] a orwedd [...]is ac a gysgais, ag [...] ddeffroais: ganys yr Arglwydd a'm [...]ynhaliodd.

N [...]d of [...]af fyrddiwn o bobl [...] rhai o amglych a ymosodasant [...] herbyn.

Cyfud Arglwydd, achub fy Nuw c [...]s tarewaist fy holl elynio [...] [...] gar [...] t [...]rraist ddannedd yr annuw [...]olion. [Page] Iachawdwriaeth sydd eiddo 'r Ar­glwy [...]d i dy fendith fydd ar dy bobl

Go [...]oniant i'r Tâd, &c.
Megis yr oedd yn y [...]

Psalm [...]

GWrando fi [...]an [...]wyt O Dduw fy 'nghyfiawnder, mewn cyfyngder yr ehengaist [...]naf▪ trugarha wrthyf ag erglyw fy ngweddi.

O feibion dynio [...], pa hyd a trowch fy ngogoniant yn warth? yr hoffwch wegi, ag yr argeisiwch g [...]wydd.

Ond gwybyddwch [...] Arglwydd neillduo 'r duwiol iddo ei hun: yr Ar­glwydd [...]wrendy pan alwyf arno.

Ofnwch ag na phechwch: ymddiden­wch a'ch calon ar eich gwely a thewch

Aberthwch ebyrth cyfiawnder [...] gobeithiwch yn yr Arglwydd.

Llawer sy n dywedyd, pwy a dde [...] ­ [...] [...] ddaio [...] [...] Arglwydd dyr [...] [...] [...]ned.

[...] fy nghalon, mwy na'r amser yr [...]m [...]naodd eu hyd a'u gwin hwynt.

Mewn heddwch hefy [...] y gorweddaf ag yr hunaf, canys ti Arglwydd yn ynig a wnei i mi drigo mewn diogelwch.

Gogoniant i'r Tâd, &c.
Megis yr oedd yn y, &c.

Y llith cyntaf. Dihareb. 10.1

MAb doeth a wna dad llawen, a mab ffol a dristha ei fam, Ni thyccia Trysorau drygioni: ond cyfiawnder a [Page] wared rhag angeu. Ni edy yr Argl­wydd i enaid y cyfiawn newynu: ond [...] chwal ymaith gyfoeth y drygio­nus, y neb a weithio a llaw dwyllo­drus a fydd Tlawd: ond llaw y diwyd a gyfoethoga. Mab synhwyrol [...]yw yr hwn a gasglo amser haf: ond mab gwradwyddus yw yr hwn a gwsg amaser cynhauaf. Bendithion fydd ar ben y cyfiawn: ond trawsedd a gae ar enau y [...]rygio [...]us. Coffadwriaeth y cyfiawn [...]d fe [...]dige [...]ig ond enw drygionus [...] byd [...].

TI Dduw a folwn, ti a gydnaby [...] Arglwydd.

[...] [...]daiar a'th fola di y T [...] trag [...]yddol.

Arnat ti y llefa holl angylion y ne­foedd a'r holl nerthoedd o'i mewn. Arnat ti y llefa Cherubin Seraphin a lleferydd dibaid.

Sant, Sant, Sant Arglwydd Dduw Sal [...]o [...]h.

Nefoedd a daiar sydd yn llawn o'th ogoniant.

Gogoneddus gor yr Apostolion ath fawl di.

Moliannus n [...]fer y Prophwydi a'th fawl di

Ardderchawg lu'y Merthy [...] ath fawl di.

Yr Eglwys lân trwy 'r holl fyd [...]'th addef di.

Y Tad o anfeidd-drol fawre [...]

[...]y anrhydeddus wir ag vnig Fab

Hefyd yr yspryd glân y diddanwr.

TI [...] Crist yw Brenin y gogoniant.

[...] yw tragywyddol Fab y Tad.

P [...] gymmraist arnat waredu dyn [...] ddiysty raist groth y [...]orwyn.

Pan orchfygaist holl ner [...]h angeu, yr oraist deyrnas nef i bawba gredant.

Ti sydd [...] eistedd ar ddeheulaw Dduw yngogoniant y Tad.

Yr ym ni yn credu mai tydi a ddaw yn farnwr arnom.

Gan hynny yr attolygwn i ti gy [...] yn [...]h­wyo dy weision y rhai a bryanist a'th [...]rthfawr waed.

[...] [...]ddynt gael eu cyfrif gyda'th [...] yn y gogoniant tragywyddol.

Argwlydd cadw dy bobl bendithia [...]y [...]ifeddiaeth.

[...]odraetha a derchafa hwynt y [...] d [...]agywydd.

Beunydd ac fyth y clodforwn dydi,

Ac vr Anrhydeddwn dy Enw byth ac yn oes oesoedd.

Teiliynga Arglwydd ein cadw dydd hwn yn ddi bechod.

Arglwydd dy drugaredd a ddesgyno arnom megys yr ym [...] ymddiried ynot

Arglwydd ynot yr ymddiriedais na'm gwradwydder yn dragywydd.

Neu'r Caniad hwn.

CHwychwi holl weithredoedd yr Arglwydd, bendithiwch yr Argl­wydd: molwch ef, a mawrhewch yn dragywydd

Chwychwi angylion yr Arglwydd, bendithiwch yr Arglwydd, molwch ef, a mawrhewch yn dragywydd.

Chwychwi nefoedd bendithiwch y [...] Arglwydd molwch ef, a mawrhewch [...] dragywydd.

[...] [...]t [...]oedd yr Arglwydd, bendithiwc [...] ef [...]glwydd, molwch ef a mawrhewch yn dragywydd.

Chwychwi haul a lleuad bendithiwch yr Arglwydd, molwch ef a mawr­hewch yn dragywydd.

Chwychwi ser y nefoedd, bendithiwch yr Arglwydd, molwch ef, a mawrhewch yn dragywydd.

Chwychwi gafodau a gwlith, ben­dithiwch yr Arglwydd, molwch ef, a mawrhewch yn dragywydd.

Chwychwi wyntoedd Duw, ben­dithich yr Arglwydd: molwch ef, a wrhewch yn dragywydd.

Chwychwi dân a gwrês, bendi­thiwch [Page] [...]wch yr Arglwydd: molwch ef, a [...]awrhewch yn dragywydd.

Chwychwi auaf a hâf, bendithiwc [...] yr Arglwydd: molwch ef, a mawrhe­wch yn dragvwydd.

Chwychwi wlithoedd a rhewoedd bendithlwch yr Arglwydd: molwch ef, a mawrhewch yn dragywydd.

Chwychwi rew ac oerfel, bendithiwch yr Arglwydd: molwch ef, a mawrhe­wch en dragywydd.

Chwychwi iâ ag eiria, bendithiwch yr Arglwydd: molwch ef, a mawrhewch yn dragywydd

Chwychwi nosweithiau a dyddyau, bendithiwch yr Arglwydd: molwch ef, a mawrhewch yn dragywydd.

Chwychwi oleuni a thywyllwch, bendithiwch yr Arglwydd: molwch [Page] [Page] [Page] mo [...]wch ef, a mawrhewch yn dragy­wydd.

Chwychwi y rhai sanctai [...]d a go [...]tyn­g [...]dig o galon, berdithiwch yr Ar­glwydd: molwch ef, a mawrhewch yn dragywydd.

Chwychwi Ananias, Azarias, a Michael, bendi [...]hiwch yr Arglwydd: molwch ef, a mawrhewch yn dragy­wydd

Gogo [...]iant i'r Tâd, &c.
M [...]g [...]s yr oedd yn y, &c.

Yr ail llith allan o'r bummed bennod o'r Efengyl yn ol. S. Matthew.

PAn welodd Iesu y tyrfaoedd, e [...]e a [...]sgynnodd i'r mynydd: [...]c wedi [Page] iddo e [...]stedd, ei [...]dysgyblion a dd [...]ethant atto. Ac efe a egorodd ei enau ac au dysgodd hwynt, gan ddywedyd Gwyn [...] tl [...]dion yn yr yspryd: canys [...] [...]w teyrnas nefoedd. Gwyn eu [...] rhai sydd yn galaru; canys hwy [...] ddiddenir. Gwyn eu byd y rhai ad [...]fwyn: canys hwy a etifeddant y dd [...]ar. Gwyn eu byd y rhai sydd ar­nynt newyn a syched am gyfiawnder: canys hwy a ddiwellir. Gwyn eu byd y rhai trugarog: canys hwy a g [...]n drugaredd. Gwyn eu byd y rhai pur o gal [...]n: canys hwy a welant Dduw. Gwyn eu byd y tangnef­eddwyr: canys hwy a elwir yn blant i Dduw. Gwyn eu byd y rhai a erli­d [...]r o achos cyfiawnder: canys eiddynt yw teyrn [...]s nefoedd. Gwyn eich byd [Page] pan i'ch gwradwyddant ac i'ch erlidi­ant, ac y dywedant bob drygair yn eich erbyn er fy mwyn i, a hwy yn gelwy­ddog. Byddwch lawen a hyfryd, ca­nys mawr yw eich gwobr yn y nefo­ [...]dd: oblegid felly yr erlidiasant hwy y Prophwydi a fy o'ch blaen chwi chwi yw halen y ddaiar: eithr o di­flasodd yr halen, a pha beth yr helltir efe▪ ni 'thal efe mwy ddim ond i'w fwrw allan, a'i sathru gan ddynion. Chwi yw r goleuni ar dydd: dinas a osodir ar fryn ni ellir ei chuddio. Ac ni oleu [...]nt ganwyll, a'i dodi dan lestr, ond mewn canhwyllbren: a hi a oleua i hawb sy yn y ty. Llewyrched felly eich goleuni ger bron dynion, fel y gwelont eich gweithredoedd da chwi, [Page] [...] [Page] ac y gogoneddont eich Tad yr hwn sydd yn y nefoedd.

Luc. 1.68.

BEndigedig fyddo Arglwyd Ddu [...] Israel: canys efe a ymwelo [...] ag a brynodd ei bobl.

Ac a dderchafodd iechidwriae [...] nerthol i ni yn nhy Ddafydd ei wa­sanaethwr.

Megis y dywed [...]dd trwy enau ei sanctaidd Brophwydi y rhai oeddo ddechreuad y byd.

Yr anfonai efe i ni ymwared rhag ein gelynion: ac oddiwrth ddwylo pawb o'n casogion.

Y gwnai efe druga [...]edd a'n tada [...]: ac y [...] [...]siau ei sanctaidd gyfammod.

A'r llw yr hwn a dyngodd ef with ein tad Abraham: sef bod iddo ga [...] [...] i ni gwedi ein ymwared oddi­wr [...]h ddwyl [...] ein gelynion, allu ei wa­sanaethu ef yn ddiofn. Mewn sanct­e [...]dd [...]wydd a chyfiaw [...]der gar ei fron ef holl ddyddiau ein bywyd.

A thithau Fab a [...]lwir yn Brophwyd [...] Goru [...]haf: canys ti a ei o flaen wyneb yr Arglwydd, i barottoi ei ffyrdd ef.

Ac i roddi gwybodaeth iechidwria­eth i'w b [...]bl ef, gan la [...]eu eu pe [...]hodau.

Oherwydd tiriondeb tr [...]garedd e [...] Duw: trwy yr hon yr ymwelodd a [...] godiad haul o'r vche [...]d [...]r.

I roddi llewyrch i'r rhai sy yn eistedd mewn tywyllwch a chysgod angau: ac i gyferio ein traed i ffordd tangne­fedd.

Gogoniant i'r Tâd, &c.
Megis yr oedd yn y, &c.

Neu'r Psal. 100.

CEnwch yn llafar i'r Arglwydd, yr holl ddaiar Gwasannaethwch yr Arglwvdd mewn llawenydd, deuwch iw wydd ef mewn gorfoledd.

Gwybyddwch mai yr Arglwydd sydd Dduw; efe a'n gwnaeth, ac nid ni ein hunain: ei bobl ef ydym, a de­faid ei Forfa.

Ewch i mewn i'w byrth ef a diolch, ac yn ei lysoedd a moliant cenwch: [Page] Diolchwch iddo, a chlodforwch [...] [...]nw.

Canys daionus yw'r Arglwydd, a'i [...]rugaredd sydd yn dragywydd, a'i wiriionedd a bery o genhedlaeth i gen­hedlaeth byth.

Go [...]oniant ir Tâd, &c.
Megis yr oedd yn y, &c.

Y Credo

CRedaf yn Nuw Tad holl gyfoe­thog, Creawdr nef a daiar. Ac yn Iesu Grist ei vn Mab ef ein Hargl­wydd ni, yr hwn a gafwyd t [...]wy 'r Yspryd glân a aned o Fair forwyn, a ddioddefodd tan Pontus Pilat, a groes-hoeliwyd, a fy farw, ac a gla­ddwyd. Descynnodd i yffern. Y try­dydd [Page] [...]ydd a cy [...]ododd o [...]arw, Dercha­f [...]dd i'r ne [...]oedd, ac eistedd y mae ar [...]eheu [...]aw D [...]uw Tad holl alluog. Oddiyno y daw i farnu byw a meirw, Credaf yn yr Ysyrd glân, Yr Eglwys l [...]n Gathol [...]c, Cymmun y Sa [...], Ma [...]de [...]ant pechodau, Cy [...] [...]ad y [...], A'r bywyd tragywyddol, Amen.

Yr Arglwydd a fo gyda chwi

A [...]yd [...] th Yspryd [...]. Gweddiwn.

Arglwy [...]d trugarha wrthym.
Crist [...] wrthym.
Arglwydd trugarha wrthym.
Ein Tad yr hwn wyt yn y, &c.
Arglwydd dangos dy drugaredd ar non.
A chaniattâ i ni dy iechidwriaeth.
Arglwydd cadw ein Brenin.
A gwrando ni yn druga [...]og pan alwam [...]rnat.
[...]g dy weinidogio [...] ag iawnder.
A wna dy ddewisol bobl yn llawen.
Arglwydd ca [...]w dy bobl.
A b [...]ndithia dy etifeddiaeth.
Arglwydd dyro dangnefedd yn ein [...] drau.
[...] nad oes neb ar [...]ll a ymladd trosom [...] tydi Dduw yn vnig.
D [...] glanha e [...]n colonnau ynom.
Ac [...]i chymmer dy Yspryd glân oddi wrthym.

Yna dyw [...]der y weddi o'r dydd.

Yr a [...]l Colect am dangnefedd.

DUw, yr hwn wyt aw [...]wr tangnhe­fedd, a charwr cytundeb, yr hwn­o'th [Page] o'th iawn adnabod y mae ein buchedd dragywydd yn sefyll arno, a'th w­sanaeth yw gwir fraint: Amddiffyn nyni dy ostyngedig weision, rhag holl ruthiau ein gelynion: fel y gallon i trwy gwbl ymddiried yn dy amddiffyn di, [...]ac ofnom allu gwrthwyneb wyr; trwy nerth Jesu Grist ein Har­glwydd. Amen.

Y trydydd Colect am gael Rhâd.

O Arglwydd nefol Dad. Holl alluog. a thragywyddol Dduw, yr hwn a'n cedwaist yn ddiangol hyd ddechreu y dydd heddyw, amddiffyn ni ynddo a'th gadarn a [...]lu, a channiatta na syrthiom y dydd hwn mewn vn pechod, ac nad elom i berygl, eithr bod ein holl weithredoedd wedi eu Trefnu au llyf­odraethu [Page] wrth dy lywodraech di, i wneuthur yn wastad y peth sydd gyfiawn yn dy olwg di, trwy Jesu Gr [...]st ein Harglwydd. Amen.

Y Letani i'w harfer ar y Suliau, y Mercherau, a'r Gwenerau, &c.

DUw Tad o'r Nef, trugarhâ wrthym wir bechaduriaid.

Duw Tâd o'r Nef, Trugarhâ, &c.

Duw Fab brynwr y byd trugarhâ-wrthym wir bechaduriaid.

Duw Fab brynwr y byd, &c.

Duw Yspryd glân yn deilliaw oddwrth y Tad a'r Mab, truga [...]hâ wrthym wîr bechaduriaid.

Duw Yspryd glân yn deilliaw, &c.

Y gogoned lân fendigaid Drin­dod, [Page] tri pherson ac vn Duw, trug [...] wrthym wir bechaduriaid.

Y gogoned, lân fe [...]digaid &c.

Na chofia Arglwydd ein anwiredd nac a [...]wiredd ein rhieni, ac na ddyro ddi [...]l am ein pechodau: [...]rbed nyni Arglwydd daionus arbed dy bobl a bryn [...]ist a'th werthfawr waed, ac na l [...] wrthym yn dragywydd.

Arbed ni Arglwydd daionus.

Oddiwrth bob drwg ac anff [...]wd, oddi-wrth bechod, oddi-wrth dy lid, ag oddiwrth farnedigaeth dragywy­ddol.

Gwared ni Arglwydd daionus.

Oddi-wrth bob dallineb calon, oddi-wrth falchder, a gwag ogoniant, a ffug sancteiddrwydd, oddi-wrth genfigen, digasedd a bwriad drwg, a phob ang­h [...]riadoldeb.

Gwared ni Arglwydd daionus.

Oddi-wrth anniweirdeb a phob pechod marwol, ac oddi-wrth holl dwyll y byd, y enawd a'r cythrael.

Gwared ni Arglwydd daionus.

Oddi-wrth fellt a thymhell, oddi-wrth ryfel ac ymladd, ac oddi-wrth angau disyfed.

Gwared ni Arglwydd daionus.

Oddi-wrth bob terfysc a dirgel frâd, oddi-wrth bob ffals ddysceidiaeth ag [...]pinion annuwiol, oddi-wrth gale dr­wydd calon a dirmyg ar dy air a'th or­chymmyn.

Gwared ni Arglwydd daionus.

Trwy ddirgelwch dy gnawdolia­eth trwy dy sanctaidd anedigaeth a'th enwaediad, trwy dy fedydd, dy ympryd, a'th brofedigaeth.

Gwared ni Arglwydd daionus.

Trwy 'dy ddirfawr ing a'th chwy [...] ­gwaedlyd, drwy dy grog a'th ddiodde­faint, drwy dy werthfawr angau a'th gy so liad a'th escynniad, a thrwy ddy­fodiad yr Yspryd glân.

Gwared ni Arglwydd daionus.

Nyni bechaduriaid a attolygwn i ti ein gwrando O Arglwydd Dduw, a theilyngu o honot gadw, rheoli, a lly­wodraethu dy lân Eglwys yn hollawl yn y ffordd ynion.

Nyni a attolygwn i ti ein gwrando Arglwydd trugarog.

Teilyngu o honot gadw a nerthu i' [...]h wîr addoli mewn iawnder a glen­did buchedd, dy was [...]naethwr Charles ein grasus [...]f Frenin a'n pen lly­wydd.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilyngu o honot lywodraethu ei galon yn dy ffydd, osn a chariad, ag iddo ymddiried byth ynot, ac ymgais y [...] wastad a'th anrhydedd a'th ogo­n [...]iant.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilyngu o honot ei amddiffyn a'i gadw gan roddi iddo fuddigoliaeth ar ei holl elynion.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilyngu o honot fendithio a chadw ein grasusaf Frenhines Catherine, Jago Dûc o efrawg, ar holl frenhinawl deulu.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilyngu o honot lewyrchu 'r holl [...]bion, Bugeiliaid, a Gweinido­ [...] yr Eglwys ag iawn wybodaeth [...]all dy air: a bod iddynt hwy trwy [Page] eu pregeth a u buchedd ei fynegi a'i ddang [...]s yn ddyl [...]dwy.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilyngu o honot gynesc [...]eddu Argl­wyddi y Cyngor, a'i holl fonedd, a gras, do [...]thineb, a deall.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Te [...]lyngu o honot fendithio, a cha­dw y pen-s [...]yddogion, gan roddi iddynt ras i wneuthur cyfiawnder, ac i faentu­mio'r gwir.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilgngu a honot fendithio a chadw dy holl bobl.

Nyni a attoly [...]wn i ti ein, &c.

Teilyngu a honot roddi i bob cenhe­dlaeth vndeb, tangnefedd, a chydgordio.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilyngu o honot faddeu i'n gelyni­on, erlydwyr, ac sclandr wyr, a throi eu calonnau.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilyngu o honot roddi a chadw ar ein lles, amserol ffrwythau 'r ddaiar, modd y caffom mewn amser dyledus eu mwynhau.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Teilyngu o honot roddi i ni wir edifeirwch, a maddeu i ni ein holl be­chodau, ein hesceulusdra a'n hanwybodaeth, a'n cynnyscaeddu a rhad yr Ysp­ryd glan, i wellhau ein buchedd yn ol dy air sanctaidd.

Nyni a attolygwn i ti ein, &c.

Mab Duw, attolygwn i ti ein gwr­ando. Mab Duw attolygwn i ti ein, &c. Oen Duw, yr hwn wyt yn dileu pe­chodau 'r byd.

Caniadha i ni dy danghensedd.

Oen Duw, yr hwn wyt yn dileu pe­chodau 'r byd.

Trugarha wrthym.

Crist clyw nyni.

Grist clyw ny [...]i.

Arglwydd trugarha wrthym.

Arglwydd trugarha wrythym.

Crist trugarha wrythm.

Crist trugarha wrthym.

Arglwydd trugarha wrthym.

Arglwydd trugarha wrthym.

Ein Tad yr hwn wyt yn y &c.

Gwersig

Arglwydd na wna a nyni yn ol ein pe­chodau.

Atteb.

Acna obrwya ni yn ol ein anwiredd.

Gweddiwn.

DUw Tad trugarog yr hwn nid wyt yn dirmygu ochenaid calon gvituddiedig, nac adduned y gor­thrymmedic: cynnorthwya yn dru­ [...]og ein gweddiau, yr rhai yr ym ni [...]n e [...] gwneuthur ger dy fron, yn ein trallod a'n blin-fyd pa bryd bynnag y gwascant arnom: a gwrando ni yn ra­susol, fel y bo i'r drygau hynny y rhai y mae ystryw a dichell diafol, neu ddyn yn eu gwneuehur i'n herbyn, fyned yn ofer, a thrwy ragluniaeth dy ddaioni di, iddynt fod yn wascaredig modd na'n briwer ni dy weision drwy erly [...] neb, a gallu o honom byth ddiolch iti yn dy lan Eglwys, trwy Jesu Grist ein Harglwydd.

Arglwydd cyfod, cymmorth ni, a gwared ni er mwyn dy Enw.

O Dduw ni a glywsom a'n clustiau, a'n tadau a fynegasant i ni y gwei­thredoedd ardderchog a wnoethost yn eu dyddiau, ac yn y cynfyd o'u blaen hwy.

Arglwydd cyf [...]d, cymmo [...]th ni, a g [...]ared ni e [...] dy anrhydedd.

Gogo [...]iant i'r Tad, ac i'r Mab, &c.

Mogis yr o [...]dd yn y dechreu, &c.

Rhag ein gelynion amddiffyn ni Crist, Yn rasol edrych ar ein poenedigaethau.

Yn dosturus yst, ria wrth drymder ein calonn [...]u.

[...]u Fab Dafydd, trugarha wrthym.

Yr awr hon a phob amser, teilynga ein gwrando O Crist.

Yn rasol clyw ni O Crist, yn rasol clyw ni O Arglwydd Grist.

[...]

Arglwyd danges dy drugaredd ar­ [...].

A [...]eb.

Fel yr ym yn ymddiried ynot.

Gweddiwn.

NYni a attolygwn i ti, O Argl­wydd Dad, yn drugarog edrych ein gwendid, ac er gogoniant dy Enw ymchwel oddiwrthym yr holl ddrygau a ddarfu i ni o wir gyfiawnder eu hae­ddu, a chaniadha fod i n [...] yn ein holl drallod ddodi ein cyfan ymddiried a'n gobaith yn dy drugaredd, ac byth dy wasanaethu mewn sancteiddrwydd a phurdeb buchedd i'th anrhydedd a'th ogoniant, trwy ein hynig gyfryngwr a'n dadleu-wr Jesu Grist ein Hargl­wydd. Amen.

Diwedd y Letani.

Gweddiau

Gweddi tros [...] y Brenhin.

O Arglwydd ein Tad nefol goru­ [...]hel a g [...]og, Brenin y Bren­hin [...]edd, Argl [...]dd yr Arglwyddi, vnig lywiawd [...] [...] [...]wysogion, yr hwn wyt o'th eisteddl [...] yn [...]drych ar holl drigo­lion y ddaiar, ni a attolygwn ag a er­fynwn i ti [...]drych o honot yn ddarbo­dus ar ein grasusaf ddaionus Arglwydd Frenhin Charles, ac felly ei gyflawni ef o rad dy sanctaidd Yspryd, fel y bo [...]ddo yn wastadol bwyso at dy feddwl, [...] [...]dio y [...] dy ffordd, cynnyscaedda ef yn [...]elaeth a doniau nefol, caniadha iddo mewn llwyddianog iechyd hir hoedl, nertha ef modd y gallo orescyn i gorchfygu ei holl elynion, ac o'r di­y [...]dd yn ol y fuchedd hon, bod iddo [...] w [...]nhau llawenydd a dedwydwch tra­gywyddol, [Page] trwy Jesu Grist ein Hargl­wydd. Amen.

Amriw Weddiau ar amriw achosion.

Gweddi dros yr Esgobion ar bobl.

HOll gyfoethog a thragywyddol Dduw, yr hwn wyt yn ynig yn gwneuthur rhyfeddodau, danfon i lawr ar ein Esgobion, a'n curadiaid, a'r holl gynnulleidfaon a orchymmynn­wyd tan eu gofal hwynt, jachusol Ys­pryd dy rad; ac fel y gallont wir ryngu bodd iti, tywallt arnynt ddyfal wlith dy fendith: Caniadha hyn Arglwydd er anrhydedd ein dadleuwr a'n cy­fryngwr Jesu Grist. Amen.

Gweddi o waith Chrysostom.

HOll-allnog Dduw, yr hwn a ro­ddaist i ni rad y pr [...]d h [...]n, drw [...] gyfundeb a chydgyfarch i weddio ar­nat [...] ag wyt yn addo pan ymgynnullo d [...]u neu dri yn dy Enw fod i ti ganiad­h [...] eu gofynion: cyflawna yr awr hon o Arglwydd, ddymuniad a deisyfi­ad dy weision, fel y bo mwyaf buddiol iddynt, gan ganiadhau i ni yn y byd hwn wybodaeth am dy wirioned, ac yn y byd a ddaw fywyd tragywyddol. Amen.

Rhad ein Harglwydd Jesu Grist, a serch Duw, a chymdeithas yr Yspryd glan, a fyddo gyda ni oll, byth. Amen.

Gweddi am gael glaw pen fyddo angenrheidiol.

O Dduw nefol Dad, yr hwn drwy dy Fab Jesu Grist, a ddewaist i [Page] b [...]b a geisio dy deyrnas a'th gyfiawn­der, bob peth angenrheidiol iw cyn­h [...]liaeth [...]orphorol, danfon i ni wrth [...] ha [...]g [...]nctid, ni a attolygwn i ti, [...] ti yw dywydd a chafodydd ardym­ [...]res, modd y gollom dderbyn ffrwy­ [...] [...] y ddaiar, i'n mwyniant ni, ac i'th yrdd [...]niant titheu, trwy Jesu Grist ein [...]wydd. Amen.

Am hinon, new dywydd teg.

ARglwydd Dduw yr hwn am be­chod dyn a foddaist unwaith yr holl fyd oddieithr wyth dyn o bobl, ac yn ol hynny o'th fawr drugaredd a addewaist na's destrywi't felly byth drachefn: ni a attolygwn i ti, er i ni am ein anwiredd haeddu y pla hon o wlaw a dyfroedd, etto wrth ein gwir edi­feirwch, danfon i ni y cyfryw dywydd [Page] a hinon, fel y gallom dderbyn ffrwy­thau 'r ddaia r mewn amser dyladwy, a dyscu trwy dy gospedigaeth di well­hau ein bucheddau, ac am dy uchder roddi i ti foliant a gogoniant, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Ar amser drudaniaeth a newyn.

O Dduw Tad o'r nef, drwy ddawn pa un y discyn glaw, ac y mae y ddaiar yn ffrwythlawni yr hilia 'r ani­feiliaid ac yr amlha 'r pyscod; edrych attolwg ar adfyd dy bobl, a chaniadha am y prinder a'r drudaniaeth yr ym ni yr awrhon yn ei ddioddef, yn gwbl gyfon am ein anwiredd, iddi drwy dy drugarog ddaioni di ymchwelyd yn rhad, ac yn helaethrwydd, er cariad ar Jesu Grist ein Harglwydd; i'r hwn gyda thydi a'r Yspryd glan, y bo mo­ [...]ant yn oes oesoedd. Amen.

Ar amsser rhyfel.

HOll-alluog Dduw, Brenin yr holl frenhinoedd, a phen llywiawdr pob peth, yr hwn ni ddichon un crea­dur wrth [...]add ei nerth, i'r hwn y per­thyn o gyfiawnder gospi pechaduriaid, a bod yn drugarog wrth y rhai a fy­ddont wir edifeiriol: Cadw a gwared nyni, yn ostyngedig ni attolygwn i ti rhag dwylaw ein gelynion, gostwng eu balchder, tola eu drygioni, a gwra­dwydda eu bwriadau, modd y gallom yn arfogion gan dy amddiffyn di fod byth yn gadwedig rhag pob perygl, i'th ogoneddu di yr hwn wyt unig ro­ddwr pob buddugoliaeth a goruchafia­eth, drwy haeddedigaethu dy un M [...] Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Yn amser pla cyffredin neu h [...]t cychwyn [...]l.

HOll-alluog Dduw, yr hwn yn dy lid yn amser y Brenin Dafydd, a leddaist a phla y nodau dd [...]ng-mil a thrigain-mil, ag yn y man gan gofio d [...] drugaredd, a faddevaist ir lleill: tru­garha wrthym wir bechadur [...]a [...]d, y rhai a ddarfu i ddirfawr [...]a [...] a [...]r­wolaeth ymweled a ni; fel megis ag y gorchymmynnaist yr amser hynny i'th Angel beidio a chospi; felly bod yn awr yn deilwng gennit wrthladd oddi­wrthym y bla a'r gofidus haint ymma, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

O Dduw, yr hwn y bia o naturia­eth a phriodoldeb drugarhau yn wastad a maddeu, derbyn ein vfydd [Page] weddiau, ag er ein bod ni yn rhwym [...]n gaethiwed cadwynau ein pecho­ [...], er hynn [...] da toder ni gan dosturi d [...]drugaredd, er anrhydedd Jesu Grist [...] C [...]fr [...]ngwr a'n Dadleu-wer. Amen.

Diolch am gael, glaw.

O Dduw ein Tad nefol, yr hwn drwy rasol ragluniaeth wyt yn [...]'r glaw cynnar a'r diweddar ddi­scyn ar y ddayar, fel y gallo ddwyn ffrwyth er mwyniant dyn: yr ydym ni yn rhoi i ti ostyngedig ddiolch fod yn wiw genit wrth ein dirfawr ang­enrhaid, ddanfon i ni o'r diwedd wlaw hyfryd ar dy etifeddiaeth; a'i hireiddio pan oedd sych, i'n mawr ddiddanwch ni dy weision anwiw, ac i ogoniant dy sanctaidd Enw, trwy dy drugareddau yn Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Diolch am dywydd teg.

O Arglwydd Dduw, yr hwn yn gy­fiawn a'n darostyngaist ni, drwy dy ddiweddar bla o anfeidrol law, a dy­froedd, ac yn dy drugaredd a gymm­horthaist, ag a ddiddenaist ein heneidi­an, drwy y tymmhoraidd a'r hendige­dig gyfnewid ymma ar dywydd. Nyni a folianwn aga ogoneddwn dy sncta­idd Enw dros dy drugaredd hyn, ag a ddatcanwn byth dy drugareddau, [...] genhedlaeth i genhedlaeth, trwy Jesu Grist ein harglwydd. Amen.

Diolch am helaethrwydd.

O Drugaroccaf Dad, yr hwn o'th raston ddaioni a wrandewaist dde­fosionol weddiau dy Eglwys, ag a dro­ist ein prinder ni a'n drudanieth yn rhad ag yn helaethrwydd: ir ydym yn [Page] rhoi i ti ostyngedig ddiolch am dy r [...]gorol haelioni hynny, ac yn attolwg i ti barhau dy garedigrwydd ymma tuag attom, fel y rhoddo 'n tir i ni ei ffrwythau torethog, i'th ogoniant di, a'n diddanwch ninau, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Diolch am heddwch a buddugoliaeth.

HOll-alluog Dduw, yr hwn wyt ga­darn dwr ymddiffyn ith weision rhag wyneb eu gelynion; yr ydym ni [...]n rhoddi i ti foliant a diolch am ein hymwared ni oddiwrth y mawrion a'r amlwg beryglon oedd i'n amgylchu: yr ydym ni yn cydnabod mai dy ddaio­ni di yw na'n rhoddwyd ni i fynu yn ysclyfaeth iddynt hwy, ag yn attolwg i ti yn wastadol barhau dy gyfriw dru­gareddau tuag attom, fel y gallo yr [Page] holl fyd wybod mai dydi yw ein ha­chubwr a'n [...]adarn waredwr ni, drw [...] Jesu Grist e [...]n Harglwydd. Amen.

D [...]ch am ymwared oddiwrth bla y nodau.

O Arglwydd Dduw, yr hwn a'n harchollaist ni am ein pechodau, ag a'n discaist am ein hanwireddau drwy d [...] ddiweddar ymweliad gor­th [...]win, ag ofnadwy, ag etto ynghanol dy f [...]rnedigaeth a gofiaist dy druga­redd, ag a achubaist ein heneidiau allan o saf [...] angau: yr ydym ni yn offrwm i'th da lol ddaioni ein hunain, ein he­neidiau a'n cyrph, y rhai a waredaist di, i fod yn aberth by wiol i ti, gan fo­liannu a mawrygu yn wastadol dy dru­gareddau ynghanol y gynnulleidfa, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen

Neu hyn.

YR ydym ni yn ostynged [...]g yn cyfa­ddef ger dy fron di o drugarogcaf D [...]d, y gallasei yr holl gospedigaethau a f [...]gythir yn dy gyfraith, yn gyfiawn ddis [...]n arnom ni, o herw [...]dd ein [...]a [...]l drosseddau a chaledwch ein [...]alonnau: Et [...]o gan fod yn wiw gennit o'th d [...] ­ [...]r dru [...]aredd, ar ein gy [...]n [...] an­heilwng ymddarostyngiad ni, esmw [...] ­thau y pla niweidiol, a'r hwn yn ddi­weddar i'n cystuddiwyd, ag edfryd llef gorfoledd ac iechydwriaeth yn ein cyfanneddau: yr ydym ni yn offrwn i'th dduwiol fawredd, aberth moliant a diolch, gan glodfori a mawrygu dy ogoneddus Enw o herwydd dy ymge­ledd a'th ragddarbodaeth drosom, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. A­men.

Prydnhawnol weddi.

Megis o flaen F [...]ol Weddi, felly o f [...]a [...]: Prydnhawnol Weddi y dechreuer, a [...] dywed [...] y Gy [...]es Gyffredin, a'r Weddi sy ar ei hol, a chwedi hynny.

EIn Tad ni yr hwn wyt yn y ne­foedd, &c.
Arglwydd egor ein gwefusau.
A'n genau a fynega dy foliant.
Duw brysia in cynnorthwyo.
Arglwydd prysura i'n cymmorth.
Gogoniant i'r Tad &c.
Megis yr oedd yn y &c.
Molwch yr Arglwydd.

Psal. 111.

CLodforaf yr Arglwydd am holl galon, ynghymmanfa y rhai vni­awn ac yn y gynnulleidfa.

Mawr yw gweithredoedd yr Argl­w [...]: wedi eu ceisio gan bawb ai [...]

[...] a harddwch yw ei waith ef [...]g [...]iawnder sydd yn parhau byth.

Gwnaeth gofio ei ryfeddodau: gra­slawn a thrugarog yw'r Arglwydd.

Rhoddodd ymborth i'r rhai a'i hof­nant ef: efe a gofia ei gyfammod yn dragywydd.

Mynegodd i'w bobl gadernid ei wei [...]hredoedd: i roddi iddynt etife­ddiaeth y cenhedloedd.

Gwirionedd a barn yw gweithre­doedd ei ddwylaw ef: ei holl orchym­mynion ydynt sicr.

Wedi eu sicrhau byth ac yn dra­gywydd: a'i gwneuthur wewn gwi­rionedd ac vniawnder.

Anfonodd [...]aredd i'w bobl, gor­chymm [...]n [...] g [...]fammod yn dra­ [...]ddol: sancteiddiol a [...] ofnadwy yw ei Enw ef.

Dechreuad doethineb yw ofn yr Arglwydd: d [...]all da s [...]dd gan y rhai a wnan [...] ei orch [...]mmynion ef: y mae ei f [...]li [...]nt ef [...]n parhau b [...]th.

Psal. 1 [...].

GWyn ei f [...]d y gwr a ofno 'r Argl­wydd ag sydd yn hoffi ei orchym­m [...]nion ef yn ddirfawr.

Ei had fydd cadarn ar y ddaiar: cen­hedlaeth y rhai vniawn a fendithir.

Golud a chyfoeth fydd yn ei dy ef: a'i gyfiawnder fydd yn parhau byth.

Cyfyd goleuni i'r rhai vniawn yn y tywylwch: trugarog, a thosturiol, a chyfiawn yw efe.

Gwr da sydd gymmwynasgar, ag yn rhoddi benthyg: wrth farn y lly­wodraetha efe ei achosion.

Yn ddiau nid ysc [...]gir ef b [...]th: y cy­fiawn fydd byth mewn cofladwriaeth.

Nid ofna efe rhag chwedl drwg: ei galon sydd ddisigl, yn ymddiried yn yr Arglwydd.

Attegwyd ei galon: nid ofna efe hyd oni welo ei ewyllys ar ei elynion.

Gwasgarodd, rhoddodd i'r tlodion, a'i gyfiawnder sydd yn parhau byth: ei go [...]n a ddyrchefir mewn gogoniant.

Yr annuwiol a wel hyn, ag a ddigia, efe a ysgyrnyga ei ddanedd, ac a dawdd ymaith: derfydd am ddymuniad y rhai annuwiol.

Gogoniant i'r Tad, &c.
Megis yr oedd yn y, &c.

Y Llith gyntaf a dynnwyd allan o'r ben­nod gyntaf o Dd harebion Solomon.

DOethineb sydd yn gweiddi oddi­allan, y mae hi yn adrodd ei lle­ferydd yn yr heolydd, Y mae hi yn lle­fain ym mhrif le edd y dyrfa, yn yry­sau y pyrth yn y ddinas y mae hi vn traethu ei hymadr [...]ddi [...]n, gan ddywe­dyd, Pa hyd chwi ynfydion y cerwch ynfydrwydd? a chwi watwor wyr, y bydd hoff gennych watwar, ac y casa ffyliaid wybodaeth? dychwelwch wrth fy'ngherydd: wele, mi a dywalltaf fy yspryd i chwi, fy ngeiriau a yspysaf i chwi. Yn gymmaint ac i mi eich gwa­hadd, ag i chwitha a wrthod, ag ystyn fy llaw a neb heb ystyried: ond diys­tyrasoch fy holl gyngor, ac ni fynnech ddim o'm cerydd: minnau hefyd a [Page] chwarddaf am eich dialedd chwi, mi a wawdiaf pan syrthio arnoch yr hyn yr ydych yn ei ofni. Pan ddel arnoch yr hyn yr ydych yn ei ofni megis di­stryw, a dyfed e'ch dialedd arnoch megis gorwynt, a dyf [...]d arnoch wasg­fa a chaledi: yna y galwant arnaf, ond ni warandawaf; yn fore i'm ceifiant, ond ni 'm cant. Canys cas fy ganddynt wybodaeth, ac osn yr Arglwydd ni ddewisasant. Ni chymmerent ddim o'm cyngor i, ond dirmygasant fy holl gerydd.

Luc. 1.

FY enaid a fawrha yr Arglywydd: a'm hyspryd a lawenychodd yn Nuw fy Jachawdr.

Canys efe a edrychodd ar ostyng­eiddrwydd ei wasanaethyddes.

O blegid wele o hyn allan yr holl [Page] genh [...]dla [...]au a'm galwant yn wyn­fydedig.

Canys yr hwn sydd alluog a wnaeth i ni fawredd sanctaidd yw ei enw ef.

A i dr [...]redd sydd yn oes oesoedd a [...] rhai a'i hofnant ef.

Efe a ddangosodd nerth a'i fraich: efe a wasgarodd [...] rhai beilchion ym mwriadau eu calonnau.

Efe a dynnodd i lawr y cedyrn o 'i heisteddfau: a [...] a ddyrchafodd y rhai isel radd.

Efe a lanwodd y rhai newynog a phethou da: ac a anfonodd ymaith y rhai g [...]ludog mewn eisie.

Efe a gynnorthwy [...]dd ei was Israel, gan gofio ei drugaredd: (fel y dywe­dodd wrth ein Tad, Abraham a'i had) yn dragywydd.

[Page]
[...] Tad &c
Megis yr oedd yn y [...]

Neu y Psalm 98.

CEnwch i'r Arglwydd ganiad ne­wydd, canys efe a wnaeth bethau rhyfedd: a'i ddeheulaw, ac a'i fraich sancta [...]dd y paredd iddo ei hun Jechidwriaeth.

Yspys [...]dd yr Arglwydd ei Jechi dwriaeth: a datguddiodd ei gyfiawnder yngolwg y cenhodloedd.

Cofiodd ei drugaredd, a'i wirionedd i dy Israel: a holl derfy nau y ddaiar a wellant Jechidwriaeth ein Duw ni.

Cenwch yn llafar i'r Arglwydd, yr h [...]ll ddaiar: llefwch, ac ymlawen­hewch, a chenwch.

Cenwch i'r Arglwydd gyda'r de­lyn. [Page] sef gyda'r delyn a llef canmo­liaeth.

Cenwch yn llafar o flaen yr Argl­wydd y Brenin: ar yr utgyrn, a sain trwmpet.

Rhued y mor ag sydd ynddo▪ y byd a'r rhai a drigant o 'i fewn.

Cured y llifeiriant eu dwylo: a chyd­ganed y mynyddoedd o flaen yr Ar­glwydd, canys efe a ddaeth i farnu y ddaiar.

Efe a farna y byd mewn cyfiawn­der: ar bobloedd mewn vniondeb.

Gogoniant i'r Tad, &c.
Megis yr oedd yn y &c.

Yr ail llith a dynnwyd allan or 12. ben­nod at y Rhufeiniaid.

YR wyf yn attolwg i chwi frodyr er trugareddau Duw, roddi o ho­noch [Page] eich cyrph yn aberth byw sancta­idd, cymmeradwy gan Dduw; yr hyn yw eich rhesymmol wasanaeth chwi. Ac na chyd ymffurfiwch a'r byd hwn, eithr ymnewidiwch trwy adnewyddi­ad eich meddwl, fel y profoch beth yw daionus a chymmeradwy, a pherffaith ewyllys Duw. Canys yr wyf yn dy­wedyd trwy y gras a roddwyd i mi, wrth bob vn sydd yn eich plith, na by­ddo i neb uchel synied yn amgen nag y dylid synied, eithr synied i sobrwyddfel y rhanodd Duw i bob vn fesur ffydd. Canys megis y mae gennym aelodau lawer mewn vn corph, ac nad oes gan yr holl aelodau yr vn swydd; felly ninnau, a ni yn llawer, ydym vn corph ynghrist, a phob vn yn aelodau iw gilydd.

Luc 2.29.

YR awr hon Arglwydd y gollyng dy was [...]ewn tangnhefydd, yn o [...] dy air.

Canys fy llygaid a welsant dy [...] ­chydwriaeth.

Yr hon a barotaist ger bron wyn yr holl bobl.

I fod yn oleuni i oleuo y Cenhe [...]lo­edd, ag yn og [...]niant i'th bobl Israel

Gogoniant i'r Tad &c.
Megis yr [...] yn y, &c.

Neu'r Psalm 67.

DUw a drugarhao wrthym, ac a bendithio, a'thywynned llewy [...]c [...] ei wyned arnom a chrugarha [...] w [...]thym.

Fel yr adwaener dy ffyrdd ar y dd [...]

TAngnefydd Dduw yr hwn [...] vwchlaw pob deall, a ga [...]wy [...] calonnau, a'ch meddyliau yngw [...] ­ [...]daeth a chariad Duw, a'i Fab [...] Grist ein Harglwydd. A bendith Dduw Holl alluog, y Tad, y Mab, a'r Yspryd glan, a fyddo i'ch plith, ac a drigo gyda chwi yn wastad. Amen.

Diwedd Prydnhawnol weddi.

Co [...]lectau neu Weddiau a dynned allan o'r Llyfr gweddi gyffr [...]din, i'w [...] bob dydd yn yr wythnos, O [...] [...] ­lectau eraill sy yn niwedd [...] Prydnhawnol weddi.

Ar Ddydd Sul.

HOll alluog a thrugarog Dduw, o rodd pwy vn yn vnig y daw pawb o'th ffyddlon bobl i'th wasanaethu yn gywir, ac yn fawledig: Caniadha, ni a erfyniwn i ti, allu o honom redeg at dy nefol addewidion, megis na phalla gennym yn y diwedd eu mwynhau: trwy. Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Ar Ddydd Llun.

HOllalluog a thragywyddo Dduw, yr hwn yn wastad syn barottach i wra­ndo nag ydym ni i weddio, ac wyt arfo­rol o roddi mwy nag a archom, neu a [...]yglyddiom: tywalltarnom amlder dy d ugaredd, gan faddeu i ni y cyfryw be­thau ac y mae ein cydwybod yn eu hof­ni, a rhoddi i ni y pethau ni feiddi [...] [Page] ein gweddi ei erchi: trwy Jesu G [...] ein Harglwydd. Amen.

Ar Ddydd Mawrth.

DUw, yr hwn a arlwyaist i'r rha a'th garaut, gyfryw bethau daio­nus, ac y sydd vwchben pob deall dyn tywallt i'n calonnau gyfryw serch ar­nat, fel y byddo i ni gan dy garu yn mhob rhyw beth, allu mwynhau dy addewidion, y rhai sy fwy rhagorol na­dim a fedrom ni ei ddeisyf: trwy Je­su Grist ein Harglwydd. Amen.

Ar Ddydd Mecher.

DUw, yr hwn wyt wir n [...]rth bawb oll ac sy yn ymdd [...] ynot, yn drugarog derby ein [...] au: a chan na ddichon gwendid ol marwol anian, wneuthur dim da heb ti, Caniadha i ni gymmorth dy nef [Page] [...]ad, fel y bo i ni gydgadw dy or­chymynion, a rhyngu bodd i ti ar ewy­ll [...]s a gweithred: trwy Jesu Ghrist ein Harglwydd. Amen.

Ar Ddydd Iou.

HOll gyfoethog Dduw, yr hwn wyt yn gwneuthur meddyliau yr holl ffyddloniaid i fod o vn ewyllys: Ca­niadha i'th bobl, fod ynddynt garu yr hyn yr wyt yn ei orchymmyn, a deisy­fu yr hyn yr wyt yn ei addo, fel ym mhlith amrafael ddamweiniau 'r byd, allu o'u (alonnau gwbl aros yn y lle y mae gwir lawenydd i'w gaffael, trwy Grist ein Harglwydd. Amen.

Ar Ddydd Gwener.

O Arglwydd, yr hwn wyt yn dysgu­i ni, na thal dim ein noll weithre­loedd heb gariad perffaith: anfon dy [Page] Yspryd [...]lan, a thywallt yn ein calon­nau ragorol d iawn cariad perffaith, a gwn [...]wymyn tangnefedd, a holl rin­weddau da, heb yr hwn pwy bynnag [...]dd yn byw, a gyfrifu yn farw ger dy fron di; Caniadha hyn er mwyn dy [...] Mab Jesu Grist. Amen.

Ar Ddydd Sadwrn.

DYrcha Arglwydd attolwg i ti, dy gadernid, a thyred in plith, ac am y rhwstr a'r lluddias y sydd arnom, o ran anwiredd ein pechodau, bydded i'th ddaionus rad ti ein gwared ni yn chrwydd, trwy ddiwygiad dy Fab ein Harglwydd; ir hwn, gyda thi, a'r Ys­pryd glan, y byddo anrhydedd, a gogo­niant yn oes oesoed. Amen.

Angwhaneg o'r vn Collectau.

HOll-alluog a thragywyddol Dduw, edrych yn drugarog ar ein gwen­did: ac yn ein holl beryglon, a'n hang­henion, ystyn dy ddeheulaw i'n cym­morthac i'n hamddiffyn, trwy Grist [...] Harglwydd. Amen.

Vn arall.

DUw, yr hwn a wyddost ein bod ni, wedi ein gosod mewn cym­maint a chynnifer o beryglon, ac na' [...] galliom o herwydd ein gwendid dynol, sefyll bob amser yn uniawn, Caniadha i ni iechyd enaid a chorph, fel y bo am yr holl bethau yr ym ni yn eu dio­ddef am bechod, allu o honom drwy dy borth di, eu gorfod, a'i gorchfygu, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Vn arall.

O Arglwydd Dduw, yr hwn a weli nad ydym ni yn ymddired mewn vn weithred a wnelom: Caniadha yn drugarog fod i ni drwy dy nerth, ga­el ein hamddiffyn rhag pob gwrthwy­neb, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Vn arall.

HOll-alluog Duw, yr hwn ni cha­shei ddim ar a wnaethost, ac a fa­ddeui bechodau pawb ar sy edifeiriol: creua a gwna ynom newydd a dryllei­dig galon; fel y bo i ni gan ddyledus ddolurio am ein pechodau, a chyfa­ddeu ein trueni, allu caffael gennyt, Dduw yr holl drugaredd, gwbl fadd­euant a gollyngdod, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Vn urall.

NI a attolygwn i ti, Holl alluog Dduw, edrych o honot ar ddeisy­fadau dy ufudd weision, ac ystyn de­leulaw dy fawredd i fod yn ymwared i ni yn erbyn ein gelynion, trwy Jesu Grist ein Huglwydd. Amen.

Vn arall.

ARglwydd, par di fod arnom wasta­dol efu, a chariad dy sanctaidd Enw, [...] byth ni phelli gymmorth y sawl a feithrinych yn nwysder dy gariad: Caniadha hyn er cariad ar dy vn Mab Jesu Ghrist ein Harglwydd. Amen.

Vn arall.

ARglwydd ni a attolygwn i ti yn drugarog ein gwrando, ac megis rhoddaist i ni feddylfryd calon i [Page] weddio, caniadha [...] nerth i ni gael ein han [...] [...], trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Gweddi dra dawiol, gymmwys i'w harfer gan bob Cristion.

O Hael ddaionus Jesu, O Jesu deg, O Jesu Fab y Fair forwyn, ll [...]wn trugaredd a gwirionedd: o deg Jesu, yn ol dy fawr drugaredd, trugar­ha wrthyf: O ddaionus Jesu, yr wyf yn attolwg i ti, er mwyn dy werth­fawr waed y buost fodlon i w golli ar allor y groes er ein mwyn ni bech [...]du­riarid truain, fod yn wiw gennyt dynnu y maith yn llwyr fy holl anwireddau i, ac na'm dirmygych, a minnau fel hyn yn vfudd ddeisyfu arnat, ac yn galw a [...] dy sancteiddiaf Enw Jesu. Yr [...] [Page] yma Jesu sydd enw pereiddwych. Yr Enw yma Jesu sy enw Jachawdwri­aeth. Oblegid beth yw Jesu ond Ja­chawdun? O ddaionus Jesu, tydi a'm creaist i, ac a'm prynaist i a'th werthfawr waed. Na a [...] i mi fyned yn golledig, a thithau wedi fy ngwneu­thur i o ddiddim ddeunydd: O ddaio­nus Jesu, na ad i'm hanwiredd fy [...]i­strywio, a thithau wedi fy ngwneu­thur i o'th oll-alluog ddaioni. O ddaio­nus Jesu, cydnabydda dy ran dy hun o honofi, a sych ymaith yn llwyr bob peth ac sy yn fy nhynny i oddiwrithyt ti. O ddaionus Jesu, trugarha wr­thy fi tra fo amser trugaredd, ac na'm gwradwydda yn amser dy farn ofnad­wy. O ddaionus JESU, os darfy i [...]i'r bechadur truan, trwy fy ngorthr­w [...] [Page] bechodau, wrth dy gyfiawnder di haeddu tragywyddawl boenau: etto [...] wyf yn appelio oddiwrth dy gyfi­awnder di, ac yn rhoi'r cwbl o'm hym­ddried yn dy anfeiddrol d [...]edd di. Nid oed gennyf [...]dim ammau na chymmeri di d [...]dd arnafi, megis tad cariadus ac Arglwydd trugarog. O ddaionus Jesu, pa fudd sydd yn fy [...]gwaed i, ga [...] fod yn rhaid i mi ddis­gyn i lygredigaeth? diau na bydd i'r rhai meirw dy fawrygu di, na'r holl rai sydd yn disgyn i vffern. O drugarog­caf Jesu, trngarha wrthyf. O garneidd­iaf Jesu, gwared fi, O fwyneiddiaf Je­su, dwg fi bechadur truan i rifedi y rhai sydd cadwedig, O Jesu Jachaw­dwriaeth y rhai a gredant ynot ti, tru­garha wrthyf. O ddaionus Jesu, ma­ddeu [Page] fy holl bechodau. O Jesu Fab y lan wyryf Fair, cynnysgaedda fi a'th ras, ac a doethineb, ac a chariad p [...] ­ffaith, ac a diweirdeb, ac a gostyngei­ddrwydd, ie ac a dianwadal ddioddef­garwch yn fy holl wrthwyneb; fel y bo i mi dy garu di yn berffaith, a chael ynot ti fy ngogoneddu, a bod y cwbl o'm difyrwch ynot ti, byth heb ddi­wedd. Amen.

Gweddi Brenin Juda.

O Arglwydd, Holl-alluog Dduw ein tadau, Abraham, Isaac, a Jacob; a'i cyflawn hiliogaeth hwynt: yr hwn a wnaethost nefoedd a daiar, a'i gwychder oll: yr hwn a rwymaist y mor a gair dy orchymmyn: yr hwn a ge [...]aist y dyfnder, ac a'i seliaist a'th [Page] Enw ofnadwy a gogoneddus; y [...] hwn [...] mae pob peth yn ei ofni, og yn crynu rhac wyneb dy nerth. Oblegid ni ellir a [...]s mawredd dy ogoniant, na dioddef digter dy fygwth yn erbyn pechaduri­ai [...]. Eithr trugaredd dy addewydd ti sydd anfeidrol, ac anchwiliadwy; oble­gi [...] tydi sydd Arglwydd g [...]ruchel daionus, ymarhous, a mawr ei druga­redd hefyd, ac edifeiriol am ddrwg d [...]n. Tydi O Arglwydd yn ol amlder d [...] ddaioni, a addewaist edifeirwch a maddeuant i'r rhai a bechasant i'th erbyn, ac yn amldra dy dosturiaeth a or [...]einiaist edifeirwch i bechaduriaid er iachawdwriaeth. Am hynny tydi O Arglwydd Dduw y rhai cyfiawn, di a osodaist edifeirwch i'r rhai cyfiawn, i Ab [...]ham, Isaac, a Jacob, y rhai ni phe­chasant [Page] i'th erbyn, ond ti a osodaist edifeirwch er fy mwyn i bechadur. Mi a bechais yn fwy na, rhifedi tywod y mor: fy anwireddau a amlhasant. O Arglwydd, fy anwireddau a amlha­sant, ac nid wyfi deilwng i edrych ac i weled vchder y nefoedd, o herwydd amlrda fy anwireddau. Mi a grymmais i lawr gan rwymau haiarn, fel na all­wyf godi fy mhen; ni allaf chwaith gymeryd fy anadl, am gyffroi o honof dy lid di, a gwneuthur yr hyn sydd ddrwg yn dy olwg, dy ewyllys nis gwneuthum, a'th orchymynion ni chedwais. Gosodais i fynu ffieidd-dra, ac amlheis gamweddau. Ac yr awrhon yr ydwyfi yn plygu fy nghalon, gan ddymuno daioni gennyt. Pechais O Arglwydd, pechais, ac [Page] yr ydwyf yn cydnabod fy adwireddau. Am hynny yr ydwyfi yn deisyf gan attolwg i ti, maddeu i mi o Arglwydd, maddeu i mi, ac na ddifetha fi ynghyd a'm hauwireddau, ac na chadw ddrwg i mi, gan ddigio byth wrthyf; ac na ddamnia fi i geudod y ddaiar: can [...]s tydi sydd Dduw, Duw meddaf i ir edi­feiriol; ac ynofi y dangosi dy holl ddaioni, oblegid ti a'm hachuby i, yr hwn ydwyf annheilwng yn ol dy fawr drugaredd. Am hynny i'th foli­annaf di bod amser, holl ddyddiau fy einioes: oblegid y mae holl nerthoedd y nefoedd yn dy foliannu di, ac i ti y mae 'r gogoniant yn oes oesoedd▪ Amen.

Ymadrodd Iob yn ei ddygyn wrthwyneb, a'i golled am ei holl dda.

NOeth y daethym o groth fy mam, [...] [...]eth y dychwelaf: yr Argl­wydd a roddodd, a'r Arglwydd a ddy­ [...]dd ymai [...]h, bendigedig fyddo Enw [...] Arglwydd. Amen.

Gweddi cyn gwrando pregeth.

O Druga [...]occaf Dad, ac Argl­wydd daionus, yr hwn o'th fawr d [...]aredd a roddaist dy fendigedig air i fod yn g [...]nwyll i'n traed ni, ac yn oleuni i'n llwybrau: egor ein calon­nau ni drwy weithrediad dy lan Ys­pryd fel y gallom ddeall dy wirionedd di: A channiadha i ni, am y pethau y bom yn eu deall yn ol dy ewyllys di, allu o honom eu dilyn yn ein gweithredoedd a'n bucheddau, er go­goniant i'th Enw di, a chadwedi­gaeth ein heneidiau ein hunain, [Page] trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Am ym [...]ared [...]ddiwrth ein ge­lynion. Esa. 37.16.

O Arglwydd y lluoedd, Duw Is­rael, yr hwn wyt yn trigo [...]hwng y Cerubiaid, ac wyt Dduw [...]holl deyrnasoedd y ddaiar, yr hwn a wn [...]e [...]host nefoedd a daiar: Go­gwydda Arglwydd dy glust a gwran­do, egor dy lygaid Arglwydd ac edrych: Achub ni Arglwydd oddwrth ddwylo ein gelynion, fel y gwypo holl deyrnasoedd y byd, mai dydi yn vnic sydd Arglwydd. Amen.

Gweddi am ddigononolrhwydd bydol. Dih. 30 7.

DAu beth yr wyf yn eu gofyn, na ommedd hwynt i mi cyn fy marw; [Page] Tyn ym mhell oddiwrthyf wagedd a chelwydd, na ddyro i mi na thlodi, na [...]hyfoeth; portha fi a'm dig [...]n o fara, rhag i mi wrth ymleawi dy wa­du di, a dywedyd, pwy ywr Arglwydd? neu rhag i mi syrthio mewn tlodi a myned i ladrata, a chymeryd Enw fy Nuw yn ofer.

Gw [...]ddi wrth godi'r bore.

O Arglwydd Jesu Grist, tydi yw gwir oleuni i'r byd, a'r haul sy bod amser yn tywynnu, ac heb fach­lydo un amser, a'th benyd di sydd yn goleuo pob peth: llewyrcha attolwg i ti yn fy 'nghalon a'm hyspryd i, a gwasgara dy dywyll-nes pechod, a cha­ddug niwl anwybodaeth allan o'm meddwl i, fel y gallwyf rodio yn we­ddus megis wrth liw dydd, ac ym­wr­ [...] [Page] a gweithredoedd y tywillwch. Ca [...]iadha hyn Arglwydd, er mwyn d [...] anrhydeddus gyfodiad. Amen.

Wrth fyned allan or ty.

O Arglwydd Dduw, Gw [...]a i mi wybod dy ffyrdd, a dysg i mi dy lw [...]br [...]. Cyfarwydda fy ngham [...]au wrth dy fendigedig air. Arwain fi yn d [...] gyfia [...]nder, a gwastadha d [...] ffordd o'm blaen. Cynnal fy 'ngher­dd [...]d [...]ad yn dy lwybrau, fel na lithro fy n [...]ed. Bydded dy sanctaidd Angel gyda [...], rhag i'r cythrel gael gwall, [...] i'r anwir nesau i'm drygu. Caniad­ha hyn er mwym dy vn Mab Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Wrth fyned i'th waith.

Y Bore, O Arglwydd, yr a dyn allan i'w waith, ac i'w orchwyl, [Page] hyd yr [...]w [...]r. Dyro i mi ddea [...] a fynhwyr ysprydol, a nerth a gallu corphorol, i ddibennu fy 'ngwaith yn llwyddian [...]s, ac fel yr ydwyf yn ei gychwy [...] yn dy Enw di, caniadha allu o honof ei orphen i'th ogoniant di, drwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Wrth ymadel a'th waith.

O Arglwydd, Duw Tad, ynot ti yn vnig y mae ein holl nerth ni, a'n grim i ofer y llafuriwn, ac anfuddiol ddiles fydd ein gwaith, oni bydd cymmorth dy ras di gyda [...]i. Am hynny y rhoddwn i ti fawr ddiolch, am fendithio ein gwaith ni, a'n llafur. Hebot ti ni allasem ni ddwyn ein gwaith i ben. Tydi yw ein cadernid ni; a'th rad, a'th fendith di [Page] a wraeth i ni allu gorphen ein gwaith. I ti y bo 'r gogoniant a'r anrhydedd yn aes oesoedd. Amen.

Wrth fyned i gysgu.

MOliant a diolch a fo i ti. O Ar­glwydd Jesu Grist, a prynwr y hyd. Trwot ti y gwnaed pob peth a [...] a wnaethbwyd, a hebot ti ni a [...]n barhau. Trwot ti y gwnaed y [...]dd a'r nos, a'r misoedd, a'r bly­nyd [...]oedd, a'r goleuni, a'r tywyll­w [...] [...] thrwot ti y Trefnir, ac y [...] hwynt. Yr ydym ni druain o [...] yn attolwg i ti O Ar­gl [...], [...]in derbyn ni y nos hon [...] [...]sgod dy drugarodd. Cadw ni r [...]ag dychryn y nos, a rhag ma­gla [...], a dichellion y cythraul. Par i [Page] ni weled goleuni mewn tywyllwch, canys ti yw 'r gwir goleuni. Cadw ni rhag y tywyllwch eithaf, a dwg ni i mewn i'r goleuni tragywyddol, i'th foliannu di byth heb ddiwedd. Amen.

Wrth fyned i'r Eglwys.

YN amlder dy drugared, Argl­wydd, y deuaf i'th dy, addolaf di a'th denil sanctaidd yn dy ofn di. Caniadha i ni fedru moliannu dy ogoneddus Enw, a diolch i ti am bob peth, a dilyn dy sanctaidd air ac vfuddhan iddo, a bucheddu yn ei ol, fel y gallom yn y dlwedd gael dy foliannu di yn wastadol yn y nef, trwy Jesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Henweu Siroedd Cymru.

[...]edd y mae 'r Ffeiriau ynddynt a [...] fel hyn. Y Dref Sir a Scri­ [...]nnir yn llawn llythyr, a'r Siroedd [...]raill fal hyn.

[...] y [...] Sir
Ab [...]t.
Abert [...]ifi.
Am.
Amwythig.
Brech.
Frech [...]nog.
Carn.
Gaerna [...]fon.
C [...]erf.
Gaerfrangon.
Caerl.
Gaerloew.
Caerll
Gaerlleon
Dimb.
Ddimbych.
Ffl.
Fflint
Henff.
Henffordd.
Meir.
Feirionydd.
Môn.
Fôn.
Mor
Forganog.
Maes.
Faesyfedd.
Myn.
Fynwy.
Myrdd
Gaerfyrddin.
Benf.
Benfro.
Tref.
Drefaldwyn.

Prif hen Ffeiriau Cymru, ai [...]a [...]daloedd.

A.

  • A [...]erteifi, 2 [...] Mawrth. 15 Awst. 8 Medi. 8 [...].
  • Abergeleu. Dinb. Noswyl y Cyfarcha­fael. 9 Awst. 29 Medi.
  • Aberga [...]re, Myn. dyd [...] Mawrth y drin­dod. 3 Mai. 14 Medi.
  • A [...]un, Mon. dydd mechur y drin­dod. 13. Hydref.
  • Amwythig. 23 Mehefin 21 M [...]
  • Aber [...]n. Brech. 24 Mehefin. 29 Awst. 6 Tachwedd.
  • Abertawy, Morg. 15 Awst. 2 Gorphen­haf. 6 Hydref.
  • [Page]A [...]wy, Carn. 24 Awst. 28 Hy­ [...].
  • A [...]gwili, Myrdd. 21 Medi.
  • Abe [...]gwyngregin, Carn. 10 Tachwedd.
  • A [...]ynnon, Myrdd. 11 Ta [...]hwedd.
  • A [...]argarn, Caerll. 25 Gorphenaf.

B

  • Brustaw, 25 Janawr. 25 Gorphenhaf.
  • Bal [...] ym [...]henllyn, Meir. 3 Mai. 29 Mehefin.
  • B [...]yard, Henff. 3 Mai.
  • Be [...]ares, Mon. 15 Mai. 8 Medi. 8 Rhagfyr.
  • Bry [...]uga, Myn. dydd llun y drindod. 18. Hydref.
  • Bangor yngwynedd Carn. 14 Mehefin. 1 [...] Hydref.
  • [...] Brech. 16 Mehefin. 21 Medi.
  • B [...]dsnorth, Am. 22 Gorphenhaf. 18 Hydref.
  • [Page]Battlffield, Am. 22 Gorphenhaf.
  • Bewdley, Am. 23 Ebrill. 30 Tachwedd
C
  • Caerfrangon, Dydd Llûn y blodau. Medi.
  • Croes oswallt, Am. 1 Mai. 4 Awst. 3 Tachwedd.
  • Caerlleon ar wysg, Myn. 1 Mai.
  • Caer yn arfon, 5 Mai. 22 Gorphenhaf 31 Hydref. 12 Tachwedd.
  • Cappel Cynon, Abert. dydd Jau Cyfar chafael.
  • Criswyl, Penf. dydd llun y drindod.
  • Castell newydd ar wysg, Myn. dydd Jau ar ol y drindod. 15 Awst.
  • Castell Nedd. Morg. dydd Jau ar ol y drindod. 20 Gorphenhaf. 1 M di.
  • Cas Gwent. Myn. dydd Gwener ar ol y drindod. 1 Awst. y gwener cyntat ar ol Gwyl Fihangel.
  • [Page]Castell newydd yn Rhos, Myrdd. 11 Mehefin.
  • Corwen, Meir. 13 Mai.
  • Cynwylgaro, Myrdd. 11 Mehefin.
  • Cilgerran, Penf. 10 Awst.
  • Castell Bychan Myn. 13 Mehefin.
  • Caerlleon, ar Ddyfrdwy. 24 Mehefin. 29 Medi.
  • Cappel Sain Silin, Abert. 1 Medi.
  • Caerloyw. 24 Mehefin.
  • Caerdyf, Morg. 29 Mehefin. 8 Medi.
  • Castell newydd yn Emlyn, Myrdd. 11 Tachwedd.
  • Congrton, Caerll. 2 Gorphenhaf.
  • Cintwn, Henff. dydd llun Sulgwyn.
  • Castell Maen, Maes. 7 Gorphenhaf. 2 Tachwedd.
  • Cadweli, Myrdd. 22 Gorphenhaf. 18 Hydref.
  • [Page]Capel Iago, Myrdd. 25 Gorphenhaf.
  • Caergwrle,Fflint. 1 Awst.
  • C [...]udh [...] Brech. 1 Mai.
  • Caerfyrddin. 1 Awst. 29 Awst. 3 Tach­wedd.
  • Ca [...]rwys Ffl. 29 Awst.
D
  • Dinbych, Sadwrn y blodau. 3 Mai. 7 Gorphenhaf. 14 Medi.
  • Dinas ym mowthwy, Meir. 22 Mai Awst. 2 Tachwedd.
  • D [...]nbych y pyscod ▪ Penf. 20 Gorphen­haf. 8 Medi.
  • Dyff [...]yn Golluch, Morg. 10 Awst.
  • Dolgelle, Meir. 28 Medi. 5 Rhagfy [...] 25 Mehefin.
E
  • Ewsam, Caerw. y llun cyntaf ar ol y 9 Ebrill.
[...]
  • [...]. dydd iau ar ol gwyl Bedr.
  • [...]n bedr pont Stephen, Abert. dydd merchur y Sulgwyn. 29 Mehefin. Hydref.
  • Lla [...]ymddyfri, Myrdd. dydd Mawrth y Sulgwyn. 20 Gorphenhaf. 15 Tach­wedd.
  • Llandybian, Myrdd. dydd merch [...] y Sulgwyn.
  • Ll [...]ndeilo, Myrdd. 10 Mehefin.
  • Llaneurgain, Fflint. 29 Mehefin.
  • Llanllieini. Henff. 29 Mehefin.
  • Llanrhaiad ym mochnant, Dimb. 13 Gorphenhaf.
  • Llangyndeyrn, Myrdd. 25 Gorphenhaf
  • Llawnen, Abert. 25 Rhagfyr.
  • Llanrwst, Dinb. 1 Mehefin. 1 Awst. 30 Tachwedd.
  • Llanedi. Myrdd. 8 Hydref.
  • [Page]Llantrissant, Morg. 1 Mai. 1 Awst.
  • Llanfihangel. Abercewyn, Penf. 2 Me
  • Llandeilo fawr, Myrdd. 22 Rhagfyr, y ffair fach yn Llandeilo. 31 Tach­wedd.
  • Llychwr, Morg. 26 Medi.
  • Llangynych, Myrdd. 11 Hydref.
  • Llanhaiaden, Penf. 18 Hydref.
  • [...]dlo, Am. 26 Tachwedd.
M
  • M [...]ncton ger llaw Penfro. 3 Mai. 4 Medi.
  • Merthur-tudfyl, Morg. 3 Mai, a phol. llun hyd Wyl Fihangel.
  • Machynllaeth, Tref. 5 Mai. 28 Me­hefin. 28 Medi.
  • Me [...]y [...], Penf. 29 Medi.
  • Malpas, Caerll. 8 Rhagfyr.
N
  • Newport, Penf. 16 Mehefin.
  • [Page]Nefyn, Cara. N [...]yl y Sulgwyn. 15 Awst.
  • Narberth, Penf. 30 Tachwedd.
P
  • Pwll [...]eli, Carn. 2 Mai. Noswyl y Sulgwyn. 13 Medi. 31 Hydref.
  • [...]tfaen, Morg. 3 Mai. 24 Mehefin.
  • P [...] y bont, Morg. 15 Mai. 6 Tach­wedd.
  • Pont ar lai, Morg. 22 Gorphenhaf.
  • P [...] y bon [...] ar Sali, Myrdd. 22 Tach­wedd.
  • Penrhyn. Morg. 30 Tachwedd.
R
  • Rhu [...]yn, Dinb. dydd gwe [...]r cyn y Sulgwyn. 20 Medi. 31 Hydref.
  • Rhossyr, Mon. 11 Mehefin. 10 Awst.
S
  • Stratff [...]rdd [...] Afon, Caerwr. 7 Mai [Page] ddyd Jau ar ol y drindod. 14 Med [...]
  • Saint Meugan ynghemeis, Penf. 15 Ma [...] y Sul nefar ar ol Gwyl Farthin y [...] y gauaf.
  • Stow ym mhlwyf Gwynlliw, myn, dyd [...]au ar ol y Sulgwyn.
  • [...]sits, Caerll. y Sul cyntaf ar Gwil Sainct Bartholomeus.
  • Saint Nicolas, Morg. 8 Rhagfyr.
T
  • Ty gwyn ar daf, Myrdd. 2 Chwefr [...] 24 Mawrth. 16 Awst. 8 Medi. Rhagfyr.
  • Tewsbri, Caerlo. 24 Chwefror. 24 Aws [...]
  • Trallwng ym Mhowys, Tref. 24 M [...] 1 Medi. 5 Tachwedd.
  • Trefynwy, Myn. dydd Mawrth y Saul­gwyn. 24 Awst.
  • Trenewydd yng [...]d [...]wein, Tref. 22 Ma­hefin.
  • [Page]Tref hedyn ger llaw Emlyn, Abert. 7 Gorphenhaf.
  • Tal y sarn grin, Abert. 28 Awst. 29 Hy­dref.
  • Trefesgob, Am. 29 Awst.
  • Tregaron, Abert. 8 Chwefror. 8 Mawrth.
W
  • Wrexham, Dinb. 12 Mawrth.
  • Wyddgrug, Fflint. 22 Gorphenhaf. 11 Tachwedd.
  • Wenni, Morg. 29 Medi.
  • Wiston, Penf. 28 Hydref.
Y
  • Ystrad Meurig, Abert 22 Mehefin.
ATHRAWIAETH I Ddyſgu …

ATHRAWIAETH I Ddysgu YSGRIFENU amriw fath ar ddwylo, Wrth yr hyn y Geill pawb ddysgu Ysgrifenu gartref.

At y Darllenydd.

Darllenydd,

NId i'wr llythyrenau a roddwyd yma am ysgifen law, o lawer Cystal, na chyn degced ag y dylent fod; ag nid ellir Tori y mhonynt ddim gwell mewn pren. Ond mewn efudd y gellid eu Tori yn llawer gwell, ag yn degeach nag yr ysrgifeno in dyn: ond i mae yn ddryd iwan eu Tori mewn efudd; ag am hynny Tybiais nad oedd gyfleus i mi fyned mewn Cimin Traul neu gost au Tori mewn efudd, nes gwybod yn gyntaf, a ydiw pobl fy ngwlad yn ewyllysgar, i ddysgu Ysgrifenu wrth y fath Athrawiaeth: (ag as ydynt,) y llythyrenau sydd yna a wasanaetha i ddechreu dysgu Ysgrifenu: ag maent [Page] hefyd megis yn well na llythrenau amgen i ddechreu dysgu wrthynt, oblegi [...] ni wna llythyrenau Teg iawn and digaloni [...] ar y Cynta, a gwneuthyr iddo feddwl nad eill ef fyth ddysgu gwnethur en Cyffe­lib hwynt, ag wrth hynny ymroi i adel hei­bio ddysgu peth mor anodd. Ond yr hwn ni ddysgodd erioed Ysgrifenu dim, a eill wrth yr Athrawiaeth sy n Calyn, mewn ychydig amser ddysgu Ysgrifenu yn Gyffe­lib i'r llythyrenau hyn, ag yno bydd Cy­mwys iddo Gael llythyrenau gwell i ddysgu yn amgenach. Ag os dengys pobl fy ng [...]lad, fod ganddynt Gimint ewyllys i ddysgu Ys­grifenu, a gwneuthur deunydd o'r hyn sydd yma, yn ddiame Cant ar ol hyn well Athrawiaeth, os bydd byw, e'u gwasanaet [...],

Thomas Jones.

Y modd i wneuthyd pin YSGRIFENU.

RHaid iw bod gynech Gyllellbin sef Pencneiff neu Penknife cyn llymed ag Ellyn y barbwr, ag yno Cyn erwch aden gwydd neu [...]iliagwydd, ag os medrwch gael yr [...]den ucha onid un yn yr asgell, honno w 'r oreu o'r holl edyn. Yn gyntaf a chefen y gyllell, Crefwch fon yr aden o'i hamgylch hyd oni bo hi yn llyfn iawn: ag ar Gyllellbin Torwch ymaith lai na haner modfedd o fon yr aden, ag ynno a min y gyllell rhowch ronnyn o hollt yn y tu Cefen, sef y tu Cwmpas i'r aden, ag ynno Cymerwch [Page] aden arall a fo feinach na honan, a rhoddwch fon yr aden fain ynghylch chwarter moddfedd ym mon y llall, ag ar ysbongc a'r aden fain holltwch yr hollt a ddechreuasoch ar gyllell yng­hyllch haner mofedd o hyd, ag os gwelwch yr hollt yn ddanheddo [...] [...] yn sitrachog, Teflwch ymaith yr aden hono, oblegid ni Ysgrifenu hi byth yn ddâ; ond os ymddengys yr hollt yn llyfn megis hollt a dorer ag arf, da iw'r aden honno a chymwys ir d [...] ­nydd; ag ynno gosodwch fin y gyllell ynghylch modfedd ywch na'r hollt ar y tu arall ir aden gyferbyn ar hollt, ag ar osgo torwch ysglodyn oddiyno ir pen isa ynghylch haner praffder yr aden o drwch, ag ar o'l hynny gan ddechreu ynghanol y Toriad a [Page] all, neddwch fon yr aden o ddeutu' r hollt yn flaen llym; a phan ddarffo i chwi flaen llymu'r aden Cyn llymod ag y galloch, ag yr un fath o ddeutu'r [...]ollt; Gosodwch y Toriad ai wyneb yn isaf ar eich ewin, ag ar gyllell Torwch ymaith sitrach y blaenlly­miad, a hynny a wasanaetha am wneu [...]hur pin Ysgrifenu.

Papyr, pa fath. A pha fodd iw ddarparu yn gymwys ir deunydd.

I Ddysgu Ysgrifenu, Ceisiwch y pa­pyr gore, sef y gwyna ar llyfna ar a fedroch ei gael.

Ag er mwyn Ysgrifenu yn union, Cymerwch ysgwir, neu ryw beth ochrog megis ber, neu lathen Tay­liwr, a gosodwch ar eich papyr, ag [Page] yno cymerwch ddarn o blwm, ai ymyl megis. P [...]dwr swllt, a thynwch y plwm yn esmwyth hyd y papyr gidag ystlys yn [...], a hynny a wna rigol ich Cyfarwyddo i Ys [...]rifenu yn vnion, ag ynno symydwch yr ysgwir or naill fan i'r llall hyd y papyr, a rhigolwch y papyr drosto yn y pellter a welochi yn gymwys oddiwrth ei gilydd.

Pa fodd i wneuthur dusgrif, neu Ink.

CYmerwch beintied, o finegar, ag wns neu ounce o Fustl neu Gall gwedi ei pwnio yn fân, a berwch hwynt haner awr, ag yno rhoddwch wns o gopperas gwedi ei pwnio yn fan ynddo, a gadewch iddynt ferwi ychydig mwy, ag yno Tynwch oddiar y Tan, a rhoddwch ynddo un wns o [Page] Gwm sef Gum, ag ychydig Alwin [...] Alum, gwedi bwnio yn [...] ag [...] Cynhyrfwch y Cwbl yn [...] oni ocro, a pha [...] [...] Trwy Liain; ag ar [...] enyd, gellwch [...] ef.

Bydd rhaid eich d [...]grif fodd Gymwys a dowdwr, ag onid [...] ellwch wneuthyr un llythyren lawn: os bydd y dusgrif yn ddu iaw [...] nid eill mor bod yn rhy dene. Ond [...] bydd ef yn rhy dene, gore modd [...] dewychu ef, iw gadel iddo sef dros ddiwrnod neu ddau.

Pan fo 'r dusgrif yn rhy dew, a ddawf yn rhowiog allan or pin, o [...] yn ddefnynau mawrion a ddiwyno papyr: a phan fo 'r dusgrif fell [...], [Page] Tywelltwch ynddo ychdig ddwfr glan, neu ddiod frag, a Chymysgwch ef yn ddâ, a hynny ai gwnaf yn de­neuach, ag yn gymwys ir deunydd.

Y modd i eistef, ag i ymeulyd yn y pin Ysgrifenu; ag i osod eich dwylaw ar y Papyr.

BYdded eich eisteddle ynghylch uchdwr eich Glin oddiwrth y ddaear. A phan eisteddoch ynno, bydded y bwrdd, neu 'r peth a ddallo ich papyr, ynghylch uchder eich hogel neu ychydig vwch. Ag ynno [...]osodwch y papyr ar y bwrdd och blaen ar naill ben tuag attoch, ar pen arall yn vnion oddiwrthoch, a rhi­golau a wnae [...]hoch ynddo ar hyd y bwrdd, sef ar naill ben Fu [...] llaw [Page] aswy, ar pen arall Tuar llaw ddeheu.

Ag ar llaw ddeheu ymeulwch yn y pin Ysgrifenu, gan osod blaen eich bawd ar y tu nessa attoch i'r pin, ag ynghylch modfedd a haner oddiwrth flaen y pin. A blaen y bys nessa at y fawd ar gefen y pin, ag ynghylch modfedd oddiwrth flaen y pin. A blaen yr ail bys ar y tu palla oddi­wrthoch i'r pin, ag ynghylch hane [...] modfedd oddiwrth flaen y pin. [...] chwedi i chwi ymeulyd fellu yn y pl [...] gwlychwch ei flaen ef rhwng ei [...] gwefusau; ag ynno rhowch flaen [...] pin yn y dusgrif, a chymerwch y def­nyn lleia 'r y fedroch ei godi or dus­grif ar flaen y pin; agos mewn gwlân y bydd eich dusgrif, byddwch ofalus bob amser rhag ei flew yn lynnu wrth flaen y pin;

Ag ynno, gosodwch eich dau fraych ar y bwrdd, ond gwiliwch ollwng eich dwyfron, na'ch bol i gyffwrdd ag ochor y bwrdd, ag fellu gan eistedd o honnoch yn syth, gollyngwch fy­sedd y llaw aswy ar y papyr iw ddal ef yn ddi ysgog.

Ag ar llaw ddeheu, gosodwch y pin ar y papyr ai wyneb, sef ar tu Toriad o honnof yn isaf, a deliwch yn syth ag yn vnion oddiwrthoch y fawd ar ddau fys sy 'n dal y pin: a gollyngwch y ddau fys eraill i orwedd ar y papyr dan ganol eich bawd.

Y modd i ddechreu ag i ddiwedd eich llythyrenau, ag i gario 'ch llaw rhyd y Papyr.

YN y Tu dolen cyntaf o'r Llaw gron, pob llythyren o'r wyddor gyntaf a wnaed ar ddwywaith neu dair; a hynny i ddangos i chwi ym har ben i'r llythyren a dechreuir ei gwneuthur: a phan ddechreuoch wneuthur llythyren, na chodwch mo 'r pin oddiar y papyr nes ei chwi [...]rphen y llythyren honno.

Ceriwch eich llaw rhyd y papyr vn esmwytha fyth ar y mednoch, gan del ir pin nofio rhyd y papyr yn sgafn, heb roddi fawr fwy o bwys r y pin, na phwys y pin ei hun, a lle gweloch y llythyren ffyrfa neu rapho rhowch fwya o bwys ar pin i [...] hono o r llythy­ [...] [...] gweloch y lly [...]yren fe [...]na, [Page] [...] wys ar y pin i wneu­thur y [...] hwnnw or llythyren.

[...] l [...]thyrenau mawrion sydd gy [...]e [...] dysgu, er na arferir monynt [...] ddechreu llythyr, neu he [...] dy [...], &c.

Y llythyranau Saesneg. sef. K. Q X. Z. er nad ydynt arferedig yn y gymraeg, etto rhoddais hwynt yma yn Ysgrifenedig, o herwydd ma [...] Cyfleus iw dysgu ei gwneuthur nhwy­thau Gyda 'r lleill.

Y Neb yn ddyfal ag yn grâph ddilyno 'r [...]rawiaethau hyn, ef a eill wrthynt ddysgu y peth a wn [...] iddo les holl ddyddiau ei enioes; ett [...] na ddisgwilied nêb y geill ef wrt [...] [Page] brofi dysgu vn waith [...] 'r myned yn Ysgrifenydd [...] gorchwyl bychan sydd or [...] gan ddiogun; ond i [...] ddiwyd, nid oes dim rhy [...] ddysgu.

mêdd T. J.
[figure]
[figure]
[figure]
[figure]
[figure]
[figure]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]

This keyboarded and encoded edition of the work described above is co-owned by the institutions providing financial support to the Text Creation Partnership. Searching, reading, printing, or downloading EEBO-TCP texts is reserved for the authorized users of these project partner institutions. Permission must be granted for subsequent distribution, in print or electronically, of this EEBO-TCP Phase II text, in whole or in part.