PSALMAE Y BRENHINOL BROPHVVYD DAfydh gwedi i cynghanedhu mewn mesurau cymreig.
Gann G [...]pten Wiliam Middelton. Yn nesaf y gallodh at fedhwl yr Yspryd glân.
Simon Stafford a Thomas Salisbury a i printiodh yn Llunden. 1603.
[...]
[...]
To the Worshipful Middleton Esqu [...] and to the rest of that Worshipfull name and Familie, all the blessings of God in this world, and eternall ioyes in the world to come.
HAuing by Gods prouidence and your godly meanes finished this worthie work, to the glory of God & the great good of our Countrey wherein you haue shewed an euident demonstration of a liuely faith, and approued your selfe a worthy Maecenas of your Countrey-language, in erecting this spirituall building, which may serue a fit president for others, whome God hath enabled with wealth to imitate your good example: which worke being by your Worship countenanced and commended vnto your Countrey-men, it will be by them the more ioyfully receiued. And the subiect thereof being so diuine and consolatory, proceeding originally from Gods holy spirit, and contayning such plentifull doctrines and heauenly meditations, to the vnspeakable comfort and instruction of Gods people, as well in prosperitie, as aduersitie, and the industrious labours of your worthie kinse-man herein, will be a singular motiue of the propagation of Gods glorie, the enriching of our natiue language, the regaining of many soules to God, & the better enabling of many others to be fellow-helpers in the worke of this spirituall husbandrie, the Vineyard of Gods Church. In the communicating whereof to the publike view of the world, you haue purchased to your name and familie, the fauour of God, the loue of his people, and eternall fame and memorie whiles the world endureth. Thus with my heartie prayer to Almightie God, for the continuance of his graces and blessings, both spirituall, and temporall, vnto you now, and euer, I rest.
Your heartie well-willer in the Lord: Thomas Salisbury.
[...]
[...]
Iw anwyl-gariadus wlad-wr a gwiw ymgeledhwr ei iaith, Mr. George Rogers: Thomas Salisbury yn damuno pob Llwydhiant a Llewenydh.
F'Anwyl-gariadus wlâd-wr, gann fod ynof fawr-wllys ag awydh erioed i lês-haufyng-wlâd, yr hynn bêth ym-hôb môdh y pen-nodais atto i'r hynn eitha o'm gallu, drwy hiraethu am weled cynnyrch a blodeuad gwybodaeth o Dhuw a'i wîr-gredhyf ef yn-gwlâd Gymru, a'r hên gofiadau o'r wlâd a'r iaith mewn diogel wch rhag llwyr dhifan-goll: hynny a wnaeth i miyn dhiwedhar gychwyn ptintio Brutan-aeg drwy obeithio wrth hynny wneuthur i'm gwlâd ryw wasanaeth cymeradwy: Ag o rann annog f'annwyl wlâd-wyr i dharllen ei hiaith gartrefig, mi a dybiais yn gyf-adhas dhechre ag ardherchawg lyfr y Psalmau: Yn-narlleniad yr hwn i cefais erioed dra-mawr dhidhanwch, ag am hynny, ystyriais fôd y llyfr hwnnw yn wîr-angen-rheidiol i bawb oll iw fyfyrio, ag i fuchedhu yn ei ôl. Yr hwnn lyfr (drwy râg-wêhad Duw a channorthwy yr vrdhasol Mr. Thomas Middelton Ysgwier, rwyfi 'rowron yn ei anrhegu i'ch bonedh-igeidhrwydh chwi wedi ei gynghanedhu ym-hôb math ar gerdhwriaeth a arferwyd erioed yn yr iaith Gymraeg.
E dharfu i mi hefyd dhechre y Psalmau yn yr vn-fath Dôn-gynghanedh yn Gymraeg, ag sydh arferol ei canu yn saesnaeg yn Eglwys Loegr, ag a rois nôdau yn-nhâl y llyfr, iw canu hywnt, gann obeithio y caf weled ei gorphenniad bwynt cynn y bo hîr.
Mae hefyd aml-bethau da eraill yn barod i'r print-wryf, nid amgen, y Testament newydh yn gymraeg wedi ei ail-dhiwygu gann y parchedig Dad, Escob Elwy. Traethawd o lyfodraeth y tafawd, ag vn arall o Edifeirwch o lafur-waith Mr. Perkins. Arlwy i Byriodas ag am-ryw bregethau eraill o fyfyrdawd Mr. Smyth. ag amrafaelion bethau gorchestawl eraill, Duwiol, a dynol, y rhai yn dhi-oed a brintijd, ond cael gwerth am y rhaisy 'n barod eusus.
A chann drefnu o Dhuw gystal achos i'r sawl a glowan [...] [Page] arnynt dhangos ffrwyth yn y byd o'i ffydh, ag sydh yndh-ynt galondid dhâ i wirgredhyf, o rann ei bôd yn mwynhau hy-lawn gennad a rhydhid i wneuthur ei hegni penna tuagat hy-ffordhi gogoniant Duw, ag ad-fyw-hau bagad o bethau rhagorawl yn eyn priod-iaith, y rnai sy debig i gael ei cladhu yn llwyr ang-hôf, a'i difa gann Amser, odhierth ei hachub hwynt drwy brintio, y rhain gofiadau ynt yr-owron yn aros mewn hayach o sc [...]ifenn-goppiau mewn enbydrwydh i lawer o dhamweiniau, ag felly i lwyr-golledigaeth: Hynny a'm cynhyrfodh i ymbil a'r sawl oll ynt awydhus i ogoniant Duw, agyn carulles ei ganedig-wlad, a'r ôr-hêniaith Gymraeg (a gadwodh y Gor-uchaf Dhuw mor wyrthfawr eusus ers Seith-gant a'r-higain o flynydhoedh a rhagor, y myso cyn-niuer o droyadau ar fyd, a chyfnewidiau Brenhinoedh ar a dhigwydhodh yn yr ynys honn er amser Brutus) i annog bawb ei gilidh i gyd-gymorth gyf-ryw dhuwiol amcan sy'n pen-nodi at iechydwriaeth eyn eneidiau eyn hunain, ag amlhad dysceidiaeth, gwybydhiaeth, a duwioliaeth i'n mysc ni, Yn enwedig yn yr amser bendigedig hwnn pann rôdnes Duw i ni arderchawg frenin yr hwn sydh yn dyfod o lin Brutus (er an-rhaethawl dhidhanwch oll gywir-galon frutaniaid.) Felly gann orchymyn y deisysiad yma i'ch cristianus ystyriaeth a'ch cariadawl ymwared chwi Terfynaf.
Yr eidhoch yn yr Arglwydh, Thomas Salisbury.
GEntle Reader, I hauing alwayes carried a willing mind, to benefit my Countrey, which I haue by all meanes endeuoured to further to the vttermost of my abilitie, longing to see the flourishing thereof, in the knowledge of God, and his true Religion, and the auncient monuments and antiquities thereof, preserued from ruine, made me of late to enter this course of printing, hoping thereby to doe my countrey some acceptable seruice: And therefore to the end I might the rather induce my louing countrey-men to reade their owne Language, I thought it conuenient to begin with that excellent booke of the Psalmes, (in reading whereof I haue alwayes found great comfort, hoping that the like profit shall grow to al others, that seriously meditate the same) which booke (by Gods prouidence, and the helpe of my worshipfull friend Master Thomas Middleton) I doe now present to your curtious acceptation, being done in all sorts of meeters that euer were vsed in the Brytish tongue. I haue also begun the printing of the Psalmes in the like kinde of meeter in Brytish as they are vsually sung in the Church of England, and haue prefixed apt notes to sing them withall, which I hope to see fully finished ere long.
There are also diuers other good things ready for the Presse, as namely, the Brytish Testament, lately corrected, by the reuerend Father in God, the Bishop of Saint Asaphe. A Treatise of the gouernment of the tongue, and another Treatise of repentance, penned by Master Perkins. A preparatiue to Marriage, and diuers other Sermons of Master Henry Smithes, with many other excellent [Page] things, both diuine and humane, which should presently be Imprinted, if sale might be made of these that are already done.
And sith so good occasion is offered to all such as would shew any fruite of their faith, and are religiously affected, enioying full leaue and libertie to imploy our best endeuours to further Gods glorie, and to reuiue many notable things in our language, which are like to be buried in vtter obliuion, & deuoured of time, except by Printing they be preserued, which now remayning onely in few written Coppies, are subiect to many casualties of perishing: I am earnestly to implore and intreate all that are zealous of Gods honour, and louers of their natiue countrey, and the ancient Brytish tongue (so miraculously preserued of God, these seuen and twenty hundred yeeres and vpwards, vnder so many alterations, and changes of Princes, as haue happened in this Island since Brutes time) to incite one another to put to their helping hands to minister meanes towards the furtherance of so godly a purpose, tending to the saluation of our owne soules, and the encrease of learning, knowledge, and pietie, amongst vs, in this most blessed age wherein God hath giuen vs a King indued, with many heroicall vertues, who is lineally descended from ancient Brutus to the vnspeakable comfort of al true hearted Brytaines. So recommēding this reasonable request to your Christian considerations, and charitable contributions, I rest.
Yours in the Lord: Thomas Salisbury.
[...]
[...]
PSALMAE DAFYDH.
Y Psalm. I. Kywydh deuair hirion.
GWnnfyd oi febyd gwinfaeth,
Gwirion don ir gwrnid aeth
Ar ol kyngor lwck angall
Y drwg a roe i fryd ar wall:
Ni saif yn ffordh briffordh brys
Bechaduriaid baich dyrys,
Nag ar gadair gyfair gawdh
Gwatorwyr a gydtariawdh.
Ond kyfraith dhuw 'n faith dhawn fydh
I dhidhanwch dha dhevnydh:
Ai myfyrio mwy fowredh
Dhydh a nos yn dhidhan wedh.
Bydh ail i brenn a blennir
Ynglann afon dirion dir:
A dhwg ffrwyth dhigyffro hawl
Is irwydh yn amserawl.
Ag ar y brig deg ir breun
Ni dhiclwa vn dheilien:
Ag oll a wnel gwell-ha 'n wir
At law dhyn a lwydhiannir.
Annvwiol fraint dhynol fry
O fall-haint ni bydh felly,
Hwnn o fab hoewan a fydh
Fal manus ar fol mynydh:
Oi flaen y gwynt flina gwaith
Chwith amod ai chwyth ymaith
Ni welir annvwiolion
Ofer yn hir ir farn honn
[Page 2]A gwnn na saif gwann o said
Deirawr y pechaduriaid,
Drwy fawl oll ir dyrfa lawn
O wyr kofus rai kyfiawn.
Duw a edwyn ffordh dyn da:
Diaystrir enwir yna.
Yr ail Psalm. Cywydh deuair hirion hefyd.
PA ffromi brochi bar oedh
Eigion vdlais genedloedh?
Pobloedh ar gyhoedh bob gant
Oferedh a fyfyriant.
Brenhn we [...]lch at barn hynod
Yn erhyn Duw gloewdhuw glod,
Ag yn erbyn gwy [...] oerhwyll
I gri [...] ef a gwersi [...]wyll.
Torrwn medhant kyn teirawr
I rhwymau ae maglau mawr,
Y gwr o nef gewrain ior
A gai etto yw gwaiwor.
Yno dywad yn dewin
Ban dhigid y bai lid blin:
Yn i angerdh vniowngof
Yr ofnant kiliant oe kof.
Irais ef teg yw 'r araith
Frenin Seion dirion daith.
Traethaf a brysiaf heb rus
Ys da yttoedh dy status,
Dwedaist fy vnduw ydwyd
Ymy o barch fy mab wyd,
Hedhyw y mab hawdh om ais
Gain odli ith genedlais,
O gof vniawn gofynni
Rwydhfyd hwnt rhodhaf yti,
Y kenetloedh gyhoedh gant
Ytifed hiaeth yt fydhant:
[Page 3]Ag eithafion gwchion gwar
Mawr duedh mor a daear.
Dy wialen lle delyd
Durn gwyllt ai darnia hwy igyd:
Fal padell o bridhell bronn
A friwesid yn friwsion.
Pob barnwr trewynwr trin
Pob barwniaid pob brenin:
Dysgwch eiriau dewisgall
Dysgwch i gael dysg wych gall.
Gwinaethwch gwelwch ych gwaith
Adholwch wirdhuw eilwaith:
Drwy ofn a saifdrefnu serch
Ag arswyd a gowirserch.
Kusan ir mab arab yw,
I lidio perigl ydyw:
Alladh awnaiff llaw dhuw 'n wir
Os digia ni ostegir.
Gwynn i fyd ni [...] gwanna i foes
I bob vn i bob einioes:
Arydh i oglyd ae rann
Yn faith ar Dhuw nef weithian.
Y drydedh Psalm. Englyn vnodl vnion.
GElynion dynion sy yn ymdanu ar gais;
I geisio fy maglu:
Gwnn fod nifer llawer llu
Am golchynt im amgylchu.
Drwg yw ton dynion dewiniaeth dadwrdh
A doedyd yn helaeth:
Duw ni rydh er dawn yr aeth
Deirawr ym iechydwriaeth.
Wyd geiod wad godiad Duw gwedi im penn;
Rhag poen im amgylchi:
Wyd fy mwcled mewn kledi
Ion teg am gogoniant i.
[Page 4]Gelwais llef oerais lleferydh wirnych;
Arglwydh arnad bevnydh:
Gwrandewaist rhodhaist fi yn rhydh
F'enaid oth santaidh fynydh.
Gor wedhais kysgais fo 'm kad yn dhifai,
Yn dhiofal fwriad:
Yno wedi deffco dad
Im kedwi Dvwim kodiad.
Nid ofnaf Dvw naf da nod oferbwyll,
Sy 'n ferbyn yn dyfod:
Er i fyrdh o filwyr fod
Yn y maes yn ymosod.
Raid tad wyt geid wad yt godi vchod,
Am achub rhag cledi:
Torr i dannedh ryfedh ri
Kernodia i kernav wedi.
Iechyd dawn hefyd wyd Duw nefoedh pur
Vwchlaw pawb or bobloedh:
Ar ath gar vwch daearoedh
Fal gwlith dy fendith dwf oedh.
Y bedwaredh Psalm. Cywydh devair hirion.
CLyw fi naf koelia fy ner;
Cof fendith am kyfiownder:
Gollyngaist fi gweithiaist ged;
O gaeth awydh gaethiwed.
Moes ras am vrdhas y mi
Yngwydh a gwrando 'ngwedhi.
Clowch feibion dynion dinerth
Pa hyd o aflwydh swydh serth:
Y gogenir gogoniant
Ich plith kywilydh ich plant:
Drwy garn mewn drwg weryd
O goegedh balch gwagedh byd
A cheisiaw heb achosion,
Gelwydh serth gywilydh son.
[Page 5]Gwybydhwch nodwch yn ol
Yn dha dhoeth i dhuw dhethol;
Dynion a gar daioni
Da ir rhain a rydh Duw rhi.
Eglyw oe ras gwaelwr wyf
O goel yr awr y galwyf.
Na phechwch drwy serthwch sou
Ackw a holwch ych kalon:
Yn ych gwely felly fydh
Bodh wych lawn bydhwch lonydh
Offrymwch aberth perthyn
Im ner kyfiownder a fynn,
A rhowch ych goglyd yn rhwydh
O wirglaim ar yr arglwydh.
Llawer o wyr ir lle'r ant
O dhadwrdh mawr a dhwe dant:
Pwy yw r neb ai pair y ni
Dinag weled daeoni.
Dyrcha lewych drych lawen
Hynod wedh yni dy wen:
Roist im kalon ffynnon ffydh
I llonaid or llawenydh:
Mwy nag amser dyner don
Ffraethlef kynhaeaf firwythlon:
Ban i llanwyd bv'n llownwych
Gwenith a gwin gweniaith gwych.
Gorwedhaf kysgaf rhag kawdh
A hedhwch am anhvdhawdh:
Dvw'n vnig didhig lle del
Dy gaist fi i le diogel.
Y bumhed Psalm. Englyn vnodl vniawn.
GWrādo 'n rhwydh arglwydh evrglod ing arvthr,
Yngeiriav am tafod:
A de vall walch gloewfalch glod
O fowrder fy myfyrdod.
[Page 6]Erglyw'nghri keli nis kelafrinwedh
fy mrenin a gar af:
fy newin. at fy nvw naf
A gwedh awen gwedhiaf;
Y borav gorav a garaf vndvw,
A wyr wrando arnaf
A Dvw'n wir siarad a wnaf
Y borav golav galwaf.
Nid ydwyd gwelwyd geli wych iownwaith,
chwannog i dhireidi:
ni thrig gidag vn a thri
Drwy gynnal dim drygioni.
Bwriaist atgas gas a gwg ior waethwaeth,
Ar a weithio mowrdh [...]wg:
Nid erys ffol yn d'olwg
Yn wael e dry a wnel drwg.
Ke [...]wydhawg y rhawg be rhôn y lledhyt;
Ras gennyt kais gwynion:
A wnel dwyll anvwiol don,
Ar kwerylwr wr krevlon.
Fy naf ith dy 'r af diryfedh dy rad;
Drwy gariad drvgaredh:
Yn y deml sant melys wedh
Y Rodiaf ag anrhydedh.
Arwain fi evrglain Arglwydh goel iownwych,
Rag gelynion aflwydh:
Disgin ior hael dysg yn rhwydh
Dy lwybrav diwael ebrwydh,
Yw genav ond gav nid oes gair kyfiawn
Kofvs yw pob drygair:
Ag oe mewn digymennair
Bryntion i kalon y kair.
I kegav geiriav garwedh o gyrrith,
fal egored henfedh:
Ae tafod mal tyfiad medh
O-ffol edryd a ffladredh.
Rain geli ytti gwnn etto yn llwyr,
I lladh ae dinystrio:
[Page 7]Gad yw kyngor drvdior dro
Yn i serthedh i syrthio.
Bwrw allan yn lan nad ith wledhryfig.
wrth rifo i hen wiredh:
Ith erbyn ner wiwner wedh
Y traetvriant trwy i taeredh.
Mawr lawenydh sydh ir sawl dhvw yttwyd
A dhaw attad ollawl:
Canant a fedrant o fawl
Drwy gywydhav'n dragwydhawl.
Vn Dvw oad kodiad ae ked wi 'n llawen,
A llywiant gwrhydri:
A garo mae 'n rhag [...]ri
O Dvw ne doeth dy enw di.
Bendigi geli g [...]lav dhawn kofvs,
dhyn kyfion diamav:
Ath ras oe gwmpas i gav
fal tarian or foll orav.
Y Chweched Psalm. Vn or oferfesvrav englyn kildwrn y gelwir.
ARglwydh kyfa [...]wydh kof orig chwerw wedh:
Na cherydha 'n ffyrnig
fi'n dy dhig.
Na chospa tystia tostedh fi ath law,
Ith lid ath grevlonedh
[...] gamwedh.
Trvgaredh fowredh ydoedh fael evrglod,
gad Arglwydh i gaffael
wyf wann wael.
Dvw brysia iacha fi yn chwyrn om penyd,
Y mae poenav kedyrn
im esgyrn.
Am henaid gannaid a gwynir o hawl
pa hyd y trallodir?
a fydh hir?
Gwared rhaid fenaid fwynwedh Dvw keidwad
[Page 8]fro kadw fi oth fowredh
Drugaredh.
Kann nad oes gyfoes ath gofiant ir bedh,
na meirw byth a ganant
dy foliant.
Im gridhfan blaenwann rwy'n blino gwelwch,
y gwely sy 'n nofio
gann wylo.
A mynych dhvgrych dhagrav g wael iechyd,
y nos gwlychaf innav
y tylav.
Pylais a llidiais llwydion fy llygaid,
llwygant drwy achosion
gelynion.
Kiliwch mogelwch mae gwiliaid weithian,
ymaith weithwyr diriaid
En wiriaid.
Kans fy rhwydh arglwydh evrglain wir vndvw
a wrendy fy llefain
wylofain.
Yr arglwydh yn rhwydh ion rhad wir vndvw
a wrendy namvniad
Drwy gariad.
Yr arglwydh ion rhwydh an rhi dhiweirbarch,
a dherbyn fyngwedhi
Dvw geli.
Im gelynion llonn llawenydh ni chair,
ond chwerw drallod bevnydh
kywilydh.
Trosant ol ynol o anian galed,
Trwy gywilydh twrstan
yn fvan.
Y Seithved Psalm. O amryw fesurau.
YNod dhvw hynod honnais dy enwi,
ynod ymdhiriedais:
Vnodl vnion.
Kadw fyfi dvw trirhagtrais[Page 9]ferlidwyr milwyr malais.
Rag tra difetha a fai vthr f'enaid,
vn fvnvd llew gyrch rvthr:
Rag idho fy rhwygo a rhvthr
heb wared wyneb arvthr.
Os hynn fy nvw gwynn o gwynaw weithian,
A wnevthym ith dhigiaw:
Os anwiredh drygedh draw
im dilin sydh im dwylaw.
Am hedh wch koeliwch os kilwg noethi,
o gwnevthvm i fowrdhrwg:
Ond achubais o drais drwg
f'erlidwyr ofer ledwg.
Proest kyfnewidiog chweban.
Fyngelyn oerdhyn arw dhullErlidied fi dalied oll
Sathred f'enaid e gaid gwall
Ar dhaear anhygar hyll:
Fyngogoniant medhiant mwll
kymred a bwried i bell.
Kyhydedh ferr nev wythbann.
Kyfod Dvw Arglwydh y kyfionKyfod a bid kroewlid krevlon
Wrth i digofaint raith dy gofion
Troso i gwilia Rag trais gâlon
A Bwrw'n gofus a barn gyfion
Odhino y kenetloedh dhynion
Ith amgylch ogylch daw dhigon
Klogyrnach.
Oe blaen ymdhyrcha yna ionDvw oe rad ynad pobl weinion
A farn o fowrnerth
Barna fi burnerth
Iaith dhiserth ith weision
Rupy nt byrr.
Ynghy flownderFynghyfiownder; fynghv-fwyndon:
Am gwirionedh
O grevlonedh y geirw elynion.
Ir maleiswyr
Ag ir troiswyr ag ir trowsion:
Tersyn elo
[Page 10]Yw lle delo llu duwiolion.
Duw sydh wiliwr
Kyfan chwiliwr kefn a chalon:
Duw sydh chwarian
Keid wad tarian kiwdawd tirion.
Englyn garhir gorchest y beirdh yn arr.
Yn gadarn e farn vwch y val duw gwynn,Da gennym diofal;
Gwr vnion yn gar anial:
Ir drwg ward rydh
Oer wg e rydh,
A dwg y dydh dig yw dal.
Hir a thodhaid.
Oni thry atto heb wnevthur attal;Hogodhi gledhyf kryf kair i ofal,
I fwa enylodh ni sevthodh yn sal,
A gwnaeth yn barod o dhefod dhyfal:
Gwnaeth yn barod nod dianwadal draidh,
I arfau marwaidh o rif am arial.
Kyhydedh wenndrosg neu hir.
Ae saethau sythion;Parawd ynt purdon,
Oll im gelynion llym goel anial.
Englyn vnodl kyrch.
Drwg trafaelia brynta briDrwy gynnal y drigioni:
A brynti oll nid braint hawdh
A genedlawdh gwann odli.
A chelwydh dragywydh dro
An wir oedh enir idho;
Y pwll o far pell i fodh
A glodhiodh yw gwilydhio:
Owdl gowydh
Ir ffos a wnaeth la wgaeth lidSwrth ofid y syrth efo
I dhrwg yw benn gynnen gar
Drwy watwar a dry etto.
Kywydh devair hirion.
Ae drais fab dyras a fynnOera gwrar i goryn.
Englyn vnodl vnion.
Kanmolaf fy naf gann ofyn kofus,Kyfiawn dhuw diderfyn:
Kana yw enw kân ennyn
Vchel yw Duw vwchlaw dyn.
Yr Wythfed Psalm, Owdl gowydh.
O Arglwydh yn Arglwydh ni
mawr yw d'enwi mor dyner:
Ir dhaear oll ar dhwr ordh
vwch nefoedh ae chynnifer.
Yn yn plith o enav 'n plant
Dy ogoniant deg wiwner:
Ag o enav 'r plant g weiniaid
Dy nerfh a wnaid dawn wyrth ner,
Ag i gav dig a gwag don
D'elynion y dilyner:
Ar diâlwr bradwr brynn
Os gelyn yw ysgeler.
Pann edrychwy mwyfwy ym oedh
vwch nefoedh ae chynnifer:
Gwaith dy fysedh arwedhiad
Ior llwyr sad yw 'r lloer ar ser.
Beth yw dyn heb obaith da
Yw goffa ir a gaffer:
Na mab i dhyn gyndyn ged
Yw ymweled ae moler.
Creaist goris dilis don
Angylion yngo a weler:
Roist i goron ogonawl
Arwydh o fawl rodh dhiferr.
Di ae gwnaeth i lyfodraethv
Dy waith a bv o daith ber.
Dano fo da iawn i fyd
Di a osodyd dwys hyder:
Ychen a lafurien laid
Yno a defaid nid ofer.
Ir mevsydh ar gwydd e gaid
O anifeliaid yn faelier:
Holl adar nef lle daw'r nod
O bysgod mor a basger.
[Page 12]A rodio oll i rad oedh
Vwch nefoedh ae chynnifer.
O Arglwydh yn arglwydh ni
Mawr yw d'enwi mor dyner. &c.
Y nawfed Psalm. Gwawdodyn byrr.
MOlaf yn dhyfal dhvw am kalon:
A thraetha i hynod ryfedhodion.
Llonhychaf om naf im nwyfion kanaf,
Yw enw goruchaf enwaf vnion.
Kiliodh goel anodh y gelynion
Gorau wyd o fraint o dhigar dy fronn.
Kans bernaist torraist fy materion rhus;
O eiste fry 'n gofvs dy farn gyfion.
Rospaist ti a dhiwynaist anghred dhynion
Kollaist ni welaist anuwiolion:
Dileaist bwriaist fal na bon nae mawl,
O henw tragwydhawl hawl wehilion.
A gorwedh mewn llwch gwelwch gâlon;
Byth y dinystriwyd bath dynestron:
Ae trefydh kevrydh Coron ae kofiaw,
Hynnyaed heibiaw hen atebion.
Yw drwn dhiogel mae 'n vchelion,
O bur iawn wiw-serch barn i weision.
Barnai 'r byd hefyd Duw kyfion barnai:
Bu abl a fynnai ir bobl fwynion.
Parch ydwyd gwelwyd i bob trift galon,
Hybarch a hynod mewn trallodion:
Mewn amier tyner wyt ion yw kodi
Allan oe kledi gerwi geirwon.
Ymdhiriaid enaid wyd i weinion;
Pawb a wyr d'enw pawb or dynion:
Kans di Arglwydh rwydh rodhion ni wrthyd,
Ath geisio enbyd hyfryd hoewfron.
Moliennwch kenwch fwyn ackenion,
Y beibl oedh siwel bobloedh Seion:
[Page 13]Traefhwch dangoswch yn gyson ir byd;
A weithiodh e i gyd gweryd gwirion.
K [...]ffa bid kroewlid am waed krevlon;
A dial orig y diwael wyrion:
Yw gof nidangof iawndon y gweidhi;
Y llefain ar kri ar si ar son.
Dyro Duw fowredh drugaredhion,
Duw wyd y keidwad dihockedion:
Edrych lle gwelych y gwaelion dhynos:
Yt o gas agos digasogion.
Y no dy foliant yn d'afaelion;
Diwid iawn seiens dweda 'n Seion:
Llawenydh ym fydh mav fodhion helaeth,
Oth iechyd wriaeth vwch y dewrion,
Kenedloedh oessoedh a sodhasson,
Ir ffos o anras a glodhiasson:
I'r rhwyd y daliwyd lle delon bob koes,
Yn y gwydh evssoes a gudhiasson.
Barn Duw o kofiwch bur nod kyfion,
Bwrw gwyr anghyshell wdichellion:
Kledhir e fwrir hwy'n feirwon irbedh,
Am dhvw lwyswedh nis medhyliasson.
Ond diwael ydyw bynt tylodion,
Duw yn i kofiaw dewin kyfion:
Trueiniaid gweiniaid gwynion ae gobaith,
Ni dhiffydh eilwaith i ffydholion.
Kyfod Duw kyffro deffro da don;
Nad wyr digrefydh yn daer gryfion:
Kenedloedh ar goedh gwydhon a farner,
Yn d'wydh y mowrner llawenber llenn.
Par d'ofni geli i wyr gwaelion;
Dechrynnant krynnant y thai krinion:
Gwybydhant gwelant gwaelion nad ydynt,
Ammau yw 'r helynt ond marwolion.
Y Dhegved Psalm. Englyn proest kyfnewidiog.
BAham y seft o bell?
Dvw tro o ymgvdhio mae gwall;
Ya amser rhywarfer hyll
Koelia di imikledi mwll.
Y rhai enwir oe hanian,
Ae balchder ansyber senn
Y dilidant dylodion:
Dalier hwy yn i dilyn
Yw hir gryhwyll ae twyll twnn
O dhialedha fedhyliyn.
Achwedi y pechadvr
Yw fedhwl tost fost dhiferr,
Moliant a fynn fal milwr
Dvw o wegi fo ae digir.
Mor falch ywr drwgtrwy wg trwm,
Yn achos Dvw ni chais dim:
Yn i fedwl lledffwl llym
Nid oes Dvw byw ir kyw kam.
I ffordh sy hyffordh i hwnn,
I farn ir kaith kewth waith chwynn:
Vwch law i walk vchel wenn,
Gofyn a wna gwaetha 'r gwann
Yleni ae elynion,
Dywaid yw fedhwl diwann,
Nim kynhyrfir y gwir gwnn:
A thramgwydh ni dhigwydh ynn
Bur oglyd drwy beryglon.
Llawn rheg yw i geg a gad,
O dwyll a drwg a dull drvd:
Bu lawn bevnydh blin benyd,
Yn deifio dan i dafod.
E lecha yn i loches,
Drwy gelv y dirgelwas:
Iladh gwirioniaid rhaidvs,
[Page 15]Ysbio a wnaiff os bai nos,
Dylodion llesgion or llys.
Drwy goel wych dirgel lecha
Fal llew klab yw ffav, ni ffy,
Gwiliodh daliodh heb gelv:
O draws ir tlawd ae dreisio
E dreisia band yw resyn
O ledwg y tylodion.
Oedh wacl hynt ban dhalio hwn
Iw rwydav anwir adwen.
Fo gryma o bla yw blyg
Nes del oe serth nerth yn wag:
Oni dhalio o dro drwg
Dhid wyll wr kyst vdhiedig.
O dhiwedh ef a dhywad
Anghofiod Dvw gwiwdhvw 'n gwyd:
O gudhio i drem a gwedh drvd
A mwy'n ol ni mynn weled.
Kyfod ner wiwner enwog
Diwael a da dy law deg:
Heb anghofiaw o daw dig
Dylodion yn dy ledwg.
Dyn drwg o gam pam ywr pwyth
Distyrv Dvw di-stor doeth:
Dywaid yw fedhwl diwaith
Was taer na wnai yst yriaeth.
Gwelaist edrychaist y drin
Drygav a chammav wych ion:
Kymeri draw ith law lan
Dylodi diwael adyn,
Help ymdhifaid gweiniaid gwnn.
Torr nerth y drygdhyn trwy nad
Ar maleiswyr aml isod:
Chwilia o gilwg i drwg drdd
Heno na bytho yn y byd.
Dow sydh frenin rhin ar hynt
Yn drag wydhawl i hawl hwnt:
Pobloedh is tiroedh ae stent
[Page 16]Sydh dhi-ffydh a dhiffodhant.
Gwrande waist ni dheliaist dhig,
A fynn tylawd ifanag:
Gwnai i kalon vnion en wog
Ae gwrando yn gowreindeg.
I farnv tlawd dafawd dwfn
Ymdhifad a gad heb gefn:
I gav y trwch serthwch safn
byth na pharo efo ofn.
Yr Vnfed Psalm ar dheg. Vnold vnion.
YMdhiriaid f'enaid oll a fydh im Dvw,
Pam y dywaid dryg-ffydh?
Im enaid dos ir mynydh
fal yr adar gwar or gwydh.
I fwa yna annel ae saethav
sydh yn sevthv yn dhirgel.
Yn y tywyll nod tawel
At galon gyfion dan gel.
Kynghorion ffrwythlon y rhai ffraeth diriaid,
A dorrir fal y saeth:
A chyfion ae orchafiaeth
Byth ini pa beth a wnaeth?
Santaidh devlvaidh yw deml lawen deg,
Y mae Dvw an perchen:
I drwn dhirgel vchelwen
ydoedh yn y nefoedh nenn.
O dhistaw
Ymgudhio.
lwygawath lygad eil waithDi a weli bob afrad:
Wrth chwilio 'n dynion danad
D'amrannav heb gav a gad.
Y kyfion dhynion dhewiniaid perffaith,
Wych eil waith mae 'n chwiliaid.
Treiswyr a brad wyr heb raid
Yno a gas-ha i enaid▪
Fal glaw y daw draw drwy air y maglav,
[Page 17]Tan myglyd a
Kenllysg.
chessair:Brymstan yw kwppan anair
Arnynt ar korwynt y kair.
Duw kyfion dynion yn dyner gowraint,
A garai gyfiownder:
Ar rhai vnion ryhenwer
Oe lawn wyrth a wyl yn ner.
Y dheudhegfed Psalm. Englyn vnodl krwcka.
KAdw fi Duw kydfod ion
Kofus nad oes wr kyfion:
Nid oes ffieidhloes dyn ffydhlon ond drwg
Yn trigo ymysg dynion.
Mae 'n wagedh y managant
Vn wrth arall gwall i gant:
Ae genau hwythau gwenhcithiant minffug,
Amwynffals y dwedant.
E dyrr Duw i diriaid air,
Ae gwefus felus fowlair:
Ae tafawd parawd nid purair dadwrdh,
Sy 'n dwedyd mefl mowrair.
Or rhai a dhwedai 'n dhideg
Bûdh dhyfod on tafod teg:
Ni piau 'n genau an gwaneg evrglaim,
Pwy yw 'n arglwydh gosteg.
Am orthrech truan hanes
Ychneidion tylodion les:
Kyfodaf medh naf dof yn nes; Rydhion,
Rodhaf bawb a fagles.
Geiriau fy ner hyder hawdh,
Geiriau purion gwir parawdh:
Fal arian yn lan ni lynawdh sothach,
A seithwaith i purawdh.
Dydi ae kedwi rhag hawl
Ked wi bawb dihockedawl:
Rag kaeth genhedlaeth gwnn hawl Duw keidwad
[Page 18]Di ae kedwi 'n dragwydhawl.
Y rhai drwg kilwg koeliwch
Yn rhedegfain truain frwch:
Mawr gywilydh sydh heb nos hedhwch draw,
Os rhai drwg a berchwch.
Y drydedh Psalm ar dheg. Englyn proest kadwynodl.
PA hyd o arglwydh pa ham?
Im anghofiyd a ffryd ffrom.
Ae bythawl drag wydhawl gam?
Pa hyd ior rhagor rhagom
D'wyneb a gudhi dinam?
Ior dy ras dyro drosom.
Pa hyd mae hefyd yn hir?
Ymgynghoraf naf nifer
Am kalon waewdon yn wir
Ae hyd y dydb ni bydh ber?
Pa hyd enhyd bydh anwir
Vwch ymhenn i nenn sy ner.
Edrych gwrandaw draw ior drud
A llugern bydh im llygad:
R [...]g ym gysgu methu mud
Yn hvn angav brav a brad.
Rag im gelyn gwagdhyn goel
Dhwedyd kefais fantais fael:
Llawen gelyn melyn moel
O llithraf ir gwaethaf gael.
Ith drugaredh fowredh faeth
Ni ymdhiriaid enaid anoeth:
Am holl galon ffrwythlon ffraeth
Fydh lawen dha awen dhoeth
Wyd ior oth iechydwriaeth.
O kaf mae 'n orau kyfoeth,
Myfi im Duw hoewdhuw hynt
A ganaf a gogoniant
A wnaeth ym helaeth helynt
A gwir dhawn ag vrdhuniant.
Y bedwaredh Psalm ar dheg. Englyn vnodl kyrch.
DOwaid dyn ffol yn dawel
Nid oes Duw gwirdhuw dan gel:
Nid oes vn nodais enwir
Dyn yn wir daeoni a wnel.
Y bryntion dhynion lle dhant
Y drwg noeth draw i gwnaethant:
Yw kamwedh o goegedh gau
A maith oessau methassant.
Duw sy 'n y nef bendefig
A wyl feibion dynion dig
Yn edrych oes gwiwfoes gwych
Dewrwych a gais Duw orig.
Ar gyfyrgoll aeth hollfyd
Bryntion yw'r gweision i gyd:
Nid oes a wnel dawel dawn
Vn kyfiawn enwog hefyd.
Oni wyr yr enwiriaid
Bwyta fal bara y baid:
Fy mhobloedh pleidioedh ae plant
Duw ni alwant dan wiliaid.
Cynghorion wi [...]ion araith
Y tylodion mwynion maith:
Er ych dirmig dig bob dydh
E wybydh Duw i obaith.
Dod iechyd wryd warant
Rydid o blegid dy blant:
Siacob ag Israel hael hen
Yn llawen yno llywiant.
Y bymthegfed Psalm. Kyhydedh wyth ban.
DVw pwy ith blas oth ras rysswr
A bras olud fydh breswyliwr?
Dewin isod a dinaswr
Yn dy dhedwydh fynydh fwynwr?
[Page 20]Sawl a rodio yno yn iownwr
A fynno fod yn gyfiownwr:
Nod koel adhysg nid kelwydhwr
Yn i galon enwog wiliwr.
Sawl oe barabl nid yw gablwr
Anoeth reswm gwael na threisiwr:
Yw gymydog nid halogwr
O enw absenw nag absennwr.
Ond yr adyn y citeidwr
Ywolwg ef y sych waelwr:
A garo Dhuw yn gowirwr
Rad adhysg mae 'n anthydedhwr.
O rhoe i lwi at hawl i wr
Ag oll wedi pe yn golledwr:
Ni newidiai yno yn oedwr
Vn dickra gwnn nad ockrwr.
Nag yn frebwl nag yn freibiwr
Am vn gwirion y mae 'n garwr:
Hwnnw awnel hynny anwaelwr
O deg weiniaith fydh digynnwr.
Yr vnfed Psalm ar bymtheg. Cywydh devair hirion.
KAdw fyfi geli ar gais
Er ioed iti 'mdhiriedais:
Fy enaid dowaid yn d'wydh
Fowrglod ydwyd fy arglwydh.
Nyd son am ty haelioni
Aruth wyt ior wrthyt ti:
Fy-nidhanwch fwyn dhynion
Fu 'n dy saint fenaid oe son.
Gwyr parchus gwedhus gwiwdhawn
Sydh ar y dhaear o dhawn.
A el at arall gwall gur
Mal y del aml y dolur:
Ni offrymaf medhaf imoes
Grevlawn vn aberth groewloes.
[Page 21]Am genau nis mag enhyd
Yw henwau ganiadau gwyd.
Diau waith vn Duw wetthian
Digwydhodh im rhodh am rhann.
Duw fy lot da wybod dawn
Duw ae gynnal deg vniawn:
Doeth fy rhandir gwir gwiw ion
Olud taer i le tirion.
Perffeidhlan yw 'r fann wir faeth
Etto fydh fy-tifedhiaeth:
Bendigaf fy naf oe nawdh
A hwyred im kynghorawdh.
Nis haedhais y nos hydhysg
Fynghalon dirion am dysg:
Roie f arglwydh im gwydh om gwir
Ys n [...]wy ydyw nim smvdir:
Affob amier da ner daw
Duw hylwydh im deheu law.
Gogoniant gwiw a genais
Am kalon yn llonn am llais
Am knawd o burwawd lle bai
Yn dhiofal yn dhifai:
F'annwyl nt adewi f'enaid
Ir bedhav llowngav ar llaid:
Na gwr vnion gwiw rinwedh
I fethu ne i bydru ir bedh.
Yno dysgi imi fy myd
Lwybrau a befau'r bywyd:
Eer dy fronn gair Duw freiniawl
Llownedh mae llewenydh mawl.
A hyfrydwch hoew frevder
Int ar dhehevlaw ner.
Y dhwyfed Psalm ar bymtheg. Cywydh devair hirion etto.
GWrando arglwydh purlwydh per
O fendith ar gyfiownder:
Ystyria o ras d'araith
[Page 22]Ynghur im oes ynghri maith.
Gwrando 'ngwedhi porthi pwyll
Gwyn dadl om genan didwyll:
Oth wyneb gowreindeb gwyn
Y del fy marn ydolwyn.
Bid d'olwg yn amlwg ner
Yn vnduw ar vnionder.
Ban chwiliaist gwelaist geli
Ynghel nos ynghalon i:
Profaist ni chefaist y chwaith
Wag eiriav na drwg araith.
Geiriav d'enav gwir dinam
A geidw gwr gwedi o gam:
O waith a ffordh waetha ffol
O wann awydh anuwiol.
Par fyngherd hed trodhed rhwydh
Ith lwybrau iaith loew ebrwydh:
Na bo im traed heb ammod draw
faith wael weithred fyth lithraw.
Galwa di ond golud hawl
Klowi'n wyrth keli nerthawl:
Erglyw dhoeth aroglaidh dhuw
Gwrando ymharabl gwir vnduw.
Dod drugaredh ryfedh rad
Duw gadarn ydwyd geidwad:
Adhel dan dy dhehevlaw
Galon drist rhag gelyn draw.
Kadw fy mraint nis kaid fy mrad
Llugern ail llevfer llygad:
Kvdh fi ynghysgod ffyrfglod ffydh
Ydwyd vnion d'adenydh,
Rag yr enwir hagr ynni
Regen tost am Rwygant i.
Am gelynion gweigion gaut
Im pwysaw am kwmpassant.
Llyna feilch yn llawn o fêr
Ohru yftwyth a brasder:
Oe genau dawegwan don
[Page 23]Oera bwlch eiriau beilchion.
Yn llwybr ni lle byrr a wnant
Oe gav eilchwel amgylchant:
Ag ae llygaid gwall agos
Obru ar ffull in bwrw ir ffos.
Fal y llew ifanck gwanckaidh
Ir prae a fynnai or praidh:
Fal kenav llew fal knyw llech
O fewn dudwll fai 'n didech.
Kyfod Arglwydh kulwydh kv
O fawl iawn yw rhag flaenv:
A bwr wir llawr heb fawr fyd
Anwr hyf enwir hefyd.
Gwared fy enaid gwir-hoew
Rag enwiredh ath gledh gloew.
Rag gwyr nid rhai kowira
Rag gwyr dy law a dhaw 'n dha:
Dvw rhag gwyr draw i karwn
Or bowyd hardh ar byd hwnn,
Ae rhann ni bu rhai wannach
Sydhir byd ar bowyd bach.
Llen waist i boliau ae llonaid
Or kudh oth drysor y kaid:
Yw meibion dhigon a dhaw
Ae gwedhill wedi gudhiaw;
Yw plant y mynnant i mud
Duw ae gwyl ado i golvd.
E [...]rycnaf o'wyneb nafner
O fendith ynghyfio [...] nver:
Wrth dheffro digyffro yw 'r gwedh
Oth lun kaf berffaith lownedh.
YXVIII. Psalm, Gwawdodyn byrr.
DVW hoff im kalon tirion fyred
Dy ofyn adhas Duw iy nodhed:
Duw 'nghasiell am kell nim kolled am twr
Duw fyngwaredwr kyfiwr am ked
[Page 24]Dvw fyngbraig kadarn ym a farned
Difai ym orig Dvw fymwared:
Dvw'nharian kyfan kofied'am korn pres,
Dvw yw fylloches fynwes fwyned.
Dvw molaf gal waf mwynaf myned;
Dvw ner rhag trablin gwerin gwared:
Dolvriav angav dynged im glassu
Doeth im kwmpassu kelv kaled.
Dvw dy elynion tynnion taned
Dvw am ofnassant gwydhant godhed:
Dvw rhaffav bedhav gwybydhed yn hawdh
Doe am amgylchawdh doe im golched.
Doeth angav maglav yno im mwygled
Dvw mewn ing gelwais damwain gvled.
Dvw gwaedhais llefais ar lled yn oerach
Dvw llef arw afiach dvll afrised.
Diav yw lysoedh im gwrandawed
Dagrav a llefain dv egr llifed:
Yw glvstiav 'n geiriav egored vnion,
A dhoeth ger i fronn kyfion kofied,
Daear gerwin waith draw a grynnawdh
Isel yw os kaid i sail esgydwawdh:
Ae symyd hefyd yn hawdh yr owrhan
Yn y dydh egwan Dvw a dhigiawdh
Mwg oe ffroen drwy boen ef derbyniawdh
A than oe enav 'n boeth enynnawdh:
Ger i fron vnion enwawdh y melldan
Yno gain hvân a gynhevawdh.
A gloew iawn firagl nef a wyrawdh
Yn dhwys yn gynnwys e dhisgynnawdh:
Ag ar bwl gymwl o gawdh i gweled
Hynaws o weithred hwnn a sathrawdh.
Chervb asgella wg enwawg vnawdh
O gofion degwch yw gefn dygawdh:
Ag yno hvdo lle hedawdh yn gynt
Ar yr asgellwynt gorwynt gyrrawdh.
Ag o liw kafod y gosodawdh
Ynghylch i bebyll dowyll dvawdh:
[Page 25]Kymylan boran a barawdh gyflwr,
Yn awyr a dwr yn-awr a dawdh:
Yn wych i lewych ef a olevawdh
Y trwch dowyllwch ef a dy llawdh:
Y kenllysg in mysg kymysgawdh y nos
Yn y mawrwydos ni mawr wadawdh.
Duw nef ar ol tan a daranawdh
Duw ner goruchaf gwelaf galwawdh:
A chenllysg terfysg tarfawdh a godhaith
An kwyno hir-faith fo an kynhyrfawdh.
I saethau gorau ef ae gyrrawdh
I gas y gwerin fo ae gwasgarawdh:
Ag amled lluched nis llechawdh ar sigl
A llawn o berigl allan bwriawdh.
Eigion y dy [...]nfor ymegorawdh
A godhyn y byd dadymgudhiawdh:
Yil ofni keli nis kelawdh i lid
I dhig ae ofid ohuw a gofiawdh.
I law o vchelfronn a dhanfonawdh
Ackw'n hoew eilwaith an kynhaliawdh,
O dhyfndwr y dwr dyrrawdh fi i fyny
Fy mowyd hynny ef am tynnawdh.
Odhiwrth elynion tynnion tynni
Am kas wyr dyras ni phryderi.
Kaled y rhanned y rheini yw hynt
Im erbyn ydynt mowrboen wedi.
Buont yn eirwon yn ymhonni
Yn ynghul ad wyth yn ynghledi:
Yr arglwydb kviwydh keli vchelfawr
Yw y bugail mawr a bagl ymi.
Ehengawdh tynnawdh pann fynnawdh fi
Oe nawdh achvbawdh medrawdh ymi:
I gariad ae rad heb hir oedi oe fodh
Hynn ym a weithiodh yn Rodh fy rhi.
Wrth fynghyflownder ir adferi
Ag ar ol puredh haeledh hwyli:
A weithiais heb drais drossi am dwylaw,
Ym o hir adhaw yma rhodhi.
[Page 26]Kedwais heb falais hwyliais heli
Lwybrau gwir arglwydh yr arglwydhi:
Heb wrthod hynod henwi Duw nefoedh
Ag yno i filoedh gwnn i foli.
Dy farn yn gyfion oth haelioni.
A gadwaf innau gwawd a fynni:
Y status wedhus wedhi yr arglwydh,
A gad o wiw swydh a gedwais i.
Evm vnion gyfion pawb a gofi
Yn dy wydh argiwydh rhwydh yr haedhi
Rag gwedh en wiredh oeri anghysbell
Ym gwedi sy well ymgedwais i.
Wrth fynghyfiownder ir adferi
Ag ar ol puredh haeledh hwyli:
A weithiais heb drais drosi am dwylaw
Hynod oedh giliaw yn d'wydh geli
Wrth y karedig dig nis dygi
Arglwydh karedig tebig wyt ti:
Wrth vwyll a did wyll dywedi 'n wirion
Didowyll fodhion did wyll fydhi.
Wrth y glan galon y tirioni,
Syberwach glanach wyd o ymglonni
A thrwy dhichell pell pwylli bob dichell:
Hynod yw well well hwnn a dwylli.
Y bobloed [...] gadocdh Duw a gedwi
Yd wyt ior enwog dad trueni:
Llygaid llonn beilchion bylchi yu fùan
Yno os daw yngan a ostyngi.
Fy engil anwyl fyngolevni
Yn dirion vnion a enynni:
Duw dad i eirchiad llewyrchi 'n dhidrwch
Ymy dowyllwch oll am delli.
Ar gais y rhedais heb hir oedi
Duw ydwyd fymhorth am kymhorthi:
Duw 'nghyflwr drwy 'r twr drwod ti 'n gelfydh
Neidiais dros welydh kevrydh kowri.
Kyfion dy lwybrav golav geli,
A pherffaith olav dyeiriav di:
[Page 27]Pawb ae 'mdhiriaid rhaid hir oedi weithian
Ynod ae hamkan tarian wyt ti.
Pa dhuw yw gwiwdhuw gorau gweidhi?
Ond y g wir arglwydh rhwydh yn rhodhi
Pwy yw Duw gwiwdhuw heb godhi'n brydferth?
Ae vnduw ae nerth ond yn Duw ni.
Duw nef fydh nerthawl hawli holi
Ku angel o dhawn am kenglodh i:
Gwastadodh gwiliodh Duw geli f'enaid
Y lle y bu raid fy llwybrav i.
Fynrhraed fal ewig bell or gelli
A mwy la wenydh yma a lvni
Ag yn wr ir twr kyn torri 'r kariad
A gwiw osodiad im gosodi.
Fynwylo yn rhyfel ffel ni ffaeliyt,
Ydwyd dha ysgol dydi a dhysgyt:
Onerth draw 'nwylaw ynylyt a brâw
Bwa byr styriaw bai pres terryt.
A mawr o hoewdhawn ym y rhodhyt
Diwair ion vcho darian iechyd:
Ath law dehe vlaw y deliyt fi im gwedh
Ackw o iawn haeledh im kynheliyt.
Y lle da odiaeth yma lledyt
I rodio heb au ar hyd y-byd:
Fy ncudroed i goed nis gedyd yno
I lithro gwirie hynny a geryt.
Dilin gelynion ym a honnyt,
O beth na chofiant byth ni chyfyt:
Heb gilio yno enhyt or anrhaith
Naws llwydho y gwaith nes lladh i gyt.
Trewais a churais keisiwch weryt
O beth na chofiant byth ni chyfyt
Kwympassant syrthiant traws hyt y leni
Dana i boeni dyna benyt.
Gwisgaist ag erfaist fi o gowirfyt
Erbyn y rhyfel oerboen rhifyt:
Plygaist a chrymaist a chryt yskymyn
Pawb sydh im erbyn gelyn a gwyt.
[Page 28]A rhodhigydhfav i minnav mynnyt
Fy holl elynion geirwon gyrryt:
Fyng-âlon ae ton tenytaniwair,
Nid ydyw kell wair dydi ae kollyd.
Lle fant ar dhvw mav boenav benyt
Ni wrendy yntav gorav gwryt:
O chwant y galwant i gyt yr owrhon
Heb gael atebion vnion enhyt.
Ag fal llvdw ag vlw gwelyt
O flaen gwynt gorwynt di ae gyrryt:
Sethrais hwy methrais fy myd yn aelaw
Fal y briffordh draw teimlaw tomlyt.
Tynnaist fi om trafferth ydwyt vnion
A rhodhaist gyrraist im penn goron:
A rhoist naf danafy dynion ffyrnig
Ymayn ysig ym yn weision.
Pann dhwetwyf gyrrwyfeiriav gwirion,
Ynhwy a tydhant yn vfudhion:
Yn berffaith doethraith dieithron dwedant
Arnaf y gwiliant difethiant don.
Dieithred ffolied anhoff alon
Yn ffaeliaw kiliaw yn i kalon:
Ymrodhant methant meithion yw kessyll
Ae gyrrv i dowyll y gwyr dvon.
Bendith dhvw i dhvw yr Idhewon
A geidw wiw evrwalch fynghraig dirion:
Dyrchafer yn ner yn ion an iechyt
A cheid wad hefyt bowyd lle bôn.
Dvw rhydh ym ryfedh dhialedhion
Danaf gael anaf im gelynion:
Achvbaist kedwaist hockedion geirffraeth
Y dyrfa waeth-waeth darfu weithion
Achvbaist tynnaist rhag tewynion
Gwrthne bwyr herwyr rhai dihirion:
Kipiaist fi mynnaist mwyniondy gampav
O gri kwerylav y gwyr krevlon.
Molaf Dhvw kanaf deg ackenion
Ymysg kenetloedh bobloedh Bablon:
[Page 29]Moliannaf Dwedaf ar don gyfarwydh
Ith enw oarglwydh rwydh dy rodhion,
Mowredh i Dhasydh fydh dy f [...]dhion
Mowredh drvgaredh yw ytifedhion:
Brenhinwedh lownedh linon tydh berffaith
Trwy y gwiwdhvw eilwaith tragwydholion.
Y XIX. Psalm. Todhaid.
TRaethant ogoniant genav y nefoedh
Idhvw ar gyhoedh ym oedh ior mav.
Ar ffyrfafen nenn wnniav yn berffaith
A dhengys i waith araith orav.
I dhydh dengys dydh a dydhiav yn lan
A dysg nos weithian dasg nosweithiav
Tafod perffaith iaith vwch ieithiav ni bydh
Heb i leferydh wiwrydh orav.
Aeth i llin yn flin i flaenav 'r dhaear
A thrwy 'r byd wasgar gwar ae gyrrav.
Aoth i air diwair is deav lawen
Gwnaeth bebyll i nenn hevlwen olav.
Fal mab glan allan wellâv o hirbell
Priawd oe stafell ae gafell gav.
Llawenferth oe nerth iawn wrthiav rhedeg
Ae arf orevdeg yrfa reidiav.
I fynediad mad amodav allan
O eithaf neflann anian winav.
Ae gwmpas adhas a wydhav 'r bydoedh
Eithaf dyrnassoedh ydoedh nodav
Nid oes am einioes mannav i gvdhiaw
Rag i wres dwynaw a braw ior brav.
Dedhf ner sy dyner dewinav 'n trossi
Ymi a nodi i dhuw eneidiav.
Dysg doethder yn ber heb au ir truan
Ae dysi loew weithian dystiolaethau.
Llawenfron galon gwiliav vnionant
Agyfar weithiant i gyfreithiav.
[Page 30]Gorchymyn Duw gwynn nid gau a fynnych
I lygad lewych loewgad liwiau.
Glan i ofn a dofn dafnan byth bythoedh
A bery oessoedh heb awr eisiau.
Ior i farn gadarn ergydiau gwiredh
gida chystownedh da medh Duw mau.
Gwell nag aur rhudhaur rhodhau felynavr
A gwell nar todhaur buravr heb au.
Melysach berach borau vwch y val
Na mowlair dal y mêl or diliau
Wyf dhigas dy was dieistau rhybydh
Drwydhynt digerydh dreidhiant gorau.
Bû rad yw keidwad yn kau yn lla wen
Mor wiwber awen mawr obrwyau.
Pwy wydhai a fai o feiau? kadw trig
Rhag rhai kudhiedig didhig dydhian.
Kadw dy was dod ras drwy oesau mawr ffrwyith
O ebwch adwyth i bechodau.
Nad vdhynt ar hynt fawrhav draw arnaf
Deirnassu bydhaf fab breifgnaf brau.
Bydhaf weithian lan o dholennau dir
O Lawer enwir hyloew riniau.
Fymrhynnwr nodhwr yn nydhiau kaled
g wir vndvw gwared gwrando y geirian
Yr XX. Psalm. Kyhydedh naw bann.
ITh flinder gwirdhuw Duw gwrandawed
Ae dha hoff enw ith ymdhiffynned:
Or nefoedh dirion help danfoned
O Seion eglwys brydferth nerthed,
Dy offrwm ae dhal deffry medhylied
Dy aberth llesg werth dy borth llosged:
A fynnych rhwydhwych yty r [...]odhed
Dy am kan yn lan ef kyflowned.
Gallom yn llawen fod heb golled
Oth iechydwriaeth ffraeth y ffrwythed:
[Page 31]Yn deg o enw vn Duw ogoned
Gosod i stondardh yn hardh lle'r hed.
Kaf fwy lawenydh d'arch kyflowned
Gwnn nawr ir arglwydh wiwrwydh wared:
I frenin dewin ef gwrandawed
Oe sei [...] war garv nadhv nodhed.
Drwy nerth draw i dhehe vlaw hwylied
Rai yw ke irr dhe wrair a ymdhiried:
Rai yw meirch brasgeirch rhag i brwysged
Koffawn i enw Duw gwiwdhuw o ged.
Plygant a syrthiant Rhai oe serthed
Kodwn kydlafwn Duw an kadwed:
A archwy 'n hylaw Duw gwrandawed
Yn deg hael awydh vnduw klowed.
Yr XXI. Psalm. Trybedh menaich oferfesur.
OThnerth y brenhin haelwin hwyliyd
A llawen iechyd i llonhychaist.
A synnai gwelai i lan galon
Wiwdha arwydhion idho a rodhais [...]
Rodhyd a mynnyd i dhamuniant
Idho 'n hoff welliant dhawn ni phellaist.
Bendithion haelion dan yr hevlwawr
Y rhowiog flaena wr i rhagflaenaist.
Ag o aur buraur teg yw 'r bwriad
Yw gorun sad koron osodaist.
Gofynnodh yn rhodh i gyrhaedhyd
Hir fowyd enhyd idho doniaist.
Ith iechydwriaeth ffraeth y ffrwythani
I wir ogoniant a war genaist.
Vrdbassawl rheidiawl fawr anrhydedh
O rann i fowredh arno a fwriaist
Fal bendith dichwith yw dy iechyd
Abl yw o ennyd ef a blennaist.
Llawenwych haelwych iawn a hylaw
Ae obaith aelaw hyth a wiliaist.
[Page 32]Gobaith y brenhin Duw ae gwybydh
Yndho ef a fydh mae 'n dha fy ion
Ah wnn ni lithra wcha vchedh
Oe wir drvgaredh ior de wr g wirion
I law yn hylaw manu i heliodh
Yno a dhilynodh i elynion.
Ae dhehevlaw draw fy vn Duw dri
I dhugas hogi i dhigasogion.
Ith lid gas odid y gosodi
Fal ffwrnais losgi berwi peirion.
Ag oe lid prid bid parod o beth
Yno yw difeth oni deifion.
Dinystriad i had ar i hedeg
O dhaear dhifreg dhvoer dhwyfron.
Ae ffrwyth ae dyl wyth y diâler
Abl ia wn tynner odhiwrth blant dynion.
Itherbyn Duw gwynn a dig anial
O dyfu sisial Dyfeisiasson.
A mowrdhrwg a gwg yn i gwegi
Aniwall oesi ni enillasson.
A hynn yn llinyn er i llenwi
Di ae gwesgeri dy gas geirwon.
Dy fwa eusoes difai oseb,
Parawd yw hwyneb oera dynion.
Moliant adholiant yt a dhyler
Yn ner derchafer drwy orchafion.
A hynny yn brydferth in Duw nerthawl
Yw allv bo mawl a Duwiawl don.
Y XXII. Psalm. Cowydh deuair hirion.
PAham fy nuw gloewdhvw glod
Im gwarth yr wyd im gwrthod?
Ag wyd nid gwell mor bell byd
O fwy ochain fy iechyd?
Ag o dhiwhrh gwaedh o erthwch
Oroff lais fyngeiriav fflwch.
[Page 33]Gelwaist dydh nim koeliaist i
Yn d'awydh nim gwrandewi
Ar nôs drwch oernaws o dro
Wir vnduw heb yngwrando.
Gwir foliant Israel haelwych
Santaidh wyd dros hynt oedh wych.
Rwydh iawn byth y rhodhai 'n ber
Yn tadau ynot hyder.
Yn i ymdhiriaid amnaid oedh
Gwaredaist hwy gwir ydoedh
Galwassant dwedant yn dost
Rhwydhgain waith rhydh y gwnaethost.
Ymdhiriedynt ar hynt rhwydh
Gwir ydyw ni bu gwradwydh.
Nid gwr dewr nid gorau dyn
Nid pur wyf onid pryfyn.
Kwilydh dynion feilchion fil
A dirmig i bedeirmil.
Pawb am gwyl pe bai mwy gant
Etto wyr am gwatwarant.
A siglo i penn foelken fu
Yn gymmar am mingammu
Ymdhiriedai leilai lwydh
O wirglaim ar yr arglwydh:
Gwareded kadwed wr kv
Gwirion ag ef yw garv.
Ond di am tynni drwy'r tan
Gwiwraith oll or groth allan.
A rhoist obaith maith ymi
Y mronnau y mam rieni
Kynn fyngeni henwi had
Wirner im bwrwyd arnad.
Ydwyd fy nvw kroewdhvw kred
Gwiwnerth er pann im ganed.
Ymhell na dhos vn nos ner
Abl o wendid rhag blinder
Sydh agos ym swydh gas wr
Arw odiaeth heb waredwr
[Page 34]Teirw Ifainck yn ainck a wnant
Kamp ysig am kwmpassant:
Teirw Basan hwylian helynt
Ym o amgylch ogylch ynt.
Safn egored vwch gwledydh:
Fal llew rheibus dhirus dhyhh.
Ydwyf fal dwfr berwdhwfr bid
O delltwch a dowelltid.
Am holl esgyrn migyrn mwyd
Eilwaith a dhigymalwyd.
Mal kwyr or mel ae kweiriawdh:
Mae 'nghalon im dwyfron dawdh.
Sychwyd fy nerth is ochain
Fal darn pridhlestr menestr main.
Glyd fynhafawd wydnwawd wav
Im ochain wrth fy mochav.
Dygaist fi bwriatst i ball:
Hyd dwst angau dyst angall.
Yn arw y kwn ar i kais:
Om amgylch sydh im ymgais.
Tyllassont drylliassont draw
Dileth fynrhaed am dwylaw.
Gallaf rif a chyfrif chwyrn
Allesgedh fy holl esgyrn
Hylidremio kofio y kaf
Ag edrych oernych arnaf.
A rhanab fry rhy wann frad
Ofni a ellynr fy nillad:
Am fynghadach masnachu
A chyttysav heb av bu.
Na fydh ymhell gymell gain
Arglwydh o dhiwtthyf evrglain:
Dy gymorth am ymborth mawl
Dyro yn wyrth Dnw ior nerthawl
Gwared fenaid rhaid ior hyf
Kul eidhil rhag y kledhyf.
Am mwyn enaid mae 'n vnig
Rhag nerth a swn kwn y kig:
[Page 35]Kadw o enav kadwynawg
Oll er hynn y llew y rhawg.
Ateb fi kadw difradw fryd
Rag kyrn yr vnkyrn enkyd;
Traetha d'enw at raith dynion
Im pybyr frodyr vn fronn:
Ynghanol ynghv einioes
Kenelleidfa mola im oes.
Molianned ef mael vnawr
A ofno Duw funyd awr.
O gwbl oll Iago ae blant
A rhagor ae mawrhygant,
A fflant Israel gafael gyd
Ofnwch ef yn wych hefyd.
Ni dhirmygodh fymlfodh son
O deil adwyth dylovion:
Ni ymgudhiodh ion am gwiwdhuw
Ban alwodh gwranda wodh Duw.
Dy foliant hyd fy elawr
Fydh ir genelleidfa fawr:
A gwiriaf fy liwf geirwir
Yngwydh ae hofno fyngwir.
Bwyty tylawd heb wawd bydh
A llenwir a llewenydh.
A geisio Duw fal gwas da
Mael enhyd ae molianna.
Ae galon fal gwehelyth
A fydh hedhyw byw a byth.
Ag eithafion gwaith he fyd
Kaiff wir barch ae koffa ir byd.
A thorfoedh genedloedh gant
Trowsion at farglwydh trossant.
Ag vrdhas yn adhas ner
Oth flaen a berffaith lenwer
Kans yr arglwydh rwydh o ras
Bor dewrnerth biau 'r dyrnas:
Yn rheolt yu ior hylaw
Y kenedloedh dorfoedh daw.
[Page 36]Gwyr breifion purion porant
Yn ol i adholi a wnant,
Ar rhai vfydh rhydh mae 'n rhaid
Yno ni all help yw henaid.
I had hwy yn dreftadawl
Ae gwsnae tha mwya mawl.
Kenedlaeth Duw hoewfaeth oir
Kof ryfig y kyfrifir.
Traether i gyfiownder fo
E dhylau 'r sawl a dhelo:
Kans fo ae gwnaeth di gaeth da ged
Ganwaith ir sawl nis ganed.
Y XXIII. Psalm. Englyn proest kyfnewidiog.
DVw yw mugail arail em
Ni'bydh (Dvw a rydh da rym)
Arnaf er a gaf o gam
Diau o stad eisiau dim.
Gwnaiff ym orwedh gyfedh goel
Mewn porfa las vrdhas wyl:
Am twysaw yn hylaw hael
Dhifyr ior wrth dhwfr arail.
Ym enaid gannaid mi a gaf
I thwyso wrth i dheisif
Mewn ffyrdh kyfiownder erof
Mewn awr er mwyn i enwef
A phe rhodiwn gwnn le gwag
Y dyphryn o dydhyn dig:
Kysgod angau 'n kau pob keg
Dyfnfodh ras nid ofnaf dhrwg.
Wyd gida mi rhi ar hynt
Dy wialen breisgwen brint;
Ath ffonn hoew vnion hwnt
Wrth Dhuw am kynhorthwyant.
Arlwyaist ford ber lawen
Mwyna gwaith i minnau gwnn,
Ag yngwydh gyfarwydh fann
[Page 37]Yleni fyngelynion.
Ar fymhenn llawen ywr llwyth
Iraist ond teg yw 'r araith:
Mae fynghwpan gyfan goeth
Yn rhylawn gan ior helaeth.
Karedigrwydh rwydh a red
A thrugaredh mowredh mad;
Dilynant fi dal vnnod
Oll dhydhiau mau fy mowyd.
Ag yn llonydh vfydh war
Draw gann hynn mi adriga 'n hir.
Ynhuy dhuw ag yn hawdh ior
Yn dragowydh y bydh ber.
Y XXIIII. Psalm. Cyhydedh wyth bann.
DVw piau 'r dhaear dan warant
Oll vnwedh gidag ae llvniant,
Y byd pawb ennyd pob anant
Is hevlwen yndho a breswyliāt
Roes i sylfain main a mwyniāt
Ar y dwfr ior sygnfor sant:
Astud fodhau gwastad fydhant
Pwy ith fynydh a rydh rwydhiant?
O dhiwair engil a dhringant?
Yw le santaidh pwy a feidhiant
O naws hyfedr yno a safant?
Y gwirion dhwylaw a garant,
A chalon sydh lan o chwiliant
Nid ydyw walch goegfalch gwagfant:
Nag am lwf o dwyll krybwyllant
[...]ithion dhigon a dhygant,
A chy [...]īo wnder gann ner y gwnânt
I hiech [...]d genedl ymchwedlant.
Fowiog e [...]soes ef a geisiant
Ae wyneb go [...]eb a gowsant.
O gwbl oll se [...] Iago ae blant
Kodwch a dyrchefwch drwy chwant:
[...]
[...]
Ych pennau a gwyrth pyrth porthiant
Kodwch a dyrchefwch drwy chwant,
A drysau'r byd a gyd-godant
Entried brenin gwin gogoniant.
Pwy yw brenhin gwin gogoniant?
Duw nerthawg allvawg llowiant
Vchel yn rhyfel yn rhifant.
Kodw ch a dyrchefwch drwy chwant
Ych pennau a gwyrth pyrth porthiant,
Kodwch a dyrchefwch drwy chwant
A dryssau 'r byd a gyd-godant:
Entried brenhin gwin gogoniant.
Pwy yw brenhin gwin gogoniant?
Dvw llu [...]edh rhyfeloedh foliant,
Ef yw brenhin gwin gogoniant.
Y XXV. Psalm. Cywydh de vair hirion.
ATtad Dhuw keidwad kodaf
Fynghalon yn vnion naf:
Ywdhiriedaf naf nefoedh
Koelio i Dhuw nid kwilydh oedh.
Fyngelynion sy'n llonni
A chas wedh om hachos i:
Kywilydh ni bydh lle bo
Iaith gysson gwr ath geisio:
Bid kywilydh dreisiydh drwg
Im erlidwyr mawr ledwg.
Dysg dysg air hydhysg ior rhwydh
Dy lwybrau diwael ebr wydh.
Dysg fi yna twysa at hedh
Doeth ranniad ath wirionedh.
Gwiliais i dydi bob dydh
Gwaredwr am gwir wowdydh.
Koffa Duw ner syber son
Radhau dy drugaredhion
Ath dhaiont maith enhyd
[Page 39]Er dechrau a borau 'r byd.
Ag na fedhwl wyf dhwl dhyn
Bechodau ebwch adyn:
Ond oth radlon dhaeoni
Y kaffwy fael koffa fi.
Duw ior sy sugail da iawn
Dwys i dhyn Duw sydh vniawn.
Dysg i lwybrau rhadan rhod
Os bai wr ar dhisberod.
Dysg ir truan egwan aeth
Degwch i farnadigaeth.
Dysg ir adyn dwys gredir
Hoff arwydh hwnt i ffordh hir.
I ffyrdh ydoedh hoff vrdhas
Drugaredh gwirionedh gras.
A gatwo'n wiw a ffriw ffraeth
Dwys deilwng i dystiolaeth.
Modhus er dy enw madhau
Enwiredh mawr wagedh man.
Pawr o serch pur i swydh
Eurglod a ofna 'r arglwydh?
E dhysg idho ffyrdh heb dhig
Daith loewder detholedig.
Daeoni Duw yw enaid
Y medhiant i blant ae blaid.
Dengys dhirgelion klonnawg
I rhain ae amod yrhawg.
Ebrychaf gwclaf im gwydh
Dhioferglod Dhuw farglwydh:
Hwnn a dynnodh mwynrhodh mau
Yurhaed allan or rhwydau.
Edrych arnaf gwchaf gwedh
Athro gwyr a thrugaredh.
Wyf vnig ni chaf einioes
Druan yn gridhfan yn groes:
Tynn fi arglwydh rhwydh a rhed
Oth awydh o gaethiwed.
Gwyl fangen am trueni
[Page 40]fymhechodau madhau y mi.
Fyngelynion bann soniynt
Aml a gwyl mor amlwg ynt.
Yn llidiog, oriog eiriau,
Ackw sy hawdh im kashau.
Kadw fy enaid rhaid yn rhydh
Tann goel im tynni o gwilydh:
Attad rhedaf gweithiaf ged
Fy nuw adhas fy nodhed.
Puredh a gwiredh gwarant
Per sydh im kadw por sant.
Kans arnad gwastad ith gaf
O drachwant ir edrychaf.
Tynn Israel wyt hael yti
O gul adwyth galedi.
Y XXVI. Psalm. Vnodl vnion.
BArna fi Duw tri rhag trais gowreinwaith
Mewn gwirionedh rhodiais:
Ir arglwydh gyfarwydh gais
Ior odiaeth ymdhiriedais.
Ni lithraf o chaf wych ion o brifiant
Gennyd broft'nghalon:
Achwilia Duw vchel don
Keli fynghefn am kalon.
O flaen fy llygaid fael vnwedh dygais
Dy garedigawl rinwedh:
Ith lys y rhodiais ath wledh
Ior enwog ith wirionedh.
A choegion dhynion dhoniawg oer adwyth
Ni rodiaf yn serchawg:
Na chyfedh rhyfedh y rhawg
O ednabod dav wynebawg.
Kas gennyf ior hyf oer hir lle adfyd
Genelleidfa dhihir:
Ni chwmpniais eurais wir
[Page 41]Er hynny ar rhai anwir.
Ymolchaf fy naf o fewn awr gwar iawn
Mewn gwirionedh tramawr:
O gwmpas fu vrdhas fawr
O Duw wellwell dy allawr.
Diolchgar lafar oleufedh da raith.
A draethaf om gorsedh:
A rhof allan weithian wedh
A rhifaf dy waith rhy fedh.
Kerais Arglwydh rwydh o rodhion downus
Dy annedh yn Seion:
Ar mann y trig didhig don
Kofus d'anrhydedh kyfion.
Na dhwg fenaid naid an iawn ochydoedh
Fal pechadur digllawn:
Nam bowyd o dhybryd dhawn
Kur alaeth gida 'r krevlawn.
Idhwylaw gwiliaw y gweli yn llwyr
Yn llawn o dhireidi:
Ae dehevlaw draw (duw dri)
A bar obrwy a breibri.
Mewn gwirionedh hedh kyhoedhawg hyder
Rhodiaf yn allvawg:
Gwared fi fy rhi yrhawg
Gwirion a bydh drugarawg.
Am troed a llai oed ir llawr sy gyfion
Mae 'n vnion mewn vnawr:
Dy foliant hyd fy elawr
Dra fwy fyw ir dyrfa fawr:
Y XXVII. Psalm. Devair hirion.
PWy a ofnaf naf nefoedh?
A Duw im goleuad oedh.
A Duw fy nerth wyd fy naf
Sawoiwr wyf pwy a arswydaf?
Ag yno y kenfigenwalch
[Page 42]Im erbyn bydh oerbwnn balch.
Am gelynion mwygl-iownwawd
Is ynghnu yn ysu 'nghnawd.
Er i trapherth rhyferthwy
Syrthiassont todhassont hwy.
Nid ofnaf dedwydhaf don
Er milwyr herwyr hirion.
O dymchwel rhyfel yr haf
Bythoedh Duw a obeithiaf.
Keisiais gelwais ar geli
Vn swydh a dham vnais i:
Yw blas solas breswylio
Ora fwy fyw ae dyrfa fo;
I weled i deml wiwlun
Gweled i laned ae lun.
Ymgudhiaf llechaf lloches
Iw gysgod ef ir net nes.
Pann dhel blinfyd gyd gadav
Yn i babell ae gell gau.
Yno y kyfyd byd ae barn
Gorau y kaid fi yw graig kadarn
Kyfyd fymhenn o kofiwch
Vwch gelynion trymion trwch.
O ffrymaf i naf o nenn
Borth loew-wych aberth lawen:
Im naf mi a ganaf a gwawd
Waith hyfedr tant a thafawd:
Gwrendy fy llef dwyllef don
O drugaredh dro gwirion.
Archodh fynghalon son serch
Geisiaw dy wyneb gwiwserch.
Yno keisiaf rhwydhaf rhi
Dy wyneb a daeoni.
Tro d'olwg tyred eilwaith
Attaf arglwydh mowrlwydh maith.
Na wrthod wirnod eurnef
Dy was ith lid dwyswaith lef:
Duw'ngheid wad lownrhad i law
[Page 43]Hybarch na fwrw fi heibiaw.
Mam a thad mamaeth wedi
A gwarth dig im gwrthod i:
Diwair yw hynn dydi a rhad
Etto am tynni attad.
Dysgi y mi y dasg mav
Diwael ebrwydh dy lwybrav:
Y gwastad ffyrdh gwiw ystig
Rhag gelynion duon dig.
Nam gosod hynod yw hynn
I gilwg wrth fodh gelyn:
Kans yn ferbyn hynn sy hawdh
Y geudyst oll a godawdh.
Ag im treisio keisio kau
Kwilydhus ae kelwydhau.
E gaiff weled drwy gredu
Fy enaid koeth f'unduw ku:
Ae ogoniant yw gynnal
Yn-hir y bowyd yw 'nhal.
Aros ar naf hoewaf hawl
Yn i wrthiau yn nerthawl:
A gwir ffydhlonn fronn freiniau
Aros ar naf medhaf mau.
Yr XXVIII. Psalm. Cowydh llosgyrnog.
GAlwaf arnad geli fowrnerth,
Na fydh rinfawr fydhar anferth
Duw fy nerth ym difai naf.
Ond atebi ymi om wedh
Ail i vn a el ae annedh
Ir bedh ar elawr bydhaf.
Klyw fy llais ochais yn vchel,
Fy namuniad fwyn Emanuel
Oernad gel arnad galwaf.
Pann dhyrchafwyf a rhwyf yrhain
Annwyl o fodh fy nwylaw fain
[Page 44]Goelfain tn ath dhirgelfaf.
Na thynn fi yn anoeth anwr
Waethwaeth gida 'r drwg weithiwr
Gwthiwr ynghyd ar gwaethaf.
Ae geiriau karedig oerion
O degwch wrth i kymdogion
Ir galon twyllfawr gwelaf.
Oe gweithred kofied nad kyfion
Afrad magiad drwg dhychmygion
Anfwynion gobrwy a fynnaf.
Bid i kyflog oriog wiriaw
Ar ol gweithred hwylied hylaw
I Dwylaw hynod alaf.
Ni yst y [...]ant waith evrfaith arfod
Diwael her widv ylaw hynod
Gwar vchod Duw gorvchaf.
Am hynn torrwch n [...]wy anturiad
Llwyr o gwes [...]iwn ir llawr gwastad
Heb i adeilad bid waelaf.
Mawl ir [...]glwydh arwydh irwynn
Koel diweirbarch klyw a derbyn
Fy holl ofyn fwy liefaf,
Farglwydh prydferth yw fy ne [...]thwr
Am tarian yd wyf ym [...]anwr
Dhuw waredwr a ymdhiriedaf.
Llawen fynghalon bronn heb rus
Amkan adhwyn am kan wedhus
Yn felus ef a folaf.
I nerth yw Dvw ni tharia dig
A gwaredwr i gu iredig:
Didhig i nerth hyd adhaf.
Kadw dy lonn dhynion dhewiniaeth
Wyt lodhus ath ytifedhiaeth
Duw ae gw [...]aeth ae bendig naf.
Kyfod gell a [...]orthi 'n ber.
Yn dragwydhawl hawl a holer
Yd archer Duw dyrchaf.
Y. XXIX. Psalm. Cyrch a chwtta o dheg braich.
ROwch ir Argiwydh arwydh ynn
Plant y nerthawl hawl hwylwyn
Nerth gogoniant moliant mynn:
Rowch ir Arglwydh rwydh wreidhyn
Og ōiant prydferth perthyn.
Rowch i enw ner hyder hynn;
Adholwch arglwydh haelwynn
Yw annedh gogonedh gwynn.
Lleferydh ner arfer oedh
Ar dhyfroedh llifoedh a llynn.
Duw ogoniant moliant mau
Diwair enw gwnaiff daranau,
Mae yr arglwydh wiwlwydh wau
Ar y mowrdhwfr ior myrdhau.
Llafar yr arglwydh llefau.
Yn fy marn lydh gadarn gau
Llef yr arglwydh rwydh er iau
Sydh ogoniant swydh genau.
Llef yr arglwydh wiwrwydh war
A dyrr Sedar dros oedau.
Tyrr yr arglwydh gwiwrwydh gar
Libanon Seidon Sedar
Gwnaiff i naid di raid drydar:
Oll i gyd fal lloeau gwar
Libanon Sirion sy eirwar,
Fal vnkorn was orn is ar.
Llef yr arglwydh burlwydh bar
A rann ym eiriau marwar:
Llef yr arglwydh llwydh ior llwyd
Ysgwyd dhiffeith ae gwasgar.
Diffai [...]h Cades fowrles fu
Deg rinwedh gwnaiff Duw i grynnu
Gwnaiff llef fy ner gwiwner gu
Fwrw o ewig lo yforu,
[Page 46]Ar fforestudh datgudh du
Doedant ogoniant ganu,
Pawb yw deml ef freinlef fru:
Duw a eistedh mae 'n gwedhu
O dhifrif ar i dhyfroedh
Drwy 'n oessoedh i dyrnassu.
Rydh Duw nerth prydferth per odfa dhownus
Yw dhynion sydh yma:
I bobloedh ner dyner da
O degwch a fendiga.
Y XXX. Psalm. Clogyrnach.
TYdi arglwydh gwiwrwydh garaf
O fawr hoewgerdh a fawrhygaf:
Kwnnaist rhag kwynion
Vwch law vchel ion
Gelynion gwael anaf.
Nid ydynt draws oernaws arnaf.
F'eurgledh kroewior f'arglwydh kriaf:
Arnad o oernych.
Rhodhaist yn rhwydhwych
Fi o nych Duw fy naf.
Arglwydh dygaist gwiliaist gwelaf
Or bedh fenaid wiwraid araf:
Wyf syw byw heb au
Rhag a el gel gau
Ir pyllau lawr pellaf.
Kenwch y saint i Dhuw kanaf
Diolchwch a mawl diolchaf:
Weithian gân gynnes
Yw santaidh wraidh wres
Im kyffes mi ae koffaf
Byrr y trig i dhig a dhygaf
Oe fodh bowyd gwiwfyd a gaf:
Wylaw nos lawn wydh
Bu rwydh boreudhydh
[Page 47]Llawenydh or llownaf.
Ag im gwnfyd diwyd dwedaf
Nim kynhyr [...]r gwir a garaf:
Oth olud gwnaethost ath alaf
Ym gadernid rhydid rhodiaf:
Bu enhyd boenus
Gudh devrudh dirus
Drwy vstus bum dristaf.
Eurgledh llafar arglwydh llefaf
A gwaedh awydh Duw gwedhiaf:
Pa les sydb dan draed o gwaedaf
Ir bedh gannwedh o disgynnaf.
Oes mawl is y min
Yt hawl at hwylwin
Or pr [...]dhin ior prudhaf?
A Dreuthir dy wir ior dewraf?
Gwrando dyuer eurner arnaf:
Trwy gur trugaredh
Gwared fi a gwiredh
Oferedh a fwriaf.
Troist fy llafar galar gwelaf
Ir llawenydh Duw or llownaf:
Rhydh Dhuw im rhodhwch
Disengi im kenglwch
Digrifwch Duw gryfaf.
Ag am tafawd maelwawd molaf
Di yn hoff wiwdeg Duw ni ffeidiaf:
Fy nuw fy newîn
Dybryd yt dibrin
Eginin mawl ganaf.
Yr XXXI. Psalm. Devair hirion.
ARglwydh ynod lownglod lai [...]
Er ided ir yn: dhiriedais:
Na ad ym gaffael gwradwy [...]h
Oth gyfiownder hyder thwydh.
[Page 48]Brysia gwared tynged teg
A gw [...]ando yn gowreindeg:
Y [...]y heb wad yma bydh
Graig kadarn ar gwr koedydh.
Am kastell i am kost llon
Im kadw rhag dim hockedion:
Yowyd fyngbraig ffelaig ffydh
Kedernid am kadarn wyoh.
Twysa er d'enw at o [...]si
Gwirion fodh ag arwain fi:
Tynn er hynn wyf tann y rhwyd
Oes hyder ym a osodwyd.
Arab parodfab prydferth
O fwyn ior ydwyd fy nerth.
Ith law geli ri wrth raid
Fannwyl gorchmynnaf fenaid.
Prynnaist fi prinn oes hyd fedh
O deg rann Duw gwirionedh.
Kas genny duw kais gwan don
Goeg dwyll y rhat gwag deillion.
Kans ir arglwydh llwydh or llais,
Ior odiaeth ymdhiriedais.
Oth drugaredh kyfedh kaf
Llonn fodhus llawen fydhaf.
Gwelast newidiaist y nod
Drwy welliant fy holl drallod.
Am enaid gowlaid gwiwlym
Adwaenyd mewn adfyd ym.
Nim keuaist dodaist yn dynn,
O gilwg yn llaw gelyn.
Gosodaist megis hedydh
A rhoist fy neudroed yn rhydh
Bydh drugarog rhowiog rhwydh
O wirglaim wrthyf arglwydh:
Kans mewn blinder lleferydh
Fy llygaid f'enaid a fydh.
Dryllia fy mola im ais
O dholur a fedhyliais;
[Page 49]Am bowyd o dristfyd draw
Trwy alaeth sydh yn trevliaw.
Y blynydhoedh blin oedhynt
A galar hir gwael yw 'r hynt,
Yn ol fo ballodh fy nerth
Yn anfad om poen anferth:
Am hesgyrn oedh gedyrn gynt
O baiedrych a bydrynt:
Bum yn dhirmig singrig son
gwael anap im gelynion.
Nodwyd fi yn enwedig
Im kymdogion digon dig.
Bum i yn ofni fy nyn
Om hoed, a phawb am hedwyn:
Odhiar heol dynol don
A giliant pann im gwelon.
Mewn ing yrwyf mewn angof
Mawr draws gamp fal marwdros gof.
Wyf debig mann lle i trigwn
I lestr kandryll hyll yw hwn.
Klowais gablair llownair llonn
A grym orig gwyr mowrion.
Kyngor im erbyn kangawg
bann fai rhai ae hofnai rhaing.
A chydsisial fedhal foes
Dhawn funyd i dhwyn f'einioes.
Ynod arglwydh da enwi
O serch ymdhiriedais i.
Dwedais a llefais ior llwyd
yn odiaeth fy nuw ydwyd.
Fy amser didrymder draw
Oth olud sydh ith dhwylaw.
Gwared draw rhag dwylaw dyn
Gwael was ymy yw 'r gelyn,
Ag rhag dynion gweigion gant
O ledwg am erlidiant.
Towynned d'wyned tyner
Ar dy was mae 'n vrdhas ner,
[Page 50]Ag achub fi gwych heb fedh
Dro gwition oth drugaredh.
Nam gwradwydher ner am nad
Is oerni gelwais arnad.
Dinysirir enwir anoeth
Yn fud ir pwll oerdwll doeth,
Ag yn fud drwy hud y rhawg
Kladher genau kelwydhawg.
Rai kreulon beilchion ir byd
Yn dadwrdh ag yn dwedyd,
Yn dhigasog enwog iawn
Kefaill yn erbyn kyfiawn.
Kedwaist fawr drysawr duw dri
Iaith dhyfn ir sawl sy ith ofni:
Ath ymdhiriaid enaid ion
Downus o flaen plant dynion
Rag balchder ansyberwaith
Yn d'wydh in kudhi iawn daith.
Dirgel-gedwi bwri i byll
Dy bobl sydh yn dy bebyll.
Rag ymryson garwdon gau
A feidr y drwg dafodau
Bendiger yn ner yw nawdh
Yn gysson ym dangossawdh;
Garedigwedh ryfedh rawd
Iownfarn oe gadarn giwdawd.
Dwedais ysbys drwy frys drwg
Iaith wael bwriwyd fi oth olwg.
Fyng wedhi pann i kriais
Fy llef a glowaist fy llais.
Kerwch yr arglwydh kowraint
Y rhai fiydhlon son ae saint,
Keidw 'nhwy: a mawr obrwya
Feilchion a dyblygion bla.
A obeithio Duw byth dhi-dawl
Dan wyrth bydhed yn nerthawl.
Gwnaiff yn hylwydh o rwydh rad
Yn ystig galon wastad.
Y XXXII. Psalm. Englyn penndrwm, oferfesur.
PEnn gwnfyd ir byd wybodau modh yw
Madheuant pechodau:
Ar sawl y kudhiwyd ras ynn
Baich adyn i bechodau.
A gwnfyd enhyd o vnion ryfig
Ni rifo Duw tirion:
I enwiredh trowsedh trwch
Gwelwch heb dwyll yw galon.
Pann dewais fy ais a fydh yn darfod,
Mewn dirfawr loes bevnydh:
Pann dhwedais poen oedh dhideg
O Duw deg ar hyd y dydh.
Trwm yw draw dy law diwael ion naws dig,
Nos a dydh im dwyfron:
Troist f'ireidhrwydh purlwydh per
I grinder haf gowreindon.
Kyffesais dwedais wir dudwedh ochain,
Fymhechod am kamwedh:
Ni chudhiais ri wych dhwys raith
O fewn araith f'enwiredh.
Fymhechod dhefod adhefais trwy gân,
Drigioni ni cheraist
Kerydh pechod fowrglod fael
Ym oedh dhiwael madhevaist.
Fyngwedhi mowrgri a mwy dha awen,
Bid yn dhuwiol fwyfwy:
Ofewn amser mwynder maeth
Mawr odiaeth kymeradwy.
Mewn ffrydoedh dyfroedh mae yn dostedh sickr
Dydh swckr ef nid aros:
Ni chaiff dhyfod gyfnod gan
Dhyn egwan idho 'n agos.
Wyd fynirgel ffel heb ffi trwy allu,
Mewn trallod im kedwi:
[Page 52]A llawenydh rydh rodhiad
Kamp wiw sad om kwmpas i:
Lle 'r elych dasgwych dysgaf etto ffwrdh,
Yt y ffordh dangosaf:
Ag am llygad dhifrad dhawn
Iaith rylawn mi ath reolaf.
Fal mul neu gefful mewn gwall anfodhus.
Na iydhwch yn angall:
Yn y rhain pann fon yn rhydh
Dost awydb nid oes devall
Ffrwynau yw genau a gad a gwenfa,
Gidag anfodh glymiad:
Rag i dyfod drygnod dro
Etto yn agos attad.
Duw hefyd tristyd trosto ir enwir,
Duw rinwedh ni choelio:
A gras oe gwmpas a gair
O radair a [...] 'mdhiriedo.
Hydhfryd llawenfyd yn llonn a bodhawl
Bydhwch y nuw tir [...]on:
Pawb ar y fydh ae rydh raith
A glain goelwaith glan galon.
Y XXXIII. Psalm. Devair hirion.
BYdhwch awen lawen lwydh
Ner eurglod yn yr argiwydh:
Ar gwyr vnion gyfion gel
Diolchwch im Duw eilchwel.
Da gwedhai yn deg adhwyn
I gyfion fyth gofio 'n fwyn.
A mawi ir arglwydh fo ae mynn
Yd [...]lwg ar y delyn:
Ar y r [...]îol feîol ferr
A degtant luwt rhag digter.
Kenwch idho ych kaniad
Kan o newydh a rydh rad.
[Page 53]Kan yn vehel gwel mae gwych
Ku siriol gân kysurwych.
Gair Duw ysydh dedwydh don
O wir annerch air vnion.
Ae holl weithredoedh ae hynt
Oe nodi kyflawn ydynt.
Fo gar ner gyfiownder faeth
Yn deg a barnadigaeth.
Llawn yw 'r dhaer hygar hi
Dhuw vnion oe dhaeoni.
Drwy i air draw a evrer
Y nef a wnaeth yn naf ner.
Ae holl luoedh gyhoedh gau
Ae anadl teg oe enau
Kydtyrrodh ackw hyd teirawr
Y dyfroedh ar moroedh mawr:
Ar dyinedh ryfedh wir ior
Drwy i osod yn drysor.
Ofned holl dhaear aren
Yr arglwydh mowrlwydh Amen
Pawb i [...] byd oll pybyr byw
Ond haw [...]h ae hofnant hedhyw.
A dhowad heb wad yn bur
Weithian mae wedi wneuthur
Eorchmynnawoh goruwch maenawr
Iorllen a safodh ir llawr.
Kyngor a chwedl y kenedloedh
A dyrr Duw er dewred oedh:
Amkanion dynion nid da
Ef weithian ae difetha.
A chyngor hoew-ior ac hawl
Gwedhus a sai'n dragwydhawl:
Ae fedhwl yn dhifadhau
A be [...]y byth obru heb au.
Gwynfydedig brig i bro
Heinydh yw 'r nasiwn honno.
Os Duw yrhain o sior rhwydh
Drwy i erglyw ydyw 'r arglwydh.
[Page 54]Sawl a dhewis a ffris ffraeth
At fedhwl o etifedhiaeth.
O nef yr arglwydh yn wych
Wiwdrefn ir llawr a edrych:
Ag edrych yn symlwych son
Ond hynod ar blant dynion.
Oe drigle Duw rowiowglais
Edrych a gwyl dewrwych gais.
Ar bawb a drig gynnig gwar
Iraidh yw ar y dhaear:
Ag a lunia galonnau
Hynn a gad i hŷn ag iau.
Ag a dhevall gwedhiwn
Oll oe gwaith felly y gwnn.
Ni chedwir brenin rin ri:
O fowredh llu nifeiri:
Na gwared nawr y kawr ku
Drwy fowrnerth diwair farnu.
Ni all march oe barch ae borth
Goeg kymell ond gwag kymorth.
Ag ni weryd gann oerwerth
Oe fawr nwyf ofer ae nerth:
Golwg Duw sydh yn gwilio
Hwnn oe fewn ae hofnai fo:
Ar sawl a ymdhiriaid gwrs hedh
Dro gwirion yw drugaredh.
A gweryd draw e gerir
Rag angau yw eneidiau 'n wir:
Ae kadw fyth i ked a fynn
O gwyn awydh rhag newyn.
Taria fy enaid tirion
Yn yr arglwydh wiwlwydh ion.
Anturiol ef yw'n tarian
An kymorth gloew ymborth glan:
Ag yndho pann syrthio son
Gwelwch ym lawen galon.
Yn hyder (trymder nis traidh)
Seintwar sydh yw enw santaidh
[Page 55]Bid dy drugaredh fedhiant
Arnom arglwydh oth swydh sant.
Megis ynod gyfnod gais
Erioed ir ymdhiriedais
Y XXXIIII. Psalm, Devair hirion.
DIolchaf molaf im oes
Da i minnau Duw am einioes:
I fawl fyth or afael fau
Yn gynnar sy yn y genau.
Am enaid sydh munyd sant
I ganu i gogoniant.
O ryfig fo glyw 'r vfydh
A llyna fab llawen fydh.
A molwch arglwydh miloedh
Gida mi a gwawd ym oedh.
A chyd fawrhygwn a cherdh
I enw towngamp mewn angerdh.
Keisiais yr arglwydh kysson
Kocliodh Duw klowodh y don.
Om holl ofn amhwyllaw hawdh
Ewir ydyw fo 'm gwaredawdh.
Edrychant o drachwant draw
Iawn yttoedh rhedan attaw:
Kywilydh ni bydh heb au
Hoen obaith yw hwynebau.
Kriodh tylawd ond kroew-iaith
Duw oll a wrandawai i iaith:
Ag achubodh Duw rhodhwych
Ef oe drallod gorfod gwych.
Ag angel Duw (nag yngan)
Adeilai luestai'n lan,
Oe gylch fab ae amgylch fo
Fwyn afiaeth ae hofn efo.
I saint gwych sy hwnt i gyd
Ofnwch ef yn wych hefyd.
[Page 56]Ni bydh eistau bodh eusoes
Ar ae hofno efo yw oes.
Bydh pe glew ar y llew llyn
Yn iebanck eisian a newyn:
Ond y sawl yn dewis swydh
Eurglod a gais yr arglwydh:
Ni wydhai eisiau nodhed
Na dim da er koffa ked.
Dowch blant rhag dowad ywch bla
Amod im gwrando yma.
Dysga wych oll dasg i chwi
Dyfnwaith yn Duw ae ofni:
Pa wr a chwenych pa waith
Purffydh a bowyd perffaith:
A daeoni ad waenir
A byd da a bowyd hir,
Kadw ag rhag drwg y kedwi
Ith geu [...]awd dy dafawd di.
Athenau glan ath wyneb
A wnai rhag ofn twyllo neb.
Gochel y drwg a chlod ri
Gwên dhownus gwna dhaeoni.
Kais hedh [...]veb nid trwch nod trin,
Yoolwg yt a dilin.
Golwg Duw digilwg dôn
A raunwyd ar yr vnton.
Gwrendy i gri ytti ond teg
Ae glustian mewn gloew osteg.
Duw ae wyneb dewinaw
Yn erbyn dig oerboen daw:
I dorri kof draw ae kar
Ae dhiwedh ar y dhaear.
Kofus fo gria 'r kyfton
A Duw sant a wrendy i son:
A gweryd gwafyd nid gau
Trwy wellad oe trallodau.
Y mae 'r arglwydh rhwydh yw 'r hynt
Ae swydh yn agos vdhynt:
[Page 57]Sydh a chalon bronn ir brig,
Dhiowyll a chystudhiedig.
Ag a achub o gychwyn
Y klaf yspryd dhybryd dhwyn.
Mawr yw trallod gormod gwaith
Y kyfion nis kae afiaith:
Duw ae gweryd gloe wbryd glan
O hynn oll heno allan.
Keidw i esgyrn ond kedair
Ni thorrir vn eithr ar air.
Malais a ladh melus lonn
Anaele 'r anuwiolion.
A fo atgas dhyras dhydh
Durfing ir kyfion derfydh.
E brynn eneidiau brau oedh
Ior i weision drwy oessoedh:
Ni dherfydh vn kûn y kaid
Oedh orau yndho ymdhiriaid.
Y XXXV. Psalm. Devair hirion.
DAdle arglwydh da odli
Wych o serch fy achos i:
Yn erbyn gelyn gwaelwr
Mowrboen oedh im erbyn wr
Ymladh yw erbyn ymlid
Sy 'n ymladh im lladh a llid.
Dyro di draw dy law lan
Dyro ith glawr ath darian.
Kyfod i dhyfod i dhydh
Im achub yma echwydh.
Ath waewffon gyfion i gant
Rhagod y ffordh i rhwygant:
Oerboen oll yw erbyn ef
Ym erlid sydh a mowrlef.
Dowaid im [...]naid ae maeth
Erod wyf iechydwriaeth.
[Page 58]Gwradwydh ag affwydh a gaid
Gwas a fynn geisto t'enaid.
Yskilier ef skeler yw
Dinystrier dyna ystryw.
A dhychymig mowrdhig mau
Ymannos dhrwg i minnau.
Memwas fal y manus fydh
O flaen y gwynt a flonydh:
Angylion ing a welyd
Ae gwasgar a bar drwy'r byd.
Bid i lwybrau dyliau dig
Dull vthr yn dowyll lithrig.
Ag angel Duw gonglaid wych
Yw erlid yn i oerwlych.
Heb achos breuffos briffordh
Rwyd ym a ffwll rhoed im ffordh.
Klodhlo im enaid kladhu
A chas fyth heb achos su
Del distryw yw fyw yw fwth
Idho somtant dhisymwth.
Y rhwyd ae deil (rhed y dall)
Was sur a roes i arall.
A syrthied fab swrth hyd fyw
Ond astrus ir vn distryw.
Yno bydh llawen f'enaid
Yn yr arglwydh rhwydh im rhaid.
Mewn llawenfyd a ffryd ffraeth
Dewrwych ae iechydwriaeth.
Dywaid f'esgyrn chwyrn a chig
Da obaith pwy sy debig?
Gwaredaist yn gariadawl
Dylawd fyth lle dylyd fawl.
Rag y dyn ae rhwyg o daw
Hagr a fydh rhygryf idhaw.
Tylawd t [...]uan egwan iaith
Or vnrhyw rhag yr anrhaith
Y tystion kreulon i kri
Gadwyd ydhynt hwy godi.
[Page 59]A chwedi fy holi o hwnn
Anadhas beth ni wydhwn.
Tros y dawn trais a diwynaw
Talwyd ym wg a drwg draw:
I anrheithio tro nid rhaid
A fu annwyl fy enaid.
Oedhynt gleifton weigion wedh
Gwisgais garthen im gosgedh.
Ymprydiais gostyngais daith
Fy enaid araf fwyniaith:
Am gwedhi er llenwi lles
I minnau troed im monwes.
Ymohygais a modh wiwgar
Bryd vn gwrs a brawd neu gar.
Vsydh alar fedhyliais
Fal am fam nid kam yw'r kais.
Ymgasglu tyrru taerwaith
Llawenfryd om adfyd maith.
Oerwyr ymgasglant orig
Im erbyn Duw mowrboen dig.
Ni wydhwn archwn oerchwyth
Im rhwygaw heb beidiaw byth
Gwatorwyr difyrr nid oedh
Gwael adhysg ar y gwledhoedh:
Kinkian dannedh gyfedh ged
Im erbyn heb dhim arbed.
Pa hyd arglwydh rhwydh am rhi
Awr drachwant ir edrychi:
Gwared f'enaid naid a nerth
Trwy offis rhag i trafferth:
Fynghannaid enaid vnig
Rag llewod keudod y kig.
Ir dyrfa fawr draw fo fydh
Bennaeth yt dhiolch bevnydh:
A mawl a serch aml a son.
Downus ymysg plant dynion.
Nâd im gelyn ffromdhyn ffraeth
Fostio ar ol i feistrolaeth.
[Page 60]Nag amnaid ae llygaid llonn
Lawenydh fyngelynion.
Nid fal kar groewbar grybwyll
Amkanant dwedant o dwyll.
Yn erbyn sydh lonydh lan
Ar y dhaear oer dhiwan.
Agor i safnau eigion
Ae dwedyd nid dybryd don:
Ha ha nod trada nid rhaid
Holl lwgr fo wyl yn llygaid.
Gwelaist o Arglwydh gwiwlym
Na fid distaw draw dy rym:
Na fydh Arglwydh rhwydh rhodhwar
Ymhell anghysbell ynghar.
Deffro nod kyfnod Duw ku
Ym o burnerth im barnu.
Ym hachaws hynaws henwaf
Fy nuw fy arglwydh fy naf.
Barn fi dethol yn ol ner
O fwyndaith fyngl yfiownder.
Na fydhed lawen enhyd
Im erbyn gelyn i gyd:
Na dhod yw kalon dhideg
Lawenydh vn dydh yn deg:
Na dwedyd taerllyd oerlief
Nawr y difethasson ef.
Kywilydh yw dhydh a dhel
A derfid gwedi oerfel:
Sydh lawen gymen dhi-ged
Mewn awydh om aniwed.
Bid i dillad frad heb fri
O gwilydh mann y gweli.
A ymgotto wrth ymguttiaw
Oerboen drwch im erbyn draw.
Bydhant lawen purbren per
Fwyndeg a gar gyfiownder:
Dwedant am yn Duw wedi
Mawrhyger yn ner yni,
[Page 61]A gar ffynniant lwydhiant les
Y gweision a dhangoses.
Am tafawd o draethawd rydh
I gyfiown der gof vndydh.
Ae foliant hyd fy elawr
A edrydh beunydh bob awr.
Y XXXVI. Psalm. Vnodl vnion.
FFladredh enwiredh wrth enwirion dadl,
Doedai o fodh i galon:
Nid oes osn vn Duw nae son
Yw lyga [...]d nae olygon.
Yw lygaid tanbaid nod tau ffol edrych,
Mae i ffladredh yntau:
Enwiredh oeredh eiriau
Ae gas a haedh i gashau.
Enwiredh dalledh o dwyllair geiriau
I enau aniownair:
Ni dhevall yn gall vn gair
Na daeoni nod anair.
Didhawn hyffordh fiordh yw ffau ef a dry,
Dhyfais drwg yw dylau:
Ag ni wrthod gyinod gau
Devryw egan y drygau.
Dy drugaredh medh Duw mav ior geirwir
A gyraedh nef olau:
Ath ffydhlonder dyner dau
A mawl hyd y kymylau.
Fal mynydh mawr rhydh rhodher yn odiaeth,
Yoyw dy gyfiownder:
Dy len gadarn farn doi-ferr
Deufwy vnduw fal dyfnder.
Dydi a gedwi o gydwedh dhownus,
Dhynion a bwysl filedh:
Mor orchestawl mawl ae medh
Draw e gair dy drugaredh.
[Page 62]Oth ymdhiriaid naid dan wyll daeoni,
Plant dynion sy'n sefyll:
Dan gysgod hynod nid hyll
Dewisgar Duw dy esgyll
A braster dyner dy duy dhull vnion,
Y llenwi 'nhwy bevnydh:
O dhwr pleser rhwydhder rhydh
Iraidh wyd rhoi dhiodydh.
Kans maith diwid taith da wyt di biau,
Ffynnon bowyd geli:
Yn dy olau in deli
Ni a welwn oll olau ynt.
Dod ras ir dinas dynion oth hyder
Ath edwyn di'r owrhon:
Ath gyfiownder llownder llonn
Y leni ir medh wl vnion.
Traed balchder fy ner ion evraid wirbarch,
Na dhel erbyn f'enaid:
Nam kynhyrfer plyger plaid
Yn oer a llaw enwiriaid.
Hynod swrth isod syrthiassant oer dro,
Ir drwg a weithiassant:
Dinystriwyd plygwyd i plant
Ollawl kodi ni allant.
Y XXXVII. Psalm. Vnodl vnion etto.
NA fydh dhig orig fo weryd duw 'nol,
Rhag a wnel aflendyd:
Na dhal genfigen enhyd
Wrth enwiredh budredh byd.
Fal gwelltglas dyras odorriant di syml,
Disym wth y gwywant:
[Page 63]Fal glaswair a wnair vwch nant
O lwyni y diflannant.
Ymdhiriaid yt rhaid (nid tro adyn) Dhuw,
Gweithia 'n dha yw galyn.
Trigi 'n war ir dhaear dhyn
Ti a gai borth ieg a berthyn.
Yn yr arglwydh swydh ni sudhai blasus
Bid dy bleser medhai:
Ytti rhwydh etto rhodhai
Eirchion y galon a gai.
D'amkanion vnion yna o fowredh
A fwri ar Iehofa:
Ymdhtriaid dowaid mae da
Ath bur ffydh fo ath berffeidhia.
Dy gyfiownder ner a wnaeth I liwio,
Ynn oleuad helaeth:
Fal kanol dydh rydh yr aeth
Y dwg dy farnadigaeth.
Yn dhistaw gwiliaw ar geli ganwaith,
Ag yno ny dhigi:
Er ffynny o dhyn gwyn gyni
Draig taer a wnaiff drwg yti.
Gwrthod draw dhigiaw dha agwedh a gwyrth,
Gwrthod lid a ffromedh:
Ag na phecha gwaetha gwedh
Yn thyras o gyndharedh.
Ond rhai drwg a gwg yn gaeth a dorrir,
Diriaid ynt yso waeth:
A gwilio Duw golud aeth
Ytty fydh etife dhiaeth.
Yma hir bara bai arial o drais,
Ni all drwg go-wamal:
Tannwydh ni chair hynt anial
O chwalu a chwilio i wal.
Y rhinwedhawl hawl deheulu fadhau,
Kaiff fedhiant daeardu:
Llawen fydhant ae wrantu,
Llawn tangnefedh kyledh ku.
[Page 64]Yskeler kymer bob kamwedh oerbwnk,
Yn erbyn kyfiownedh:
Ffrom ni a rhinkian dannedh
Yn erbyn gelyn yw'r gwedh.
Yw brynti geli ior gwar Duw eurglod,
Yr arglwydh ae gw atwar:
Ef a wŷl fwy o alar
Derfyn i dydh bydh a bar.
Tynnant gledhyf kryf kroew ofeg beias,
Abwa saeth-hedeg:
I ladh tylawd tafawd teg,
Ar kyfion vnion waneg.
Yn hyf y kledhyf kledhir o koeliwch,
Yn i kalon dhihir:
I bwa'n ol a bai 'n wir
O daw orig a dorrir.
Gwell gwir a enwir y gronyn o fath,
A fytho ir kyfiown-dhyn:
Na golud mawr y gelyn
Wr galluog dhifiog dhyn.
Torrir e fwrir yn fyrrion bâr vwch,
Breichiau 'r anuwiolion:
Duw a gynhal dyfal don
Orau kof y rhai kyfion.
Gwyr yntau 'r dydhiau didawl daeonus,
A gaiff dynion Duwiawl:
Ae tifedhiaeth helaeth hawl
A drig vdhynt dragwydhawl.
Mewn adfyd ennyd fel anwir kofus
Kyfiawn ni chwilydhir:
Bann dhel newyn gwŷn mewn gwir
Bid lownedh fo ae bodlonir.
Diffydh draig dhevnydh drwgdhynion dirfawr
Duw derfydh d'elynion:
Falmwg aberth serth yw r son
O rann gwêr yr oen gwirion.
Fo dhwg fenthig dig yw'r dygiad leidrin
Ni thal adre 'n wastad:
[Page 65]Mae gan gyfion rhodhion rhad
Ae drugaradh drwy gariad.
Os blith y bendith o benn naf fydhai,
Kawn fedhiant daearen:
Edorrir fal y darren
A rego ef o nef nenn.
Kynhal diofal Duw a dawn gamrau,
A gymrodh gwr kyfiawn:
A Duw a gar yn deg iawn
Enwog i lwybrau vniawn.
Disgynned deled bob dolef fowrair,
Ni fwrir oe gartref:
Aeogoniant Duw gwiwnef
Kawn oe law ae kynhal ef.
Bûm fachgen wyf hen heb huno yn wael,
Ni welais wrth rodio:
Wrthod kyfiawn dawn dano
Na cherdotta i fara fo.
Trugarog rhowiog yn i rhaid a rhwydh,
Yrhodhai ir truaniaid.
Bendithion gwnnion gweiniaid
O lwydhiant yw blant ae blaid.
Gwrthod di henwi a hawl dhrigioni,
Daeoni bid vnawl:
Fo'th gedwir medhir a mawl
Drwy gwiwdhuw 'n dragwydhawl.
Kar naf farn gadarn a gwir o kofiwch,
Kyfion ni wrthodir:
Etifedhion hwyrion hir
Y dyn astrus dinystrir.
Kyfiownblāt medhiant modhawl a gaffant,
Ae goffa'n dhaearawl:
Yno trig o antur hawl
A gwedhai yn dragwydhawl.
Genau kyfiawn llawn llenwr daith iown wych,
A doethineb gwelir:
I dafod yn gwybod gwir
Ag awydh ir farn gowir.
[Page 66]Kyfraith ner dyner da anian yw gael,
Yw galon berffeidhlan:
Ag ni symud golvd gan
Ollawl oe lwybrau allan.
Y kyfion vnion yno drwy wegi.
mae'r drygwas yw wilio:
Ag ef a gais o drais dro
Ludh ofid i ladh efo.
Ni âd naf araf wirio hoen ami
Hwnn yma i lithro:
Ni'dewir pann fernir fo
ni fwrir o nef evro.
Keidw 'r arglwydh rhwydh mewn rhaid wiw eurner,
Arno fo mae'r gwiliaid:
A gweli dorri'r diriaid
Medhienni 'n wir dir i daid.
Balchio chwydho (klowch wir) a golud,
Y gwelais yr anwir:
A lled fal lle dyfelir
Prenn kryfangog kangog ir.
Er i hud golud gwelais ag allai,
Fo gollodh i fantais:
Keisiwyd ef yw dref o drais
Ag yn ol gwnn na welais.
Ystyriwch gwelwch da yw gwedh kyfion,
Ar vnion da i rinwedh:
Terfyn Hwnn trwy ofyn hedh
Yn hyfedr yw tanghnefedh.
Dilêir gyrrir nid fal gwirion hwnt,
A fydh hynt anghyfion:
Torrir terfynir trwy fon
Yn alaeth anvwiolion.
Hefyd mae iechyd ichwi y kyfion,
Kofiwch vnduw geli:
Y mae yn nerth yma yni
In kul adwyth an kledi.
Fo helpia yna enaid pob kyfion,
Rhag gofal gorthrech plaid:
[Page 67]Yn dhifradw i kadw y kaid
I dhuw ior a ymdhiriaid.
Y XXXVIII. Psalm. Cywydh devair hirion.
NA cherydha 'n chwerw wiwdhuw
fi yn dy dhig f'enaid dhuw:
Yn dy lid gwnn dylodi
Achos bu fai na chosb fi:
Dy saethau yn gwan dan gof
Disgynnant o dask ynof.
Ath law o nerth dhiwael naf
Oeruych a orwedh arnaf:
Afiach wy fi o chaf farn
Ae dig ydwyd Duw gadarn,
Nid esmwyth f'esgyrn dismoel
Om pechod digymod goel:
Am enwiredh mewn eiriawl
Dros ymhenn a droes ym hawl:
Yn fymhwysaw draw yn drwm
Awch rhodres fal baich rhydrwm.
Am archollion dyfnion du
Anhap edrych yn pydru:
A gori yn wir gerwin wedh
A ffaeliais drwy fy ffoledh.
Plygwyd a gwyrwyd fi ar gais
Ackw oer ymy lle krymmais:
Rodio a dwyn rhyd y dydh
Y galar yn i gilydh.
Wyf yn llawn om miawn ymi
O braw antur a brynti.
Tremelius.
Nid oes iechyd dwys ochain
Om knwd im oes am knawd main
Gwanhychais egwan hachen
E droes ymhwynt dros ymhenn.
Rnadus wyf rhaid yw son
Koeliwch gan dholur kalon.
[Page 68]Oth flaen arglwydh fu rwydh frys
Dwf wellwell daw fy wllys.
Di-gvdh rhagod o wegi
Chwaen dost fy ychenaid i:
Di-galon ydywyf gwelwch
Dan warth a fflaid dinerth fflwch:
Dall agos ydiw y llygaid
Di-lewyrch i kyrch y kaid.
Fyngheraint rhag fyngherydh
O koelia byth kilio bydh,
Am karennydh dirydh daith
Ammarch a safant ymaith.
Gosod maglau kau y kaid
Gwas a fynn geisio f'enaid:
Digasog heb dy geisio.
Ae siarad drwg sura tro.
Gwastadol nid gwas didwyll
I dychymig dig o dwyll:
Fal bydhar er trydar trais
A chul awydh ni chlowais.
Ag fal mùd y gofal mau
Gwrs ynn ni egorais enau.
Idh-ydwyf heb nwyf yn war
Afael bowdhyn fal bydhar:
Y kallair nis kair naws kau
Yn onest yn i enau,
Kans arnad a rhad ior rhwydh
Eurglod arhosaf arglwydh:
Fy nuw fy arglwydh fy naf
Wirner gwrandewi arnaf.
Nâd fantais disyfais hir
Im gelyn i mogelir:
Pann lithrwyf o nwyf a wnant
Orchafiaeth ymdhyrchafant.
Yr wyf yn wir ar fin nos
O gael ffug yn gloff agos,
Am tristfyd wryd orig
Blin yw draw om blaen a drig.
[Page 69]Pann d [...]aethwyf poen dir waethwaeth
Ymhoenau ffres im hûn ffraeth:
A phann f'wyf drift a distaw
Om baich trwm o bechod draw,
Mae 'ngelynion rhwithion chwyrn
Fwy godiad yn fyw gedyrn.
Gwrthnebwyr herwyr oera
Drais dig a dal drwg dros da.
A inni ynni vniawn
O dholen dysg dhilin dawn.
Na wrthod ior hynod rhwydh
O fowrglod fi fy arglwydh.
Fy nuw na fydh hoewrydh hyf
Dhiwarthwch bell o dhiwrthyf.
Arglwydh mwyn aroglaidh maeth
Dewrwych fy iechydwriaeth.
Brysia eryr brysurawl
Im kymorth am ymborth mawl.
Y XXXIX. Psalm. Vnodl vnion.
DWedais naf gwiliaf goelwawd oll ebrwydh,
Fy llwybrau hyd dydhbrawd:
Rag ym bechu im knu knawd
Amod hyfedr am tafawd.
Kadwa 'n frau 'r genau er gwg hoff rinwedh,
Wedi ffrwyno 'n amlwg:
Tra fo 'r enwir dihir dwg
Ym gywilydh im golwg.
Tewais nis dwedais naws da o goelwaith
A gelair rhag traha:
Am tristyd oe blegyd bla
Ag yn hawdh a gynhydha.
Am kalon vnion gann wnniaw o dhig
Sydh oll gwedi thwymnaw:
Enynnodh tan drogan draw
O fowredh fy myfyriaw.
[Page 70]Dwedais arglwydh rwydh radhau am tafod,
Mae tyfiant i minnau.
Gad ym wyboo breisgnod brau
Annwyl fyniwedh innau.
Beth yw hyd enhyd anaf anwedhus,
Fynydhiau a fedhaf?
Gwybod hefyd pa hyd haf
O bai fodh byw a fydhaf?
Fal lled llaw yw draw Duw dri anaidh [...],
Fy nydhiau o rhifi:
Beth yw f'oedrann gwann gyni
Aruth wyt ior wrthyf ti?
Nid yw gwr yn siwr ond sorod fowrair,
Ag oferedh hynod:
Pawb a rodia 'n waetha nod
O kae esgus mewn kysgod.
Kasgl ef dha yna anwr o drafferth
Drwy offis fal ockrwr:
Ag ni wyr y gwann oerwr
Pwy ae medha gwaela gwr.
Beth bellach anach awenydh diriaid,
A daria fi bevnydh?
Am gobaith mi ae gwybydh
Vnduw sad ynod ysydh.
'Gwares fi geli gowlaid wych ydwyd
Rhag pechodau f'enaid;
Na wna fi fy-rhi maen rhaid
Ior ffel dhirmig ir flloliaid.
Ag yn sud o hud nod hawdh o bossibl,
Buasswn nid anhawdh:
Wedi hau 'r genau drwy gawdh
Duw pur dydi ae parawdh.
Tynn dy bla bryssia bu rann waedh erthwch,
Odhiwrthyf yn fuan:
Trevliais o antur wiwlan
Trwy d'arfod gernod nid gwan.
Pann gerydhi rhi fy ior hael wann-wr;
Am enwiredh drafael:
[Page 71]Trevlia dyn fal gwyfyn gwael;
Gwagofaint yw goeg afael.
Gwrando klyw erglyw irglau ing waedhais,
Fy-ngwedhi am dagrau:
Dieithr wyf fry ir tuy tau
Ion hoewdeg fal y-nhadau.
Dal dy ofid lid diwael wyf fwyn wyrth,
Fy nerth oni chaffwyf:
Kynn ym fyned nodhed nwyf
Obeithiawl ag na bythwyf.
Y XL. Psalm. Devair hirion.
GOdhefgar wyf yn aros
Y nydh fy arglwydh a nos:
Nesodh gwrandawodh yn deg
Fy llefain o fwll ofeg.
A dug fi i deg o fann
Bell wellwell o bwll allan:
O glai a thom golaith hawdh
Ar y graig ior gorugawdh.
Rheolawdh a dysgawdh dad
Vrdhedig fyngherdhediad:
Im genau rhydh newydh nod
I dhuw kân dhiwag hynod.
Gwyl llawer o nifer naf
Yn gefnog ag ae hofnaf:
Ymdhiriedant rhedant rhwydh
Ior eurglod yn yr arglwydh.
Gwnfyd siwr ir gwr a gaid
Modh a wyr idho 'mdhiriaid.
Ni rodhai bris dibris don
Oera bwlch ar wyr beilchion.
Na'r sawl a dry fry yn frau
Gwael adhysg at gelwydhan.
Aml Duw farglwydh gloewrwydh glod
Honnaist firaglwaith hynod:
[Page 72]Nid oes a rif yui nifer
All pwnk dy fedhylian per.
Teg yttoedh tu ag atton
Traethaf a dwedaf Duw ion.
Amlach ydynt rwydhynt rif
Ackw afrwydh yw i kyfrif.
Offrwm ag aberth perthi
Mwyn stad ni dhamvnaist ti:
Am klustiau mae 'n glau mwyn glod
Yn bêr gwnaethost yn barod.
Y llosg offrwm trwm Duw tri
Yn fy einioes ny fynni:
Nag offewm degwm oedh dau
Wych odiaeth dros bechodau.
O wedais mi a glowais ym glod
Difai wele fi 'n dyfod
Ysgrifennwyd nodwyd naf
Downus ith lyfr am danaf.
Mynnais wneuthur freisgbur frys
Fenaid oll fy nuw d'wllys:
Dy gyfraith sydh, bydh, a bu,
Im kalon heb dhim kelu.
Traethaf ir dyrfa fawr deg
I gyfiownder gof wendeg.
Ni chefais nêr mowr-ner man
Angof is fyng-wefusau.
Ni chelais dann ais Duw ner
Gof vndydh dy gyfiownder.
Treuthais dy wir keisir kêl,
Ath iechyd o waith vchel.
Ni chudhiais, Dwedais mae da
Ir dorf ag ir fawr dyrfa,
Dy drugaredh ryfedh ri
Ath wir ar gair ni thorri.
Duw na thynn in erbyn n [...]r
Drugaredh downwedh dyner.
Dy wir ath drugarawg dôn
Am keidw rhag dim hockedion.
[Page 73]Trallawd ri nifeiri fu
Im pwysaw am kwmpassu:
Fymhechod anwybod naf
Oernych a graffodh arnaf.
Ni allaf yr haf yn rhydh
Vnwaith edrych i fynydh.
Amlach na 'r gwallt rydhallt ri
Ar ymhenn er ymhoeni.
Am hynn fynghalon ym hawdh
Oe byw ollawl a ballawdh.
Gwared Arglwydh purlwydh per
Faith bu les fi oth blesser.
Brysta im ymbōrth kymorth kain
O arglwydh ydwyd eurglain.
Kywilydh ackw a welwn
I gyd a gwarth gwedi o gwnn.
Ar sawl a gais trais nid rhaid
Llwydh fynnu lladh fy enaid.
Yskilier ef is kelu
Chwerwedh don a cherydh du.
A fynnai gael ofnai ged
Yn awydh ym aniwed.
Bid dinystriad rwygiad rym
Kyflog kywilydh kyflym.
Y sawl a dhowad yn siwr
Wele wrthyf mae 'n waelwr.
Sawl ath gais o fantais fydh
Llonn hoewnerth llawen heinydh
Sawl yn war a gar i gyd
O Duw vchel dy iechyd.
A dhowaid ar amnaid rwydh
Wirglod bo mawl ir arglwydh.
Os tylawd oferwawd fi,
Ag anghenawg ynghyni.
Modhawl nêr yw medhwl naf
Amod iownwych am danaf.
Wyd fynghymorth ymborth wr
Gwir yowyd am gwaredwr.
[Page 74]Fy naf lle 'r ydwyf yn ing
Vn Duw ior na wna daring.
Y XLI. Psalm. Todhaid ynglyn a ellir i ganu gida'r don Ffrengig sydh ir vnrhyw Psalm, a hynn o brawf.
GWynn i fyd i gyd yn gall a farno
Furniad truan angall:
Mewn dydh o gwilydh a gwall yn gowraint
Fo ae gweryd duw 'n dhiball.
Arglwydh keidw ef wiwfyd rhwydh adhas
Rydh idho hir fowyd:
Ar y dhaear far fwy wryd gwelwch
Gelyn ni chaiff wnfyd.
Dyfal Duw ae kynnal dau kannawr eilwaith
Yw wely dolurfawr:
He fyd y klefyd klwyfawr trwy nychu
Troi yn iechyd gwrthfawr.
Duw o bwyll didwyll y dwedais draw gyrr
Drugaredh a efynnais:
Gwna fi 'n iach bellach mi a bwyllais eurbor,
Yn d'erbyn y pechais.
Edrych goel an wych gelynion rhygas
Ym rhegu ae melltithion.
Pa dhydh y derfydh a garw-don dirfawr
Y derfydh i gefion.
Im gweled heb ged pe doe gant koel eidhil
Kelwydhau a dhwedant:
Enwiredh fowredh fyfyriant ollawl
Ag allan y traethant.
Fynghas oer dyras arw ederyn eusoes
Yn si [...]ial im erbyn:
Pob drwg o gilwg a gwyn i minnau
Damvnant im kalyn.
[Page 75]Mae'nglyn im kalyn kywilydh medhant
Mewn modhion anghelfydh:
Ni chyfyd ir byd mwy ni bydh rhwydhynt
Pann orwedho 'n efrydh.
Karwn y gwr hwnn rhennais a wydhwn
Idho 'r ymdhiriedais:
Fo wingodh oe fodh gwae fais im erbyn
Mowrborth idho a rennais.
Duw tri am kodi kydwedh rhi vniawn
Ranna ym drugaredh:
I geirian minnau om annedh a dal
A dial or diwedh.
Oedhwn felly gwnn gennyd mawr ydoedh
Gyme radwy he fyd:
Llawenydh ni bydh or byd im gelyn
Y gwael was an-hyfryd.
Kynheliaist deliaist da wedh im ked waist
Di am peraist im puredh.
Gosodi mynni ym annedh yn d'wydh
Didhan byth yw 'ngorsedh.
Bendiger y ner ion hael o gariad
Dewisrad Duw Israel:
Amen ag Amen a mael y gwedhai
Tragwydhawl yw 'r afael.
Yr ail llyfr.
Y XLII. Psalm. Vnodl vnion.
FAl y karw hwyrfarw wedi yrfa daith
Y dwr foe chwenycha:
Am enaid mi dhamvna
Ar dy ol yn dhedhfol dha.
Sych fy enaid rhaid yn lle rhodiaf byth
Am dhuw by in a garaf:
Pa bryd yn d'wydh rwydh yr âf
[Page 76]I gyssegr ymdhangosaf.
Dydh a nos vnnos yna yn egrwydh
Fy nagrau yw mwyta:
Trydar klowais nid trada
Mae dy dhuw amod oedh dha?
Oeigion kalon koelier Duw dwedais
Diowyll goffa mowrner:
Am ym fyned nodhed ner
Dawn afiaeth gida y nifer.
Mawl genais blaenais a bloedh a da dhawn
I duy dhuw ar gyhoedh:
Fal mowrder nifer yn oedh
Yn glodhest yn y gwledhoedh.
Pa dristyd f'enaid pa drystiaw ym mewn?
Aros mae Duw 'n helpiaw:
Waetiaf ar Dhuw naf a dhaw
Wych wedh rhof dhiolch idhaw.
Am dy gymorth am porthes o fwyn-wedh,
Duw fy nuw dirodres:
Syrth f'enaid i laid heb les,
Am dy goffa mad gyffes.
O dir vrdhonen hyd ar y mynydh
Hermoniaid aflafar:
Or brynn bychan gwelan gwar
A maes a elwid Misar.
Vn dy [...]ngadr Raeadr syn rhuo fann arw,
I tann arall ogof
Dy ffrwd tonnau 'n gwau dan gof
Ond traws ir aethont trosof.
Dengys dydh yn rhydh ar i hyd deg ran
I garedigrwydh hydhfryd:
Kanaf y nos gyfnos gyd
Wedhi mau wiwdhuw mowyd.
Wyd fy ffelaig kraig kwrr ogol a dadl
Dwedaf wrth dhuw mowrgof.
Pam im gedaist gwedaist gof
O sewn ing fyfi 'n angof.
Pam naf y r [...]odiaf er hoew-wadu bar
[Page 77]A galar heb gelu:
Am gelyn y deldhyn du
A gwarth roch im gorthechu.
Tyar yn chwyrn t'esgyrn e fydhym gilwg
Gann y gelyn kelsydh:
Dwe dant ri boeni beunydh
Mae dy dhuw am wawd i dhydh?
Pa drist yd fenaid? pa drystiaw om mewn?
Aro mae Duw 'n helpiaw:
Waetiaf ar Dhuw naf a dhaw
Wych wedh rhof dhiolch idhaw.
Ef sydh hybarch barch bob awr ymannerch
Am traserch am trysawr:
Am iechyd ennyd vnawr
Am da im oes am Duw mawr.
Yr XLIII. Psalm. Vnodl vnion.
BArna fi geli rhag galon dhwyffordh
Ymdhiffin dy weision:
A gwared dy was gwirion
Rag twyll y rhai drwg ae ton.
Pa ham gwarth Adā gwrthodyd ymras
Pam ir wyf mewn tristfyd:
Drwy orthrymder nim gweryd
Dial oer boen diawl ar byd.
Gyrrd'oleuad rtad a rhodiant ath wir
Devbeth ior an wylsant:
Ith fynydh glwys am twysant
O serch ath luesta [...]sant.
Vwch dy fawr allawr tra allwyf lluniaf
Fy llawenydh hirnwyf:
Ar delyn er a dalwyf
Duw fy nuw byth d'ofyn bwyf.
Pa dristyd senaid? pa drystiaw om mewn?
Aros mae Duw 'n helpiaw:
Waetiat ar dhuw naf a dhaw
[Page 78]Wych wedh a diolch idhaw
Ef sydh hybarch barch bob awr ymannerch,
Am traserch am trysawr:
Am iechyd enhyd vnawr
Am da im oes Am Duw mawr.
Y XLIIII. Psalm. Devair hirion.
DVw klowsom yn dakluswych
An klustian y geiriau gwych:
Dwedodh yn tadau wedi
Oedh deg dy weithredoeth di,
A wnaethost gwirfost nid gau
Nod adhysg yn i dydhiau.
Diwreidhiaist ath law drwydhynt
Genetloedh ar gyhoedh gynt:
A fflennaist hoff haelioni
Ti ydyw ner yn tadau ni.
Peraist ner kyfiownder fu
Ond hyfedr vdhynt tyfu.
Dinystriaist y dyn estron
I ble dhaeth y bobloedh ion.
Ni 'fedhiannynt fodh anael
Y ur oe nerth mewn trin wael:
Nid i braich vniondeb rodh
Nae hockedion ae kadwodh.
Dy fraich deheulaw dy frenn
Ath lewych taerwych tirion.
Dy wyneb dy ras dinam
Difai ae kadwai rhag kam.
O Duw tri ym o daw trin
Mawr iawn ydwyd fy'mrenin
Gyrr [...] Siacob trwy obaith
Gymorth am i gam gan gaith.
Y gelyn dig galwn di
A ysgiliwa Duw os gweli:
Trwy d'enw naf troediwn wr
[Page 79]Sy im erbyn gelyn gwaelwr.
Ym dhiriaid f' cnaid ni fydh
Yn y mwa om awydh:
A dhichin tynghledh owchus
O bai raid fynghadw heb rus?
Achvbaist di nyni'n wyr
Iawn obaith rhag gwrthne bwyr.
A gwradwydhaist gryd weidhi
Y sy 'n wyr in kashau ni.
I dhuw nef fyth rhodhwn fawl
Ys da ydyw'n wastadawl.
Kyffesswn koffa i oesoedh
I enw ef fyth o nef oedh.
Wyd weithion hoew vnion hyf
Dhu erthwch bell o dhiwrthyf:
A dodi ni dad y nerth
Ymbrae adfyd ambrydferth.
Gida 'n lluoedh lle 'r oedh rann
Devellir nad ai allan.
Gwnn oll o dhuw y gwnai ynn
Gilio o flaen y gelyn.
Y gwas drwg y sydh gas draw
Yn vn rhuthr sydh in anrheithiaw.
Roi ni in bwyta rhyw nad
Ofal dyfal fal dafad.
Gwasgeri ni gwaisg rann oedh
Yn odlawd mysg kenedloedh.
Gwerthi dy bobl a gwrthiau
Yn lle tost heb ennill tau:
Heb godi i gwerth drudnerth dro
Yn brittach a bar etto.
Gwnai ni 'n dhirmig dîg yw'r don
A dig in kymydogion:
Dig drwy fenn a brick brennu
A garw don a phob gair du,
Gann dhynion sydh gelfydh gylch
In ymgais ni on amgylch.
Dihareb wyf nwyf ion oedly
[Page 80]Kain vdlais y kenedloedh.
Kyfatgen arw awen rym
Adwyth gann bobloedh ydym.
A bevnydh ym bu anair
Fyngwradwydh im gwydh a gair.
Kywilydh f'wyneb keli
Ackw oedh waeth im kudhio i.
Gann lais a malais milain
Ysklandriwr ar kablwr kain,
Ar gelyn y del-dhyn dig;
Ar dialwr dielwig.
Doeth o drais hynn o daith draw
Ing hefyd heb dy anghofiaw.
Didwyll weithian da ydiw
Yn dy amod gyfnod gwiw.
Ni throdh oe hol dedhfol don
Ni on koeliwch na 'n kalon:
Nag allan fal enw gwilliad
Oth lwybrau yn kamrau kad.
Kuraist ni i lawr fal kawr kau
Or drygwaith i le 'r dreigiau:
Anhudhaist gwesgaist gysgod
Angau yni angen nod.
O gollyngais gwall, angof,
O drais gamp enw Duw dros gof:
Na chooi draw dhwylaw'n dhall
I dhuw deithr a devall.
Oni chwilia 'n vchelwaith
Da hoew ner Duw hynn o waith.
Fo wyr Duw diofer don
Dir gelwch diwair galon.
Er dy fwyn ior Duw f'ann wyl
Lledhir ni'n faith gwaith a gwyl.
Fo 'n rhifed noethed neith wyr
Fal dafad yw lladhiad llwyr.
Kyfod pam arglwydh kyfiawn
Y kysgi Duw ri dewr iawn?
Pam y kudhiaist haedhaist hwyl
[Page 81]Dy wyneb o Duw annwyl?
Anghost trveni trin
A'n adfyd gwryd gerwin.
Kurwyd fy enaid peidiwch
I stor llawn or dwst ar llwch:
Yn boly a lyn fowdhyn far
O dhiaink wrth yd haear.
Kyfod bu amod ym borth
Ackw ymy im ky morth:
A phrynn di ni henwi hedh
Drwy gariad dy drugaredh.
Y XLV. Psalm. Deuair hirion etto.
TRaethaf fyfyrdawd tratheg
Am kalon yn dirion deg:
A ganwyf oll am genau
Fydh angerdh brenhingerdh brau.
Kyflymach ag anach gwawd
Yn hyfedr yw fynhafawd:
Na phinn a llaw kanllaw kor
Parawd scrifennydh puror.
Tegach disymlach da son
Wyt hynod na flant dynion
Mae gras ag vrdhas yn gwau
O dwf is dy wefusau.
Duw ath fendigodh heb dawl
Dro gwedhus yn drag wydhawl.
Gwisg ith fordhwyd gloewlwyd gledh,
Wyd orvchaf drwy wchedh.
A hynn a fydh kerydh kant
Yn deg iawn dy ogoniant.
Rwydhynt rhagod hynod hedh
Yn rhad ath holl anrhydedh.
Marchawg ydwyd ior mowrchwyrn
Ar y gair gwir kenir kyrn.
Ag vfudhdawd parawd per
[Page 82]O fendith, a chyfiownder.
Torfoedh y bobloedh or byd
Tanad gostyngant enhyd.
Duw vchel dy wehelyth
Dy drwn fry a very byth.
Dy deyrnwialen splennydh
Dyner kyfiownder a fydh.
Kowraint kyfiownder keryt
Enwiredh suredh kas yt.
Duw ath irodh llowrodh llon
Ag olew llawen galon.
Yn frenin gwerin gariad
Digydymaith rhwydhwaith rhad.
Mae arogl myrr miragl mau
Ar dy dhillad aur dhulliau.
Gwynt aloes gennyt eilwaith
A sawr Cassia gwcha gwaith.
Oth balis gwefr ath blas gynt
Yn wych lle ith lawenychynt.
Merched brenhinoedh gwedi
Gidath wragedh ryfedh ri.
Ith dhehevlaw hylaw hir
Faith aur affaith or Ophir
Y frenhines gynnesaur
A gysgai oll mewn gwisg aur
Gwrando ferch dhiweirserch dha
Is dwyrain degle ystyria.
Gollwng fal pe bai gwilliad
Dros gof lwyth dylwyth dy dad.
Didhan fydh dy wedh neu fin
Eurber anadl ir brenhin.
Merched Tirus gwedhus gwych
Ar rhai gorau rhagorwych.
Gostyngant dygant digwydh
Ger dy fronn anrhegion rhwydh.
I dillad brodiad ae brig
Dodwyd o aur brodiedig.
Yno ith dhygir gwelir gwin
[Page 83]Ger i fronn goran frenin
Mewn dillad rhuw wisgad rhwydh
Weithian yd o waith nodwydh.
Ag ar dy ol dedhfol don
Freiniol dy lawforynion.
Yn lle dy dad llwyda dyn
Abl o vntal kai blentyn
Hwnnw a fydh ior rhydh yrhawg
Vn dewisawl yn dwysawg.
Yn oruchaf gwchaf gwar
A dhewis yr holl dhaear.
Gwnaf d'enw gwnfyd vnia wn
Yn dragwydhawl dhedhfawl dhawn.
A diolch byth heb dewi
Bu abl y tal y bobl yti.
Y XLVI. Psalm. Vnodl vnion.
DVw yw yn gobaith dewin as wrthiau
An nerthwr kyffredin:
I help ef oedh gynefin
Yn barawd mewn trallawd trin.
Nid ofnwn safwn er sias kur anial
Krynned daear dhulas:
Kwymped mynydhoedh kwmpas
I lawr goror gloe wfor glas.
Er rhyferthwyf nwyf nofiaw a difrad
Dyfroedh wedi trwbliaw:
Er perigl mynydh siglaw
Drwy donnau glochiadau glaw.
Mae yn siwr ryw dhwr a rydh wên gwedi
I giwdawd Duw ior llên:
Ir lluest seintwar llawen
Y goruchaf haelaf hên.
Mae yndhi gweli goelion, kun eurfad
Nim kynyrfir weithion:
Yn foran Duw nef wirion
[Page 84]Ysydh draw yn helptaw honn.
Pe rhôn draw rhuaw gwyr hawdh at oernad
Pob teirnas kynhyrfawdh:
Taranau Duw ae trinawdh
Tan llachar a daear dawdh.
Duw lluoedh ys oedh yn siwr gida ni
gadwn ef yn gyfiwr:
Duw Iaco nef deg iawn wr
Wych obaith yw 'n achubwr.
Edrychwch gwelwch waith Duw gwar evrglod
Arglwydh nef digymar:
Gwnaeth dhifrad bu afrad bar
Iraidh Dhuw ar y dhaear.
Dymchwel y rhyfel rhifa iaith ofeg
Hyd eithafion pella:
Arfau 'r kadarn a dharnia
I keirr a lysg derfysg da.
Gwastata yna ennyd ydoedh iawn
Wyf dy dhuw ath iechyd
Vwch nef a daear hefyd
Y mynni barch mewn y byd.
Duw lluoedh ys oedh yn siwr gida ni
Gadwn ef yn gyfiwr:
Duw Iaco nef deg iawn wr
Wych ovaith yw 'n achubur.
Y XLVII. Psalm. Hupynt byrr.
PObloedh iownus
Pybyr dewnus pawb or dynion:
Kurwch dhwylaw
I dhuw bwylaw o wedh haelion.
Llawen wenwch
A choel genwch vchel ganon:
Ag awenydh
O lawenydh olau hinon.
Erchyll gwelwch
[Page 85]Oni chelwch yw 'n vchelion:
Brenhin claear
Ar y dhaear ir Idhewon.
Gostwng mynnawdh
Abl y tynnawdh all bobl tanon:
Kenedl lysedh
O faith rysedh a fathrasson.
Ef fu'n rhannu
In medhiannu modh i weinion:
Vrdhas mago
Kariad Iago keredigion.
Duw ni phlygawdh
Gwledh ys dygawdh glodhest digon:
A llais gloewrydh
Kowrain hoewrydh vfgyrn hirion.
Mawl datgenwch
I dhuw kenwch adhaw kwynion:
Ag adholiant
Teyrn foliant tro nefolion.
Duw frenhinwalch
Diwair rinwalch daear vnion.
I fawl gellwch
O deuellwch nid fal deillion.
Duw 'n llyfassu
I dyrnassu yw drwn wiwson:
Yw drwn fadhau
Hwnt ae radhau sant ior eidhon.
E gasgl i gyd
Y bobl or byd bu abl ir bon:
At blant bu lwydh
Abram ebrwydh arwydh wyrion.
Ef yn chwarian
Ydyw 'n tarian an dawn tirion:
A thra safer
I dyrchafer drwy orchafion.
Y XLVIII. Psalm. Kyhydedh wyth bann.
MAwr ydyw yr arglwydh mawr wedi
O fowredh haedhai glodfori:
[...]w lan eglwys baradwys ri
[...]ynydh Sêion yn tirioni.
Ir gogledh diryfedh drefi
Kiw [...]awd brenin mawr yn kodi:
Yw llysoedh hir gwelir geli
Ych kyflwr ach achvbwr chwi.
Yr oedh brenhinoedh bwrn henwl
Yn kasglu chwellu yw cholli:
Oe gweled hardh i golud hi
Oedh ryfedhod hynod honni.
Y kiliassont ackw i loesi:
Aeth ofn trist yd byd heb oedi:
Fal gwraig wrth esgor ofal-gri.
Fal hynt dwyreinwynt di a renni
Fydhin a llongau i fodhi.
Klowsom a gwelsom koel oesi
Ynghaerau Duw ynghariad t
Ynghaerydh trefydh vn Duw tri.
Honn fry a bery heb oeri
Waeriwn edrychwn drwy ochi
I garedigrwydh rwydh rodhi
Ynghanol i deml ynghyni,
O dhuw ne downvs idhwy 'n d'enwi
Bythoedhorwy filoedh d'orfoli
Kyfiawn draw dhwylaw a dheli
Merch Siwda oll yna yn llonni,
Achos dy farn gadarn godi
A rhodia gylch heb hir oedi
Seion gwmpas adhas idhi
Oe thyrau lled mynn rifedi,
A gwyl yno i gwal weini
Edrych i thyrau wrhydri
[Page 87]A dytredant yw plant wedi
Ef ydyw 'n Duw gwiwdhuw gwedhi,
Yn arweiniwr an rhieini
Drwy angau nes ynny drengi.
Y XLIX. Psalm. Owdl gowydh or hen ganiad.
YR Holl bobloedh er ych lles
Dowch yn nes i wrando,
A deglevwch bawb ynghyd
Syth yu y byd yn tario▪
Isel vchel man a bras
Kas a chyd-ymdeithion:
Y kyfoethawg a phob tylawd
Kar, a brawd, ag estron.
Ni dhaw dim om genau per
Onid doethder mwynffraeth:
A myfyrdawd dan fy mronn
Fynghalon yw gwybodaeth.
Ir wyf fi 'n bwriadu draw
Wrandaw ar dhamegion,
Ag a draetha 'ngherdh fal hynn
Gida 'r delyn gyson.
Pam yr ofnaf? na dal gwg
Er bod yn dhrwg y dydhiau,
A chwmpassu o beched ffol
Hyd ar ol fy sodlau.
Yn i golud wrth i rhaid
Ir ymdhiriaid anoeth:
Ag a fostian yn i byw
Amled yw i kyfoeth.
Ni all dyn gan dhuw ae rhoes
Brynnu einioes vndyn:
Ag ni dhichin mae 'n rhy drwm
Dalu arianswm drostyn.
Gwerthfawr ydyw gan dhuw mau
Yr eneidiau duwiawl:
[Page 88]Gar i fronn Duw goran fry
A bery yn dragwydhawl.
Ni all neb er hynn o hawl
Fyw 'n dragwydhawl dirion:
Rhaid yw vdhynt fynd ir bedh
A gorwedh gida 'r meirwon.
Pawb a welwch ar i hynt
Rhaid vdhynt feirw vnawr:
Kall ag angall dall a doeth
A gado i kyfoeth tramawr.
A bwriadu gadu yw plant
Fedhiant yn i tiroedh:
Plasau pleser bryder brav
I barhau oes oessoedh.
Dyn ni ffery yn i ras
Nag yn i vrdhas bydol:
Fo fydh farw dan y dail
Fal nifail pedwar karnol.
Ni ochelant hynn ar ol
Er bod yn ffol yllwybran:
Yr vn ffyrdh a gerdh i plant
A gerdhassant hwythau.
Fal y gyrrir defaid man
Ir gordhlan kynn i lladhfa;
Angau kaeth ae gyrr hwy ir bedh
I orwedh wedi i difa.
Y rhai kyfion ffrwythlon ffraeth
A gaiff lyfodraeth arnynt:
Fo dhiflanna i pryd ae gwedh
Kynn mynd ir bedh o honynt.
Ond yr arglwydh wrth fy rhaid
Sy'n gwared f'enaid kyfion:
O dhiwrth nerth y bedh ar gro
Ae derbyn atto'n vnion.
Na fid arnad ofn y chwaith
Er golud maith anuwiol:
A chynydhu yn i blas
I vrdhas yn orchestol.
[Page 89]Kans ni chymer gidag ef
Dhim yw gartref ola:
Ag nis dilin ar i ol
I falchder ffol o dhyma.
A thra ydoedh yn y byd
Pawb ae wnfyd eiriau
Y [...] i ganmol trwy fawr hud
O serch i olud yntau.
Rhaid yw vdhynt fynd yn frau
Ar ol i teidiau bydol:
Yn llaw angau fal i Ryw
Ni allant fyw 'n dragwydhol.
Gwr mewn vrdhas ni bydh gall
Ag ni dheuall hyn [...]y
Fal anifail hwnn a fydh
Dan y gwydh yn rhynny.
Y L. Psalm. Vnodl kyrch or hen ganiad.
DUw r duwiau arglwydh llafar
Dowad galwodh holl daear
O gyfodiad haul beb hud
Hyd i fachlud klaear.
O Sêion dirion dyrau
Perffeidhrwydh glendid golau,
Yr arglwydh ymdhangosawdh
A thowynnawdh i ninnau.
Duw a dhaw veb dhistewi
A than oe flaen yn llosgi:
A rhyferthwy demstl mawr
Nef a llawr yn todhi.
Ef a eilw y nefoedh
I dhwyn tystion ar gyhoedh:
Ar oll dhaear vn duw ku
Pann el i farnu 'r bobl [...]edh.
Gwelwch (medh ef) drwy fowrnerth
Kesglwch fy saint yn brydferth
[Page 90]Y sawl a wnelo amod
Trwy dhygymod ag aberth.
Ar nefoedh oll a draethan
I gyfiownder drwy dhatgan:
Kans yr arglwydh ydyw 'r gwr
Y sydh farnwr i hunan.
Gwrandewch bobloedh daearawl
Mi a dystiolaetha 'n hollawl:
Degle Israel wyf dy Dhuw
Sef dy wirdhuw nefawl.
Ni rof gerydh i tithau
Am na wnaethost aberthau:
Ag ni cheisia fi pe kawn
Offrwm nawn a borau.
Dy eioionnau ni cheisiaf
Na'r a [...]r na'r dhafad trasaf:
Holl nifelliaid mynydhoedh
Ar fforestoedh a fedhaf.
Myfi a adwaen bevnydh
Yr holl abar or mynydh:
Ar alfeiliaid gwyllt a gwar
Y kwbl ly ar y mynyoh.
Os newyn a dhaw arnaf
Wrthyti nid achwynaf:
Myn plau yr holl fyd
Y kwbl i gyd sydh danaf.
Kig y teirw nis bwytaf
A gwaed y geifr nis yfaf
Offrwm toliant i Dhuw draw
Tal adhaw ir goruchaf.
Ga [...]w di arnaf mewn amser
Pann dhel trallod a blinder:
Miath achvbaf a thydi
Am gogonedhi'n syber.
Wrth rai drwg Duw a dhyfod
Pam y traethi nygymod?
Pam y kymri yn dy benn
Fal pe sonn fy nefod.
[Page 91]Dy gospi a wrthodaist
Am geiriau a skevlusaist
A ffob lleidr brynta gwr
A godinebwr rhennaist.
Roist dy enau ar frynti
Ath dafod ar dhrygioni
Yn erbyn dy frawd vn-fam
Pob rhyw gam a dhwe di.
Gwnaethost hynn tewais innau
Tybiaist fy mod fal dithau
Mi a wnaf arnad dhial kaeth
A llyfodraeth weithiau.
Ystyriwch hynny etto
Sawl sy 'n gollwng duw 'n ango:
Rag ymy'ch lladh yr owrhon
Heb ohynion ach gwaretto.
Sawl a offrymo ym foliant
Ag vrdhas a gogoniant
Ag a rodio 'n iawn ir byd
Fo gaiff iechyd a llwydhiant.
Y LI. Psalm. Vnodl vnion.
TRugarog rhowiog bydh ior hael pmy
Emyn plant yr Israel:
Dod vnwaith nid wyd anael
Dy drugaredh sowredh fael.
Yn ol nifer ner gwnn euraw drwy gur,
Dy drugaredh hylaw:
Wyt ior hybarch iro heibiaw
Ebwch trwm o bechod draw.
Raid golchi geli golau ion irwych,
F'en wiredh am drygau:
Glan-ha fyth y galon fau
A chadw hi rhag pechodau.
Drygau a beian lle bydh o ffwysant
A gyffesaf bevnydh:
[Page 92]Im golwg mwy gywilydh
Baich dw [...]s lawn o bechod sydh.
Ith erbyn Duw gwynn digonais eutbor
Ich erbyn y pechais:
Itt'n vnig y trig trais
Waethwaeth or orwg a weithias,
Kyfion dy fodhton Duw fydhych orig
Oth eiriau a dhwedych:
Yn por vniawn pur iownwych
Yn dy farn vn Duw a fych.
Fo 'm krewyd hael wyd mewn tylodi mawr
A mwy o dhireidi:
Mewn trais a cham fy mam i
Tremelius.
Magodh a mwy o wegi.Gwirionedh koelwedh kalon Duw gwiwner
Da genyd bob kyfion:
Doethder a ffel dhirgelion
Dysgaist wyr diesgus don.
Glan fydhaf Duw naf dan wydh goel iachus
Om gwlychi ag Isobwydh
Golch fi om amgylch a fydh
Gwnnach no 'r eiry or gwe vnydh.
Del llawenydh rydh rwydhtant gloew awydh
Yw glowed heb sorriant:
Feigyrn tynnion gwaelion gant
Yn wych a lawenychant.
Digllondeb d'wyneb da iownedh kudhia
Rag kyhoedhi 'ngham wedh:
Dilea Duw didlawd wedh
Ion evraid fy enwiredh.
Duw fowredh kroew-wedh krea am goelwaith
Ym galon or lana:
Yspryd kyfion digon da
Mwyn adhwyn ym newydha.
Oth olwg drwy wg drogan oferedh
Na fwrw fi yn dwrstan:
Na thynn d'yspryd gloewbryd glan
Ollawl o honof allan.
[Page 93]Dy lawenydh rhydh oe rhodhi dyro
Oth iechydwriaeth geli:
Dy yspryd nis daw a [...]pri
Duw twyn er y inwyn y mi.
Yno dysgat nal o iawn wys ebrwydh,
Dy [...]wybrab ir drwg yipys
Ag attad try fry ar frys
Bechaduriaid baich dyrys
Fy iachawdur pur parawd ior rhag gwaed
Radw fi ar dhydh-brawd:
Llawen ganaf am tafawd
Dy gyfiownder ner yn wawd.
Egor argiwydh rhwydh rhodhwych yn foesol
Fyng wefusau yn fynych:
Am genau a peirian gwych
A fenyg oy fawl fwynwych.
Nid bytryd gennyd nag vnlawn borthiant
O Aberthoedh ffrwychlawn:
Nag offrwm dhegwm dhiga [...]n
O gig llolgedig llesg iawn.
Y pryd twnn gwelwn geli orevbarch
Yw 'r aberth a geri
Kalon donn lle koeliwn di
Ym agwrdh ni dhirmygi.
Par i Sêton lonn lawenwych allu
Pur wllys a fynnych:
Adeila gaer wenglaer wych
Garusalem gwrs haelwych.
Gennyf kymeri y gwiwner hybarch
Aberth o gyfiownder:
O rym tân offrwm tyner
O gig poeth ar dy gawg per.
Y LII. Psalm. Vnodl vnion.
DYn o nerth ou serth gida Sawl y bustl
Ae bostio dy dhrwg hawl?
Trig twiwdhuw tragwydhawl
[Page 94]I rad ae gariad a gwawl.
Dy dafod aelod pair wylaw o drais
A phob drwg dhyfeistaw:
Ellyn llym a eillia 'n llaw
O deuellwch i dwyllaw.
Gwell hefyd gennyd dhrigioni dalu
Na dilin daeoni.
A chelwydh ith swydh ath si
Mwy na gwir mwyn a geri.
Keri 'n frau eiriau orig dhyn estron
A dhinystria 'n ffyrnig:
Tafod dibwyll o dwyll dig
Ag anonest gwen wynig.
Duw hawl tragwydhawl i gyd yn astrus
A dhinystria hefyd:
Duw ath dynn er hynn o hyd
Ior byw o dir y bowyd.
Y kyfion mwynion mewn maenor eilwaith
A gaiff weled rhagor:
Fo ofna 'n faith berffaith bor
Ag etto ef ae gwatwor.
Yw nerth ni chymerth ni chais dhuw nefol
Dhyn ofer drwg i lais:
Mae i obaith trwy affaith trais
Ef yw olud ae falais.
Irbren olifwen oleufedh yn hawdh iawn
Yn huy dhuw mae 'ngorsedh:
Ymdhiriedaf gwchaf gwedh
Yw gariad ae drugaredh.
Moliannaf trwsiaf yt traserch weithion
A wnaethost o wirserch:
Ith enw o berffaith annerch
Da yw ith saint doetha serch.
Y LIII. Psalm. Ynglyn garhir oferfesur.
YNfyd gwyr dhoedyd anfoes yw galon
Ni wyr gelu drygfoes
Duw nid oes.
Pa son am dhynion a dhiv ynwyd dinerth
Daeoni nis gwnaethpwyd?
Pawb llygrwyd.
Or netoedh Duw oedh da ion diesgus
Yn disgwyl gweithredion
Plant dynion.
Oes dyn ae hedwyn a hyder mowredh
A ymoralw bob amser
Duw an ner.
I ffordh front troesont trowsi anoeth iawn
Ni wnaeth vn yleni
Dhaeoni.
Angall didheuall adhawer er hynn
Ydyw rhain bob amler
Yskeler.
Bwyta fal bars bawb oedh yn alaeth
Ni alwant Dhuw nefoedh
Om pobloedh.
Ofnant dechrynnant dechrevnos dyfnach
Daw ofni dhiwedhnos
Heb achos.
Oe far e wasgar esgyrn ith erbyn
Faith oerbwnk rhyfel-chwyrn
Y kedyrn.
Yn dostur Duw pur peri i gwnevthur
Gwnn waethwaeth galedi
Kwilydhi.
Pwy o Seton honn sydh wlad hael vchod
A r [...]dh iechyd diwael
Ir Israel.
Pann dynni geli argoelion gorcheff
[Page 96]O garchar gelynion
Dy dhynion.
Llawenydh a fydh o fael oll yno
Llawenach Iago hael
Ar Israel.
Y LIIII. Psalm. Devair hirion.
DVw vnion er mwyn d'enwi
Vcho [...]u fai achub fi:
A dial llawn ofal llid
A dewrnerth a chadernid.
Duw gwrando mawr wylo mau
A dhowaid tyngwedhiau:
Ag erglyw hedhyw hoe wdhir
O n genau y geiriau gwir.
D [...]tthred afrifed fri
A gad im erbyn gwedi:
Y rhai ofnus rus heb raid
Kas a fynn keisio f'enaid,
Rai nid edrych llewych llw [...]dh
Dhiweteglod ar dhuw arglwy [...]h.
Duw yw 'mhorth a [...]n kynhorthwy
Im oes nid rhaid ymy mwy.
Y gwir arglwydh rhwydh am rhoes
Gwedi a synn gadw fy einioes:
Im gelynion am glennig
Ef a dal a dial dig.
Oth wirionedh ryfedh ri
Difechtant y difethi.
Offryma yt offrwm war
A llai esgus wllylgar:
Kanaf dy enw ku iown wych
Kans da ydiw gwiw a gwych.
Ond d [...]yn wir an tynn ni
O gul adwyth galedi.
[Page 97]Gwyl fy llygad rhad pe rhôn
Galanedh om gelynion.
Y LV. Psalm. Ynglyn vnodl krwcka.
GWir vnduw fyth gwrando fi
Gwaedhais arnad am gwedhi:
Nag ymgudh yn brudh ber rodhi ymannos
Damvnaf Duw geli.
A gwrando bu waetio 'n ber
A wnai arnaf ion eurner:
Duw mwynaf kwynaf kaner tyst eiriau
Mewn tostvri skeler.
Gelynion hynn a soniynt
Gorthrechwyr ym anwyr ynt:
Anwiredh rhyfedh yw 'r hynt a digiaw
Degoes im gorthre chynt.
Fynghalon kyfion yw 'r kof
Gronn ann wyl a grynn ynof:
Ofn y kau angau yngof o serthwch
Oll à syrthiodh drosof.
Doeth ymi oeri oroen
Dechrynnu krynnu im kroen:
Arswyd a benn wyd o boen im kudhio
Am kodhed yw fy hoen.
Dwedais pwy rydh rywdhydh rên
Koel ymy esgyll klomen?
I hedeg gwaneg a gwên lawn adhysg
I lonydhwch llawen.
Yno rhedwn gwnn ar goedh
Diball bid i bell bydoedh:
Yno gwnn tariwn mewn tiroedh diffaith
A diffwys mynydhoedh.
Diengwn rhedwn yrhawg
Yn fuan ag yn fowiawg:
Rhag oerhynt y gwynt arw gwntawg hoenus
A hinon dymystlawg.
[Page 98]Llwnk hwy arglwydh breisgrwydh brau
Hollda fudr hyll dasodau:
Ymryson kreulon kwerylau galar
Gwelais yw dinasau.
Gwiliaw a rhodiaw rhadair
Beunydh y kaerydh y kair:
I ganol y dref drwg anair yn awr
Ag e nwiredh disglair.
Pob diffeithwch serthwch son
Oer araith sy yndhi 'r owron:
Bydh ar heolydh i honn yn astrus
Ystriw a dichellion.
Gelyn dibwyll pe im twyllai,
Hanner-kwyn yn fwyn a fai:
Gwnn draw ymgudhiaw gwedhai a gâlon
Rag gelyn am kelsiai.
Onid ym wr hynod maith
Kyd amod am kydymaith:
Fyng-hynghorwr gwr ag araith gowraint
A garwn i yn berttaith.
A melys hwylys helpnr
Ragor o gydgyngor gynt.
Yn gyfeillion llonn llawen-hynt hawdh iawn
Yn huy dhuw a rhwydhynt.
Angau ymylau milain
A gladh yn [...]yw rhyw y rhain:
Ag amled gweied oer gelain ir dref
Arwa draig dholelain.
Minnau alwaf manyl-waith
Ar fyng-wirdhuw mowr-dhuw maith:
Yr argiw ydh hylwydh a haelwaith kiwdawd
Ef am keidw yn berffaith.
Kanol dydh kelfy [...]h koelfain
Boreu-dhydh kyd-echwydh kain:
Gwedhiaf soniaf fy sain a wrendy
Wir vnduw fy llefain.
F'annwyl a brynnawdh f'enaid
Mewn tangnefedh ryfedh raid:
[Page 99]Rhag rhyfel gwyr del deiliaid a mowr-boen
Im erbyn gorthrech-plaid.
Oth gadair downair dinam
Gwrandewi kospi kam:
I buchedh hoenwedh baham? y neillawr
Na wellant rhag dryglam?
Duw nid ofnant nwyflant nod
Trwy ymwan torri amod:
Gorthrechu sennu lais hynod affaith
Sawl ae hoffai 'n ormod.
Mwynach llyfn fal ymenyn
Yw geirian i enau ynn:
Ond rhyfel lle dêl sy n dilyn gwael-was
Yw galon yskymyn.
I barablau geiriau gwych
A modh olew medhalwych
Yw fedhwl wr dwl deliych kul ofal
Mae klwyfaw yn fynych.
Difai ar Dhuw rhoi d'ofal
Kai rwydhdeb diweirdeb dal:
Am nas godhef ef hir ofal kofiaw
I wr kyfion dyfal.
Gwyr krevlon eirchion erchyll
Dydi Duw bwri 'nhwy i byll:
Byr-oesawg twyllawg o fewn tyll ydynt
Atad dof i sefyll.
Y LVI. Psalm. Ynglyn proest kyfnewidiog.
BYdh drugarog doniog dad
Rhag fy llynku haedhu hud
Bevnydh or rheibydh yn rhod
A gwatth awydh gaethiwed.
Fyng-wilwyr benn wyr be vnydh
Am llynkant rhyfelant fodh
Llawer dyn im erbyn medh
Helpia fi gorucha gradh.
[Page 100]A phann ofnais drais gwr drud
Gobeithiais i ynod di'r tad
Moliannaf Dhuw mawl hynod
Yw eiriau gorau gweryd.
I Dhuw arglwydh hylwydh hen
Ymdhiriedaf gweithiaf gan
Nid ofnaf gwaelaf gâlon
Na dim a wuelo vn dyn.
Gwarcha 'ngeirian beiau beth
Im erbyn (Duw) bydhyn byth:
I medhyliau geiriau gwth
Im kablu ni fu y fath.
Yingasglant edrychant drwyth
Ol fy sodlau geiriau gwaeth
Yspiant gwiliant yw gwaith
Fy enaid a fu anoeth.
Tybiant y diengant bob dydh
Yn oerweilch iw henwiredh:
Ti a dhofi keli kudh
Ith lid dhynion fellchion fodh.
Di a rifaist kedwaist mi ae kaf
Dagrau dholur llafur llef
Y rhai a wylais a rhif
Sy 'n dy lyfrau gorau gof.
Pann wedhiwyf rhwyf pe rhôn
Arswyd gwelwyd im gelyn:
Ffo oedh raid yw ffiaidh rann
Wyd gida mi geli gwnn.
Moliannaf Dhuw mawl hynod
Yw ciriau gorau gweryd:
Mawl ir arglwydh rwydh a red
A geiriau o wir gariad.
I Dhuw arglwydh hylwydh hen
Ymdhiriedaf gweithraf gan:
Nid ofnaf gwaelaf gâlon
Na dim a allo vn dyn.
I Dhvw talaf adhewid
A moliant nid medhiant mud
[Page 101]Amod hir am yt wared
F'enaid rhag angau funyd.
Deliaist er ioed fyurhoed rhann
Rag llithro na syrthio'n synn
I rodio fry ger dy fronn
A llewych gwyr byw llawen.
Y LVII. Psalm. Cowydh llosgyrnog.
DOd drugaredh rhyfedh im rhaid
O Dhuw orig mae ymdhiriaid
Fy enaid ynod finnau.
A dod gysgod dy deg esgyll
Ymhob kaledi honni hyll,
Trythyll ynt ae hareithiau.
Ar Dhuw kriaf bid vchaf bor
Duw am perffeidhia fwyaf ior
A rhagor o anrhegau.
Denfyn ef o nef in kadw ni
Keidwad rhag llynku wedi
Yw geli an Duw golau.
Mwynedh a gwiredh i gyrrai
Im enaid y pryd y mynnai
A orwedhai 'n is radhau.
Ymysg y llewod rwydhnod rus
Ar kynhwynol wr kynhennus
Ar rhai astrus arwestrau.
Llyma y dynion llym i dannedh
Syth waew anial saethau vnwedh
Y kledh yw i tafod klau.
Dyrchafer ef vwch y nefoedh
A gogoniant moliant miloedh
Vwch tiroedh vwch y tyrau.
Rhwyd yma tanwyd am tynnodh
Im sodlau maglau am mwyglodh
Gwyrodb fy enaid gorau.
Ffossydh atgas ym klodhiassont
[Page 102]Yn yr rheini er a hunont
Y syrthiassont swrth eisiau.
Parawd ynghoel-wawd yw'nghalon
Parawd yw y tafawd yt ion
Waith vnion a thannav.
Deffro fy vrdhas da ras drwssiad
Deffro vgein-waith deffro ganiad
Bwriad yw kodi y borav.
Wrth genedloedh miloedh molaf
O wedh kynnil i Dhuw kanaf
Adholaf ef sydh olav.
Da air enwi yw dy rinwedh
Ath wir vnion ath wirionedh
Eilwedh vwch y kymylau.
Dyrchafer ef vwch y nefoedh
A gogoniant moliant miloedh
Vwch tiroedh vwch y tyrau.
Y LVIII. Psalm. Gwawdodyn byrr
OS kyfiawn os iawn ydyw 'ch fenedh?
Ae da ydych orig dwedwch wiredh?
A fernir y gwir heb garedh weithion
Ynysg plant dynion vnion annedh?
Yn drwch y gyrrwch heb drugaredh
Daear yn arvthr drwy enwiredh
Treisiaw ach dwylaw trowsedh a gerwch
A hynny a bwyswch ar bennau bysedh.
Dieithron dynion heb wirionedh
Er pann i ganed galed guledh:
Kan aethont ffordh front o fryntedh ae dug
A dwedyd gau ffug sarrvg suredh.
Mae vdhynt yw dhwyn wenwyn vnwedh
Sarph las all wnias ynt o lownedh
Fal As [...]ys dhyrys fydharedh dhistaw
Ni wrendy swynaw soniaw synnedh.
Ni wrendy ar lais malais maledh
[Page 103]Y swynwr fwriwr pob kyfaredh
Ae swyn-air fowrair oferedh gantho
A wyr gonsirio ar gan sorredh.
Duw Duw dinystria diwyna i dannedh
Drwy dynnu skythru i yskithredh
Ail llewod hynod honnedh yw 'r rheini
Ag in erbyn ni geli guledh.
Ail llif y kornaint dhifraint dhyfredh
Y llithrant heibiaw gwynaw gwanwedh
I saethau geiriau garwedh a yrrant
Yno a dorrant yn y dewredh.
Fal y tawdh malwen gornwen garnedh
Felly y llithrant gant ar gyntedh
Fal yr erthul mul a moeledh dhidraul
Ni welodh yr haul araul evrwedh.
Kynn tyfo i blagur eglur ogledh
Yn bigog dhreiniog yn dhi-rinwedh
Yw lid e dhilid dhialedh arnynt
A dwg oe helynt ag oe haeledh.
Y kyfion a gwên lawen loewedh
Wrth weled dîal kymal kamwedh,
Gylch i draed a gwaed gydwedh lle'r elai
Y dyn a wyrai hyd anwiredh.
Pob enaid dowaid yn y diwedh
Fod ial ir vnion gyfion gyfedh
Am fod yn barod buredh yn ar bar
Vn Duw di-gymar daear dvedh.
Y LIX. Psalm. Vnodl vnion.
IAcha fi keli koelwaith rhag kaswyr
A wyr keisio f'anrhaith:
A gwared o gowir-waith
Rhag gelyn im erbyn maith.
Rag kreulō dhyniō medhiānol wythryw
O weithred an [...]wiol:
Gwared fi mae 'n anguriol
[Page 104]Gwaith y dynion ffeilston ffol.
Brad kaid im enaid mwy ynni ganwaith
Ymgynnull arglwydhi:
Dim trais er ni weithiais i
Draw o gwan na drygioni.
Kytvnant rhedant yn rhod anoeth-weilch
Ni wnevthym fai hynod:
Deffro edrych nych yw 'r nod
O fowrfost im kyfarfod.
Duw haelwych llewych y lluoedh wiwffrwyth
Deffro barn genedloedh:
Ag na fadhau gau ar goedh
Drais oth rad draws weithredoedh.
E fydh bob echwydh ochain a dadwrdh
Dad-redeg y plygain:
Amgylch y dref yn llefain
Kwn yw rhyw y kawn yr rhain.
Llafnau oe genau gwanant ar vndydh
Pwy a wrendy medhant?
Y bugad siarad sorriant
A gair mawr o gwrr i mant.
Er i twrdh dad wrdh dioedi poenus
Am i pennau chwerdhi:
Yr holl genedloedh Dhuw rhi
Yn i tir a watwori.
Pob rhyw nerth rwydh-werth a rodhwyd yn tâd
Gennyt ti derbyniwyd:
Arnad gwiliaf naf yn wyd
In tir wedi 'n twr yd wyd.
Duw 'n tad o gariad rhag gwg y kedyrn
Duw an keidw rhag kilwg:
Duw a rann draw dyrnau drwg
Yngelyn yn fyngolwg.
Na ladh hwy gwir rwy gowir rol o Duw
Am nas deuall lledffol:
I gysgod twyn kynhwynol
Tarian oth wyrth tro 'nhwy ith ol.
Parablau i genau a gair yw buchedh
[Page 105]Yn bechod aniwair:
Yw balchedh vnwedh anair
Melltith a geurith a gair
Difa lladh yna anuel na bydhant
Gwybydhed pob dirgel:
Duw a reola yn dawel
Iacob ar dhaear lle dhêl.
E fydh bob echwydh ochain a dadwrdh
Dad-redeg y plygain:
Amgylch y dref yn llefain
Kwn yw rhy wy kawn y rhain.
A gwelwyd heb fwyd yn faith kur oedran
Yn krwydro drwy arw-daith:
Er i newyn oer nawaith
Yspiant gwiliant fi yw gwaith.
Iti naf kanaf kwynwr a llawn-wyrth
Fy holl nerth am kyflwr:
Molaf Dhuw yw fy milwr
Mewn ymwan tarian am twr.
Fynghadernid bis bob adeg hynod
Kanaf hynn ar osteg:
Duw yw'mharch gyfarch gofeg
Duw fy nodhed tynged teg.
Y LX. Psalm. Trybedh menaich ofer-fesur.
DVw yn gwarth ydoedh di an gwrthodaist
Di an gwasgeraist dan gas girad:
Duw ior a digiaist dyro degwch
Daw ymy hedhwch nid om haedhiad.
Dioer o hyllter daer holltaist
Daear a grynnaist oriog ranniad.
I mae yn egwan yma yn agor
Ackw a rhagor kae i rhwygiad.
Dan gosaist ffrwynaist ith wyr heb ffrwyth
I gael oed o bwyth galedi heb wad.
[Page 106]Rodhaist wîn in mîn aug-hymennair
Y bendro a bair band oer y bwriad.
Rhoist faner dyner honn a danant
Y sawl ath ofnant gwiriant gariad.
A hynny ger bronn dy wirionedh
I godi arwydh-wedh gyd-arwedhiad
I bawb o hyder ar ath gerynt
Gwnn o iraidh hynt y gwnai rydh-had
Achubydh vndydh wyd im gwrandaw
Ag ath dheheulaw gwaith dheholiad
Ym bydh llawn awydh a llonn awel
Yw seintwar dawel sant ior diwad.
Im pobloedh rhintoedh mi ae rhannaf
Sichem a fynnaf rwydhaf rodhiad
Suckoth dyffryn pur a fesuraf
Ymy y gwelaf yma Gilead.
Mânasses wiw-ffres wedi Effrym
Hwnnw yw y grym a heuw gwiw ra [...].
Iuda dewisa ef yn
Legislator.
dwylawg:A Moab yw 'nghawg enwawg ynad.
Ag ar gefn Edom drom ar drumiau
Bwriaf f'esgidian byrr-fwys godiad.
A Phalestina yna vnnos
Yn llonn o achos llawenychiad.
Pa wys am towys ymysg teyrn
I gaerau kedyrn gorau keidwad?
A phwy i Edom yn dhiom wedh
Am dwg i vnwedh mevdwy ganiad?
In digio yleni Duw in diglonnaist
I ffo in heliaist an ffynn hwyliad.
Heb dwyso yno yn dhianair
An-llawen y kair yn llû an kâd
Rhag blinfyd y byd bid Duw yn borth
A daw in kymorth dewin keimiad.
Ofer-nerth a serth ydyw pob son
A allo dynion lleia doniad.
Rhown hyder tyner arnad vnion
O wyrth diwid ion o nerth Duw dad.
[Page 107]Y gelyn isod gwael yn wasarn
Syth a yrri 'n sarn a sethri 'n sad.
Y LXI. Psalm. Kyrch a chwtta.
GWir vnduw 'nghred gwrando 'nghri
Koelia 'ngwaedh klyw yngwedhi;
O eithaf daear wythi
A golau fyth galwaf fi.
A chalon a dhymchweli
Wyd nodhed mowrged ymi:
A diogan im dygi
Ith lan seintwar dwysgar di,
Yn erbyn gelyn gwelwyd
Twr ydwyd a waredi.
Byth y trigaf naf an ion
Deg annedh ith dai gwnnion:
Keisiaf gysgod dwysglod don
D'adenydh diwyd vnion.
Kefais wedh ytifedhion
Kes fyngwrandaw distaw don
Kaiff a ofno llwydho llonn
Dy enw y mysg dynion.
Y brenhin a fydh breiniawg
Hir oesawg heb ymryson.
Yn wastad hwnn a eistedh
Ger bronn duw mowr-dhuw an medh
A gyrrai i drugaredh;
Ion hael yw gadw mewn hedh:
Ath air ynn ath wirionedh.
Kana gwnn ir kù enw gwedh
Ith lys tragwydhawl ath wledh
Yno daw yn y diwedh
Bevnydh fy adhaw 'n bennaf
A dalaf rhag dialedh.
Y LXII. Psalm. Ynglyn proest kadwynodl.
YMdhiriaid f'enaid fwyn waith
Ynod arglwydh rwydh yr aeth:
Gan dhuw y kair mwynair maith
Vchod ior iechydwriaeth.
Hefyd fy iechyd heb fâr
Ydyw am nerth dyma 'n wir:
Am dyrchafiad godiad gwâr
Ys mad ws nim sym vdir.
Pa hyd y gweithiwch drwch dro
All gelyn ym erbyn i?
Ail magwyr a fai 'n gwyro
Im lladh hwnt ond brwnt y bri:
Rhwystrant naf nam dyrchafer
A gwaeledh-gamp gelwydh-gar
Melltith fy yw klonnau mallter
Bendithion.
Teg eiriau yw genau gwar.Ymdhiriaid fenaid twynwaith
Ynod arglwydh rwydh yr aeth
Gann dhuw y kair mwynair maith
Vchod ior iechydwriaeth:
Hefyd fy iechyd heb far
Ydyw am nerth dyma 'n wir
Am drychafiad godiad gwar
Ys mad ws nim iym vdir.
Duw vcho ydwyd iechyd
Am gogoniant rhwy [...]hiant rhed,
Am kraig wenn am krug enhyd,
Am ion adhysg am nodhed.
I dhuw rad ymdhiriedwch
Bawb bob amser krylder krych
Hoff isod a cnyffesswch
Duw yw 'n nodhed dynged wych.
Plant dynion ffeilsion i stgdh
A fwriwyd mewn oteredh:
Ir klorian bychan y bydh
[Page 109]Yn goeg ysgafna gwagedh.
Nag ymdhiried grededyn
I dreisiaw rheibiaw be rhôn
O daw golud dig eulyn
Nad i gael yn dy galon
Duw dowawd yn barawd bêr
Mwy nag vnwaith affaith îr
Y klowaf fy naf am nêr
Duw yw nerth fel dyna wir.
Genyt arglwydh rhwydh yn rhad
Trugaredh rhyfedh y rhed
I bawb y teli heb wad
Athro ar ol i weithred.
Y LXIII. Psalm. Byrr a thodhaid.
DVw fy ion kysson y keisiaf mwynaidh
Am enaid chwenychaf:
A sych dwrn mae syched arnaf
O dir krin-gras wnias anaf
Am dy dhyfroedh Duw netoedh naf
Ar dy seintwar gw [...]r a garaf
O ryw dra-chwant ir edrychaf:
O wyrth golud a nerth gwelaf
Dy ogoniant teg wiw en waf.
Dy drugaredh rhyfedh rhifaf
Dav gwell yw na bowyd a gaf.
Am gwefus felus mi ath folaf
O fyw 'n de gach mi ath fendigaf.
Dwylaw mau wylaw ymaelaf
Duw ne kadarn yn d'enw kodaf.
Duw a braster gwêr a garaf
Duw a lluniaeth f'enaid llanwaf.
A llawenydh genau llownaf
O fael kynnil i fawl kanaf.
Ar y gwely hir y galwaf
Am Dhuw eilwaithy medhyliaf:
[Page 110]Yno ag eilwaith pann i gwiliaf
Dyma fowredh Duw myfyriaf.
Duw buost fymhorth kymorth kal
Dan dy adain kain y kanaf.
Ar d'ol fenaid gloewnaid glynaf
Deil fi draw deheblaw haslaf.
Aed ae ruthr hyd daear eithal
A gais f' enaid kannaid kanaf:
A bwrir oll pawb a wiriaf
I gleifiav bleidhiau bobl Adhaf.
A llawenydh brenhin lluniaf
A gwir iechyd y goruchaf.
Ae molianno a mawl hoe wnaf
Dyn rhwydh i gelwydh gwelaf a sorriant
Ni chaif fiarad medhaf
Y LXIIII. Psalm. Ynglyn milwr oferfesur.
GWnn rhag answyn hir gwyno,
Ar gelyn oer dremyn dro
Gwir vnduw fy llef gwrando.
Rag kyngor anysgorol
Kadw fi kudh rwy 'n brudh heb rol
Rag kynhenwyr kynhwynol.
Hogant fal kledh oe heigion
I tafodau saethau son
A siarad geiriau surion.
Kyflym a ffraeth y saethant
Oer-boen sur yn erbyn sant
Yn y dyfnedh nid ofnant.
Brwydr a maglau bwriadant
Drwg-weithredion bloesgion blant
Yw medhwl pwy wyl? (medhant.)
Gweithiant chwiliant a chilwg
Enwiredh drwy wagedh drwg
Dichellion hwyrion hir-wg.
Ond Duw y ffraeth a saetha
[Page 111]Yn ei plith y rhann y plâ
Disymwth Duw sy yma.
I tafod arfod wirfoll
Dechrynnant a welant oll
Ofergerdh i kyfyrgoll.
Gwyr a wyl heb gweryloedh
Devall i air i dull oedh
A thrydar i weithredoedh.
Kyfion fyth llawen koftir
Yngobaith Duw gwiwdhuw gwir
Yn adhas gogonedhir.
Y LXV. Psalm. Ynglyn garhir oferfesur
YN Seîon dirion bob dydh gwiw osteg
Ag ystyr yt a fydh:
Bu yno dy fawl be vnydh
Iti'n Seîon bawb yn fodlon
Adhe weidion [...]hwydhion rhydh.
Mowredh drugaredh drwy gariad gwedi
Sydh gidath di 'n wastad:
A gwedhi pawb ae gwydhiad
Pob dyn yno 'n kael i wrando
O Duwetto daw atad.
Enwiredh rhyfedh rhwyfaf o gofion
A gafodh graff arnaf:
Vn Duw kû gennyd y kaf
Fym-hechodau am kamwedhau
Di ae madhau Duw medhaf.
Dedwydh fydh be vnydh heb wad o wiwserch
A dhewisych attad.
Ith lys fo erys fwriad
Fo gaiff dhigon ae gwna 'n fodlon
Ith duy tirion rhodhion rhad.
Hefyd Duw 'n iechyd yn wir atebion
Kyfion geirwon gyrrir:
Duw ydwyd hynny dwedir
[Page 112]Obaith ffydhlon y mor eigion
Ag eithafion dirion dir
Oth wrthiau borau yn berwi dan wyrth
Mae dy nerth yn kodi:
Pob kiwdawd oll pawb kedwi
A phob trefydh mor a mynydh
A gwellt a gwydh rhydh fy rhi.
Digyfor y mor vwch marian difai
Duw ae dôfa 'n fuan:
A synniaw ffrydau sy anian
Rhwystro 'r bydoedh rhwysg kenedloedh
Ae terfysgoedh gyhoedh gan.
Peri di d'ofni Duw dad byrr solas
Gan breswyl-wyr pob gwlad:
Ath arwydhion maith rodhiad
Yn llawen-hau nos a borau
Mwyna oedau mynediad.
Dyfraist dhaear war wiredhym-welaist
A llenwaist a llownedh:
Yn llonn ath afon ith wedh
Ydau kedwi ag adhfedi
Vn Duw keli deg haeledh.
Kwysau gwar ag âr a geri daear
Or diwedh a wlychi:
Ka [...]odau tawdh yn hawdh hi
Egin gleisawn blodau a grawn
Ynny digawn bendigi.
Ath haelder kroew-ner koroni 'r flwydhyn
Oedh fawi adhas ytti:
Golud ith ffyrdh golau di
Gwlltoedh gwevnydh môr a mynydh
A llawenydh y llenwi.
Bevnydh ir mevsydh defaid mân oll inni
Y llen wir pob kordhlan:
Digonedh ŷo gwn-bryd gân
Pob peth llefant pawb a ganant
Dy ogoniant deg anian.
Y LXVI. Psalm. Devair hirion.
KLodforwch molwch dhuw man
Holl daear a llu deau:
[...]hwi a genwch ogoniant
O Iawn fwydh yw gu-euw sant.
[...]urwch i fawl parch a fedh
A rhadair ag anrhydedh:
Owedaf ith waith maith ym wyd
Duw ofnadwy dwfn ydwyd.
Mae 'r gelyn mawr i gelwydh
Ag ofn dy nerth serth yw 'r swydh
Diorwag wyr daearawl
Kanant a fedrant o fawl.
Dowch i edrych gwych yw gwaith
Duw ae enw dewin-waith:
Erchyll perffaith i waith ion
A downus i blant dynion.
Y môr fu, Duw mawr yw fo
Yn dir sych a droes vcho:
Rhodiasson rhyd afonydh
Yn llawn rhwysg yn llawen rhydh.
Rêol a nerth rhy-lan oedh
Yn odli y gwyl genedloedh:
A'r rhai a wrthyd ior hir
O chofiwch ni dhyrchefir.
Moltennwch Dhuw mawl enwawg
I weision rhwydhion yrhawg:
A llais eglur kyssur kant
Yn fwy eilwaich i foliant.
Fo roes fowyd byd heb au
Yn wiwdeg in eneidian:
Ni âd in traed wedi 'n tro
I le athrist i lithro.
Yn [...]uw ydwyd da ociaeth
Holaist a phrofaistm 'n ffraeth:
[Page 114]Orig fal profi arian
Ffroen nos du ir ffwrnais dan.
I rwydau enwir wedi
Y twysaist pan fynnaist fi:
A maglau rhwym gwael yw'r hynt
In aelodau a ledynt.
I bawb dy gennad y bu
A fagwyd in gorchfygu.
Yn y dwr hynod oeri
A thân oll yr aethon ni:
Yno in fynnaist ion tyner
In gwnfyd an byd yn ber.
Ith dy 'r af waith di-ryfedh
Ag aberthau gorau gwedh:
Talaf yt elwyf attad
F'adheweidion rhwydhion rhad:
A dreuthais gwelais nad gau
I mi 'n gynnil mewn genau.
A fu sôn im gwefus i
Im kul adwyth am kledi.
Offrymaf wêr meheryn
Yn aberth hoe wnerth yw hynn:
Ag eidionnau gwawd anian
O gyfriw math a geifr mân.
Dowch i wrando dechryndawd
A draethaf im naf yn wawd:
Aeth im rhwysg a gwnaeth im rhaid
Im annwyl oll am enaid.
Gelwais fy naf am tafawd
Duw mau im genau a gwawd:
Vnion galon heb gilwg
Fodhawl draw heb fedhwl drwg.
O lawn bwyth hynn oni bai
Duw isod nim gwrandowsai.
Diau yn bael dew in hawdh
Ion diwael am gwranda wawdh:
Ae glust yn rhei gloew osteg
Am gwaedh dost am gwedhi deg.
[Page 115]Klodforaf molaf y mi
Wiwdhuw a wrendy 'ngwedhi:
I drugaredh drwy garu
Da kaf gan fy vnduw ku.
Y LXVII. Psalm. Trybedh menaich hen ofer-fesur.
ODhuw mawr madhau ymi
Duw agwrdh bendigi
Duw parawd y peri
Dy wyneb towynni
Atton ni di wyt yn naf.
Pobloedh miloedh molant;
Eilwaith duw adholant,
A mowlair moliant:
Kenedloedh kain odlant
O drachwant duw ior vchaf.
Diau oll bobl daear
Yn llawen gwên rhai gwar:
Kyfion farn kefnai far,
A llywodraeth gaeth gar
Digyfar duw a gofiaf.
Pobloedh miloedh molant;
Eilwaith duw adholant,
A mowlair moliant:
Kenedloedh kain odlant
O drachwant duw ior vchaf.
Da [...]ar rhoes pumoes pêr
Downus ffrwyth dyner,
Duw ydwyd dyweder,
Dy fendith, dy fwynder;
Dyro yn ner duw ior naf.
Dôd f'unduw dod fendith
Dad yn plaid dod in plith,
Dwfn a chair d'ofni chwith;
Daw ar oll daear rith
Di chwith a gar duw vchaf.
Y LXVIII. Psalm. Vnodl vnion.
KOded arglwydh rwydh rodhiō naws kariad
Gwaskerir i alon:
Ol-ynol i elynion
O wedh ffals oe wydh y ffôn
Fal mwg îr gyrrir ef ar gwŷu neu gwyr
A dawdh ger pentewyn:
Drwy voo fo dry adyn
Yw wydh Duw ni wedhai y dyn.
Gwyr kyfion vnion anant o wirglod
Ir arglwydh glodhestant:
A llawenydh sydh i sant
Yn iach y llawenhychant.
Kenwch dhuw kenwch ackenion kwyraidh
Kweiriwch i ffordh dition:
Yw wydh bydh llawenydh llon
Yw euw yr vnduw vnion.
Duw draw ly 'n tariaw tirion yw bebyll
Gioa i holl bobl ffydhion:
Dial dros wragedh gwedhwon,
Ef dad ar ymdhifaid ion.
Rydh blant a llwydhiant a llaw or karchar
Kyrched bawb yn hylaw:
Duw a dhwg y rhai drwg draw
Dwg i le drwg i drigaw.
Heb ffrost pann aethost weithion Duw oesa wg
I dwyso dy dhynion:
Pann rodiaist ti an twysaist ion
Ir mynydh gelltydh gwlltion.
Daear groew anwar a grynnodh arw-nwyf
Ar nef a dhiferodh:
Sina oe flaen a synnodh
Dvw Israel ior hael arhôdh.
Ith ffraeth tifedhiaeth da fodhion gloewaith
Y glawiaist yn firwythlon:
[Page 117]Wyt trugarog dwysog don
Or gorau i wyr gwirion.
Ath l [...]oedh gadoedh gwedi Duw puredh
Peraist oth dhaeoni:
Y rhain a borthaist fy rhi
Yw kul ad wyth ae kledi
Duw tad yn siarad ni sorais yno
Annwyl pob tirion-llais:
Mawr yddedh lluoedh a llais
I foliant yn dhifalais.
Brenhinoedh kadoedh kodai hoff-wasarn
A ffoesant bob mintai
Rhat [...]d aeth er hynn o dai
Os bae o [...]uo a [...]beiliai.
Y rhai sydh bob dydh wrth dan y borau
Ag yn berwi 'r krochan
Eurir i hesgyll arian
Fal klomennod ploewnod glan.
Oe fodh gwaigarodh ysgyrion hoewnaf
Frenhinoedh yn Sêion:
Kanniad teg lle kannwyd hon
Y sy eil-modh i Salmon.
Bronn Seion dirion da i aros mwynaidh
Yw mynydh Duw 'n agos:
Mynydh Basan ymannos
Mynydh glennydh rhydh a rhos
Pa talchder hyder yw hynn a nodwch?
Ae neidio mae pob brynn?
Dian fyth yn Duw a fynn
Dario yma drwy emyn
Mil fyrdhiwn da gwnn digwyno 'ngolwg
O angylion yw lusgo:
I Sina Duw sy yno
Sant ior fyth yw seintwar fo
Deliaist karcheraist garw chwarau rhodhaist
A mynnaist i minnau:
An-vfudhiun o fodhau,
Yn llonn hael in llawenhau.
[Page 118]Ffraeth iechydwriaeth nid diriaid eurglod
Ir arglwydh bendigaid:
Kans bevnydh y rhydh yn rhaid
A fai annwyl fy enaid.
Yn Duw kowir-dhuw lle kerdho dehod
Iechyd pawb ae keisio:
Y ffordh rhag angau i ffo
Y dofydh ydyw efo.
Duw 'n hawdh y bylchawdh wyr beilchion bevnydh
Tyrr bennau i elynion:
Fo eillia duw felly dôn
I korynnau beilch krynnion.
O fasan ar tân tynnir y gwirion
Gêiriau Duw a gredir:
O dhwfn y moroedh ofnir
Medh naf mi ae fynnaf ir tir.
Gwlychu'n traed a gwaed ergydio kas-dhyn
Y gelyn i gilio:
Kwn yn drwch nis kwynwn dro
Yn llyfu i gwaed sy yn llifo.
Kamrau duw golau gwelant mawr annial,
Fy-mrenin anwylsant:
Duw iu eidho da fedhiant
Yn war yn i seintwar sant.
Llawer timbrel ffel yw ffydhy merched
Am orchest mewn awydh:
Ol a blaen mawl heb lonydh
Kantorion kerdhorion dhydh.
Molwch dhuw molwch a mael pob terfyn
A phob tyrfa dhiwael:
Hwylvsran holl hil Israel
Molwch f'arglwydh hylwydh hael.
Beniamyn dyfyn difiawg ae dylwyth
Deled a phob twysawg:
Siwda Nephtal sy oediawg
Sabvlyn er hynn yrhawg.
Bid nerthawl dy hawl holi gwiw-vrdhas
A gwir-dhuw 'n i beri:
[Page 119]Yn gadarn Duw gwnai gwedi
Heb fost a wnaethost y ni.
Offrymant rhodhant a rhaith wir solas
Ynghaersalem berffaith:
Y brenhinoedh barn henwaith
A rhodhion oll rhwydh iawn waith.
Gwyr beilchion geirwon ar gwarel taer-weilch
Fal y teirw mewn kornel:
Gwasgar bawh os kair y bel
A gar rhyfig a rhyfel.
Vchelwyr iownwyr anian golvdawg
A gwledydh Aipht lydan:
Ethiopia a leda n lân
I dwylo in Duw hoewlan.
Teirnassoedh tiroedh torrant wirionder
Ir vnduw ogoniant:
Kenwch tawl kenwch foliant
Kroew wawd a thafawd a thant.
Yn wir arweinir Duw ar weini nwyf
Ir nefoedh yn wisgi:
A llais nerth nis llyswn ni
Y gwiwdhuw pan fo yn gweidhi.
Yr Israel nid gwael yn gwau ir bobloedh
I nerthoedh yn wrthiau:
A nerth yn brydferth Duw brau
A mawl hyd y kymylau.
Wyd nerthawl dy hawl deholwyd dynion
Dy enw a santeidhiwyd:
Ith seintwar waith sant ior wyd
Duw ofnadwy dwfn ydwyd.
Y LXIX. Psalm. Vnodl kyrch.
KAdw fyfi rhi mae 'n rhaid
Wyt ior enwog truaniaid:
Yn nês y dwfr oe naws doeth
Wyf anoeth at fy enaid.
[Page 120]Aros ni allaf orig
Ym-hwll y dom hyll a dig:
Agyn-nyfndwry dwr dwfn
Yn an-nwfn mae 'n wenwynig.
Gwael wy'n wir yn galw y nos
Yn krygu mewn kur agos
Blinodh fy llygad blaen-wann
O Duw eirian yn d'aros.
Amlach nam gwallt hallt yw hynn
Y ny gwelais mae gelyn:
O nerth fynghaethiwo a wnant
Rhedant mewn ftaliedh rhy-dynn.
Ni threisiais telais at bedh
Ag ni ffaeliais gan ffoledh:
Ior rhygall ni chudh rhagod
Y mau bechod am buchedh.
Ni bydh kywilydh keli
A chas wedh om achos i:
Ir gwr ath geisio ar goedh
Duw y lluoedh di ae llywi.
Ni wridant gan waradwydh
Y saint ath geisio yw swydh:
Wyt Dhuw nef ydwyt dha nod
Eurglod om achos arglwydh.
Yn wir er dy fwyn orig
Im keblir delir fi a dig:
Kywilydh prudh sy 'n kudhiaw
Arwydh draw im grudh a orig.
Keraint nid ynt im karu
Yn yr vn fraint erwin fru:
Ydwy athrist dieithrwas
Fradwr kas gann frodyr ku.
Wyf eidhig orig arwydh
Bid dy serch im bwyta o swydh:
Ar gwyr ath gabla ar gân
Dy ogan ym y digwydh.
Ymprydiais wylais alar
Hynod gamp am enaid gwar:
[Page 121]A hynn a droed hoewan dro
Y nuw etto yn watwar.
Gwisgais liain wyf fainwas
Y sach braisg o garth sych bras:
A hynn ni wnaeth honni neb
Dihareb pob dihirwas.
Eistedhant dwedant ar don
Gyrrant ym eiriau geirwon
Yw kyfedh dig hyfedhw dant
Y kanant ae hakenion
Er hynn y gelwais dhuw rhi
Yma gwaedhais im gwedhi:
A Duw ion mewn pryd arab
Gwir vnduw fab gwrando fi.
Dod oth fowredh vnwedh ion
A ched ior iechyd wirion:
A gwared di nid gair twyll
O dhidwyll adheweidion.
Tynn fi or llaid rhaid yrhawg
Ior tyner ar dwfr tonnawg:
A gwared dy was gwirion
Rag gelynion Rhai klonnawg.
Rhag bodhi boeni benyd
A chau oer bwll chwerwa byd:
Rhag ir bedh ar dyfnedh du
Fy llynku yn fwll enkyd
Moes atteb hoew vndeb hedh
Oth wir anian ath rinwedh:
Gwrando arnaf naf am nad
Drwy gariad oth drugaredh.
Na ymgvdhia mwy godhed
Rhag dy was kroew vrdhas kred:
Brysia gwrando fi 'n brysur
Trwm y w'nghur tro yma 'nghed.
Brysia rhed gwared y gwas
Fy enaid wyf dy fwynwas:
Ag achub rhag gwyr gwchion
Gelynion am galanas.
[Page 122]Kefais senn am brickbrennu
Yn wir a dig anair du:
Gwrth nebwyr herwyr hirweilch
Yn d'wydh yn feilch didhawn fu,
Gofid kes adfyd gofio
Y galon drist gwael iawn dro:
Nid oedh neb nid oedh yn ol
Siriol wr im kysurio.
Roi y bussl hir y bostiynt
Im bwyd arglwydh rhwydh yw'r hynt:
Sych a dig im syched egr
Y finegr a dhanfonynt.
I bwyd yn faglau y bydh
Yn ymosod in mevsydh:
Ae ffynniant anhoff anial
Yn rhwydau yw dal rhyd y dydh,
Peri arglwydh rhwydh im rhaid
A llwgr dowyllu i llygaid:
Yw kalon vn Duw keli
Peri ofni mewn prifnaid.
Dyro i rhain daro ar haint
A gofal a digofaint:
Dy lidiaw ae deil wedi
Dig o ynni dwg ennaint.
Bid llys heb dhim bwyd a llynn
Herwr bid y dihiryn:
Oerwr heb neb i aros
Yn y didhos nae dydhyn.
Erlidiant ar ol wedi
O drais dyn a drewaist di:
A chwanegant drwy antur
I dholur yw dhielwi.
Dod enwiredh anwedhol
At i enwiredh ffalsedh ffol:
I fendith dy gyfiownder
Duw an ner nis dôn yn ol.
Duw i henwau a dynner
O lyfr bowyd byd oedh ber:
[Page 123]Wedi a dawn gida dynion
Vnion nag ysgrifenner.
Tyst oer fab tostur wyf fi
Ag anghenawg ynghyni:
Ti ath iechyd affryd ffraeth
D'orchafiaeth im dyrchefi.
Mola enw Duw mael enwawg
A rhwysg a chaniad yrhawg:
Moliannaf a mawl wnniau
Yn i wrthiau ollnerthawg
Gwell yw gennyd wiwbryd ion
Y gwawd hwnnw nog eidion:
Na tharw ag ych vthra gwg
O rann hirwg gyrn hirion.
Gwyl truaniaid blaid o blant
Yn iachus llawenychant:
A geisio Duw deg o stad
Ef a wydhiad byw fydhant.
Gwrendy dan gof Iehofa
Dylodion a dynion da:
I garcharwyr gyrch irad
I magiad ni dhirmyga.
Molwch cf yn y nefoedh
A daear oll Duw ior oedh;
Ag oll a red gwell o rann
Yn y marian ar moroedh.
Duw syw ef a geidw Seion
Ag a adeila yna ion:
I blant didhig y trigant
Hynny a fedhant iawn fodhion.
A fflant i weision hoff liw
Ae medhiannant modh iownwiw:
Yno taria yn anwar
Yr vn a gar i enw gwiw.
Y LXX. Psalm. Y gyhydedh wendrosgl neu gyhydedh hir.
IM gwared rhed rhwydh
Duw eurglod Arglwydh
Kymorth fi arwydh gwiwr-wydh gorau:
Kywilydh rhydh rhaid
Kair gostwng blwng blaid
A gais fy enaid gwas wy finnau.
Koeliwch fi kiliant
O ludh kwilydhiant
Im drwg a chwardhant oer-blant arw-blau
Gwarad wydh swydh synn
Gwir syd gwr a fynn
Gwatwor tynn er hynn gelyn golau,
Llawen gwên pob gwr
Ath gais ais oeswr
Ynot i gyflwr rhadwr rheidiau.
Y gwr a garo
I iechyd vcho
Molwch dhuw yno medhai fo 'n fau.
Wyf druan wann was
Duw gwared gvras
Dyro help rhag kas galanas glau.
Dy gymorth porth per
Duw naf ydwyd ner
Duw tyner noder na wna oedau.
Y LXXI. Psalm. Deuair hirion.
ATtad rhedaf naf yn wir
I gywilydh nim gwelir:
Gwared naf gorau wyd ner
Gwiw fendith dy gyfiownder
Gwrando 'ngwaedh gwrādo 'ngwedhi
O iechyd tyth a chadw fi:
[Page 125]Adhewaist wyd yn dhiwael
Ymy nerth hwnt mae 'n wyrth hael.
Etto y tad do attad di
Graig kadarn gorau y kedwi.
Duw gwared rhag dig araith
Dichellion dynion oer daith.
Arnad kaf gowir-nod kais
O drachwant ir edrychais
Mawr boen pann dhoethym ir byd
A mau obaith im mebyd:
Di or groth diorwag rann
Am megaist nid mwy ogan,
Ag yn ol o eigion ais
Wiw Lownedh ith foliennais.
Ydwyf derfysg y mysg mil
Anghu anfad anghenfil.
Dydi er hynn dad y rhaid
Dhuw orig yw f'ymdhiriaid.
Genau mau ath ogonant
A mawl y llen wir fy mant:
Nam gwrthod breisgnod ior braint
Nag im-hoen nag im henaint.
O diffig nerth drafferth draw
Hybarch na fwrw fi heibiaw.
Fyngelynion gwchien gant
Sur ydoedh a siaradant.
Gwael yw'r iaith im gwilwyr i
O hirwg ymgynghori:
A Duw fyth medhant oe fodh
Gwarth wedi ae gwrthododh.
Deliwch a cheblwch a rhed
O gur nid oes ae gwared.
Na fydh yn hir fodhion hyf
O Dhuw wyrthiawg odhiwrthyf:
O Duw brysia gwcha gwedh
Im kymorth rhag dim kamwedh.
Derfydh kywilydh i kaid
Gelynion sy im gwael enaid.
[Page 126]Mwyfwy os pair ym ofid
I warth aflwydh gwrad wydh gwrid
Yf bob amser ner am naf
Ym oedh raid ymdhiriedaf
A chanaf yn wych hynod
Fal iaith glaer dy fawl ath glod
Am genav mi a ganaf
Dy gyfiownder ner am naf.
Ni wnn i rif a ffrif ffraeth
Wyd ior dy iechydwriaeth.
Rhodia 'n war o rhoi di nerth
Dvw parodfawl da prydferth.
Kofio a wnaf kyfiawn ner
Kofio vndod kyfiownder.
Er yn fachgen fyngeni
Dwys gost fyth y dysgaist fi
Trevthais a welais heb av
Wedi dy ryfedhodav.
Dvw vchod nam gwrthoder
Yn bennwyn iawn bawn yn ber.
Nes ym draethv medhv mawl
Dy dhawn wyrth didhan nerthawl.
Dy gyfiownder kofier kaf
Ae draethv hyd yr eithaf
Gweithiaist fowredh freisgedh frig
Wyd obaith pwy sy debig
Dangosaist mynnaist y mi
A gwael adwyth galedi.
Di am tynni kodi kar
Dawn dhvw odhi dann dhaear.
Ag amlhai nid gwamal hedh
Ymmy orig fy mowredh.
Ag eilwaith fyng-wirgalon
Y kysuri fi fy ion.
Yn ol kanaf dy foliant
Ath wawd a thafawd a thanf,
Dy wiredh hwnt iraidh hael
Dewisrodh vndvw Israel.
[Page 127]O kanaf yf aken faith
Llyna wefus llawn afiaith.
Am enaid a dhowaid dhawn
A brynnaist yn ber vniawn.
Be vnydh traethaf am tafawd
Dy gyfiownder gwiwner gwawd.
Kywilydh gwarth kledh a gânt
Yn rhvthr sawl am anrheithiant.
Y LXXII. Psalm. Deuair hirion.
DYfg dy farn o dasg dy fawl
Dvw ir brenhin dewr breiniawl.
Ag yw fab wr gwiw a fydh
Gyfiownder dy gof vndydh.
E farn yno oe froun ennyd
Dhynion yn gyfion i gyd.
Y kyfoethawg kof ieithoedh
Fal tylodion vnion oedh.
Mynydh a dhwg ymannos
Dangnefedh yniwedh nos.
Ir brynniav oll ar bronnydh
Gyfiownder dyner bob dydh.
E farna dlawd brawd ir brig
Madws sydh orthrymedig.
A rhydh i iechyd yrhawg
Ynghu enaid anghenawg.
Ef a sathr ag a fathra
Gablwyr sennwyr bleidwyr bla
Tra fo haul tra fo heli
O fewn yn tir ofnant di:
Tra fo llewych tirf llevad
Byth byfhoedh kenedloedh kad
Disgynni ail dwys gain wedh
Yr odlaw ar yr adwledh
Fal kafod fal y kofiych
Y dhaear glaear ae gwlych.
[Page 128]Y kyfion hoew vnion hir
O bai orchest a berchir.
Tra fo lienad rif llawen
Tangnefedh fydh rhydh ir hen
Ior hael byth rheoli bydh
Gwelwch or mor bigilydh.
Hyd eithafion daith hefyd
Y dwr balch a daear byd
Dieithron gwlltion nid gan
Ae gwyl yno ar i gliniau.
Ae elynion o soniwch
Sy'n kasglu a llyfu llwch.
Llawer anrheg deg dygir
Brenhin Tharsys ynys îr:
Brenhin Sheba Saba son
Yn rhwydhwych yn i rhodhion.
Ger i fronn pob gwir frenin
Gostyngant rhedant mewn rhin
Vwch boll genedloedh a chwant
Gyson waith ae gwsnaethant.
Teg ydoedh yntau a gadwai
Tylodion dhynion lle dhai.
E gymmorth rhag i gammu
Orthrymedig or dig du.
Difudhia wg anghenawg hedh
Draw a gair yw drugaredh
Ag o arw-sigl berigl byd,
Ackw efo ae kyfyd.
Tynni i bowyd hynod
O dwyll a thrais dull ith rod.
Amryw wrthiau mawr-werthiawg
I gwaed yw wydh rhwydh yrhawg.
Kaiff yma yw oes koffa mawl
Aur o Saba wrsibiawl
Pawb a wydhiad pawb eidho
Ae wedhi ae fawl idhaw fo
Ystodiau fyth yw stad fydh
Ydau ir brynnian bronnydh
[Page 129]Ffrwyth daear lawengar lonn
Ail i bennod Libanon:
Ar yd kynn amled ar wellt
Yw dorri a daear-wellt.
I enw a gair enwog oedh
Hael naf tra fo haul nefoedh.
Pob kenedl a ymchwedlant
I fawl yn nefawl a wnânt
Bendith Dhuw i hoewdhuw hael
A dewisrodh Duw Israel:
Fo wna 'n vnig fwyn anian
Firaglau gwych fowrgoel gân.
Yn dhichwith bendith bob oes
Yw ogoniant dheigeinoes
Llanwer daear mwyngar mau
Amen Amen i minnau.
Terfynant gwedhiau Dafydh fab Isai.
Y trydydh llyfr.
Y LXXIII. Psalm. Cywydh devair hirion.
DVw 'r Israel diwael da ion
Gwelwch i bob glan galon.
Agos fu ffael drafael dro
Ail athrist ymy lithro,
Wrth feilchion trymion i trais
Ganwaith y kenfigennais.
Gweled rhwydhynt symi-hynt son
Anaele anuwiolion.
Nid oes vdhynt rwym na dau
A diengant hyd angau.
Na chlefyd er hyd yr hynt
O nodwch kryfion ydynf.
[Page 130]Poen fowredh pann fo arall
Yn dal ar gur dolur gwall.
Nis daw vdhynt naws diodhef
Na ffrewyll ol ni ffair llef.
Ae balchedh blin agwedh blant
Gwedi yno ymgadwynant:
A thrais yn dhillad a thra
Ackw adhas ae kudhia.
A chwydh i llygaid a chig
A braster llownber ystig.
Mae vdhynt siwr medhiant son
Golud wrth fodh y galon.
Sur oedi beilch siarad bar
Yn floesgion yn faleisgar:
A cham odhuchod a chwant
Sy oer wedi siaradant.
I genau 'n vwch gwenwyn oedh
Nawr o nwyfiant na'r nefoedh:
Ae tafawd parawd yw pena
A yrrant drwy 'r dhaearen.
Edrych y drwg ae rhodres
Gweled i llowned ae lles:
Hynny a bair ymhonni bydh
Troi vnion taer awenydh
Dwedant gwaedhant 'r gwiwdhuw
O dhall don a dhevall Duw?
Oes gwybodaeth nwyfiaeth naf
Orevchwedl ir gorvchaf?
Wele yr anvwiolion
Dedwydh ir byd diwyd don:
Ag aml-hant heb gymal hyd
I kyfoeth ackw hefyd.
Ofer yw 'n wir ym fry 'n ion
Ynghuli lanhau 'nghalon.
Ag ymolchi henwi hedh
Ku f'enaid mewn kyfiownedh.
Kês adfyd benyd bevnydh
Bai prudh oer bob borau dhydh.
[Page 131]Duw wyd hael o dweda hyun
Diau oerbwyll yn d'erbyn:
Medhyliais am wedh eilwaith
I wybod hynn ar bob taith.
Dal erioed dolur ydoedh
Hynn a drwg im golwg oedh:
Nes ym fyned o gêd gwar
Ith fwynaidh santaidh seintwar.
Deuellais gwelais i gyd
Poenau 'r gwyr drwg ae penyd:
Gosodi wynt a gwys dig.
Liu athrist mewn lle llithrig.
Bwri yn wir borau a nos
I dorr mwnwgl draw ymannos:
Difethwyd bwriwyd i ball
Dyna angaudyn angall.
Ag o fowrgur gyfyrgoll
Darfuont todhasontoll.
Fal deffro dihuno don
Ofer dhadl o freudhwydion.
A mwg o boen dirmig hyd
I hamkanion mae kennyd.
Yn fynghalon fynghvli
Lle daw serch y llidiais i:
Am medhyliau modh alar
A dhwg o boen dhig a bar.
Ffol adhyse nid ffel oedhwn
Ag heb dheuall gwall y gwnn:
Oedh im kof yn d'wydh im kaid
Vn wyf fal anifeiliaid,
Ag er hynn goran honni
Gwawd oth waith wyf gida thi.
Diwael dro di am deli draw
Waith hylwydh ath dheheulaw.
Adysgi ym iory dasg man
Ynghariad ath gynghorau.
Am derbyn a chwyn o chwant
I ganol dy ogoniant.
[Page 132]Pwy ond dydi ymi oedh
Vniawn naf yn y nefoedh.
Ag ni cheisiaf koethaf kar
Adhewid ar y dhaear,
Diffygiodh kulodh kalon
Am knawd braisg gida 'm knwd bronn.
Wyd nerth im oes dann wyrth mawl
Y gwiwdhvw yn dragwydhawl.
Sawl a el at y gelyn
A dherfydh diffyoh y dyn.
Kaiff hefyd a ffenyd ffad
Naws etto neshau attad:
Duw fymdhiriaid gannaid goedh
Traetha i rad trwy i weithredoedh.
Y LXXIIII. Psalm. Devair hirion.
PAham arglwydh rhwydh fy rhi
Am gwyrth wyd im gwrthodi?
Ag y llidi gwall ydoedh
Wrth dy dhefaid kannaid koedh:
Y dyrfa koffa i kael
A brynnaist heb air anael.
Mynydh Seion ffrwythion ffraeth
Ytty fydh etifedhiaeth.
Bwrw dy elyn brad alar
Benn dorr mwnwgl gwrwgl gwar:
Kans vdfawr kwynais adfyd
Yn dy seintwar bar y byd.
D'elynion arw-don oerder
Aml i nad ith deml ner.
Gosodant gweithiant i gau
Yn aruthr i banerau:
Yw gweled y rhed yrhawg
Ail seiri diflas orfawg.
Ag yn arwain gwnn oeri
Bwyill nadh o ball y ni:
[Page 133]Twybil a gyrdh ond tebig
Torrant a darniant a dig,
Y kerfiad hardh ar kyrf teg
A lluniau dibwyll waneg.
Yn dy semt war bar lle bont
O rysedh tan a roesont:
Ath annedh berffaith vnawr
A fwriwyd Duw lwyd i lawr.
Llosgwn medhant drwy antur
I lluestai na fai fur:
Nid oes yn broff wyd na dyn
Nag ar wydh-waith na gwreidhyn,
Ag nid oes dyn gwann dyst aeth
Or byd a wyr wybodaeth.
Pa hyd arglwydh rhwydh er hynn
Ith gabla gwaela gelyn?
Brysia moes da oes o daw
Dheholiad dy oheheulaw.
Tynni in llenwi a lles
Fannwyl dy law oth fonwes.
A difa nhwy di-fwyn hâd,
Duw frenin diau freiniad:
Pób iechyd driaeth gwnaethoff,
O fewn bŷd funyd di-fost.
Dy rymm di-warth a barthodh,
Y nodhyn fôr-gerwyn fodh:
Drylliaist bennau dreigiau drâw,
Yn y dyfroedh Ion di-fraw.
Duw drylliaist benn lown-ben lwyth,
Lefiathan di-lân dylwyth:
Ith lu tal yn anialwch,
Rhoist ef yn fwyd drom-glwyd drwch.
O fol y graig wenn-graig (Iôn,)
Hoff ennyd dugost ffynnon:
Rhoist afon oi cheu fronn chwyrn,
Sychaist aberoedh si chwyrn.
Ti biau oydhiau lle dôn,
Di-wad a nôsau duon:
[Page 134]Ti a luniaist olevni,
A haul têg a hwyliyt ti.
Di osodaist dwys ydoedh
Dayar-derfyn (nodhyn oedh:)
Hâf a gayaf hŷf-gofijr,
Gwnayt adeg Iôn têg i'n tîr.
Cofia hyn, gabl-gelyn gwarch,
Yn d'erbyn Iôn diweir-barch:
Pobl ynfyd (lown-fryd lw,
Du-nôd) difenwant d'enw.
Enaid pûr dy durtur dôn
(Gêli) na dhôd ir gâlon.
Na anghofia dyrfa (dâd)
Dy werin oer-in irad.
Dy gyfammod wiw-glôd wŷch,
Dhi-drais (ô wir dhuw) edrych.
O drowster lle arferir,
Llawnwyd tywyllwyd y fîr.
Tlawd digarad yn wradwydh,
Na dhychweled (sur-ged swydh:)
Anghenus, truan an-wych,
Moled d'enw gwiw-dw gwych.
Dadle d'achos ar osteg,
Cyfod ô Dhuw dawn-dhuw d [...]g:
Coffa dy gabledh hedhyw,
Gann ynsydion sythion syw.
Na anghofia lowna lais,
D'elynion mulion malais:
Dadwrdh pa rai heb drai dring,
Dorfoedh ith erbyn dirfing.
Y LXXV. Psalm. Deuair hirion etto.
MOlwn di nêr tyner têg,
Treythwn dy foliant tra-theg:
Dy enw mewn daioni,
Aros mae 'n agos i ni:
[Page 135]Dy ryfedhau gorau gwedh,
Mynegant hynn mwyn agwedh.
Y dorf-lû yn gû pann gâf,
bur-nod inion y barnaf.
Y dhayar o-fydhar fodh,
Deu-tu adwen dattododh:
Ai thrigolion hoywon hi,
Siglasant nes ei gloesi:
Attegais nerthais iawn oedh,
Wych lafnau ei cholofnoedh.
Dwedais hynn diwydia son,
(Araith ffel) wrth rai ffolion:
Na ynfydwch (cêdwch gôf,
O bai wyllt-gamp ne wall-gôf:
A'r an-nuw dwl gat-ffwl gorn,
Hel-gwrs, na dhercha hwyl-gorn,
Eych corn ryfel-gorn lle 'r êl,
Owchus nedwch yn vchel:
Geiriau gwar-syth (nwyf-nyth nôd)
Na dhoedwch (yn dhiadnod.)
Ni dhâw o'r gain dhwyrain-dir,
Vn gorchafiaeth hy-faeth hîr:
Nag o'r deau dôniau datth,
Nallin gorllewin llyw-iaith.
O herwydh Duw gwiw-dhuw gû,
Bûr-nerth y sydh yn barnu:
Ef a ostwng nwy-fwng naill,
Orig e gyfyd eraill.
Yn llâw fy Nêr dyner dâd,
Mae phiol reiol rywiad:
A'r gwîn yn gôch (ile'r ochir)
Yn llawn cymmyse hyfysc hîr:
Ag ef tywalltodh i gyd,
Oll yr hwnn-win lle rhennyd:
Holl annuwion blinion blant,
Yn wisci hwnn a wascant:
Ag a yfant dra-chwant draw,
Ei waelodion oi lidiaw.
[Page 136]Byth-fôlaf, cânaf (im côb,)
Dhwys wiw-gair i Dhuw Siagob.
Torraf holl gyrn mep-cyrn maith,
An-nuwiolion annial-waith:
A chyrn tirion eurion ir,
Or-chyfiawn a dherchefir.
Y LXXVI. Psalm. Deuair hirion etto.
GWir-hynod o dhefod dhâ,
Yw (os adwen) Duw 'n Suwda:
A mawr ei enw a mael,
Yn-newis-rann yr Israel.
Ei babell dra-eur-well drem,
Y sy eilwaith yn Salem:
Ai drigfa dhuw wiw-dhuw Iôn,
A sai annedh yn Seion.
Yna drylliodh fowr-fodh fu,
Y saethau thag ei seythu:
Y bwa crŷf rygryf rann,
Clau o'r tîr a'r clawr-tarian:
Y cledhyf hoyw-gryf hy-grwydr
Friw-daith, a'r rudh-waed frwydr.
Discleiriach a chadarnach chwyrn,
Wyt na'r câdau wŷr cedyrn.
Cedyrn-galon ladron lû,
Yspeiliwyd nes ei pylu:
Hûnasant ei hûn isod,
(Hûnent ni ryglydhent glod)
Milwyr, câd-wyr, rai cyd-nerth,
Dim ni chowsant nwyfiant nerth.
O Dhuw Iacob aur-gôb-waith,
Gann dy gerydh derydh daith:
Y rhoed y cerbyd y rhawg,
Y March i gyscu a'r marchawg.
Tydi, tydi, fy Rhî rhwydh,
D'ofni a dhyli dhuw-lwydh:
[Page 137]Pwy a saif (araif îr-aen)
Pann fydhid ith lîd, oth flaen?
O'r nefoedh y cyhoedhyd,
Dy farn oreu-farn ar fyd:
Yr oll dhayar gronn-war grê
Os digiyt a ostege.
Pann gododh Duw (freu-dhuw frû)
O fowr-nerth drâw i farnu:
Ag i achub (gu-wych-ir)
Rhai llednais di-drais ar dîr.
Cyndharedh dyn bol-dyn balch,
A'th folianna (fael iown-walch)
A'i cyndharedh o wedhyll,
Gostegi draw dhifraw dhull.
Adhunwch i Dhuw iniawn,
Telwch dhi-eidhilwch dhawn:
Dygwch wiw-dêg anrhegoedh,
Rhai iw amgylch-ogylch oedh:
I'r ofnad wy lân waneg,
Rhowch anrhegiad taliad têg.
E dynn Duw yspryd byw-iaith,
Twysogion gwyr mowrion maith:
I frenhinoedh bydoedh bydh,
Ofnadwy wir-ofnedydh.
Y LXXVII. Psalm. Deuair hirion etto.
A'M llêf y gwaedhaf am llais,
Ar Dhuw oglyd dhi-waglais:
Am llêf y gwaedhaf hefyd,
Ar dhuw tra fwy byw ir byd:
Ag ef yn rhwydh (gwiw-lwydh gu)
Gowrein-deg oll am gwrendu.
Yn fynhrallod gyfnod gais,
Cyson yr Arglwydh ceisiais:
Rhedodh liw nôs yn rhydost,
Fy archollion taerion tôst:
[Page 138]Fenaid isod gwrthododh,
Ei dhidhanv fwyn-gv fodh.
Medhyliwn am Dhuw olvd,
Im trallod merwindodmvd.
Pann derfysgyd fysprydfwy,
A gwedh awen gwedhiwy.
Deliaist fy llygaid dolvr,
Yn neffro lawn-gyffro gvr:
Dychrynnais synnais ennyd,
Heb lefarv (fwyfwy fvd.)
Yna ystyriais anian,
Y dydhiav gynt rwydh-ynt rann.
A blynydhedh ryfedh rêd,
Yr hên oesoedh hynawsed,
Medhyliaf mav eidhil-wedh,
Am fyng-hân wirion-gân wedh:
Myfyrio 'rwyf dhi-nwyf-un,
Di-warth hwnt wrthif fy hun:
F'yspryd eidhil sy'n chwilio,
Fel hynn ar ryw Dremyn drô:
Ai 'n dragywydh (by-gudh hîr)
Y cilia 'r arglwydh coel-wir?
Ag oni chair (gair gofwy,
Gwae mud maith) ei gymodmwy?
Ei drugaredh ai hedhoedh,
Ai byth-derfyn vdhyn oedh?
A balla gair sad-air sôn,
Dhi-oed-oes ei adhewidion?
A anghofiodh Duw fodhau,
(Draw gywir hedh) drugarhan?
Ai mewn sorriant dyfiant dîg,
Caeodh drugar-fodh orig?
A dwedais diau wedi,
Dyma 'ngwendid ofid i:
Cofiaf goedh flynydhoedh law,
Dhuw hael-wych ei dheheulaw.
Cofiaf weithredoedh cyfiawn,
Yr arglwydh dhiweir-lwydhdhawn:
[Page 139]Cofiaf d'wrthiau (finnau fâb)
o'r cyn-fyd wryd arab.
A Myfyriaf mwy fwriad,
D'oll weithredoedh rhifoedh rhâd:
A chwedleuaf iownaf Iôn
Mâgiad am dy dhychmygion
Dy ffordh ô dhuw ri-dhuw rwydh
Sy'n tuedh-rym santeidhr wydh
Pa Dhuw sydh (gwiw-lwydh geli)
Mor fawr an duw nowdh-fyw ni
Tydi ô Dhuw gloyw-dhuw glôd
Orau fodh wnai ryfedhod
Mysc y bobloedh luoedh-fawr
'Spysaist dy nerth mur-nerth mawr
Gwarêdaist tra-gwir ydyw,
Yn nerthol fodh-reiel ryw:
Dy bobloedh luoedh ar lêd,
Meibion hîl dhi-eidhiled:
Siacob dhwys-gob dhewis-gair,
A Sioseph hoff or-off air.
Dyfroedh tawel ath welsant,
Ti ô Dhvw synhwyr-dhuw sant:
Dyfroedh ath welsant di-frys,
Ag ofnasant ryssiant rus:
Pôb dyfndêr (duw nêr in wyd)
Gwyn hir-fawr a gynhyrfwyd.
Cymylau dalfau di-lwfr,
Pistyllient dhylifent dhwfr:
Yr wybrennau nennau wnênf,
Dwrw garw lle gwyrent
Dy saethau rwyfau lle 'r ânt,
gwrdh isod a gerdhasant.
Twrf dy daran tarf diroedh,
Amgylch-glywyd flin-gryd floedh:
Melltennau amwyllt annian,
Goleuent fyd synn-fyd sann:
Cyffrôdh a chrynodh oi charn
Ydhayar graf-gar gryf-garn
[Page 140]Dy ffordh sydh dofydh difai,
Yn y môr sugn-fôr lle sai:
Ath lwybrau òlau eilwaith,
Yn y dyfroedh mowroedh maith:
Nôd anian ni adweinir,
Dy ôl-gamrau (geiriau gwîr.)
Twysaist dy bobl at oesi,
Dy gorlannaid defaid di.
Drwy lâw Moses liw-dês lan,
Ag Aaron fwyn-gu eirian.
Y LXXVIII. Psalm. Deuair hirion etto.
FY-mhobl rîf am nifer,
Gwrando 'nghyfrath berffaith bêr:
At eiriau 'ng-enau yngan,
Gostyngwch glust lown-dyst lân.
Agorai (dhi-wâg araith)
Fyng-enau mwyn fynag maith:
Mewn dihareb gudeb gair,
Hên-son damegion mâg-air.
Rhai a glowsom dhi-som dhŷsc,
Ag a wydhom aeg adhysc:
A fynêgodh (ai rhódhi)
Eyn tadau enau i ni.
Rhag ei meibion gwirion-fodh,
Ni chelwn fŷth wych-lan fôdh:
Eithr coedhwn (arnthroedh)
I'r oes nesaf (iownaf oedh)
Foliant yr Arglwydh llwydh-wych,
Ai rymmus nerth wiw-nerth wych:
Ai ryfedhau diau dâ,
A wnaeth ef (fwyniaith hy-dhâ.)
Côdodh destiolaeth faeth-ryw,
Yn Iacob oreu-gób ryw:
A gosododh (hoyw-fodh hardh)
Gyfraith yn Israel gu-fardh:
[Page 141]Rhai a orchmynnodh (nodhed)
Ef i'n tâdau (gofiau g [...]d)
Ei dyscu (deu-lu di-wael)
Iw plant ai hâd magiad mael.
Fel gwybydhe 'r oese ar òl,
Plant ag cppil hil hadol.
Roi goglyd ar dhuw gu-glwys
Drwy gofio ei Air myfr-air mwys
Ag na bydhyn gyndyn gau,
Folt hudedh fel ei tadau:
Oedh an-ffydhlon galon gynt,
I'r cywir-dhuw lle cerdhynt.
Meibion Ephraim hyf-glaim hir,
Ackw'n arfog cynhyrfir
A bwa ffraeth yn saethu,
Troesant o'r gâd frwydrad fry.
Cyfammod Duw cof ymwan,
Ai gyfraith loyw-afiaith lân:
Ni chadwent (gwyrent ar gil)
Anckus gwrth-droent ar enckil.
Ei waith ryfedh waith rif óv,
Angall-anghofient yngod.
Gwnaeth iw tadau wyrthiau wîr,
A reiphtiodh yn yr Atpht-dir:
Ym-maes Zoan hoyw-lân hardh,
Dinam wrthiau di-anardh.
Gwnaeth ir mor ym-agoryd,
Dûg hwynt drwodh hwyliodh hyd:
Ym-wahanai safai 'n siwr,
Bu o vn-tu yn ben-twr.
Hwynt mewn cwmwl a niwlen,
Twysai y dŷdh, rydh ller ên:
Wrth olau tân ymmannos,
Cyfrwydhai nodai liw nos.
Creigiau scwariau yn scyrion,
Diodai wynt diwyd Iôn.
Dûg lifeiriant hoff-antur,
O'r graig gallestr sowr-lestr fûr:
[Page 142]Prif-dhyfroed ha ffrydoedh ffres,
Mynnodh idhynt oi monwes.
Bai vcho, mwy a bechent,
Duw'n dhîg o nwyf-ryfig wnênt.
Temptiâsant dhuw wiw-dhuw Iôn,
(Cêlent) yng-wraidh ei calon:
Gann ofyn bwyd (blin-fwyd blys)
Hollawl yn-ol ei hwllys.
Yn erbyn Duw syth-fyw sant,
A gwg-loes y gwâg-leisiant:
Doedent o egni dadwrdh,
A dhichon Duw byw roi bwrdh?
Yn y dyfal anial-dir,
Lle diffaith di-ymdhaith dîr?
Trawodh y graig (dur-graig
Turris.
dwr)Pistylliodh ffrydiodh ffrwd-dhwr:
A dhichon ef roi hefyd
Fara? (a dharpara ŷd?)
A rydh ef gîg (di-dhig daith)
Iw bobl? o bai abl-iaith.
Hynn clywodh a digiodh duw,
Oll a thân-fodh eithin-fyw,
Enynnodh fflamiodh yn fflwch,
Yn Iacob ôb-ôb ebwch:
A digofaint Duw gôf-îr,
A gynneuodh hêdodh hîr:
Yn Israel (rhy-wael yrhawg
Ogan adlais genedlawg.)
Chwerw odiaeth am na chredynt,
Yn y gwir-dhuw hoyw-fyw hynt:
Ag na baent chwaith obaithiawl,
Yn ei iechyd hyfryd hawl.
Er hynn gorchmynnodh i'r rhôd,
Wybren owch-wen odhvchod:
Agorai yn hy-gowraint,
Dhrysau nefoedh freinioedh fraint
Mynnodh idhynt gael Manna,
Melys-fwyd dewis-fwyd dâ:
[Page 143]Lluniaeth cowsant ei lloned,
O'r nefoedh lifoedh ar lêd.
Dyn cae fwyta bara bwyd,
Yngo eilfodh angyl-fwyd.
Dwyrein-wynt, deheu-wynt hêdh,
Gaerau nefoedh a gyredh.
Adar hy-bell ascellawg,
Cîg-gafod rhîf ôd yrhawg.
Yn ei gwersyll bebylloedh,
Cwympai tewrif 'neirif oedh.
Bwytasant (blîn-chwant o blâ,)
Gwélent gael bwyd ci gwâla.
Duw parodh yn rhwydh-fodh rhâd
Di-omedh ei dymvniad
Er hynn (llwyr gwae nhwy oi rhaib,
Lle bu leis-rwydh llu blys-raib)
Tra oedh y bwyd blys-fwyd blau,
Naws ofnad yn ei safnau:
Duw digiodh llidiodh ar llêd,
Iw herbyn heb ei harbed:
Lladhodh drâs y rhai brâsaf,
O honynt nefol-hynt nâf:
Gostyngodh Duw hoyw-fodh hael,
Y dewis-rann Duy Israel:
Er hynn pechasant bôb rhîth,
Garrwedh bobl ogyrrith:
Ag ni chredasant antur,
Iw ryfedhau pwyntiau pur.
O hynn y treuliodh ei hoes,
Oll ai dydhiau diwedh-oes:
Mewn oferedh rhyssedh rhynn,
Mewn du-achreth a dychrynn.
Pann ladhai hwynt (poen ludh hîr)
Duw ceisient ackw oes-hîr:
Yno y troen di-boen daith,
Yn forau at dhuw fowr-waith:
Cofient mai Duw fowr-dhuw farn,
Oedh ei cêd ai craig cadarn:
[Page 144]A'r Goruchaf bennaf bûdh,
Gwiw-râd oedh ei gwaredudh.
Er idhynt frîth rag-rithio,
Adhefawd faith idho fo,
A ffwnn o gelwydh a ffûg
Mwyn-ffals a thafod mîn-ffûg,
Ai calon dhi-inion i dhuw,
Heb ffydh iw grefydh groew-fyw:
Er hynny ef o nêf nêr,
Yn drugarog rywiog-ber,
A fadheuodh hoyw-fodh hêdh,
(Hoen aravl) ei henwiredh,
Ni dhifethodh mew [...] codhiant,
Rhain oedh nwyfus fwythus fant:
Trodh ymaith (Duw gwiw-faith gwych)
Fwynaidh ei dhîg yn fynych,
Ag ni chyffrôdh anfodh-lîd,
Yn hyllaf lwyr ei hôll lîd.
Cofiodh mai cnawd gwael-gnawd gau,
Oedhen wedi heb dha-'nwydau,
A gwynt yn myned ar gîl,
Vncwrs, heb droi o'r encil.
Pa sawl gwaith oi dryg-waith drwch,
Hwnt yn ardal anialwch,
Y digient gofidient gyd,
Dwys-braff wiw-dhuw da ysbryd?
Cans troesant ffieidh-blant ffôl,
Gwarthus ollawl iw gwrth-ôl,
Profasant Dhuw prîf-oesawg,
Temptiasant Israel-Sant rhawg.
Ni chofient serch ei perchen,
Ai nerth rymvsnerth o nenn,
Na'r môdh gwaredodh o gêd,
Hwynt rhag gwyn gelyn galed.
Rhoes yn thwydh ei arwydhion,
Yn yr Aipht hy-lown-raipht lonn:
Ai ryfedhau gwrthiau gwir,
Ym-maes Zoan gyf-ran-dir.
[Page 145]Troes ei dyfroedh ffrydoedh ffres,
Yn waed rhudh-waed lle rhodhes:
Fal na allent iw tenti,
Gael diod dhwr groyw-dhwr grî.
Rhoes gymyse-bla sangfa sôn,
Yn ei plith geu-rith geirwon,
A difethodh dwf weithian,
Hwynt a llyffaint ruthraint rann.
Rhoes ei enwd dayar-gnwd dêw,
I'r Locustiaid lû cwest-dew:
Ai llafur fowr-gur a fynn,
I'r celiog rhodiog rhedyn.
Sycomor-wydh gwin-wydh gai,
Cenllyse
Cesair ackw a ysai.I'r crâ [...]-genllysc neid-fysc naid,
Rhoe filoedh oi 'nifeiliaid:
Ag i'r mellt lle tywelltir,
Rhoes ei cyfoeth hy-goeth hîr.
Anfonawdh oer-gawdh ergid,
Arnynt w [...]dh lownedh ei lîd,
Digter, îng, gûl-ing gilwg,
Draw ag angylion drwg.
Gwnaeth ffordh iw dhigofaint ffêst,
A lwydhodh yn dhi-ludh-est,
Ni attaliodh ei teu-lu,
Ing dase odhiwrth angau du:
Rhoes ei bywyd llawn
Pechod.
gwŷd gau,An-nedwydh i'r haint nodau.
Pob cynt-anedig trigfa
Fflêd-Aipht, hwynt trawodh affla:
Ei holl flaen-ffrwyth lown-ffrwyth lu,
Yn Ham hyll yn pebyllu.
Ei bobl ei hun (Gùn) a gaid,
Arweiniai (dhifai dhefaid:)
Fel praidh hy-wedhaidh boyw-dhysc,
Trwy'r anialwch garrwch gwrysc.
Twysodh diogelodh daith,
Fel nad ofnent vn dyfn-waith:
[Page 146]Y garw-for dygyfor dawdh
Ry-chwydh-wyllt a or-chudhiawdh.
Ei gelynion af-lonydh,
Rhy-flinion ffolion ei ffydh.
Hwynt i oror dwys-gor dûg,
Ei seintwar eur-war orug:
I'r mynydh hwn gwydhwn gêd,
A'nillodh hoyw-fodh hyfed:
Oll o rym ei lown-rym law,
Dhuw haeledh ei dheheu-law.
Gyrrodh allan gwydhan goedh,
Ganheid-liw lu Genhedloedh,
Oi blaen hwynt y blinion hâd,
(Llwyr ystig yn llawr wastad)
Ei rhan-diroedh fudhioedh faeth,
Tyfai idhynt 'tifedhiaeth:
Llwythau Israel dra-hael drô,
Darogan gwnaeth i drigo,
Ym-hebyll gwersyll y gwyr,
Oedh alon-iaith elyn-wyr
Er hynn o wyrthiau a rhâd,
Drwy demptiau brifiau brofiad,
Digiasant dhuw nowdh-fyw nâf,
Geir-chwyrn vn-ben gor-vchaf:
Ni chadwasant (warant wîr)
Ei dystiau gorau geir-wir.
Cilient a dychmygent dwrn
Ceu-gas gann droi iw cwgwrn,
Buant an-ffydhlon lonaid,
Fel ei tadau gau a gaid:
Troesant fel yn gyffelyb,
Bwa twyllus darnus dyb.
Ai huchel-fau (mannau mall,)
Y digient ef (modh di-gall:)
Llidtent a dalient mewn dig,
Cyrf ai delwau cerfiedig.
Hynn clywodh a digiodh Duw,
Llysodh Israel rhy-laes-ryw.
[Page 147]Pabell Silo s'eidho sail,
Gwrthododh y gwyrth adail,
Yr honn babell hy-well hardh
A osodai Dhuw sad-hardh
Ymysc ei bobl er maeth,
Gu-air fyd a gorfodaeth.
Rhodhes ei nerth gyf-nerth gêd,
Gaeth awydh i gaethiwed:
Ai brydferthwch (erthwch ail)
I'r gelyn nwyfyn 'nifail.
Rhoes i'r clêdh ei bobl fêdh faeth,
Tyfai dhig iw 'tifedhogaeth.
Tân a yssodh fal godhaith,
Ei wyr ifainck rwyf-lainck raith:
Ai forwynion hoy won hardh,
Ni phriod wyd nwy ffryd-hardh.
Ei 'ffeiriaid grâdh a ladhid
A'r clêdh waed-lifedh o lîd:
Gwragedh gwedhwon (gofion gynf,)
O lysoedh ni wylasynt.
Deffrôdh yr arglwydh dâ ffres,
Fel vn o gyntun gwîn-tes:
Fel Cawr cadarn fleidh-farn floedh,
Yn gwniaw wedi gwinoedh.
Ei elynnion dynnion dîg,
An-nuwiolion an-nelwig,
Rhoes idhynt warth an-'sparthol,
Trawodh hwynt trwodh iw hôl.
Gwrthododh babell gell-wŷch,
Ioseph reiol wêdhol wŷch:
Ni etholodh gloyw-fôdh glaim,
Lâth o wiw-ffrwd lwyth Ephraim.
Ond dewisodh hoyw-fodh hael,
Lwyth Iuda gyfa gafael:
Mynydh Sion hoyw-fron hêdh,
Rhwn a hôffai a rhinwedh.
Fel llys vehel ei wel-lydh
[Page 148]Ei Gyssegr-fa seil-fa sydh:
Fel y dhayar gronn-war grê
Saif odli iw sefyd-le.
Etholodh o iaith wiw-lân,
Dafydh ei wâs o râs rann
Ef cymerth loyw-nerth o laid,
Difai gorlannau defaid.
Odhar-ôl lle bu 'n dôlef,
Defaid cyfebron lonn lêf:
I borthi Iacob bobl-fawr,
Israel faeth 'tifedhiaeth fawr.
Ynte porthodh hoyw-fodh hwyl,
Hwynt lûog enwog anwyl,
Yn-ôl perffeithrwydh lwydhiant,
Ei galon syw-mion sant:
Ag ai trinodh drwy nodhed,
Y bobloedh luoedh ar l [...]d:
Wrth gyfrwydhyd lown-fryd lonn,
Ei dhwylo di-eidhilion.
Y LXXIX. Psalm. Deuair hirion etto.
Y Cenhedloedh (cwyn hidl-wyl,)
Doethant ô Dhuw hy-lyw hwyl,
Ith 'tifedhiaeth hy-faeth-gu,
Halogant dy demi-sant dûy:
Gorau seiliad Gaer-Salem,
Gwnaent garnedhau drumiau drem.
Cêlain dy weision coeliwyd,
Rhoent i'r adar fār yn fwyd:
A chîg dy saint fowr-fraint frû,
Issod rhoent er ei yssû:
I fwyst-filod reibnod rann,
Ynni y dhaiar annian.
Fel Dwr tywalltent ful daith,
Ei gwaed gwirion gyd-gâr-iaith:
[Page 149]O amgylch Salem em-Gaer.
Heb ai cladhai (tew fai taer.)
Aethom yn warthrudh eitha,
I'n cymdogion blinion blâ:
Darmerth gwatwar-gerdh dirmig,
I'r gau i'n drysau a dr [...]g
Pa hyd Arglwydh pur-lwydh pêr?
A drig dhîg dragwydhogder?
A lysc d'eidhigeth losciad,
Fel tân gy-fowr-dân a gâd?
Tywalltdy lid oer-lid oedh,
Gān-hûd-lais ar Genhedloedh,
Nith 'dnabuant nwyfiant naws,
(Dreigiau ynni a dryg-naws:)
Ag ar dhi-râs deyrnasocdh,
(Rhai i'th erbyn eidhyn oedh:)
Ar dy Enw mowr-dw maith,
Annian ni alwent vnwaith.
Yssênt Iacob o bob-cwrr,
Ewnaent ei drigfa 'n dyrfa dwrr.
Eyn camwedhau heiniau hâd,
Na chofia (rwydha rodhiad)
Bryssia m cym morth borthi,
(Duw dhiweir-nod rwydh-glôd rî)
Rhag flaened dy nodh-gôd ni,
Drugaredh i'n drâw gyrri:
Cans lleic iawn ydym a'n llais.
(Dhuw rwydh dhiwydrwydh dhi-drais)
Duw 'n iechydwriaeth maeth-rî,
Cynnorthwya nodha ni,
Er gogoniant mwyniant mêdh
Dy Enw, a daionedh:
Gwared ni i'n gwedhi gwyn,
O dâliad ŷm yn 'dolwyn:
A thrugarha gwcha gwaith,
Er mwyn d'enw mewn down-waith:
Wrth cyn camwedh wyredh wau,
[Page 150]Baich adwyth o bechodau.
Pam y dywaid (difiaid oedh)
Cân hu-odlawg Cenhedloedh,
(Geiriau camm a bair am-hwynt)
Ple mae ei Duw hy-dhuw hwynt?
Bîd yspys (gwedhys yw'r gwaith,)
Mysc Cenhedloedh gawr-floedh-iaith:
Yn eyn golwg di-wg dasc,
Pa dhílen, pa dhial-wasc:
Adhâw am waed Seint-waed sarn,
Dy weision wnaed yn wasarn.
Vchenaid carchariaid chwyrn,
Doed attad (dyfiad di-fyrn)
Yn-ôl mowredh mwyn-wedh maith,
Dy nerth fowr-nerth ath farn-waith:
Cadw dy blant (mewn cyd-oes)
Marwolaeth, hy-gaeth ei hoes.
Tâl i'n cymdogion tew-lv,
Ar y seithfed ('frifed frù)
Iw monwes ang-hynnesrwydh,
Y gabledh o-svredh swydh:
A'r honn ith gablasant rhawg,
Di ô frenin Duw freiniawg.
A ninnav o'n holl annian,
Dy bobloedh gvoedh ar gân,
A defaid o dwf vn-iaith,
Dy wiw-borfa forfa faith:
A'th foliannwn fawl vn-yd,
Di'n dragywydh hoyw-dhydh hyd)
A dad-canwn (doed cein-oes)
Dy folawd nadh-wawd i'n oes:
O genhedlaeth hy-faeth hawl,
I genhedlaeth gân hoedlawl.
Y LXXX. Psalm. Proest cyfnewidiog
GWrando 'n dhidhig y bigail
Dasg oes-rydh dwysawg Israel
Ymysg Cherubin a mawl
Dangos dy fod kyfnod koel.
Ger bron Ephrym, kyflym koeth
Manasses Beniamyn asaeth,
Dangos dy gryfdwr down-goeth
Dyred ath iechydwriaeth.
Towys Arglwydh rhwydh yn rhann
Attat eilwaith dûll hoew-lon
A llewych dwyneb llawen
Gwych o fodh ag iach fydhwn.
Duw rhyfeloedh llûoedh llên
Ith swydh pa ffromi ath son:
Wrth wedhiau geiriau gwên
A dewisair dy weision
I bwyd ae bara oedh
Arglwydh.
Bôr,O dhagrau 'nol dhuw gwiw nêr
Wylo 'n dhiod o alar
Amryw foes mawr o fesur.
Gosodaist rhodhaist ni a rhêg
Ymryson cymdogion dig
Ragor chwerthin gwatwor-geg
In gelynion ŷn glennig.
Duw lluoedh ryfeloedh rann
Tro ni eilwaith twrn hoewlon
A llewych d'wyneb llawen,
Gwych fodhus ag iach fydhwn.
Dy winwydh vn-duw vnion
Tynnaist or Aipht naws dy rann
Gyrraist genedloedh geirwon
Plennaist di a fynnaist dy fann
Koledhaist puraist fal
Arglwydh.
PôrGroew-dhawn pwyll i gwreidhin pêr
[Page 152]Honna lanwodh iownrhodh îr
Llu deau a holl daear.
Y mynydhoedh koedh kudhiyd
Gwych asgell deg ae chysgod,
Oll wedi i changau lledyd
Heini vwch Cedar hynod.
I blagur yn dhyblygion
Aeth hyd y mor gloew-ior glân.
Kangau ai breichiau or brynn
Ir afonydh rif vnwn.
Pamy gwnaethost yn dost ynn
Iw chaeau ad wyau'n dwnn.
Pob rhodiwr ofer-wr fann,
Arwr llais ai drylliason.
O drallod yn i dryllio
Baedhod koedydh fydh gwae fi,
Ar nifeiliaid drygnaid dro
A pherigl yn i phori.
Duw rhyfeloedh lluoedh llin
Trô naf deifyfaf dwys ion:
Edrych o nef gwiw-nef gwên,
O Duw iown-llwybr dy winllan
Nodhed dod ith winwydhen,
A blennaist draw ath law lân
Breichiau ae changau wych ion,
Wyt hael sydh eidhod dy hûn.
Gosodaist hi bwriaist a bar,
Torraist a baedhaist Duw bôr:
Pann gerydhi geli gwâr,
Methant ni fydhant nef ior.
Bid dy law yn aelaw nêr,
I dhyn oth dheheulaw dhir:
Ag ar y dyn gariad ior
Yn wyrth y buost nerthwr.
A Duw nid ymadawn,
Gwna ni yn fyw y llyw llawen:
Ag o olud y galwn,
Duwiol dy enw da awen.
[Page 153]Duw lluoedh ryfeloedh rann,
Tro ni eilwaith twrn hoewlonn
A llewych d'wyneb llawen
Gwych o fodh ag iach fydhwn
Y LXXXI. Psalm. Proest kyrch.
KAnwn a dwedwn da dyb
Duw 'n nerth nid ail wyd i neb:
A glodhest pob conkwest kerdh
Dhwys hoew-gerdh i Duw siagob
Kymerwch bêr Psalterion
Wedi vnparch ar dinpan:
A luwt deg loew etto daw
Ich dwylaw kymrwch delyn.
Kênwch y dydh keinwych dal
Lleuad newydh na fydh ful:
Yn fanwl kân yn fwynwych
Ydoedh wych dydhiau vchel.
Hynn yw status gwedhus goel
A dewisran Duw Israel:
Gorchmynnawdh mynnawdh ior maith
Deg o raith Duw Iago 'r wyl.
Tystiolaeth a wnaeth yn well
I Sioseb dhewindeb dhull:
O'r Aipht pann dwysawdh ior eithr
A dieithr fu y deuall.
Y llwyth a dynnais fal llew,
O dhiar dy ysgwydh oedh wiw:
Ar
Prîdhfeini.
brik a wnaethost oer bridA welid yn dy dhwylaw.
Gelwaist ar byd yn galed,
Tyb o serch atebais yd:
Profais di 'n wr mewn dwr da
Meriba a mawr wybod.
Os pobloedh dorfoedh dyrfa
Yn gywreindeg sy'n gwrando:
[Page 154]Sickr di a gai swckr di-gêl
Yn dawel o gwrandewi.
Eithr vn Duw dieithr nid êl
Diau 'n wir ith dai yn ol,
Na pharch i dhelw dhielwig
Na geudhuw dig idhaw dyl.
Ydwyf dy dhuw loewdhuw lwyth
Tynnais di or Aipht vnwaith:
Agor dy safn heb wegi
Yno mi ae llanwa a maeth.
Ni wrendy dyn or vndydh
Fy llais a rodhais o radh:
Ond Israel a gafael gaeth
Gwarth odiaeth am gwrthododh.
Gollyngais hwynt goll-angen
Yw kyndynrwydh aflwydh wŷn:
Aet hant och oedh hynt o chwith
Ynghyrrith i kynghorion.
O tostur dolur ond oedh
Fyng-wyr ni wrendy fyngwaedh;
Nad ai Israel er mael mau;
I'm llwybrau am wall ebrwydh.
Nis diêngynt gostyngwn
Galanedh oe gelynion:
I gwrthnebwyr gwyr nid gwell
Yn hirbell trown yw herbyn.
Kaseion Duw keisian dêg
Ostwng idho a ffaelio o ffug:
Ai hamser i leferydh
Hwythau fydh dragywydh drwg.
Bwydid ef be da dyfyn
Ar gwenith or eginin:
A mêl or graig mowlair gwiw
Iaith dhull-hoewith dhiwallwn.
Y LXXXII. Psalm. Englyn or hen ganiad.
DVw saif dwys oedh
Darf i dorfoedh:
Ymhlith Duwiau gau ar goedh
Or beibl i farnu 'r bobloedh.
Pa ham pa hyd
Trais-farn trowafyd?
Ag o du gyrru i gyd
Anuwiolion a welyd.
Dled i dlodion
Y [...]ad vnion:
I 'mdhifad diwad don
Ar rhai disas rheudusion.
Clyw dlawd clod lan
Ag wrdh eg wan:
Rag y rhai drwg gwg gogan
Oe mysg achubwch wyr man.
Dall dheuallant
Nodhed ni wydhanf,
Y towyll blin twll i blant
Rod isel a redasant:
Daear diau
Lle bu oll heb au,
Symudwyd kas amodau
O fewn ae holl sylfaenan.
Dwedais keisiych
Duwiau da ych:
Wedi meibion oll ydych
Y goruchaf gwiwnaf gwych.
Raid marw pe rhôn
Dyna fal dynion:
A syrthiwch fel oerfel ion
Sy wagaidh towysogion.
Kyfod kyfar
Dhuw barn dhaear:
[Page 156]Dy 'tifedhiaeth gwiwfaeth gwâr
Fydh all genedloedh heb fâr.
Y LXXXIII. Psalm. Devair hirion.
O Duw deg na ostega,
Dydi o tewi nid da:
Na fydh na llonydh na llonn
Duwlown-wyrth wrth d'elynion.
Wele d'elynion eilwaith
Sy 'n terfysgu maedhu maith:
Ath gaseion geirwon gau
Poenus yn kodi i pennau.
Cyfrinach bell dhichell dhu
Ith dhynion wedi thanu:
Ymaynghori am sommi son
Dhynystr ith dhirgel-dhynion.
Dowch lledhwch kas-dhwedasant
I plaid fal na bo i plant
Na chofier na henwer hael
Mwyenw oes-rym yn Israel.
Vn fryd arw ynfyd lle 'r ânt
Eisoes ymgyngorasant:
Ag ym-wnaethant gwarant gwŷn
O iaith oerbwyll ith erbyn.
Ismael heb Edom bebyll
Moabiaid Hagariaid hyll:
Ammonniaid Gebaliaid bw
Amaleckiaid aml ackw.
Philystiaid anhoff lestair
A gwyr Tyrus ofnus air:
Asur ag hwynt sura kawdh
Heb pleser a ymg wplysawdh.
Braich a fuant ag antur
I blant Lot nes darfod dûr:
Gwna i rhann fal i Fadian fach
A Sisara sias oerach.
[Page 157]Megis Iabin flin flaeniad
Wrth aton Kizon mewn kâd:
Hwynt a lâs feilch hynt lwys fydh
Yn Endor o fewn vn-dydh.
Buant yno boen tanu
Yn dail ar y dhaear dhu:
Dod frig i bonedhigion
Fal Oreb a Zeb wrth son.
Ae oll dwysogion llonwych
Fal Zeba a Salmna sych
Rhai a dhwedant soniant swn
Accw a mowrair cymerwn
A mynnwn a mwy ynni
Dwyn oll deiau Duw y ni
Gosod hwy 'n ol fal olwyn
O Duw fy Nuw mowrdhuw mwyn.
Fal sofl isel i helynt
Aflawen gwrs o flaen gwynt
Fal y llysg ofal llesgoed
Tân ar carth tyner y coed
Ag fal godhaith mewn eithin
Poethwel mynydh crynwydh crin
Erlio ath demestl oerloes
Felly hwynt i fallu i hoes
Dechrau 'n hawdh dychryna i hynt
Ath gu eiriau ath gorwynt
Llanw di a gwarth lluniad gau
Hoen abwyd i hwynebau.
Cywilydhier rhodher hawl
Gwedhai drallod dragwydhawl
Gwradwydher coeher calyn
Difether hwynt fyth er hynn
Cân wybod cyn darfod dig
Yn ion mas tydi yn vnig
(Yr hwnn yw Duw ar henw da
Y sy hyfedr Iehofa)
Sydh oruchaf gwchaf gwar
Vcha dewis vwch daear.
Y LXXXIIII. Psalm. Englyn vnodl vnion.
MOr howdhgar mor war duw mafrr
Dy bebyli or lluoedh (oedh i bawb
Fy enaid gannaid ar goedh
Wyth wedi ith chwenych ydoedh.
Blysiais hefyd fyd gwnfydiō fowrglod
Blasau f'arglwydh tirion
Gorfoledh mowredh o'm ion
Yw cael om cnawd am calon.
Adar tô'n ceisio cyson a gofal
A gafodh dùy bodlon
Cafodh gwennol dethol dôn
Iaith wych wiw nyth yw chywion.
Sef allorau tau wyt ti yn Arglwydh
Eurgledh lluoedh geli:
Am rann oes fy [...]renin i
Da odiaeth am Duw wedi.
Gwnfyd da wryd sawl a dariant Duw
Yn dy dûy heb soriant
Yn wasi ad fal siarad sant
Iaith dht-flin ath foliannant
Gwyn i fyd ennyd dyn vnion o wyrth
Ae nerth ynod weichion
Ath lwybrau sy orau son
Yno yw gael yn i galon.
Clodbiant lle rhedant er hynn oes iechyd
Er syched y dyphryn
Ymhob cornel lle delyn
Y glaw ae lleinw ir glynn.
Ag o nerth i-nerth vnion ar hyder
Y rhedant yn fodlon
I weied breisged ger bronn
Downus yw Duw yn Seîon.
Duw Arglwydh gu-iwydh geli y llywiant
Duw 'r lluoedh vn a thri
[Page 159]Cul fyng-waedh clyw fyng-wedhi
Duw Iaco gwrando ar gri
Duw gwel dioerfel wyd arfawg in tir
An tarian chwerthinawg.
Edrych yn rhwydh-wych y rhawg
Yn wyneb dy eneiniawg.
Gwell dyfod dhiwrnod neu dhau yn dirion
I dario ith gyntedhau:
Na ffe caid mawr enaid men
Mowl-wedh oedh mil o dhydhiau
I dhuw mawr
Porthor.
drysawr drwy oseb dwysairDewisais drwy vndeb
Na phabell yn well i neb
Yn eildydh anuwioldeb.
Haul glan, a tharian ni thorrant wirglod,
Ir Arglwydh roi moliant
Rhydh ras ag vrdhas i gant
A gwiw gynnal gogoniant.
Duw hylwydh arglwydh eurglod y rhifir
Duw 'r rhyfel ar gosod
Llwyr dhedwydh a fydh oe fod
Y dyn a ymdhiriaid ynod.
Y LXXXV. Psalm. Proest cyfnewidiog.
WYt lawn gras an vrdhas ner
Ith bobloeth dorfoedh aih dir
Dychwelaist mynnaist mwy ior
Iago gaethiwed egyr.
Madheuaist mwy oedh dhiwyd
Anwiredh dynion irad
A chudhiaist lle gweithiaist g [...]d
Bu achos i holl bechod.
Tynnaist ymaith dyfn-waith da
Greulonedh gweryl no
Trwst oth lid y troist ith le
Allownedh o dhiglloni
[Page 160]Tro ni Dhuw wyt orau nêr
At yn iechyd gwnfyd gwr
Torr odhiwrthym hoewrym hir
Dy dhigofaint ohygyfor
Ae byth trwm o beth y traidh
Digi wrthyn ni? rhown waedh
A estynni sorri swydh
Y sy isel oes-oesoedh.
Etto oni throi ni attat
Yn fyw yn syw nid oes sut?
A bydh llawen awen yt
Abl yno dy bobl ynot?
Dangos arglwydh mowr-lwydh maith
Dy drugaredh lownwedh lwyth
Dyro i ni Duw geli goeth
Vchod ior iechydwriaeth
Gwrandawaf gwelaf mae gwir
Am danaf eiriau naf ner
Canys fo dhengys dhuw ior
Hedhwch a gwelwch mae gwar.
Yw bobl o rwysg bu abl o rodh
Ae saint yn gowraint heb gudh
Ni throsant ni redant radh
I ffaelio yn i ffoledh
Agos yw iechyd gyd gynt
Hyf-naid ir sawi ai hofnent
Fel bo son am ogoniant
In tir ni ae henwi hwnt
Trugaredh gwirionedh gwych
Ymgyfarfod nod a wnech
Cyfiownder gwedh a hedhwch
Eusoes ymgusanasoch.
Gwirionedh o haeledh hir
I dhuw a dardha or dhaear
O fendith a chyfiownder
Edrych o nef bur-lef Bôr.
Yno 'r arglwydh rhwydh o'r rhôd
A rydh dhaeoni ae râd
[Page 161]Ag or dhaear wâr daw ŷd
Ffraeth i chnaif i ffrwyth ai chnwd.
Cyfiownder o hyder hardh
Lawen gael oe flaen a gerdh
Ag ef a esyd Dhuw gwrdh
Air ffel i draed ar y ffordh.
Y LXXXVI. Psalm. Gwaewdodyn byrr.
GOstwng o arglwydh rwydh i rodhiau
Gwrando fi pair vst ymhob clustiau;
Wyf druan writhian o fwythau disgwyl
Telid duw fannwyl tlawd wyf innau.
Cadw di fy enaid rhaid im rheidiau
Gwnaethost fi 'n dhuwiol wrol eiriau
Cadwoth ras dy was duw eisiau gwnn fod
Ymdhiriaid ynod nôd anwydau.
Trugaredh f'arglwydh wyt ior gorau
Dangos ymannos Duw i minnau
Cans arnad girad ragorau cystydh
Y llefaf yn rhydh bevnydh boenau.
Gwna wên yn llawen a thrwy wellau
Dy weision wedi owys eneidiau
Cans attad heb wâd heb au wrth dhisgwyl
Ackw i dy f'annwyl codaf innau.
Cans tydi arglwydh swydh ansodhau
Wyd dha dhiom-wedh trugaredhau
O fawr drugaredh gan forau gwir-sant
I bawb ath alwant bob iaith olau.
Clyw etto Arglwydh Duw mowr-lwydh mau
Fy ing a dhowaid fyng-wedhiau
Yna ystyria dosturiau ymbil
Yllais sy eidhil o wall swydhau.
Y nydh kyfyngder nifer nwyfau
Arnad a llafar oernad llefau
Cans ti am clowi Duw clau f'ymdhiriaid
Gwir vnduw f'enaid gwrando finnau.
[Page 162]Nid oes vn kymysg in mysg ion mau
Ond tydi dewin tad y Duwiau
Nid oedh weithredoedh wrth radau arwydh
Tebig ir arglwydh rhwydh in mawrhau.
A phawb heb fost a wnaethost dithau
Deuant adholant nid i dhelwau
Duw tirion ger bronn breiniau d'enw ner
Yr hwnn adholer gweler nad gau.
Canys mawr ydwyd gwelwyd gwilian
Yn gwneuthur gormod rhyfedhodau
Ti a drig yn vnig i ninnau 'n arglwydh
I roi on herwydh ebrwydh obrau.
Dysg ymy arglwydh dyebrwydh lwyhrau
Rhodiaf yn hedh dy wirionedhau
Vna 'nghalon fronn yn frau a thydi
Ofnaf d'enwi o fewn nwyf donian
Moliannaf f'arglwydh aml o en wau
A'm calon ffydhlon pe rhon parhau
Gogonedhaf kaf cofiau dy enw ner
Hyd dragwydholder dyner dannau.
Mawr dy drugaredh ath rinwedhau
A da ymannos Duw i minnau
Cedwaist gwaredaist gwrydau fenaid
O vphern y blaid ae ffwrn i blau.
Gwrthneba 'r beilchion yn ion ninnau
F'enaid a gais cedyrn ar fannau
Plant nith osodant naws oedau egwan
Yn hy weithian ger i bronn hwythau.
Mwy dy drugaredh na 'n camwedhau
A hydhfryd raslawn dawn a doniau
Hwyrfrydig yn dhig, yn dhau amlach hedh
Mowredh drugaredh gwirionedh gwau.
Edrych arna 'n lledhf rhag dy dhedhfau
Trugarha wrthyf trwy groiw wrthiau
Nertha a gras dy was di eisiau achwyn
Fab dy law-forwyn gwŷn om genau.
Arwydh daeoni ymi heb ammau
Gwyl fynghaseion tyrr i klonnau
[Page 163]Kwilydhiynt dwys hynt os hwyntau a welant
Ym enw o lwydhiant mwyn o wledhau.
Y LXXXVII. Psalm. Byrr a thodhaid.
GRowndwal sail adail a of odwyd y mewn
Mynydh santaidh broffwyd:
Car yr arglwydh gwiwlwydh gwelwyd
Yn fwy byrth Seiōlle soniwyd
Na 'r vn drigle i ner a dreiglwyd
I Iaco 'n eidho gogonedhwyd;
Fy rhi wyt dydi dwed wyd am danad
Mae dinas Duw ydwyd
Cofiaf Rahab arab wiriwyd
A Babel blaen lle 'r adwaenwyd
Tyrus.
Tŷr, Palestin, Ethiop taerwydWeithion yn ion yno ânwyd.
A thirion Seìon dewis wyd dwedir
Da ydyw i olochwyd
Llawer gwr io wnwr yndhi ânwyd
Duw ae gwna 'n gadarn hynn barnwyd
Rifodh bob penn bann scrifennwyd
Eni hwnn yno kyfiownwyd.
Cerdhwyr ath filwyr ith folwyd dithau
Y llyniau da i llanwyd.
Y LXXXVIII. Psalm. Devair fyrrion o'r hên gâniad.
ARglwydh fy maeth,
F'iechyd wriaeth,
Gwaedhais o'th flaen,
(Oer-gri îr-graen)
Wys dhŷdh a nôs,
Yn ym-annos.
Doed fyng-wêdhi,
Ger dyfronn di:
[Page 164]Gostwng dy glûsf,
I'm llêf-ymffust.
F'enaid a gwyd,
A ry-lawn wyd:
A'm henioes aeth,
I'r bêdh alaeth.
Cyfrifwyd fi,
Gida rhcini,
A dhescynnent
I'r gor-dhyfnent:
Oedhwn fel gwr
Heb nerth-gyflwr.
Yn rhŷdh ym-mysc,
Meirw hîr-gysc,
Fel rhai wedi,
Ei harcholli.
A fae 'n gorwedh,
Mewn grayan-fedh:
Dymon di-nwy,
Ni chofiaist mwy,
Torrwyd hwynt drâw,
'Dhiwrth dy wiw-lâw.
Rhoist fi (Dhuw Nâf)
I'r pwll issaf,
Yng-rô tew-lwch,
Mewn tywyllwch:
(Gor-llawn prudhder)
Yn y dyfnder.
Arnaf oer-nŷch,
(Dawdh-rym di-dhrych)
Y pwysa faint,
Dy dhigofaint:
A'th holl donnau,
(Dwys brofiadau)
I'm cystudhiaist,
(A'm gwarr-grymmaist.)
Fyng-hydnabod,
(Ar bôb cyfnod)
[Page 165]Pell-heist 'dhiwrthi,
I'm trueni)
Gwnait fi idhyn,
Yn ffieidh-dhyn:
Gwarchâed fi 'n gaeth,
(Ackw sywaeth)
Fel na chawn fann,
I fyn'd allan.
Fyng-olwg fôdh,
A ofidiodh,
Gann fyng-hystudh,
(Boen-fa bevnudh:)
Llefais arnad,
Arglwydh hael-dâd:
'Stynnais it draw,
F'egwann dhwylaw.
Ai i'r meirw,
(Llwch a lludw)
Y gwnei (gampau,)
Ryfedhodau?
A gyfyd (Ion)
Y rhai meirwon:
I'th foliannu,
Arglwydh gwiw-gu?
A draeth cnwd-bêdh,
Dy drugaredh?
A'th wîr hy-fyw,
Yn lle distryw?
A 'dweinir clòd,
Dy ryfedhod:
Mewn tywyllwch,
Du-oer dristwch?
A'th Gyfiawnder
Wir-nâf eur-nêr
(Gann rai 'n trìgo)
Yn-nhir ang-ho?
Arnat llefais,
Dhuw drô dhi-drais:
[Page 166]Ya foreu dâw,
'Ng-wedhi hy-law,
O'th flaen, i'th wydh;
(Eur-glôd Arglwydh.)
Pam Arglwydh Rhî,
Y gwrthôdi,
Fy enaid gwâr,
(Yn hîr-âlar?)
Y cûdhi gŷd,
Dy wyneb-pryd,
Dhiwrthif (lle'r wyf
Yn dwyn mowr-glwyf?)
Wyf druan gaeth,
Ar drang-digaeth,
O'm ifieinctyd,
(Eg-wann febyd:)
Dygais dy ofn
(Duw saif dwys-ofn)
Ag wyf etto,
Yn pettruso.
Dy sorriant aeth,
Trosof treif-faeth:
Dy arswyd maith
Torrodh fi-'maith
Fel dwfr dyfn-nant,
I'm cylchâsant:
Be vnydh i'r rhwyd,
I'm cyd-gylchwyd.
Pellheist bôb câr,
A chyfell-gâr,
Odhi vrth fyng-hlwy,
lle'r wy'n tramwy:
Fyng-hydnabod
(Mor dhi-dharbod)
Ydynt rhâgo
Yn ym-gudhio.
Y LXXXIX. Psalm. Proest cadwynodl o chwe-braich.
AM genau byth mi a ganaf
Drugaredh her loewber lef
Mae 'n agos byth mynegaf
Wirionedh Duw Sylwedh sef
Bythawl trugaredh medhaf
Adail fydh yn wydh ir nef.
Cadarn ion dy wirionedh
Ni fu i fath i nef ni fydh
Gwnenthym ammod hynod hedh
Am dewis dyn madws dydh
Tyngais da gwelais deg wedh
Oes difai im gwas Dasydh
Yn dragwydhawl hawlith hâd
Y rhof sicerwydh gwiw-lwydhgêd
Dyle dy drwn i adeilad
O oes i oes croew-foes cred
Am hynn Arglwydh ku-lwydh cad
Wiw lown waith a folianned
Dy ryfedh wirionedh ras
Ymhlith y saint loewfraint les
Pa vn fal f'arglwydh pa wâs
Yn yr wybren donnen dês?
Ymysg Duwiau gau sydh gâs
Pwy 'r ail ir Arglwydh pa wres
Duw sydh ofnadwy a da
Iawn i saint daeonus o
A lledfyw gynulleidfa
Sy wedi yw arswydo
Pwy sydh o arglwydh Dhuw? pa
Ior cadarn drwy iownfarn dro?
Ath wir oth amgylch fyth ion?
Wyd reolwr dwr dros dyn
Cyfoder mowrder mor-don
Goslegi geli y gwŷn
[Page 168]Curaist yr Aipht ae coron
Ail lladhedig lludh adyn.
Drwy nerth dy fraich gloew-fraich glan
Gwasgeraist deliaist d'alon
Eidhod nefoedh hwy a wydhan
Eidhod ar dhaear Dhuw ion.
Seiliaist y byd gloewbryd glan
Ag oll sydh yndho gall son.
Creaist ogledh sylwedh sant
Ar dehau or gorau gynt
Vchel enw llawenbychant
Hermon Tabor hoew-ior hynt
Mae 'n gadarn dy fraich barnant
Eurnerth yw dy law arnynt.
Vwch yr haul dy dheheulaw
Barn cyfiownder syber syw
Trigfa d'orsedh cydwedh caw
Trugaredh widionedh yw
O flaen neb yn d'wyneb daw
Ior haedhaist orau hedhyw
Gwnfyd i bobl dhi-gwynfan
A fedr draw fod yn llawen
Ynod arglwydh da anian
Ith lewyrch gynnyrch dêg wên
Ath hyder ner gloew-ber glân
Hir oedi hwy a rodien.
Gwir afaeliaw gorfoledh
Iawn bu yno 'n denw bevnydh
Ith gyfiownder hoewder hedh
Ymdhyrchafant foliant fydh
Ti wyd i nerth heb serthedh
Yn odidog rywiog rydh
Oth ewyllys wedhys ior
Yn cyrn a dhyrchefi 'n câr
Cans o'r Arglwydh burlwydh Bôr
Y mae 'n tarian wiw-ran wâr
O sant Israel gafael gôr
Mae 'n brenin bydhin ar bar.
[Page 169]Siaredaist dwedaist da wŷn
Ith saint weledigaeth son
Rhois gymorth gwerth a berthyn
Ar nerthog enwog vnion
Dwysder or bobl dewisdyn
Dyrchefais yn dra chyfion
Cefais Dhafydh ffydh hoff ior
Iso a wueuthym wsnaethwr
Ag irais ef vwch goror
A'm olew santaidh milwr
Am llaw nerthol budhiol Bôr
Gidag ef i gadw y gwr.
Am braich rhag dim bâr vcho
Oed rann hedh mi ae cadarn-ha
Nid oes gelyn tremyn tro
Vthr ammod ae gorthrymma
Ar vn anwir hen yno
Cas diodhef nis cystudhia.
Ger i fronn i alon ef
Yn astrus a dhinystriaf
I gaseion lloun yw 'r llef
O gywirwaith a guraf
Gwedi ner gedy o nef
Trugaredh cywirwedh caf.
Yn f'enw i gorn fy ion gwar.
Drwy orchaffaeth dyrchefir
Codaf i law daw hyd ar
Y moroedh dyfroedh da wir
Ae dheheulaw cofiaw car
Yn hyd afonydh yn hir
Yngalwa wnaiff angel nad
Gwnn dha wedi gann dhwedyd
Yt Duw fwynhau wyt fyn-had
Vchel am craig am iechyd
Yn
Cynfab. Primogenitus.
gynfab hoew arab hadRhodhaf yntau gorau i gyd.
Goruwch llin y brenhinoedh
Daear oll da yw a rydh
[Page 170]Cadwa 'n war syn-rhugaredh
Drwy i gywaeth dragywydh
A'm kyfamod hynod hedh
Idho 'n ffydhlon fodlon fydh
I'r nef gosodwyd hefyd
Tragywydh heinydh i hâd
Ae orsedh fowredh drwy fyd
Ir nef fydh fel dydh i dad
Os dy blant swrth a wrthyd
Fynghyfraith ag affaith gwad
Gwann redeg ag ni rodiant
Yn fy marn oedh gadarn gynt
Olwgr oll os halogant
Fy nedhfau hoew eiriau hynt
Yn iach oed oni chadwant
Fy status hwylus helynt
Gofwya heb nam i camwedh
A gwialen drwy gwllydh
Hoen aruthr ae henwiredh
Yn chwerw a phoen a cherydh
Drwy y gwir caiff drugaredh
Wyf naf ni phallaf yw ffydh.
Ni wnaf gam torr cyfamod
Yniwedh fi ni newyd
A dhwedais a fynnais fod
Tyngais vnwaith nid gwaith gwyd
Sant na phallwn hwnn hynod
Dhafydh dhedwydh gan dhwedyd.
I hâd o gariad a gwedh
O gowaeth yn dragowydh
Eursathr fal haul i orsedh
Ger fy mron yn fodlon fydh
Fal y lleuad wasiad wedh
A bennir yn sickr beunydh
Ag fal ffydhlon dystion da
Ir wybren vwch heulwen hi
Cosbaist dyst yraist herwa
A digiaist ny oslegi
[Page 171]Wrth dy frenin llin llyna
Eneiniog glan oe eni
Didhymaist ni lwydhaist les
Duw ior gyfamod dy was
I goron dirion ar des
Halogaist ni rodhaist ras
Ond i bwrw o dyb eres
Lle 'r ai i glod i'r llawr glas
Drylliaist gosodaist yn sied
Furiau ae gaeau i gyd
Ae le ymdhiffin ar led
Yn adwyau ion diwyd
Yr holl ffordholion ae rhed
Drwy yspail a gormail gwyd.
Aeth yn warthrudh lludh y llann
A dig yw gymydogion
Cadaist dheheulaw cydwan
I wrthnebwyr serthwyr son
Llawenydh fydh yn y fann
Y leni yw elynion.
Tr iust hyfedr troaist hefyd
Fin i gledh fu'n goel eidhod
Ni nerthaist bwriaist ir byd
Mewn rhyfel iawn awel nod
I lawender ae lendid
Eurfawr peraist i dharfod.
Bwriaist-neu di a beryd
I lawr i orsedh o lid
Torraist dhydhiau byrhau 'r hyd
Torraist chwenc torr ieuengtid
Toaist gwilydh tyst gwelyd
Trosto heb wedh yn trystio bid
Pa hyd ner ar hyder rhydh
Yr ymgudhi rhi yn rhodh
Drwg awel ai 'n dragywydh?
A lysgdy dhig fowrdhig fodh?
Cofia pa loes yn foes fydh
Yn ymwan fal tan tynnodh.
[Page 172]Pam y creaist erchaist ior
Dy blant nwyfiant yn ofer?
Pa wr yw a fydh byw Bôr
Ni wyl farwolaeth o ner
A wared enaid eurior
O vffern fedhiant offer?
Ple mae gwedh trugaredhion,
Eidhod Arglwydh hoewrwydh hen
Dy wir i Dhafydh da ion
A dyngaist pand yw angen?
Cofia rhag trais dy weision
Arglwydh rhag gwaradwydh gwên
Yr vn a dhugym o ras
Naf manwl yn fy mynwes
Gan fowrion gweigion a gwas
Yr vn o warthrudh o wres
Dy elynion coegion cas
Cofia arglwydh mi ae cafes.
Rhai atgas a gaeasont
Ol d'eneiniog enwog ynt
Bendigedig nas digiont
Fydho 'r arglwydh rhwydh ar hynt
Felly be vnydh bydh lle bont
Amen, amen, lle mynnynt.
Y Pedwerydh Llyfr.
Y XC. Psalm. Deuair hirion.
BVost Arglwydh rhwydh fawrha
Ber sylfaen ŷn breswylfa:
O genedlaeth helaeth hir
I genedlaeth gain hoedl-hir.
Cyn gwneuthur mann na llannerch
Or byd y sydh hyfryd serch.
Di hefyd Duw oedhyd dad
[Page 173]Awch rywiog or dechreuab.
Dinystri dwedi dadôn
Dionestrwydh dyn effron
Dychwelwch gwelwch gilwg
Feibion y dynion ae dwg.
Mil o flynydhoedh moli
Ail doe yw yn d'olau di.
Fal gwiliad nôs vwch ffôs ffô
Yn rhybell ân (ior) heibio:
Wrth i gwasgar bar bwriynt
Cymwl neu lun hun i hynt.
Y borau y blodeua
Ag yn newydh dhedwydh dha:
E dorrir yn wir bryd nawn
A gwywa y mysg i gowiawn.
Yn dy dhig hwnt a dhygi
Duw nef y difethwyd ni:
Yn dy lid nôdol ydwyd
Obru in oes braw yn wyd:
Rhoist ger dy fronn wirion wedh
Yn aruthr yn anwiredh:
Dirgêlbechodau.
Ger bronn yn
Tmesis
dirgel (gwelir)Bechodau yn olau 'n wir.
Darsu 'n dydhiau mawrhau r haint
Oth gofiaw ith dhigofaint:
Treuliwn yn oes fowrloes fydh
A llef oer fal lleferydh.
Deng-mlwydh a thrugain gain goedh
Yn-nydhiau yw 'n blynydhoedh:
O cyrhaedh gwr kyflwr cain
Bid ragor bedwar vgain,
Poen yw i nerth serth dan sêr
O bwl wendid a blinder.
Boreu-dhydh derfydh y daith
Dann ammod hedwn ymaith:
Pwy a edwyn pa oedi
Oth blant, nerth dy soriant di?
Fal dy ofn yn chofn ner
[Page 174]Dhi-wag-taith yw dy dhighter.
Dysg yn rîf gyfrif nid gau
Oud yw wedhaidh yn dydhiau:
Deuallon a'n calonnau
Dhoethineb rhwydhdeb fawr-hau.
Dychwel Arglwydh rhwydh fy rhi
Oes hir pa hyd y sorri?
Bydh rywiog drugarog ion
Dewisair wrth dy weision:
Llanw ni'n forau gorau gwedh
Drwy gywiro ath drugaredh,
Llawenydh a fydh yn fau
A didhan yn holldydhiau
Cimeint fydh llawenydh llonn
A'n cystydh gerydh geirwon.
A'r blynydhoedh kyhoedh kyd
Dhi-rywiowg-faith o dhrygfyd.
Gweler dy waith symlwaith son
Doeth eusoes du ath weision:
Ath odidowgrwydh rhwydh-wych
Tu ae plant a gwarant gwych.
Bydhed prydferth nerth yn ior
Dha gof arnam dhygyfor:
Trefna weithred trwydhed from
Dal iawn yn dwylaw ynom
Duw trefna trwsia bob tro.
Y dolwg waith yn dwylo.
Y XCI. Psalm. Deuair hirion.
OEs ail i wr sawl a êl
I lechu i le vchel:
Kaiff aros koffa vrael
Ynghysgod duw hynod hael.
Dwedaf wrthyd hyfryd hedh
Fyng wirserch wyd fyngorsedh,
[Page 175]Duw parodfawr daprydferth,
Am nawdh am gobaith am nerth.
Duw ath gyrch kanys Duw ath gar
Dithan o rwydau 'r adar:
Ag o ganol dedhfol don
Y nodau rhag niweidion.
D'ymdhiffin rhag bydhin bydh
Drwy danv draw i adenydh.
Ymwared yf mowrwawd oedh
Yn i esgyll yn wisgoedh:
For enwog i wirionedh
Yw'mwcled mawr clawr am cledh
Yn y dyfnedh nid ofni
Nos erchyll to wyll y ti:
Na saeth gelyn na saethydh
A hed o dant hyd y dydh
Nag er kaethed tynged honn
O do wyll frychau duon;
Na chlefyd benyd beunydh
Gann alw y dyn ganol dydh
Er i filoedh gyhoedh gylch.
Ath ymgais farw oth amgylch:
Ag er hynn mae 'n deg yrhad
Ni settia yn nes attad.
Di a weli 'r dialedh
Ar dhynion drwg gwg yw 'r gwedh:
Duw enwog ith dûy annedh,
Y goruchaf gwchaf gwedh:
Ni dhigwydh hynn oedh wegi
Drwy gau twyll dim drwg yti.
I nevadh plaid ni dhaw pla
Doe adhfwyn du ae wydhfa:
Gorchmynnodh nododh dy naid
Angylion leng i wiliaid.
Ath gadwai soniai yw swydh
Ith lwybrau saith loew ebrwydh:
Ath gynhal drwy attal draw
Yn deilwng yn i dwylaw,
[Page 176]Rhag briwd dy droed doed yn deg
Nae guro wrth vn garreg.
Kai rodio kowir ydwyd
Asbis a llew ysbys llwyd:
A chenau llew a blew blaidh
A dragwn di-rowiogaidh.
Am idho 'ngharu a'm modhion
Mi ae gwrandawaf doethaf dôn:
Am f'adnabod nôd wyf naf
I orchafiaeth dyrchafaf.
Arnaf galwodh drwy fodh draw
O fodh atebaf idhaw:
Gidag ef wyf gwedi gwawd
Diwair ollawl yw drallawd.
Achubaf kadwaf wr ku
O nawdh yw ogonedhu.
Kaiff hiroedl koffa eirian
Kenny fi ackw 'n y fann.
Adhwyn dangosaf idho
Fy iechyd trwy wnfyd tro.
Y XCII. Psalm. Deuair hirion.
MElys yw kanu moliant
Moli r Arglwydh yw swydh sant:
Kanu kaink yw enw o kaf
Y gwr owchus gorvchaf.
Traethaf i rad kariadawl
Y borau im oes bêra mawl:
Ae wir ae barch orau byd
Hynn a saif y nos hefyd
Ar ysturmant purdant per
Ae dhegtant o dhidhigter;
A chowydh gwych awydh gwŷn
Iaith hylwydh krwth a thelyn.
Tydi ath waith ryfaith ri
Yn wych am llawenychi.
[Page 177]A llawen a fydh gennyf
Waith dy dhwylaw hylaw hyf.
Gwnn adhef gogonedhawl
Doethiaith yw dy waith ath hawl,
A dwfn a braisg di-ofn brau
Fydh eilwaith dy fedhyliau.
Dyn anoeth du wen wynig
Ni wyr hynn oe dersyn dig,
Y ffol gwael ni bydh ffel gall
Os dowaid hynn nis deuall:
Ag an wir er i gynnydh
Fal dail y gwiail ar gwydh.
Er bod drwy wg rhai drwg draw
Blaid ieuank yn blodevaw:
Diffodhant todhant at hawl
Drwg vdhynt yn dragwydhawl.
Eithr tydi fy rhi rhwydh
Wyt hynod eurglod arglwydh:
Yn vchel dy wehelyth
Yn orvchaf bennafbyth.
Dy elynion Duw yleni
A ledhir yn wir in ni:
Ag a wnel drwg kilwg hir
Yn estron a dhinystrir.
Tydi am dyrchefi 'n chwyrn:
Ior enkyd rhag yr vnkyrn:
Am hiro ag olew newydh
Yn brydferth a hoewnerth hydh.
Kaf weled er serthed son
Galanedh om gelynion:
Achlowed oered orig
Yn fyerbyn deldhyn dig.
A gododh fal draig wedi
Mowrboen oll im erbyn i.
Y kyfion doeth kofion da
Fawl duwiawl a flodena:
Fel Cedar brenn y sblennydh
Ar fronn libanon y bydh.
[Page 178]A blanner is irder swydh
Lles fowrglod yn llys f'arglwydh
E flodeua fawl duedh
Yw lys gwych liosawg wedh.
I Frwyth ae dylwyth yn deg
Yn iach henaint ychwaneg,
Bras a fydh a rhydhy rhawg
A diwael a blodeuawg,
Dengys fod f'arglwydh downgoeth,
Yn gryf dhewr yn groewfyw dhoeth:
Nid oes mae 'n hynod i wedh
Ni erys dhim enwiredh.
XCIII. Psalm. Englyn vnodl inion.
YR Arglwydh y sydh o sôn (teyrn oesoedh)
Yn tyrnasu 'n gyfion:
Ag a wiscodh loywfodh lonn,
Hy-lawn ardherchrwydh hoyw-lonn.
Gwiscodh yr Arglwydh gu-waiscnerth drwssiad,
Idho 'n dryssor prydferth:
Nêrym-wregysodh a nerth,
Dâ glôd diweir-nôd Dewr-nerth.
Mowr-grwnn fŷd hy-gŷd hoyw-goedh a sickrai,
Ar swekr-wych golofnoedh:
Di-syfl-wal ffyrf-wal hôff oedh,
Seilfa vn-yd sylfaenoedh.
Dy hol-fainck orsedh-fainck said,
Proest kyfnewidiog.
Darparwyd râdhiwyd erioed:
Er tragwydh-deb gudeb gêd,
Ti wyt Arglwydhmowrlwydh mâd.
Llifeiriaint chwydh-faint orchudh-fa eigiawn,
Vnodl inion.
Ar ogwydh cryf dynnfa:
Tonnau distrych hoyw-dhrych hâ,
Gwnaent frwd-ferw twrw taera.
Cedyrn yw tonnau codiad y garw-fòr,
Dwrw dryssor daer dreissiad:
[Page 179]Cadarnach cryfach y câd,
Iôn wych hawl yn vchel-wlâd.
Proest kyfnewidiog.
Dy dystiau synwyrau syrn,
Sickr iawn ynt Duw rwydh-'ynt deyrn:
San [...]teidhrwydh diwydrwydh dwrn,
A wêdh ith lys fowr-lys farn.
Y XCIIII. Psalm Deuair hirion.
OArglwydh Dhuw Duw a dal
Duw Duw yw Duw y dial:
Duw 'r diâl diofal da
Dwys glaer walch ymdyscleiria.
Ym-dhyrcha yna ennyd
Fowrner barch farnwr y byd
Tal di yn sobr i gobr heb ged
Ir beilchion er i balched.
Pa hyd fydh llawenydh llonn
Anaele 'r anuwolion?
Pa orfoledh ryfedh rus
Drwy gynnal ir drygionus?
Yr anwirion gweision gant
Rhugl oll ir ymfawrhygant:
Dwedant yn galed wedi
Drwy fugad siarad a si.
Dy'tifedhiaeth ffraeth ffrwythyd
Cystudhiant baedhant ir byd.
Gwedhw, dieithr, rhif ymdhifad,
Lladhant oll nid llwydhiant wad
Hyfedr dwedasant hefyd,
Ni wyl farglwydh wiwlwydh wyd:
Ag ni dheuall gwall o gawdh
Duw Iago hynn ae digiawdh.
Ystyriwch hynn o storia
Anoeth bobloedh bleidioedh bla:
Ar ynsydion ffladr-don fflwch
Deillion pam nas deuellwch?
[Page 180]Oni chlyw ef onef neun,
A luniodh glust bilionen?
Oni wel ni ochel naid
Llugern a luniodh Llygaid?
Oni chysp yr hwnn vluch oedh
Yn edliw ir cenedloedh?
Yr hwn a dhysg rhinwedh ion
Dasg dha iawn dysg i dhynion.
Gwyr fedhyliau 'n gwau fal gwynt
O dhwedyd gwagedh ydynt:
Gwnfyd yn siwr dy wr di
Ag ysbys hwnn a gosbi
Hwnn a dhysgi gweli 'r gwaith
A gwiwfraint yn dy gyfraith:
Caiff lonydh tra bydh ir byd
O rywiowgfodh rhag drygfyd:
Nes clodhier ffos nos yn ol
Yn awydh ir anuwiol.
Ni ad yr arglwydh iawn oedh
O bai wiw blaid i bobloedh:
Ag ni wrthyd mwynbryd maeth
At fodhion i etifedhiaeth.
Dychwel cadarn farn yn ferr
O fendith at gyfiownder:
Rhai vnion galon gwelant
O rwysg ar i ol yr ânt,
Pwy gida mi ri di-rus
A gawn erbyn drygionus?
Pwy gida mi rhi yr hedd
Nawr yn erbyn enwiredh?
Oni bai naf im gafael
Yn borth yn gymorth yw gael:
Nid yn dhistaw draw di-raid
Fannwyl trigasai f'enaid.
Pann dhywedwn gwnn gannoed
Yn rhwysg y Llithrodh ynchoed:
Dy drugaredh mwynwedh mai
Yn hylan am kynhaliai.
[Page 181]Yn amlder kyflownder cau
A thaliwn o tedhyliau:
Llawenydh a rydh wrth raid
Didhan wch dydh i enaid.
Oes gymdeithas a gwas gwael
Nag oe drrwn gida 'r anael.
A lunio hir anwiredh
Yn lle 'r gyfraith faith a fedh:
Yn finteioedh lluoedh llawn
Dig cofio ar enaid cyfiawn.
Agwaed tirion gwitioniaid
I grog yn euog ar naid:
Ond arglwydh yr arglwydhi
Im oes ly ymdhiffynfa ymi.
A Duw yw 'nghraig loewgraig lan
Ymdhiriaid a modh eirian:
I hanwiredh maiwedh maith
Ae drigioni a dyrr ganwaith
A Duw Arglwydh y dial
Ae tyrr hwy ymaith yw tal.
Y XCV. Psalm. Vnodl vnion.
BBrysiwch chwi a genwch i gyd iawn wirglod
In arglwydh a'n bywyd:
Ymlawenhawn molwn hyd
Vcho yn nerth a'n iechyd.
Deuwn da redwn o hir drydar fry
Ger i fronn yn dhiolchgar:
Canwn llefwn yn llafar
Y gyd y psalmau a gar:
Cans yr arglwyth rwydh o radhau im oes
Sydh Dhuw mawr i minnau:
Brenin nef llawr mawr ior man
A Dewin yr oll Duwiau.
Dysnder gwardhaear lle dhoedh iawn o les
Yn i law yr ytoedh:
[Page 182]Vchter eidho 'n gweithio ar goedh
Anadhasy mynydhoedh:
Y mor o ragor lle'r aeth y power
Ef piau i gymyrraeth:
Ae dhwylaw nid oedh alaeth
Y sychdir yn wir a wnaeth.
Brysiwa adholwn wawr dhydh gwir amod
Ymgrymmwn ni beunydh
Gostyngwn rhodiwn yn rhydh
Yn goweithas in gweithydh.
Ef yw'n rhi Duw, ni dann wydh yw i bobl
Bu abl i borfeydh:
Gwrandewch ner ae leferydh
Defaid i law hylaw hydh.
Lle 'mryson calon wyr caeth na chledwch
Dwys gedwch dysgeidiaeth
Fal dydh dig profedigaeth
Ynyr anial cymal caeth
Lle tentafiwn hwnn hanoedh och tadau
Y beiau hwy biôedh
Profasant gwelsant ar goedh
Iaith rydeg fyngweithredoedh.
Deugain mlynedh medh i modhion ae dadl
Y dwedais yn dhigllon
Ymdynnais amod vnion
Iaith hir ar genedlaeth honn
Bryntion i calon yn cau fal oernad
Cyfeiliornus hwythau:
Ni adnabuant plant sy 'n plau
Fu wall ebrwydh fy llwybrau.
Tyngais am i trais trofid yn i hol
Mynna i hel mewn mowrllid:
Ag na dhelent gwnn dhylid
Im gorphwysfa llyna 'r llid.
Y XCVI. Psalm. Englyn milwr.
CEnwch ir Arglwydh cynnar
Caniad newydh vwch gwydh gwar;
Cân i Dhuw kùn y dhaear.
Cenwch ir ner cu waneg;
Bendithiwch dwedwch yn deg
Treuthwch i enw ond tratheg.
Cenwch chwedl 'mysc cenedloedh
I ryfedhod wiw-nod oedh;
Beibltaith ymhlith y bobloedh.
Vwch Duwiau rhad ofnadwy
Am oll nid oes arglwydh mwy
Mael ydyw a chanmoladwy.
Cans of a wnaeth y nefoedh;
Eulynnod gwrthod ar goedh;
Heblaw yw Duwiau 'r bobloedh.
Mowredh oe flaen a wedha
Yw seintwar nerth dwysnerth da
O dhiwedhdraul gwedheidhdra.
Rhodhwch ir arglwydh lwydhiant;
Rhowch bawb sydh rhowch bob sant,
Ae gynnal nerth gogoniant.
Ag yw enw rhowch ogoniant
Aberthwch bloedhiwch i blant;
Dirgelwch Duw ior gwiliant.
Mewn prydferth wraidh santeidhrwydh
Ofnwch dhaear loewgar lwydh;
Rhowch nod eurglod in arglwydh.
Dwedwn chwedl mysg cenedloedh
Teyrnasu mae Duw cù coedh,
Oe swcer bid siccr y bydoedh.
Nid oes gwg nad ysgogo;
Y bobl yn gadarn a farn fo
Yn vnion da gwnn yno.
Ir dhaear ol gorfoledh
[Page 184]Llawenydh sef wiwnef wedh
Y mor rhued a mowredh
Ynilled ras y glas-wydh
E gân y prenniau a gwydh;
O flaen yu Duw caiff lonydh:
Am dhyfod hynod heniar
Am i dhyfod gwiw-nod gwar;
Wiw Dhuw i farnu y dhaear
Barn yn vniawn gyfiawnedh
Am waith ir bobl ae medh,
Eranna i wirionedh.
Y XCVII. Psalm. Trybedh menaich
YR arglwydh wiwswydh sy 'n teyrnatu;
A gorfoledhu; gwir fawl idho.
Llawen yw dwyram llonn daearoedh,
Llawer o ynysoedh llwyr iawn iso.
Niwl a thywyllwch llenwch a llid,
Mogelwch ofid amgylch efo.
Ymae kyfiownder hoiwder rheidwedh
A Barn yw orsedh haeledh seilio.
Y tân aiff allan oni phwyllir
Ynn a enynnir oe flaen yno:
I losgi yleni i elynion,
Oe amgylch dhynion hebon heibie.
I luched ae fellt yn oliechyd
I lewyrchu byd ail arch y be:
Daear o alar hynn a welodh
Ag yna ofnodh i fodh gwae fo.
O flaen yn Duw byw hedhyw hoewdhydh
Fal cwyr tawdh mynydh gwydh ymgudhio:
Sef o flaen f'arglwydh gwiwlwydh galar
Ie ar holl dhaear hyll i dhuo:
ynefoedh i ras manegasant
I gyfiownedh sant warant wirio:
Holl bobl rwydh eilswydh hwy a welsant
[Page 185]I wir ogoniant ar agano.
Gwradwydh i weision a dynion dig
Dhelw gerfiedig oerdrig arwdro:
O lanw gorfoledh i eulynnod
Duwiau mawr hynod rhydh fowrnod tro.
Llonnfodh e glowodh Seion glaear
Merch Iuda dhaear iownwar yno:
Gorfoledh herwydh rwydh or radhau
Barnedigaethau bron deg weithio.
Yn ner goruchaf hoewnaf heinia [...]
Yn dhigymar ar dhaear oedh o:
Dirfawr dyrchafwyd gwelwyd nad gau
Goruwch y Duwiau rhiniau rhanno.
O cerwch f'arglwydh yn rhwydh a'n rhi
Cas bid dhrygioni ynni wnio:
Gweryd rhag drygdhyn ennyn wnniau
Ceidw 'n frau eneidiau saint ni wado.
Heuwyd goleuni enwi vniawn
Iawn yw ir cyfiawn orau cofio:
Llawenydh a fydh gywir fodhion
Ir vnion galon ar a goelio.
Y rhai kyfiawn llawn y llawenwch
A golau dydhiwch fowrglod idho:
Mawl yw santeidhr wydh o rwydh rodhwaith
A choffa eil waith ni chaiff ffaelio.
Y XCVIII. Psalm. Vnodl crwcca.
Cân ir arglwydh rhwydh yn rhad
O gynnal newydh ganiad:
Cans fo wnaeth yn ffraeth ffrwythiad rhifwch
Bethau rhyfedh mowrstad.
Ae law yn gweithiaw heb gel
Ae fraich santeidh-fawr vchel:
Parodh a mynnodh Emanuel dewrwych
Iechydwriaeth dhirgel.
Iechyd a'n bowyd in bodh
[Page 186]Yn ysbas ŷnn ysbysodh:
Cyfiownder gwydher datgudhiodh eilwaith
Yngolwg pawb mynnodh.
Trugaredh gwiredh yw gael
Râs-rann cofiodh ir Israel:
Terfyn daear war nid yw wael vchod
Gwyl iechyd yn Duw hael.
Cen wch ir Arglwydh cynnwys
Yn llafar y dhaear dhwys:
Cenwch gwên lawen yn lwys llai ofal
Llefwch hyd baradwys.
Cenwch in ner hoewder hynn.
Ydolwg gida 'r delyn:
Eida 'r tant moliant fo ai mynn yn llafar
Y llefwch i Dhuw gwynn.
Cân yn llafar hygar hed
Gân ir Brenin gogoned:
Ag vtgyrn cedyrn yw i cêd ae swn
Gida sain y trwmpet.
Rhued mor dued mawr dô
Swydh hen-dhull ag sydh yndho:
Ar byd rhai ennyd y sy'n trino i far
Ag oe fewn yn trigo.
Cured iowngrair llifeiriaint
I dwylaw 'n aelaw mewn naint:
Cyd-gâned sonied fal saint mae'n adhas
Mynydhoedh yn gywraint.
O flaen f'arglwydh gwiwlwydh gwar
Dhuw doeth i farnu y dhaear:
Yn gyfiawn vniawn iownwar o burnerth
Y barna bawb a gâr.
Y XCIX. Psalm. Proest cyfnewidiog.
DVw gû sy n 'teyrnasu ner
Tyrfa esgud terfysg-wr,
Eistedh thwng Cherub medhir
Wir Dhuw er siglo 'r dhaear.
[Page 187]Mawr yw 'r Arglwydh mowrlwydh mâg
Yn Seion yn dirion deg:
Vwch crêd mae'n dhyrchafedig
Ir dynion mae 'n ior doniog.
Molant dy enw a miliwn
Mawr ofnadwy fwyfwy f'ion:
Canys santaidh i wraidhyn
A Duw vwchlaw Duwiau achlan.
Nerth brenin car gyffinydh
Farn vniondeb rwydhdeb radh:
Gwnaethost farn iawn gyfiawnedh
Ae dûy Iaco, ae dygodh.
Dyrchafiad ner cymered:
Yn dawn yw yn Duw ni wad:
Crymmwch yw seintwar barod.
Santaidh yw Duw byw 'r byd
Moses hen mwys was hynod
A hoff Aron offeiriad:
A Samwel yno a welid
Or rhai ae galwai drwy ged.
Ar ei enw ef o rinwedh
Galwasant ner hyder hydh:
Ion a erys y nowradh
Diau ef ae gwrandawodh.
Mewn niwl llefarodh mwyn ior
Colofn bost rhag cael ofn bar:
I dyst cadwasont yw dir
I dhedhf a rodhodh i wr.
Gwrandewaist mynnaist fal mûd
Arnynt Arglwydh kulwydh cad.
Duw eurbarch wyd yw harbed
Poen dhuloes pann dhielid.
Dyrchafiad ner cymered
Yn dawn yw yn Duw ni wad:
Crymmwch yw seintwar barod
Santaidh yw Duw gwiwdhuw gêd.
Y C. Psalm. Vnodl kyrch.
CEnwch i Dhuw cû vnion
Yn llafar oll daear don:
A llenwch a llawenydh
Iown waith dhydh wsnaethydhion
Dowch yn i wydh hylwydh hynn
A chenwch gainc ach ennyn:
Gwybydhwch gwelwch ich gwydh
Dhuw yw'r Arglwydh rh wydh rhodhwyn.
Efo a'n gwnaeth a'n maeth mad
Nid yn hunain gain gennad:
I bobl ef ydym rym raid
A defaid i wellt dyfiad.
Yw byrth rhowch dhiolch fyb iawn
Yw enw rhowch fendith vniawn:
Clodforwch molwch ior mau
Yw gyntedhau gynt wiwdhawn.
Da yw'r Arglwydh ku-lwydh cad
Tragwydhawl gwiriawl gariad:
Bythoedh llonn i wirionedh
Ae drugaredh drwy gariad.
Y CI. Psalm. Gwaewdodyn byrr.
DAtganaf farn hedh trugaredhion
Yt ner y canaf hoewnaf vnion:
Deuallaf gwelaf argdelion perffaith
Nes delych yn faith iawn affaith ion.
Af mewn perfteidhrwydh ag arwydhiō
Etto im coelio im ty am calon:
Ni ro'n wiranwir o flaen ion euraid
Yngwydh fy llygaid enaid vnion.
Gwaith cildynnus rhus y rheidusion
Ni lyn wrthdy was cas y cowson.
[Page 189]Yna fo gilia'r galon wrthnysig
Odhiwrthy a dig dhierth o don.
Nodaf nod dhannod y drwg-dhynion
Trof ymaith yn faith fal na fython:
Hwnn o enllyb tyb atebion dirgel
Yw gyfaill a wnel gof llawen ion.
Balch drwg a golwg vchel galon
Ni alla i odhef hynny lludhion:
Ffydhloniaid lygaid olygon yn wir
A sydhan yw tir o fedhiant ion.
A rodio 'n berffaith iownwaith vnion
Dhawn un gosod fydh vn om gweision:
Ni thrig hyf gennyf gwynion im trigle
A dull anaele dwyll a wnelon.
Ni chadarnheir gida'r gwirion
Im gwydh o gelwydh a fygylon:
Borau naf torraf tirion or tir maith
Hyll enw eilwaith holl anuwiolion.
Gann dhadwraidh a faidh i holl fodhion
Yr holl weithredwyr wyr anwirion:
Diras o dhinas dhynion yr aflwydh
O dir yr Arglwydh dhwys swydh dha son.
Y CII. Psalm. Devair hirion.
FY arglwydh mawr rhwydh am rhi
Fyng-wiwdhuw cly w f'yngwedhi:
[...]llad naf ir ffyrfafen
Deled fy llef i nef nenn.
Na chudh d'wyneb llowndeb llif
Dhu erthwch o dhiwrthif:
Y-nydh
Kyfyngder.
synghyfyngder nafY dirnad gwrando arnaf.
Brysia gwrando rhuwdro rhwyf
O goel y dydh y galwyf:
Fy-nydhiau ku darfuant
Fal mwg a chilwg o chwant.
[Page 190]F'esgyrn a lysg dysc pob dyn
Pand dieithr fal pentewyn.
Yn donn am calon im cawdh
Gowir fal llyseu gwpwawdh
Ynof fal yr anghofiais:
Fwyta fy mara im ais.
Gann lais tuchan a chân chwyrn
Fwysgainc im cnawd glyn f'esgyrn:
Fel pelican wal anialwch
A fflu tylluan waith ffiwch.
Gwiliaf fal edn tô gelwais
Ar benn tûy 'n vnig oer bais.
Kywilydh beunydh lle bôn
A lanwodh f'yngelynion:
Ynfydant tyngasant hynn
O fowrbwyll yn fy erbyn.
Bwyteais doedais nad da
Berigl ludw fal bara:
Cymysg diod cyfnod cain
O lafur ag wylofain.
Gann dy lid a gofidio
Ymgodais ymdeflais do:
Fal cyscod encil giliaw
I ffau aeth dydhian nis daw.
Ag fal glaswellt o bellter
Gwywais iawn ofnais Dhuw ner:
Parhai dithau rheidiau rhol
Y gwiwdhuw yu dragwydhol.
Ath goffa yna io wnair
O genedl i genedl a gair.
Cyfodi trugarhei rhôn
Araith syw Dhuw wrth Seion:
Rhaid trugaredh diwedh dig
Dod mewn amser no [...]edig:
Mae weithion dy dhynion di
Mwynion yn caru i meini:
O gûr tostur o tystiwch
O wyrth a llid wrth i llwch.
[Page 191]A'r cenedloedh gyhoedh gant
Dyfnwaith enw Duw ofnant:
Brenhinweilch gwar daear deg
Dy ogoniant a gwaneg:
Pann adeilo Symldro son
F'curgledh syw f'arglwydh Seion
A phann weler sonier sant
I gû enw ae ogoniant:
Edrychodh deuodh diwael
O radh gwych ar wedhi gwael.
Ni dhmystriodh rhannodh rhad
Yn y mann i damuniad.
Yscrifennir rhifir haf
Yn oes cenedloedh nesaf:
A'r holl bobl lân a aner
O flaen neb a fawl yn ner.
O vchelder swynder fodh
I gysegr ymdhangosodh:
Yn edrych gwelych ar goedh
Lwyr naf i lawr o nefoedh.
Clyw yehenaid honnaid honn
Chwerw araith carcharorion:
I rydh-hau plant angau oll
O gau fowrgwymp gyfyrgoll,
I draethu i enw yn dratheg
Yn Seion yn dirion deg;
Ae foliant loew ogoniant lem
I gwrr sail Gaerusalem.
Pann gesglid heb lid heb lerr
Ynghyd y bobl ing hyder,
A'r teyrnasoedh kyhoedh ku
Weision aeth yw wsnaethu.
Gostyngodh honnodh hoewnaf
Fy nerth ar fy ffordh fy naf.
Byrhaodh mewn breifgfodh bran
Fy now adhas fy nydhiau.
Fy ner fyth na chymer fi
[Page 192]Ynghanol dydhiau 'nghyni:
Dy flynydhoedh da oedhynt
Blynydhoedh oes-oesoedh ynt.
O'r dechreuad gwastad gwâr
O Dhuw seiliaist y dh [...]ear:
Nefoedh ydynt trwy hynt tro
Da dhaliad waith dy dhwylo.
Darwant, nêr ti a bery,
Heneidhiant o freisg-chwant fry:
Fal dilladwisg heb frisg fri
Newidiant, hwy newidi.
Wyt tithau'r vn kûn nid kel
Ni dherfydh y-nydh oerfel:
Meibion wyrion gweision gant
Sy haelweilch a breswyliant.
Ae hâd a wnair yn gadarn
Ag yn d'wydh fyth gynn dydh farn.
Y CIII. Psalm. Deuair hirion.
FY enaid mwyn f'unduw mawl
F'arglwydh goreuswydh grasawl:
A'm calon fodlon a faidh
O flaen saint fawl enw santaidh.
F'enaid dichwith fendithia
Fy Arglwydh ner dyfnder da:
Nag anghofia mowrbla mau
I dhaeoni ae holl dhoniau.
Yr hwnn a fadhau drwy hedh
Hyll iawn air holl anwiredh:
Hwnn sy'n iachau geiriau gwell
Dy lesgedh diwael asgell.
Gweryd dy fywyd gwirion
O dhistryw hwnn yw yn ion:
Trugaredh cûr, tosturi,
A'r rhain ith gorona rhi.
Yr hwan a dhiwalla 'n rhaid
[Page 193]A da [...]ll dy enaid
Adnowydher fel eryr
Dy iengtid gwelid vwch gwyr.
Yr Arglwydh iawn awydh ner
Fwyndaith a wnaiff gyflownder:
Ag a rydh farn rhag darn dig
Madws ir gorthrymedig.
Ysbysodh rhodhodh yn rhes
Foesol i ffyrdh i Foeses:
Ae weithredoedh coedh yw cael
Ras-rwym i blant yr Israel.
Trugarog rhywiog a rhwydh
Eurglod graslawn yw 'r arglwydh:
Trugarog enwog vnion
Hwyrfrydig yw dig i don.
Nid yw byth wrth nodi bar
Wres angerdh ymrysongar:
Ag ni cheidw ef sef yw saint
Dhygyfor o dhigofaint.
Nid wrth nod yn pechodau
Y gwnaeth a ni rhi fawrhau:
Nid wrth yn anwiredh ni
Ae law dhawn talodh yni.
Cyfuwch yw ef ar nefoedh
Vwch law 'r dhaear flaengar floedh:
Rhagor drugaredh medhynt
Ir rhai as hofnai ar hynt.
Os pell dwyrain cain y cad
A gorllewin gwrr lleuad:
Pellach camwedh rysedh rym
Dhiwarthwch o dhiwrthym.
Os tostur tad nis gwadant
Wrth enaid i blaid ae blant:
Tosturach mewn tyst irad
Ir rhai ae hofnai a rhad.
Cans fo edwyn dhŷn ae dhydh
Ae dhyfn waith oll ae dhefnydh:
Cofio ar goedh mal yr oedhem
[Page 194]Di-barhau yw dydhiau dyn
Glwys alltud fall glaswelltyn:
Fal blodeyn dhyn idh-â
O duedh fo flodeua.
Pann chwyth gwynt cor-wynt caerydh
Ag yn y byd gwnn y bydh:
I lo fyth ni wyl efo
Nae hanes na dawn hono.
Trugaredh Duw trwy gariad
Tragywydh fydh rhwydh a rhad
A thragwydhol'ôl eilwaith
I'r ae hofno mwyndro maith.
Cyfiownder llwyr i wyrion
A geiow i amod wiwnod ion
Am gof gwneuthur bûr heb au
Orchmynion ior vwch mannau.
I orsedh ef ir nefoedh
Bûra dim yn barod oedh:
Ae frenhiniaeth loewfaeth lan
Yn rhôli 'r cwbl yn rhylan.
Molwch yn nêr dyner don
Yngolwg yr angylion.
Y kedyrn di-hoccedair
Yn hoff iawn a wnaiff i air.
Gann wrando pêr leferydh
Orau i fod oe air fydh.
Bendith cù i holl luoedh
Argoel dhwys ir Arglwydh oedh.
I hòff weision wirion wys
Ollawl a wnaiff i wllys:
Bendithiwch ef nêf yn war
I weithredoedh a thrydar.
Ail edrych i lywodraeth
Ymhob mann gwelan nad gwaeth:
Bendithia f'arglwydh rwydh raid
O fwy ynni fy euaid.
Y CIIII. Psalm. Devair hirion proest. dull W. Cynwal.
FYenaid gannaid ar goedh
Eurglod bendithia 'r arglwydh;
O nuw wrth rwysg nerth a rhaid
Trwm er ioed tramawr ydwyd.
Gogonedh gosgedh gwisgai
Hardhwch a welwch oedh wiw:
Goleuni a wisg galennig
Ail i wisgad dillad teg.
Yn naf sy 'n tanv nefoedh
Fal llenn nid amgen yn d'wydh:
Hwnn sydh adail sail da swydh
Nid afraid yn y dyfroedh.
Rhoes gymylau rhwysg mowl-air
Yw arwain hoen eirian hwyr:
Yn rhodio ni hîr wadant
Ar adenydh gwydh y gwynt.
Gwnn weithian hwnn sy 'n gwneuthur
Ysprydion gennadon nêr:
Ae wenidogion sôniant
Yn fflamllyd ir byd y bônt.
Daear adail a sailiodh
Ae sylfeini ri o radh:
Fal na siglo gwirio 'r gwedh
Dro gwiw byth yn dragywydh.
Toais hi a brisc fal gwisgad
Y gordhyfnder hyder rhôd:
Ar fynydhoedh dyfroedh dônt
Os yw byfedr a safant.
Rhag cerydh fal rhwyg corwynt
Yw ffauau gwnn y ffoant:
Rhag swn dy daranrhwyg sias
Vcho rhêdant yn frowchus.
E gôdodh mynydh gwedi
[Page 196]A disgyn dyffryn ond da:
Yr hwnn a seiliaist iôr hwnt
Yn sôlas adhas vdhynt.
Dy derfyn fel nad êlont
Gosodaist rhodhaist ar hynt:
Fel na dhychwel lle gwel gwyr
Oedh wiw i gudhio y dhaear.
Troi ffynnhonnau gorau gwêdh
A fynnaist i'r afonydh:
Y rhai a gerdhant yn rhwydh
Mae 'n adhas rhwng mynydhoedh.
Yn y maes rhôn a mesur
I fwystfilod dhiod dhwr:
Ar rhai gwlltion gyflon gâd
Sy iach a dyrr i syched.
Yno trig o antur rwydh
A nwyf adar y nefoedh:
O'r cangau gorau ir gwynt
Yn lliosawg y lleisiant.
Dyfr-hau 'r mynydh bydh da 'r bôd
Oe vchelder nêr now-râd:
Daear iown-llwyth a ffewytha
I weithred trwy iowngêd trô.
Daear â 'n llawn o'r diwedh
O ffrwyth i weithred hôff rôdh:
Pair wellt i anifail pair yd
A llysiau i dhyn oll isod.
Dwg yna y bâra yn bêr
Wir Dhuw allan o'r dhaear:
A gwîn drâw a wna 'n llawen
(O goel ynn dâw) galon dyn.
Olew a bair dyscleiriaw
I hwynebau gênau gwiw:
I gynnal dyn mewn calon
Obru cair y bâra cann.
Llawn sûgn o llùniais egui
Prenniau rhwydh f'arglwydh yw fo.
Cedar, Liban, & blannodh
[Page 197]Y rhai nis gollwng yn rhydh:
Ciconia a'r âdar râdh
Yn adail i'r ffynnid-wydh.
I'r creigiau dring cwningod
Ar geifr i'r mynydh wîr ged:
Gwnaeth leuad oe râd ae rêg
Ae dodi'n bryd nodedig.
Yr haul a wyr yn y rhôd
A choel wedi i fachludiad.
Rhoi dowyllwch rhyw deillion.
A nôs fydh o naws y fann
Yno 'r ymlusga o
Nacura
annwydPôb anifail call or coed:
Llewod a rûa 'n llûoedh
Llwyr wae am i prae o'r praidh
A chann Dhuw wych iawn dheuall
I geisio bwyd gwoseb oll:
Pann gôdo er twymno 'r tês
Y llêchant yn i llôches.
Aiff dyn yw waith maith a mael
Hîr orchest yw hwyr orchwyl:
Lluosog nêg hyder rhwydh
Iaith ry-dêg dy weithredoedh.
Gwnaethost hwynt gweneithus dyb
O waith anadl doethineb.
Llawn yw 'r dhaear gwâr o gwnn
O'th gyfoeth araith gyfion:
Ymlusgiaid llonaid y llê
Brau fydio heb rifedi.
A Bwysifiloedh byst filiwn
Mawr a bâch o amryw benn.
Yno 'r aiff wrth enwi i rann
Y llongau 'n gall o angen:
Lluniaist fôr-farch i barch bû
Iowndhull o chwarae yndho.
Disgwyliant ynôl d'olud
Oe braint gael bwyd yn i bryd:
Casglant a gaffant dan gôf
[Page 198]Bann rodhech bu 'n wir adhef.
A gori law aelaw ion
A cull da i diwellir:
Cudhiych d'wyneb hoewdeb hynt
Och ar hynny dychrynnant.
Tynn dy anadl cystadl-wych
Trengant a llithrant i'r llwch:
Gyrr dysbryd vn-byd ennaint
Ar byd yno creir hwynt.
Adnewydhi gweli gûr
Dhiwael wyneb y dhaear:
Gogoniant gwiw i gynnwys
Duw 'n dragywydh fydh dan fais.
Duw a lonhycha or diwedh
I waith yn berffaith y bydh:
Edrych ar y dhaear dhû
O gwrr yno hi a grynna.
Cyfwrdh fynydh Duw kyfion
A hwy a fygant o hyn:
Canaf ir Arglwydh rwydh rad
A'm awydh yn y mywyd.
I'm naf y canaf, cênwch
Tra fwy byw mewn tyrfa bach:
Mêlys gantho deimlo dad
Fowrder fy holl fyfyrdod.
Llawenychaf llonn iechyd
Yn yr arglwydh gwiw-lwydh gêd:
Beunydh derfydh pann darfer
Haid pechaduriaid o dîr
A wnêl gamm ar bob ammod
Ni bydh vn drygdhyn mewn byd:
F'enaid bendithia Fannwyl
Mola 'r Arglwydh gwiwlwydh goel.
Y CV. Psalm. Vnodl vnion.
CLôdforwch môlwchy-myd iongwiwlan
A gelwch i ênw hesyd:
I rad dwedwch ae rydyd
Weithredoedh i bobloedh byd
Clodforwch molwch ior mau vgeinmwy
I ganmol oedh orau:
Treuthwch a gwêlwch nad gau
I dhidwyll ryfedhodau.
Glodhesiwch rhodhwch fawl rhwydh yn vnion
Yw enw Duw 'n ych swydh
Bid llonn i galon im gwydh
O fowrglod a gar f'arglwydh.
Ceisiwch arglwydh rhwydh a rhodher yn wyrth
I nerth ae gyfiownder:
Cais wyneb cynn neb yn ner
Heb ymswrn yt bob amser.
Cofiwch wédh rhyfedh rhîson yn y rhai
A wnaethai ynn weithion:
I farn ae wyrth fawr iawn ion
Oe enau a dhoeth yn vnion
Had Abram ae cam o dû 'r cîg isod
Weision bendigedig:
Meibion Iaco dro a drîg
Ail wedi 'n dhetholedig.
Yr arglwydh gwiwlwydh yw'n Duw gwar i ni
Yn y nef ae seintwar:
I farn yn gadarn a gar
I dhiwedh yr oll dhaear.
Cofio drawadhaw wydhyd bob amser
Yn dyner daennyd:
I air gorchmynnodh wryd
I fil o genedlaeth fyd.
Ammododh oe fodh bann fû i Abram
Yn ebrwydh yw helpu:
[Page 200]Fely fyngodh i fodh fû
I lw i Isac i lesu.
Gosododh nôdodh nid yn wael Idhedhf
Oedh wydhfa Iaco hael:
Ae gyfamod hynod hael
Beth oes-rwym byth i Israel.
Gann dhwedyd ennyd nid anwir rhwydh-hynt
Rhòdhaf ytty fowr-dir.
A Chanan dâw ith randir
Etifedhiaeth helaeth hir.
Oedhynt anaml gynt fo gaid ywch wedi
Ychydig oedh honnaid:
Oedh vthr ag yn dhieithraid
A Duw oe blaen da o blaid.
Rhodiasant doethant nid fal dall o genedl
I genedl vgeinwall:
O deyrnas goweithas gall
Orig hyd at bobl arall.
Ni adai gwelai ar goedh raith rwymiad
Orthrymu i bobloedh:
Cerydh blin i frenhinoedh
Oe hâchos hwy owchus oedh.
Na chyfyrdhwch trwch trochynt yn vnawr
Rhai eneiniog ydynt:
Na dhrygwch cêrwch dhau cynt
Proffwydi ym praff ydynt.
Gâlw i'r tîr yn wîr a wnaeth am newyn
Mewn awydh digon caeth
Fo dhinystria fâra faeth
Ae hylawn oll gynheliaeth.
Anfônodh gyrrodh nid oedh gâs na blîn
Wr oe blaen yn adhas:
Gwêrthwyd fôr a gwerth dira [...]
Sioseb iôn wyneb yn wâs.
Gefynnau yw sodlau ae said a fwriwyd
O fowredh rhai diriaid:
Doeth yr haearn cadarn caid
Ae dynnu hyd i enaid.
[Page 201]Hyd yr amfer nêr o nêf a doeth wîr
Doeth i air yw adhef:
Gair f'arglwydh swydh sy odher
Pêr fû i dhawn ae prôfodh ef
Y brenin nâf wîn anfonodh aelaw
Eilwaith fo ai gollyngodh:
Llywodraethwr filwr fodh
Rhydh a hyf ae rhwydh-haodh.
Gosododh cafodh wr coeth orau dawn
Ar i dûy yn fowr-dhoeth:
Ag yn llonydh dhedwydh dhoeth
A gafael ar i gyfoeth:
I faeth athrawiaeth wrth raid a disîgl
Yw dwysogion mowrblaid:
Ag i dhysgu plannu plaid
Doeth yn wir daith henuriaid.
Aeth Israel di-wael i daith a hoew dro
Hyd yr Aipht yn berffaith:
Ag aeth siacob ae obaith
I dir Ham band da yw 'r rhasth.
I bobl cynydhodh yn bybyr weithian
Er gwaetha i holl gas-wyr:
Ag yn gryfach gwchach gwyr.
Iawn obaith nai gwrthnebwyr.
Yno trôdh kiliodh i calon dallweilch
I dwyllo i weision:
I gashau ag nid gwiw son
I Dhownus bobloedh vnion.
Moeses oe fonwes anfonawdh ar led
Ir wlad honn ae gyrrawdh
Ag Aron gwnn hwnn yn hawdh
Oedh weision a dhewisawdh.
Arwydhion gwirion yw 'r geiriau wedi
A osodant bwythau:
Yn-hir Ham nid cam i cau
Ydoedh i ryfedhodau.
Gyrrodh anfonodh anfwyniant yn fflwch
Dywyllwch lle dallant.
[Page 202]An-ufudh-weilch ni fydhant
Yw air ef sef Duw ior sant.
Troes dyfredh pur-wedh paro [...] yn edliw
Yn waed-lawr dhisberod:
E ladhodh ni fynno [...]h fôd
Yw pesci dhim or pysgod.
Aigiodh llyffaint haint egwan hir dyras
A dariodh yn y tir:
I stafelloedh ydoedh wir
I brenhinoedh baru henwir.
Diwedhodh a rhodh fy rhwy 'n tuedhn
Nid didhig oedh i pwynt:
O gymysg plâ ag amwynt
Llau obru yw hau yw brô hwynt.
A glaw mysg cenllysg lle cân aniwed
Ae newyd yn dwrstan:
A fflammau oriau eirian
Yn y tir yn ennyn tân.
Ffiguswydh gwinwydh a gâd yf orig
Wedi torri 'n wastad:
Diwair allu fu 'r drylliad
Gwedi a gloes goed i gwlâd.
Gwedi haint hoewfraint difrif cael crwydr
Celiog rhedyn digrif:
Doeth lindys ryfygya rîf
Yn aruthr ag aneirif.
Holl las-wellt y tir lle llaesant i rhyw
Y rhain ae pôrasant:
Ag yn gâs difethasant
Heiniar y dhaear lle dhânt.
Trawodh e ladhodh ni wnaeth lai nôdodh
Gyntanedig pob rhai:
Yno i holl nerth angerthai
Blaen-ffrwyth eu tylwyth ae tai.
O gyfyrgoll oll dug allan yn wir
Yn llawn aur ag arian:
Yn i llwythau 'n well weithian
Heb vn llêsg o bai 'n i llann.
[Page 203]Llawen fuyr Aipht ae lliwiynt poen waeth-waeth
Pann aethon yw helynt:
Syrthiasai lle gwelsai gynt
Dirnad i harswyd arnynt.
Rhôdh gymwl bygwl bû agos in dawn
Yn dô ar dhechreu-nos:
Yno a thân a wnaeth ûn-nos
Lawn wyrth i oleuo nôs.
Gofynnant yw mant ôch or môdh sysiāt
A sofi-iair oedh i rhodh:
A bara 'n ras bur iawn rodh:
A dull nefol diwallodh:
Y graig a holltodh groew eigion a rhydid
Dwr rhedodh oe dwyfron:
Aeth afonydh m [...]wr sydh son
Dhwys iach vwch lleoedh sychion.
Cans oe fodh cofiodh nid cas yw seintwar
I air santaioh llownras:
Ag Abram dhinam dhownwas
Hên oedh wych hwnn oedh i was.
Pybyr dug i wyr Duw gwirion ollawl
Allan i le tirion:
Ae frig etholedigion
Mewn gorfoledh wehedh ion.
Yn wir y rhoe dîr i'r rhai dall odli
Y cenedloedh angall:
Enillant ni welant wall
O fawr air lafar arall.
Fal o dhydh i dhydh dha waith kû ydoedh
Y cadwent i gyfraith:
O gynnal i dhedhf gannwaith
Molwch f'arglwydh mowrlwydh maith.
Y CVI. Psalm. Englyn Pendrwm.
CLodforwch molwch Dhuw mâd a dwedwch
Mae da ydyw'n wastad:
Cans pery 'n faith hoewiaith hêdh
I drugaredh drwy gariad.
Pa chwant di-rithiant a draetha dyrnod
[Page 204]Cadernid Iehosa?
O fûnyd pwy a faneg
I fawl dêg diofal da?
Gwynn i byd i gyd rhag gwyth duw gwedi
A geidw i farn yn syth
Hwnn a wnêl yn lle deler
Gyfiownder bob amser byth.
Graslonrhwydh f'arglwydh da fyd y kefais
Cofia ith bobl hefyd
Ylêni a mi ym-wel
O waith ûchel ath iechyd.
Daeoni gwêli i'r gwyr gwâdh diau
A'r dyn dewis llowradh:
Gorfoledh dy'tifedhiaeth
Ith genedlaeth gain adladh.
Gida n tad wiw-sad pechasom gimaint
O gamwedh y gwnaethom:
Anwir beilch yu wyr y byd
O fowyd nyni fûom.
Ni dhelltynt dwedynt yn tadau ir Aipht
Yr oll ryfedhodau:
O fesur ni chofiason
I rwydhion drugaredhau.
An-ufudh ae budh bronn bôdhi fûant
O feiau gorhodri:
Wrth dhygyfor y moroedh
Y môr coch oedh merciwch i.
Achubodh hwy a bodh a bid yma 'n iawn
Er mwyn i enw gwelid:
Dyna 'r modh i'r adwaener
Diweir-nêr ae gadernid.
Cerydhodh sychodh y mor coch (sant) noeth
Y gwnaeth lwybr a gerdhant:
Trwy flinder dyfnder yn dal
Fal annial a foliannant.
Achubooh yn rhodh er hynn oedh alawnt
O dhwylaw y gelyn:
Gwaredodh ni dhaliodh wg
[Page 205]O gilwg sedhiant gelyn.
A'r dysroedh ar goedh a geuynt lonaid
I gelynion llynkynt:
A diau nie gadâwyd
A hanwyd vn o honynt.
Yna cûr dwysa credasant orig
I eiriau f'anwylsant:
O lefain I fawl efo
Cwyn iso y canasant.
Yno digofio dygyfor vthrwaith
I weithred i'r kefnfor:
Ag heb dhisgwyl gwŷl a gwên
Ag angen am i gyngor.
Blysio 'n waeth a wnaeth noethwch y dyrfa
Dirfawr i'r anialwch:
Temptio mowrder nêr yn ol
Affeithiol i'r diffeithwch
Nôdes a rhodhes wir hynt ymannos
I damuniad vdhynt:
Yn y fann e dhanfonawdh
Gwael oer-nawdh gûli arnynt
Cyffroesant fyw-sant Foesen ag arswyd
Yw gwersyllt aflawen:
Sant yr arglwydh nis llwydhynt
Gwirion hynt ag Aron hên.
Y dhaear dhîg âr egorodh o daith
A Dathan a Lyncodh:
Cynulleidfa goeca gam
Abiram ir pwll bwriodh.
Tan blîn yniwin kyneuodh lledfarw
I cynulleidfa ae deifiodh:
Yr anuwiol bydol beilch
Y llesgweilch fflam ae llosgodh.
Yn wyneb Horeb ymdhihirant wyr
Y llo aur a wnaethant:
I dhelw dawdh adholiad oedh
Grym oesoedh ymgryn masant
Troesant i ogoniant i gyd yn wael iawn
[Page 206]Ae lûn mewn aflendyd:
Faleidion ar y fronwellt
A bawr y gwellt a brîg yd.
Duw siwr achubwr a chwant awenydh
Yno anghofiasant:
Yn yr Aipht a wnelsai 'r ion
Y mowrion bethau ymyrrant.
Pêth rhyfedh duedh diwair yn iôr rhydh
Yn-hir Ham heb lesfair:
Pethau ofnadwy fwyoch
Yn y môr côch mawr y cair.
Dinystriai dwedai arw dôn i anadi
A hynny 'n dra diglion:
Gwnaeth Moeses les rhag i lîo
Dinystresid naws trowsion.
Gwedhol dhamunol dhymuniant wyr taer
Ar tir distyrasant:
I air fyth orau o fawl
Dewisawl ni chredasant.
Grwgnach siaradach ysy rwydh yw pobl
Yw pebyll mae aflwydh:
Ni wrandowsant nwyfiant nôd
Lwys fowrglod lais fy arglwydh.
Oe fodh egorodh i lâw gaeth wir-boen
Yw herbyn yn helaeth:
Yno yw cwympo trô trwch
Ir anialwch rann alaeth.
Ag i gwympo trô antur oedh o hawl
I hâd mysg cenedloedh:
Ag ar fâr yw gwasgaru
Drwy watwaru drwy i tiroedh.
Ymgyfarfu bû heb au hap awydh
Baal-peor a nhwythau:
Byd dâ eusoe [...] bwytasant
O borthiant feirw aberthau.
I blant digiasant Duw gain diofal
Ae dyfais e hunain:
Ag yw mysg e gymysgod [...]
[Page 207]Y tra [...]odh pla y truain.
Phinees dysyfes Duw a safodh ion
Ag yn iawn a farn [...]dh:
Ag yna y plâ oe plû
Yw teulu a attaliodh.
Rhifwyd hynn Duw gwyn dûg yno feudith
Yn gyfiownder etto:
O genedl i genedl a gwawl
Trag wydhawl y trig idho.
Digiwyd êf Duw nêf dann ofyn afrad
Wrth dhyfroedh yscymyn:
Drygwyd Moeses a drygwaith
A châs iaith o achos hynn.
Cythrudho yno i einioes aspri
I yspryd a dryg-foes:
Cam-ymadrodh gormodh gau
Oe wefusau fu eusoes.
Heb dhinystriaw drâw dyna drai t bebyll
Yr oll bobl ae llidiai:
Wrthynt arglwydh rwydh ar air
Dewisair fal dwedasai.
A'r genedl wir-chwedl o arw-chwant golud
Mewn gwely 'mgymysgant:
I gweithredoedh coedh nid cél
Dasg isel hwy ae dysgasant
Ag ir gau dhuwiau lle dhânt i beeni
Beunydh y gwsnaethant:
Y rhai a dwyllai ar hyd
O fywyd i magl fuant.
Yn aberth kyngerth y caid i meibion
Heb dhim obaith enaid:
Ae merched gweled yn gaeth
Vthr alaeth i gythreuliaid.
Gwaed gwirion vnion rhai onest diau
Ai dywallt yn rhyffest:
Gwaed i meibion llon ar llêd
Ae merched nid mwy drcheft.
I G [...]nan Dhuwiau o gynwaed borth is
[Page 208]Aberthasont ir-waed:
Halogwyd i hiliogaeth
Yt air gwaeth i tir a gwaed.
Ae gweithredoedh koedh y gwydhant fwy oll
Felly 'mhalogasant:
Mwy wêgi as dychmygion
Yn weision puteiniasant.
Cyneuodh digiodh ond aeth yn wirboeth
Yn erbyn i bobl ffraeth.
Ffieidhiodh trwy or modh trîn
At fydhin i ytifedhiaeth.
O wres e rôdhes râdhoedh yn alaeth
Yn nwylaw 'r cenedloedh:
Ae cas llywodraethasant
A gair o chwant goruwch oedh.
Garw-dhyn i gêlyn y gwelwyd wrth rym
I gorthrymn a wnaethpwyd:
Tann i dwylaw a brâw brau
Gwst angau i gostyngwyd.
Mynych gwâr ydych gwaredodh cû ing
I cyngor ae digiodh:
Am eu henwiredh medhir
Y cûrir sawl nis cârodh.
Pand oedh ing cyfing cofiodh dhaeoni
I dhynion edrychodh:
Pann glywodh ef i llefain
Ae germain griô gormodh.
I ammod hynod henwodh yn honnaid
Iôn hwnnw a gofiodh:
Oe fowredh drugaredhau
Tyst eiriau y tosturiodh.
Rhoes 'n hael i gael teg wilio trwy gûr
Beth trugaredh yno:
Gann rai ae gwnaeth yn gaethion
Ger i bronn i garu i brô.
Achub ner tyner iawn yt oedh a da
Ti yw Duw y llûoedh:
Cynull ni o blith (dichwith di
[Page 209]Cûn odli) y cenedloedh.
Yn hynod dy glôd a gludant downus
Yw d'enw gywirsant:
I ryfedh orfoledhu
Da ofalu dy foliant.
Bendigaid mowr-blaid Amen o ras-rôdh
Yw Duw 'r Israel llawen:
A bû er ioed fal y bŷdh
Tragywydh y trîg awen.
Ag o bwyll didwyll dyweder i bawb
Oe bobl ef yn dyner:
Felly bo gwirio gariad
Aml yw 'ch nad, molwch nêr.
Y Pumhed Llyfr.
Y CVII. Psalm. Proest cyfnewidiog.
CLodforwch molwch da 'r môdh
Duw o rwysg da yw o radh:
Cans pêry i war drugaredh
Awdur gwiw yn dragywydh.
Didwyll yno dywedwn
Degwch i waredigion
Rhai a waredodh i rhann
Oer gilwg o law 'r gêlyn.
Ysgliff y tir a gasglodh
Or dwyrain euraid wiwradh:
Ag eglur o du 'r gogledh
A'r dehau ior ae dihûdh.
Bu anial crwydr y fal fas
Mewn affaith diffaith ar dês:
Heb gael lle gwar i aros
O dhiar y ffordh oroff-îs.
A'n yno yn newynog
Och wedi yn sychedig:
[Page 210]Ae henaid mewn anhunwag
A lias yn i lewyg'
Llefasant enwant yna
Yr ior arglwydh rhwydh a'n rhi:
Yw trymder kyfyngder fu
Y gwaredodh gwir wedy.
Fo 'i twysodh brysiodh mae brys
I'r ffordh vnion llonn yw 'r lles
O dhyno mynd i dhinas
Gyfannedh o gof vn-nos.
I ner cyffesant yn vn
I drugaredh dawnwedh dyn:
Ae ryfedhod gwiwnod gân
Nod hynod i blant dynion.
Diwallodh ni dhaliodh wg
Wych oed enaid sychedig:
A dawn y llanwodh yn deg
Yna enaid newynog.
Rhai a gwsg mewn rhuw gysgod
Angau draw o ing a drig:
Yn rhwym mewn haearn ar hyd
O gystudh alar gwastad.
An-ufudh-hau gau ond gwâg
Ag ammau i eiriau orig:
A dirmygu drefnu drwg
Cyngor goruchaf cangog.
Yn donn eu calon mewn cûr
Bôl o wendid a blinder:
Syrthiasant nis gwelsant gâr
Wrth Dhuw ae cynorthwywr.
Bu gri a gweidhi drwy gûr
Yn gyfing mewn ing yn wir:
Achubodh nadodh yn ior
A thrwy ymdaith orthrymder.
Dûg hwy or tywyll hyll hwnt
Angau gysgod nôd a wnant:
Drylliodh ni adawodh lle dônt
Mwy odhef rhwymau vdhynt
[Page 211]Cyffes im nêr gloewder glan
Ae drugaredh ryfedh rîn:
Ae ryfedhod hynod hên
Ond downus i blant dynion.
Pann fynnodh e dorrodh doe
Byrth o bres ba wyrth heb roi:
A drylliodh e fynnodh fwy
Barriau heyrn byrha-ai.
Dynion ynfydion o fâr
Ae camwedhau 'n olau ner:
O radhau anwiredhwr
Was didhym a gystudhir.
Ae henaid traidh ffiaidh ffôn
Bob rhyw fwyd be pêr i fîn:
A daethant afrad weithian
I byrth angau borth angen.
Bu gri a gweidhi drwy gûr
Yn gyfing mewn îng yn wir:
Achubodh nadodh yn ior
A thrwy ymdaith orthrymder.
Gyrrodh i air grair gwiw rent
Yn rhodh iachaodh wych hwnt:
A gwaredodh cadwodh cynt
Wyr oe mwythau (ior) methiant.
Cyffes in nêr gloewder glân
Oe drugaredh ryfedh rîn:
Ae ryfedhod hynod hên
Hynt downus i blant dynion.
Aberthant nis gweithiant gûdh
Aberth moliant i sant sydh:
Traethant i waith yn faith fôdh
Ae foliant a gorfoledh.
A êl i'r mor goror gân
Mewn llongau yn gwau a gwŷn:
Gwnant i gorchwyl a hwyl hin
O ymyrru a dyfroedh mowrion
Hwy welsant waith perffaith pûr
Yr arg [...]wydh ag arwydh gwir:
[Page 212]Ae ryfedhod wiwnod ior
Wedi ofndaith mewn dyfnder.
Doedodh e gododh y gwynt
A mor-gymlawdh nid hawdh hwnt:
Cododh a neidiodh fal nant
Yn donnau nôd a enwont.
Rhai dringant fef i nêf nenn
Oedh esgud rhai a dhisgynn:
Todhodh i henaid didhan
O flinder afael wann-don.
Penn-droant tripiant at rann
A modhau fel y medhwyn:
A methodh yma weithion
I doethineb daith an-un
Bu grî a gweidhi drwy gur
Yn gyfing mewn îng yn wir:
Achubodh nadodh yn ior
A thrwy ymdaith orthrymder.
E wnaeth yw stormoedh yn ol
Yno dewi yn dawel:
A'r tonnau i gau yn gûl
O dyst gwyr distaw ae gwyl.
Yna llenwir llawenydh
Y mor yn wastad ae medh:
Ef ae kymorth lê porthladh
Ymannos a dham vnodh.
Cyffes in nêr gloewder glan
Oe drugaredh ryfedh rîn:
Ae ryfedhod hynod hên
Ond da iawn i blant dynion.
I bobloedh ar goedh i gyd
Da orchafiaeth derchafed
Mawl i dhedhf mewn eistedhfod
Yn orau pob henuriad:
Ir diffeithwch trwch hynt radh
Wedi y llif gosododh:
I ffynnonian ffein vnwedh
O dhosbarth a wna 'n dhisbydh.
[Page 213]A thir in wythlawn a dawn da
Yn dhiffiwyth hwnn a dhefiry:
O gynnen a drigioni
Agwandhull rhai a drig yndho
Rhoes anial hir resynys
Yn llynn dwfr llawen o dês:
Ffynhoniau hoff iawn henwis
A dwr croiw dhaw o dir cras
Gwnaeth yno i dario dônt
Ir newynog rann enwent:
Dinas a dharparasant
Gyfannedhol wedhol ynt.
A haeasant hwy feusydh
A phlann gwinllann vgeinlludh:
Diogel ffrwyth y dygodh
A thoreth ymborth wiwradh.
Oth fendith dichwith Duw wyd
A mawl cân yn ami y caed:
Heb leihau rhwng cangau coed
O fawl oe hanifeiliaid.
Gwedi gwnat yn llai i llîn
Mewn îng yn gyfing i gûn:
Gostyng wyd mewn gwest angen
A dryg-fri mewn cyni can.
Bwriodh dhirmig dîg nid da
Ar i bonedh arw boeni:
Gwnaeth hwy a brwydr i grwydra
Oe ffordh ir anial y ffy.
Y tylawd ar i wawd waedh
Wedi i gôdi in gwydh:
Da lewyrch i deuluoedh
Pûr ior a gododh fal praidh.
Rhai vnion heb gêl gwelodh
Yn llawen orawen radh:
A now-ran pob anwiredh
A gae i safn ag y sydh.
Pwy sy 'n gall pa sonio in gwydh.
I gadw d mynn hynn yn hawdh:
[Page 214]A dheuall yn gall ar goedh
Fowrglod trugaredh f'arglwydh.
Y CVIII. Psalm. Y pump gwers kyntaf o gowydh llosgyrnog, ar darn arall o drybedh menaich.
PArawd ynghoel-wawd yw 'nghalon
Parawd yw y tafawd yt ion
Waith vnion a thannau.
Deffro fy vrohas da râs drwsiad
Deffro vgeinwaith deffro ganiad
Bwriad yw kodi y borau.
Wrth genedloedh miloedh molaf
O wedh kynnil i Dhuw kanaf
Adhôlaf hynn oedh olau.
Da air enwi yw dy rinwedh
Ath wir vnion ath wirionedh
Eilwedh vwch y kymylau.
Dyrchafer ef vwch y nefo [...]dh
A gogoniant moliant miloedh
Vwch tiroedh vwch y tyrau.
Ym bydh llawn awydh a lionn awel
Yw seintwar dawel sant ior diwad:
Im pobloedh rhinioedh mi ae rhannaf
Sichem a fynnaf rwydhaf rodhiad.
Succoth dyphryn pur a fesuraf
Imi y gwelaf y mae Gilead
Manasses da ffres wedi Effrym
Hwnnw yw grym a henw gwiw rad
Iuda dewisa ym yn
Legislator.
dwysawgA Moab yw 'nghawg yrhawg yn rhad
Ag ar gefn Edom drom ar drumiau
Bwriaf f'esgidiau byrr fwys godiad.
A Phalestina yna-vn-nos
Yn llonn o achos llawenychiad.
Pa wys a'm towys ymysg teyrn
[Page 215]I gaerau kedyrn gorau keidwad.
A phwy i Edom ym dhiom wedh
A'n dwg i vnwedh mevdwy ganiad.
In digio yleni di an diglonnaist
I ffô in heliaist an ffynn hwyliad:
Heb dwyso yno yn dhianair
Anllawen y kair yn llu a'n kad.
Rhag blinfyd y byd bid Duw yn borth
A daw in kymorth dewin keimiad.
Ofer-nerth a serth ydyw pob son
A allo dynion lleia doniad.
Gwnawn hyder tyner arnat vnion
O wyrth otwidion o nerth Duw dad.
Y gelyn ised gwael yn wasarn
Syth a y [...]ri 'n sarn ae sathru-'n sad.
Y CIX. Psalm. Deuair hirion.
DVw na thâw lle dâw dy air
Duw fy moliant fwy mow-lair
Annuwiol enau gau gant
Ryfedh ymgyngorasant
Y tafod-gwyllt tyfiad gwŷn
Oerbwyll lafar im erbyn.
Cylchasant fi clowch wiw-fras
Garwa cerdh ae geiriau câs
Ymladhant a ffant a ffôs
Mwy bechod a mi heb achos
Am gariad yn anad neb
Wrth hynn ân im gwrthwyneb
A minnau 'n wael mael im ais
I wiw-Dhuw a wedhiais
Gosodant dhrwg cilwg hynn
Mowrbell dros dâ im erbyn
Ag a dâl gâs gwas nis gwad
Mwya 'nghur am ynghariad.
Dôd arno ffieidhio ffol
[Page 216]Vn o awydh anuwiol
Bid Satan darogan draw
Halog wrth i dheheulaw
Pann farner rhwydhder yrhawg
Yn iwin aed yn enawg
I wedhi bu waedh oe bod
O bai ochain yn bechod
Bid byr-hau oriau i oes
Bid berigl a bid berroes.
Cymred arall a gwall gwaeth
Y sy gwbl i esgobaeth
Bid i blant bywyd i blaid
Oedh ofer yn ymdhifaid
Bid i wraig ir byd a rann
Oedh waeth-waeth yn wedhw weithian
A chrwydrant i blant yn bla
A garw deitl i gardotta
I bara a gais bâr y gwedh
O fewn lle anghyfannedh
Rhwyded yr occrwr rhydyn
A fedh oll fawa o dhyn
Bid dieithraid lle caid cûr
Ol ef i anrheithio i lafur
Na roed neb trwy vndeb tro
Wawr dhydh drugaredh idho
Mwy ni bydh a rydh i raid
Dhiafiaith yw ymdhifaid
Dmystrier gyrrer yn gaeth
O lwgr oll i hiliogaeth
Di-lêer dalier dolef
Ir ail oes ar i ol ef
Eurglod coffaer (arglwydh)
An wiredhau i dadau 'n dwydh
Coffa oedh yna 'n dhinam
Pechod er i fod yw fam.
Y rheini modh y rhennid
Ger bronn ner bob amser bid
Bid coffa oedh yna odhi-arr
[Page 217]Duedh ag wyneb daear.
Ni chofiodh wâr drugaredh
Erlid truan wann i wedh
I lâdh tylawd darfawd dîg
Oedh wedi 'n gystudhiedig
Hoffodh dhichwith felldithio
Honn yn boeth a dhoeth i dhô
Ni fynnai flîth fendith fod
Hoen wyrth mae honn yw wrthod
Gwisgodh felldith dhichwith dhyn
Dall wedi fall dilledyn
Fal Dwfr idho chwidro chwyrn
Ail wisgo oel yw esgyrn
A bydhed fal dilledyn
A wisgo ef waisg o wyn
Fal gwregys yw grys deg rôl
O [...] dodid yn wastadol
A hyna fy nêr dyner dôn
Gwyl vnwaith im gelynion.
Rhai dhowaid wrth fenaid fydh
Aniwed yn i awydh
Moes arglwydh mowr-lwydh y mi
Yn ol d'enw êl daeoni
Gwared fyfi rhi er hêdh
Da drwy gûr dy drugaredh
Cans truan a gwann dig wyf
Oediog a thylawd ydwyf
Mae 'nghalon o dhwyfron dhig
A llid yn archolledig
Wyf fal cysgod trwm-nod tro
Gwag eidhil yn gogwydho
Fo 'm esgydwyd gwelwyd gwyn
Ail crwydr celiog rhedyn.
Gwann yw fyngliniau ywch gwydh
O newyn egwan awydh
O'm brasoer pûr y curiais
O'm cnwd maith am enawd o'm ais
Cywilydh herwydh i hynt
[Page 218]Hefyd gwnn oedhwn ydhynt
Siglent pann i gwelent gau
Oe piniwn drwg i pennau
Fy arglwydh wyd arwydh da
Wrth Dhuw fi cynorthwya
Achub fi 'n ol wiriol wedh
Duw dri gwir dy drugaredh
Oe bôdh fal y gwybydhyn
Daith hir mae dy waith yw hynu
Ag mae tydi gweithi gôst
Wiw gûn weithian ae gwnaethost
Rhônt felldith, dy fendith di
I kywilydh nis cêli
Mwy gywilydh im galon
Dy was fydh llawenrydh llonn
Niwed im câs aniwarth
Yr offer gwisger a gwarth
Gwisg kywilydh bydh o bell
Yw mintai megis mantell
Molaf f'arglwydh mowr-lwydh mau
Mwy ogoniant am genan.
Moliannaf ef o nef nêr
A llywydh ymylg llawer
Saif wrth y tlawd barawd Bôr
Ae dheheulaw dha hael-ior
Rhag barn yn gadarn a gaid
O been i achub enaid.
Y CX. Psalm. Hên-fesur o lyfr Hergest.
DIwael y dywod
Eurglod yr arglwydh
Wrth f'arglwydh wyrth fowrglod
Eistedh yniwedh ystod
I'm deheulaw 'n aelaw nôd:
Hynod osodaf
Dialaf d'alon
[Page 219]Y dynion rhôf danaf
A thann dy draed yn waed naf
Yw gorwedh mi ae gyrraf
Dy nerth hôff werth ffôn
Ae anfon vn-fodh
Ras haeodh iôr Seion
Gwna lyfodraeth wiwfaeth iôn
Yleni mysg d'elynion.
Y bobloedh oedh war
Yma 'r offrymant
Ae llesgiant wllysgar
Nerth hardhwch gwelwch a gar
Santaidh y-nydh i Seintwar
O grôth y wawr gronn
Cyfion o cofij
Dy eni wlith dynion
Tyngodh arglwydh wiw-swydh ion
Ni ydifara dwf wirion
Ti ydwyt wiwdad
Offeiriad ffêrol
Tragwydhol frô gwydhiad
Yn ol vrdh vn ni wyl wad
Melchisdec mawl wych wastad.
Yr arglwydh swydh saint
Wall haint archolla
Dwg yna deg ennaint
Gwnaiff ar goedh frenhinoedh fraint
Dhygyfor yw dhigofaint.
E farn Duw a fêdh
Gymysg wedh mwysgion
Y dynion di-iownedh
E dyrr benn gwlad wastad wêdh
E leinw ôll a chelanedh.
E ŷf o'r afon
A hôffo 'n hyffordh.
Ar y ffordh goroff iôn
Am hynn fy nêr syber son
Cyfyd i wyneb cyfion.
Y CXI. Psalm. Vnodl vnion.
CLodforaf molaf Dhuw am iôn ollawl
O wllys fynghalon:
Mewn lle dirgel dawel dôn
Torf ranniad tyrfa 'r vnion.
Duw iown-wych rwydh-wych radhoedh mor odiaeth
Mawr ydyw i weithredoedh:
Yspys arswydys ydoedh
Ir sawl ae hofnant râs oedh.
I waith ef o nêf nid gann ofid hirdhadl.
Yw hardhwch a glendid:
I gyfiownder a gerid
A bery byth bob awr bîd.
Gwnaeth gôffa yna enwawg i dhidwyll
Ryfedhodau cangawg:
Graslawn a rhwydh-lawn yw rhawg
Athro gwyr a thrugarawg.
Rhoi i ymborth ae borth y bydh i hyfnod
Sawl ae hofnant beunydh:
Cofio i amod fowrglod fydh
Draw a gai yn dragywydh.
E dhywad heb wâd ydoedh o iawn wyrth
Holl nerth i weithredoedh:
Rhoe ydhynt dîr yn wir oedh.
Ackw' n adloes ce nedloedh.
Barn gwirionedh hêdh dhihudhaw ydyw
Gweithredoedh i dhwylaw:
I orchmynion dôn lle daw
Yn ol sy 'n ffydhlon aelaw.
O siccr-hau dydhiau nis diwedher fyth
Tra fo tragwydholder:
Mewn gwirionedh purwedh pêr
Yn vndydh ag vniownder.
Gorchmynnodh mynnodh manol yw mowrair
[Page 221]Ym wared trag wydhol:
I enw sy o wraidh santaidhiol
A mwy ofnadwy yn ôl.
Dechrau doethder pêr lle parant fowrglod
Yw ofn fa'rglwydh gwirsant:
Da dheuall yn gall a gânt
O fowredh ae harferant.
Ef piau mwyhau y mawl gywir-dhull
Y gwirdhuw tragwydhawl:
Yn parhau 'n wir pûr iawn hawl
Oes-oesoedh yn rasusawl.
Y CXII. Psalm. Devair hirion
GWnfyd ennyd yw wyneb
A ofno nêr fwy na nêb:
A gâr yn dhirfawr (dêg ion)
Ymannos i orchmynion.
Ei had fydh codiad cadarn
Yn y tir fyth ond da 'r farn:
A chenedlaeth helaeth hir
Vnion doethion fendithir.
A chyfoeth pwy ni chofiai
A golud oll gwyl yw dai:
Ae gyfiownder hyder hawl
A drig idho 'n dragwydhawl.
E rannodh olau ir vnion
Ir tywyll os hyll' yw sôn:
Cyflawn trugarawg hefyd
Tostur yw t gûr i gyd.
Trugarog fydh mewn gwydh gwar
Mae 'n esgud gymwynasgar:
Rhola i eiriau helaeth
Ar ol y farn reiol faeth.
Obru 'n hael fo bery 'n hîr
Is gwagedh nid ysgogir:
A chyfiawn fydh rydh lle 'r aeth
[Page 222]I dario i goffadwriaeth.
Nid ofna ef set fal sant
Y dryg-chwedl di-rywiowg-chwant:
Di-sigl ir gwîr ymdhiriaid
I galon ffrwythlon hôff raid
Mae Duw 'n cynnal i galon
Ni ofna gri si na sôn:
Oni wyl yno i elyn
Wrth i wllys dhyrys dhyn.
Rhodhodh e rannodh yr ion
Dâl wedi i dylodion:
Ae gyfio wnder gôf vndydh
Obru byth yn parhau bydh.
I gorn ef a dhyrchefir
Mewn gogoniant gwarant gwir:
Gwyl anuwiel ffôl goff-ha
O Dhuw agwrdh fo dhigia.
Ysgyrnyg egwan dhannedh
Dwrf dig yn darfod yw wedh:
Derfydh anedwydh yn ol
Oer-chwaen yw arch anuwiel.
Y CXIII. Psalm. Byrr a thodhaid.
GWeision da i cwynion Duw cênwch wirglod
Enw yr arglwydh molwch:
Enw yn nêr a drig bendigwch
O hynn alian hynny a ellwch.
O godiad yr haul ag nas gêdwch
Aml yw i enw y moliennwch:
Hyd i fachlud hûd dywedwch beunydh
Llawenydk y llenwch.
Derchafwyd yn nêr draw o chofiwch
Ar oll genedloedh o cyhoedhwch:
Diwair i ogoniant darogenwch
Goruwch y nefoedh coedh dêg hedhwch.
Pwy duw 'n vchel fel hwnn a folwch dewr
[Page 223]I dario 'n nirgelwch:
Goffyngawdh gwelawdh hynn gwiliwch
Bethau o nefoedh byth nwyswch
Ag yn y dhaear gwar gyrrwch
Cododh y truan lledwan or llwch:
A'r anghênus rhûs arhoswch gwedi
I godiad a welwch.
Gida phendefig y trigwch
Diau ar bonedh derbyniwch:
E rydh blant gwarant a gerwch
I'r rhain di-blant wyrion dyblwch.
Llawen-fam dhinam dhoniwch o fowrglod
F'arglwydh a gan molwch.
Y CXIIII. Psalm. Proest cyfnewidiog.
O'R Aipht pann aeth Israel râdh
A thûy Iaco 'n faith dhigudh:
O dhiwrth dhynion feilchion fodh
Anwybodol enw bedydh.
A Iuda dha yna ior
Dhewis hynt oedh i seintwar:
Ag Israel a gafael gwr
Bu yn arglwydhiaeth bêr.
Y môr or goror ae gwyl
Ag o dhyno gwthio ar gîl:
Vrdhonen geinwen dan gêl
Drwy dhawn oll a drodh ynol
Neidiai 'r mynydhoedh nôdan
Fal hydhod hyrdhod heirdhion:
A phob rhŷw oll a phob brynn
Fal wynos o fawl enwen.
O fyd beth a dharsu yt fôr
Pann giliaist poen a galar:
Vrdhonen o râdh iown-wir
Y kiliaist iawn ofnaist nêr.
Paham fynydhoedh oedhych
[Page 224]Nôdau hyrdhod a neidiwch:
Ar bryniau golau gweloch
Fal wyn diofal anach.
Ofna 'r dhaear a garwn
Gwir bris yr arglwydh ger bron:
O flaen neb yw wyneb ynn
Duw Iaco nêr diogan.
E dry graig a daear gronn:
Oedh arwa llêd yn dhwr llynn
Ar gallestr arw ae gollwn
Yn hoff annwyl yn ffynnon.
Y CXV. Psalm. Deuair hirion.
NId nyni nid nyni nêr
Yn felus d'enw a foler:
O herwydh fy nâf hoewryw
Dy drugaredh ryfedh ryw.
O Duw paham y dywaid
Y cenedloedh er oedh raid?
Pa le y mae gwae or gân
Oer araith i Duw 'r owran?
Yn Duw ini a'n dawn oedh
Iawn afael yn y nefoedh.
Ef a luniodh yn flaenor
Ef a wnaeth a fynnai ior.
Eu holl dhelwau gau a gaid
O'r arian a goreuraid:
Ag a wnaethai os âi son
Gildynnus gwaela dynion.
I genau yn gau a gânt
O fowrair ni lefarant:
A llygaid sydh dydh ae dwg
Ni welant vn o olwg.
Mae clustiau yn gau vwch gwên
Ni chlywant yn iach lawen:
Ae ffroenau i gau o gûr
[Page 225]Nid aroglant dro eglur
A dwylaw sydh delw i sant
Waith amlwg ag ni theimlant:
A thraed vdhynt athrodwaith
Ni leisiant ni cherdhant chwaith
Sawl ae gwnel i gornel gau
A'n hwy weithian fal 'nwythau:
A phob dyn o honyn hynt
Di-dhuw a 'mdhiriaid ydhynt.
Tûy 'r Israel nid gwael a gaid
Oedh orau i Dhuw 'mdhiriaid:
Ef yw 'n porth cymorth yn cân
Hynod taerwalch yn tarian.
Tûy Aron sy vnion swydh
Eurglod a goelia 'r Arglwydh:
Ef yw 'n porth cymorth yn cân
Hynod taerwalch yn tarian.
A ofno 'n nêr syber swydh
Eurglod a goelia 'r arglwydh:
Ef yw 'n porth cymorth yn cân
Hynod taerwalch yn tarian.
Duw a'n cofiodh down-rodh da
Band weithian fo 'n bendithia:
Bendith i Israel hael hêdh
Ag Aron bendith gwâredh.
A ofno 'n nêr fwyn iawn iaith
Ae bendithia benn doethiaith:
Ofni 'r arglwydh rhwydh y rhann
Bû achos mawr a bychan.
A Duw 'n deg a chwanegai
I chwithau dhoniau lle dhai:
Sef arnoch gwydhoch godhiant
Ae roi 'ch plith ag ar ych plant.
Brig bendigedig ydych
Gann yn nêr ag vnion wych:
Y nâf a wnaeth y nefoedh
Duw a rann a daear oedh.
Ef piau golau gwelir
[Page 226]Y nef ie 'r nef yn wir:
Rhoes y dhaear howdhgar iôn
Downus yw i blant dynion.
Y meirw ni all y marn i
O fael ytoedh fawl ytti:
Na 'r rhai a dhisgin yn rhwydh
Dyst wiwran ir distawrwydh.
O hynn allan lân lenwi
Da gwnn y bendithiwn di:
Yn dragywydh rydh heb rûs
Molwch yr Arglwydh melus.
Y CXVI. Psalm. Deuair hirion.
DA yw gwynn dhuw dygn wedhiais
Clywodh ef fy llef am llais:
Am blygu im caru caf
A glwys deitl i glust atlaf.
Yn y-nydh vnion wedhi
O goel fyth y galwa fi:
Angau ae raffau lle 'r ant
Isod am cylchynasant.
Ing y bêdh yw 'ngwybydhiaeth
A'm daliodh gwasgodh fi 'n gaeth:
Blinder a mallter i'm ais
A gofid mawr a gefais.
Yma eilwaith mi a alwaf
Vnion nôr ar enw yn nâf:
Atolwg nêr hyder rhaid
Dnw fannwyl gwared f'enaid.
Cofiwch fod f'arglwydh cyfiawn.
Yn drugarog enwog iawn:
A thyst ior a thosturiol
Yw 'n Duw ni a'n dawn yw ol
Ceidw yn dyner yn nêr ni
Y rhai syml ni char sommi:
Bûm ilel bû oerfel byd
[Page 227]Mwy vcho rhoes ym iechyd.
Dychwel f'enaid gloewnaid glwys.
Ith arffed byth i orphwys:
Cans yr Arglwydh wiwlwydh yt
O wyrth a fu dha wrthyt.
Duw mawr tynnodh enaid mau
Dhierth îng o dhiwrth angau:
Yn-rhaed ni lithran rhodiyn
Y owr o'm llygain a dynn.
Rhodiaf dir rhai hyw gwirion
Yngwydh farglwydh wiwl-wydh iôn:
Llefarais credais cûr wyd
Er 'sdydhiau im mawr gystudhiwyd.
Dwedais ar ffrwst trwst bi [...] rhydh
Gwelais fod pawb ar gelwydh:
Beth a dalaf i'n nâf ni
Am i dhawn mwy dhaeoni:
Cymraf phiôl nâf a wnaeth
Dior wag iechyd wriaeth.
Ar enw yn nêr wirion naf
Duw gwiw olud y galwaf:
Talaf â mynnaf ym ion
Oedh dhidwyll f'adheweidion.
I'r llann yr owran heb rûs
O flaen i bobl foliannus:
Gwerthfawr y-nawr yw y nôd
Yngwydh yr arglwydh eurglod.
Marwolaeth alaeth dhôlef
Y sy hwnt oll yw saint ef,
Wele o arglwydh herwydh hynn
Dwys ydwyf dy wâs a-dyn:
Dy was wyf yn dewis swyn
Fowrair mab dy lawforwyn:
Fy rhwymau a'm asau mêr
Datodaist di wyt hyder.
Aberthaf nêr syber sant
O borth mawl aberth moliant:
A galwaf vn Duw geli
[Page 228]I enw yn ner vnion ni.
Talaf im ner breisgder brau
Dhawn ydoedh f'adhunedau
Ir llann yr owran heb rûs
O flaen holl bobl foliannus:
Ynghyntedh ner grysder grâs
Caerusalem cair solas:
Molwch a soniwch ich swydh
Or-eurglod Dhuw yr arglwydh.
Y CXVII. Psalm. Englyn milwr.
CEnwch a chenwch vnhyd
Kenedloedh holl bobloedh byd
Kan ir arglwydh ku enhyd.
Kans pery i war drugaredh
Ae air vnion wirionedh
Byth yn mawr obaith an medh.
Y CXVIII. Psalm. Devair hirion.
MOlwch f'arglwydh a swydh syw
Diau odiaeth da ydyw:
Tragywydh y bydh heb wad
I drugaredh drwy gariad.
Dweded Israel hael awr honn
Daeonus yw ir dynion:
Tragywydh y bydh &c.
Tûy Aron pe rhôn y rhêd
I mewn dadl mwyn y dweded:
Tragywydh &c.
Dwedant a ofnant yw wydh
Ner eurglod fy nuw 'r arglwydh:
Tragywydh &c.
A rhwysg y gelwais fy rhi
Cûl adyn fûm mewn clêdi:
[Page 229]Clywodh gosododh gwiw son
I dario 'n ehang dirion.
F'arglwydh mwyn sydh yn wyneb
Nid ofna 'nghêl a wnêl neb:
Mae fy rhi gida mi mwy
Accw o nerth im cynorthwy.
Fynghas rhai diras lle dôn
Caf f'wllys o'r cyfeillion:
Gwell a fydh i gall fyw-dhyn
Gobaith Duw na gobaith dyn:
Gwell gobaith ner syber son
Sigl gobaith tywysogion.
Y genedl arw-chwedl oer-chwant
Eusoes am cylchynasant:
Yn enw yn ner mowrder maith
Twrf amwynt torraf hwy ymaith.
Im ogylch fwrw amgylch fry
Ymaith Duw ae tyrr ymy:
Amgylchant gweithiant a gwŷn
Ofal gwnn fal y gwenyn.
Diffodhant gwelant gelain
Ae tynnu draw fal tân drain:
Herwydh i enw f'arglwydh tod
Torraf hwy ymaith torf amod.
Mae 'r gelyn rhwth im gwthio
Minnau syrthiais trais fu 'r tro:
Ond fy ner a rhwydhder rhodh
Wrth Dhuw am cynhorthwyodh.
Duw fy nerth cyngerth am cân
Wych doeth am iechyd weithian:
Gorfydh iechyd wiwbryd ion
Cofus ymhebyll cyfion:
Deheulaw yn aelaw ner
Mwys-daith a wnaiff rymysder.
Y-marn oll nid marw a wnaf
O fedhwl byw a fydhaf:
Mynagat gweithiaf ar goedh
Duw iaith rad dy weithredoedh.
[Page 230]Gann gospi om rhi im rhodh
Ag yspail ef a gospodh:
Nim rhodhodh mynnodh fy maeth
I afrolus farwolaeth.
Agorwch heb fwy gerydh
Byrth cyfiownder fwynder fydh:
Mi af ydhynt ar hynt rhwydh
O fowrglod molwyf farglwydh.
Araith wych dyna i borth ion
Yna yr aiff gwyr vnion.
Clodforaf di Duw tri tro
Yngwir-unduw am 'ngwrando:
Y maen hynod gwrthod gwyr
O lid yr adeiladwyr:
Yn benn congl wrth dhehongli
Aeth yn sylfaen maen imi.
O Dhuw y daeth helaeth hynn
Rhyfedh i'n gwydh y rhifyn:
Llyma 'r dydh llym wradwydher
A wnaeth yn arglwydh a'n nêr.
Iown-dhull gorfoledh yndho
A llewenydh bydh lle bo:
Atolwg arglwydh tenlu
Achub yn awr fal cawr cû.
Atolwg arglwydh swydh sant
Pôr iawn wledh par ynn lwydhiant:
Bendith yn dhichwith a dhêl
Yn enw Duw ŷnn yn dawel.
O dûy yr arglwydh rhwydh rhôm
Eusoes ich bendithiasom:
Duw yw 'n arglwydh rhwydh a'n rhi
Vnion lle wyrchodh yni.
Rhwymwch yn gall wrth allor
A rhaff aberth bûrwerth Bôr:
Fy nuw byw ydwyt fy naf
O fowredh mi ath glodforaf.
Derchafaf dro vwch hefyd
Fy nuw byw tra fwy 'n y byd:
[Page 231]Molwch f'arglwydh o swydh syw
Diau odiaeth da ydyw.
Tragywydh y bydh heb wad
I drugaredh drwy gariad.
Y CXIX. Psalm ag yndhi XXII rhann a phob vn o amryw fesur.
ALEPH. y rhann gyntaf vnodl vnion.
GWynn i fyd enhyd a vnion rodio
Yn gariadol ffydhlon:
Yn-nedhfau Duw nodhfa dôn
Yn hêr ae lwybrau 'n burion.
Gwynn i fyd i gŷd a gadwo 'n deilwng
I dystrolaeth dirion:
Ae keisio ef tecka son
Ae goelio ae holl galon.
Ni weithia i waetha weithion ni wyra
Mewn anwiredh digllon:
Sawl a rodio llwybro llonn
O gariad yw ffyrdh gwirion.
Gorchmynnaist mynnaist ymy ion gwedi
Gadw dy oll orchmynion:
Yn dhiofal dyfal don
Wyth-oes ae karu weithion
Damunais keisiais kyson dhewisgall
Dhysgu 'nthaed yn fodlon:
I gadw yn beraidh wreidhion
Dy status felus hyd fôn:
Wyf o gysur pûr pêrion yw d'adhaw
Ni'm gwradwydhir weithion:
Pann edrychwyf rhwyf pe rhôn
Ymannos d'oll orchmynion.
Mola 'r arglwydh rwydh i odhion o fendith
A chyfiownder dwyfronn:
[Page 232]Pann i dysgaf teckaf tôn
A gofal dy farn gyfion
Kana 'n Ffraeth helaeth hylawn nis dowtiaf
Dy status gyfreith-lawn:
Na'm gwrthod nâf eithafiawn
Yn hwyr ior nag yn hir iawn.
BETH. Yr ail rhann. Proest Kyfnewidiog.
PA welliant diludhiant lwyth
I dhyn ienanck ffromlanck ffraeth?
Trwy ochel diogelwaith
Yn ol gair Duw diwair doeth.
Mi ath geisiais dann fais yn fŷw
Am Kalon loewfron yn lew,
Na ad imi ymadaw
Ath orchmynion gwchion gwiw.
Kudhiais draw d'adhaw didhan
Ammau kilwg im kalon:
Yn hôff achos na ffechwn
Ion diweirbarch yn d'erbyn.
Dedwydhawl ydwyd wedhaidh
Diweirglod o Duw Arglwydh:
Dysg ymi o dasg ym oedh
Dy berffaith gyfraith heb gawdh.
A'n gwefusau 'n gof eusees
Duw yno nid yw anhaws:
Am genau mi a genais
Dy gadarn loew-farn yn lwys.
Difyrrach dioferwaith
I minnau dy lwybrau lwyth:
Yn dy rasol dystiolaeth
Yn iach hyfedr na chyfoeth.
Myfyriaf yn hoewaf hardh
Dy orchmynion gwirion gwrdh:
Ystyriaf gweithiaf ar gerdh
Vn-Duw hoff iawn yn dy ffyrdh.
[Page 233]Difyrrwch kenwch kennyf
Dy status wedhus adhef:
Yn llaw angel ni ollyngaf
Yn ing dy air yn angof.
GIMEL. Y III. rhann. Vnodl krwcka.
BYdh garedig heb dhigis
Wrth dy was drwy vrdhas dro:
Byw fydhaf hoewnaf heno yn keidwad
Kadwaf d'air heb ffaelio.
Pâr im llygaid grych-neidiaw
Yn agored fal llêd llaw:
Kaf ar lled weled eiliaw deg wiwfraint
Dy gyfraith yn hylaw.
Ar dhaear i wedhiaw
Odhiwrth drwch wyf dhierth draw:
Nad wedi gweidhi gudhiaw i minnau
Dy orchmynion mangaw.
Mae 'nghalon a'm bronn a braw
Yn torri heb hwnt tariaw:
O chwant a llesiant wllysiaw dy farn
Ydwyd fowrner difraw.
Bwriaist a llêdaist a llaw
Ba weilch oedh yn balchiaw:
Melltith ir swil sy 'n kiliaw meinwr
Rhag dorchmynion aelaw.
Kywilydh dirmig hwyliaw
Symmyd ior os ymy daw:
Dy dystiolaeth ffraeth ffrwythaw yn gadarn
A gedwais i yn dhistaw.
Dy was hael sy 'n trafaeliaw
dy status drefnus draw:
[...]wysogion dhigon a dhaw ae siarad
Suredh im kyhudhaw.
Fym-hleser dyner lle daw
Duw wyd eustus dy dystiaw:
[Page 234]Kynghorion doethion da weithiaw didhig,
Da oedhent ym athraw.
DALETH. Y IIII rhann. Proest Kadwynodl.
GLynu y mae 'r golau enaid
Yn y llwch yn drwch dan droed:
Gwna fi yn fyw im rhyw rhaid
Ar ol dy air diwair doed.
Traethaf fy ffyrdh ond tratheg
Gwrandewaist ni dhwedaist dhig:
Ym yn hydhysg dysg yn deg
Dy status heb rûs or brig.
Pâr ym dheuall kall nid kudh
Yn dy dhedhfau gorau gwedh:
Myfyriaf fy nâf am nûdh
A rhifaf dy waith rhyfedh.
Todhodh fenaid serth-naid sôn
O drymder bryder heb rann:
Kyfod fi Arglwydh Kyfion
Ar ol dy air gloew-grair glân.
Tynn fyfi geli heb gêl
O dhig ffordh gelwydhog ffôl:
Dysg dy gyfraith mwyn-iaith mêl
Yn ior isod yn rasol.
Detholais y daith wiwlan
A gwirionedh hêdh yw honn:
Y farn enwog surn anian
Wir im a rois ger y mronn.
Deliais a glynais yn glir
Dy dystiolaeth bur-ffraeth bêr:
O Arglwydh ag arwydh gwir
Wyd eidhof n'am gwradwydher.
Rhodiaf a rhêdaf fy rhann
Ymannos yn d'orchmynion:
Pann helaethych gwych o gân
Ynghu olud ynghalonn.
HE. Y V. rhann. Vnodl Kyrch.
DYsg ym lwybr hylwybr haeledh
Dy status medrus ae medh:
Diau fyth kadwa o fael
Duw diwael hyd y diwedh.
Dyro ym dheuall kall deg hêdh
Kadwaf dy dhedhfau kydwedh:
Dsâu hir y kadwaf honn
Im kalon mwya koelwedh.
Dysg lwybrau gorau gwiredh
D'orchmynion mwynion ae mêdh:
Mae yndhynt trwy hynt nid trwch
Fy-nifyrrwch fwyn fowredh.
Plŷg fynghalon dirionwedh
Ith dystiolaeth wiw-ffraeth wedh:
Mewn kybydhdra gwaetha gwaith
O'm oerwaith nâd ym orwedh.
Tro fy llygaid hoe wnaid hedh
Dhierth wg odhiwrth wagedh:
Yn dy lwybrau gorau gwŷn
A chychwyn fi 'n iach wchedh.
Gwastata yna annedh
Dy wâs ag vrdhas yw 'r gwedh:
Drwy d'adhaw gwrandaw i gri
Y mae 'n d'ofni mewn dyfnedh.
Tynn sarhaed yn siwr hud-wedh
Ofni imi kynn fy mêdh:
Dy bûr-farn ry-gadarn ri
Daeoni ydyw vnwedh.
Chwenychaf o kaf deg hêdh
D'orchmynion pêrion puredh:
O nerthi Duw tri yt rhaid
F'enaid yn dy gyfiownedh.
VAV. Y VI. rhann. Deuair hirion.
AG o râd yn garedig
Arglwydh da tro yma trig:
A'th iechyd trwy wnfyd traw
Eiriol dydh ar ol d'adhaw.
Felly 'r atebaf well-well
Im absenwyr kablwyr kell
Kans ymdhiriaid fenaid fâb
Yn dy air vn duw arab.
Na chymer d'air mowrair mau
Grym gynnal gwir o'm genau:
Waetia fi gwedi 'n gadarn
Mwya Duw fyth am dy farn.
Yno kadwaf mwyaf mawl
Gwiwdhuw dy dhedhf dragwydhawl.
Kerdhaf rhodiaf mewn rhydid,
Keisiaf dy dhedhf ledhf heb lid:
Dy dystiolaeth a draethaf
Wrth frenhinoedh nefoedh naf
Arnaf ni fynnaf ni fydh
Na chelu na chywilydh:
Mae nifyrrwch mwyn fowredh
Yn dorchmynion wchion wedh.
Dyna rai odhi dann yr ais
Hyffordh erioed a hoffais.
Mi a godaf mwy gwedi
Annwyl iawn fy nwylaw i.
At d'orchmynion loewon lais
Rhann gwir y rhain a gerais:
A myfyriaf mwy fowredh
Yn dy gyfraith hoewfaith hedh.
ZAIN. Y VII. rhann. Deuair fyrion or hên ganiad.
KOffa d'adhaw
wrth dy was draw:
Peraist vdhynt
Ymdhiriaid gynt.
Hynny yw 'mhleser
Mewn tra blinder
Dy adhaw da
Am llonhycha.
Y beilchion fu
Im gwatwaru:
Ni throis vnwaith
Dhiwrth dy gyfraith.
Koffais dy farn
Gynt duw gadarn:
Hynn wrth fy modh
Am kysurodh.
Ofnais yn wir
Dros dyn anwir:
Sydh yn gwrthod
Dy dhygymod.
Fyngherdh felus
Yw dy status:
Yn fy-nhûy tlawd
Pererindawd.
Dy enw koffais
Duw kynn hunais:
Kedwais yn faith
Duw dy gyfraith.
Hynn oll hoew-nâf
Kefais kofiaf
O gadw gwedi
Dy adhaw di.
CHETH. Yr VIII. rhann. Cowydh llosgyrnog.
FY rhann ydwyd fawr enwedig,
A bwriedais yn buredig
I gadw orig dy eiriau.
Duw manwl yn d'wydh damunais
Dy drugaredh Duw dir gerais
Doe adhewais da dhiau.
Ystyriais fy ffyrdh naws tirion
Trist fu 'n vn-nos troist fi 'n vnion
Weithion ith dystiolaethau.
Brysiais nid dedais nod vn-dydh
I gadw d'orchmynion sal gwowdydh
Bevnydh thag ofn ym beenau.
Er bod llu drel yn fy steliaw
Ing hefyd nid wy 'n d'anghofiaw
[Page 238]I weithiaw dy gyfreithiau.
Am hanner nôs am hynn iôr nêr
Diolchaf kodaf rhag hyder
Fowr-ner o'th gyfion farnau.
Wyf gydymaith goel-waith gweli
Iaith dhytnach a phawb ith ofni
Mynni gadw d'orchmynnau.
Llawn yw 'r dhaear gwâr ag erod
O'th drugaredh hên-wedh hynod
Isod ith ystatusau.
TETH. Y IX. rhann. Owdl gowydh.
RHennaist dy râs ior hynod
Ith was o glôd ath dhysg lan:
Ar ol dy air reiol daw
Dy adhaw diwair didhan.
Dysg yn ffraeth wybodaeth bêr
Y farn dyner fry 'n d'anian:
Credais d'orchmynion kroew daith
Yn fwya rhaith yn fy rhann.
Kynn fynghosbi trosi trô
Ar dhidro bum rydh oedran:
Kadwaf oll mwya kêd fu
O draethu dy air weithian.
Wyd rasol reiol heb rûs
A daeonus dy anian:
Dy status felus foli
Honno ymi dysg yn y mann.
Y dynion beilch gweilch t'm gwydh:
O gelwydh i'm mygylan:
Kadwaf am kalon fron frau
Dy eiriau o Tuw eirian.
I kalonnau a gau gynt
Tewion ydynt ni wâdan:
Dy dhedhf yw'mhleser da dhysg
Iawn adhysg hynn a wydhan.
[Page 239]Da i mi fynghosbi fynghig
Wych orig ath lâw chwarian:
Dy status felus a fu
I dysgu gallaf dwys-gan.
Gwell yw geiriau d'enau di
Ymmy Duw nid ammod wann:
Na miloedh aur gyhoedh gŷd
O deg wryd ag arian.
IOD. Y X. rhann. Todhaid o XIX. sillaf.
DY dhwylaw hylaw haelaf am lluniawdh
Dydi am kreawdh dynawdh Duw naf:
Dôd dheuall dwysgall dysgaf d'orchmynion
Ath eiriau tirion vnion hoewnaf.
Chwardhant a'th ofnant iaith dhyfnaf dyner
O gael gowir-ner golwg arnaf:
Am ymi leni lownaf ymdhiriaid
Diwair y gweiniaid d'air a ganaf
Yn vnion kyfion kofiaf dy iown-farn
Honno sy gadarn hynn nis gwadaf:
O ffydhlonder nêr yn araf syber
Peraist ym flinder mwynder mendiaf.
Ag oth gariad rhâd rhodiaf yn eglur
Pâr ym dy gyssur ior pûr pêraf:
Ar ol d'air pêr-air puraf ith weision
Dy adheweidion Duw a dhwedaf.
Gyrr yno etto attaf drugaredh
O bai vfudh-wedh byw a fydhaf:
Fynghalon vnion iownaf i'th status
Yn vchel wedhus ni chwilydhiaf.
Yn dy gyfraith faith ni fethaf vn-nôs
Yn llonn oe hachos llawenhychaf:
E fydh kywilydh koeliaf ar feilchion:
Lle drwg-weithiasson goelion gwaelaf.
Myfyrdawd tafawd tyfaf i'm kalon
Yn dy orchmynion mwynion mynnaf:
[Page 240]Dy blant ath ofnant iaith dhyfnaf bobloedh
Diwair iawn yttoedh a drôn attaf.
CAPH. Y XI. rhann. Byrr a thodhaid.
YChenaid f'enaid gwae finnan duchan
Am dy iechyd dithau:
Mi a dariaf am dy eiriau
Mae 'ngolwg pwl ar medhwl mau
Yn aros d'adhaw er ysdydhiau,
Yn dwedyd pa bryd Duw ior brau?
Pa bryd kof ennyd kaf innau 'n brysur
Dy gyffur deg oesau?
Ail i groen chwsigen denau
Y krinais mewn mwg hir winau:
Dysgais a brysiais Duw ior brau
Dy status fodhus dhifadhau.
Dowaid ith was rif diau i adfyd
A welyd yn olau:
Pa bryd ath farn gwnai wasarnau
O'r sawl am erlio? bid heb au
Y beilchion a glodhiodh y bylchau
Im byw oli a mwy o byllau,
Nid yw hynn medhyn mewn modhau o rwyfc
Ar ol dy gyfreithiau.
Dorchmynion gwirion yw 'r gorau,
Beilch im erlid gwelid a gau
Ni wrthodais dy ledhf dhedhfau
Duw im porth kymorth rhag kammau.
Ar y wâr dhaear dheau a bygwth
Bu agos fy llesghau.
Gwna fi 'n fowiog enwog wnniau
Ar ol dy gariad rhâd rheidiau,
Ag yn garedig fedhig fadhau
Ym hap wych ydoedh om pechodau:
Dy dystiolaeth ffraeth ffrwythau yn gadarn
A gadwaf oth enau.
LAMED. Y XII. rhann. Hir a thodhaid.
DVw dy air kêdair kôdais i'r nefoedh
I bêry bythoedh draw oedh heb drais.
Dy wir byth a bery hynny honnais,
Daear yw sail Duw erys a welais
Dyd hedhyw 'n tario hirdro hwyrdrais.
Dy was ae piau golau gwiliais
O [...]d melyster pêr purais dy gyfraith
Sudhasswn yn faith kanwaith kwynais.
D'orchmynion kyfion myfi ae kofiais
Yn f [...]w i'm kodi om kuli koeliais:
Duw wyf eiohod hynod kadw fi honnais
Kans dy orchmynion kyson y keisiais
Enwirtaid a gaid im lladh ar gais rhuthr
Dy dystiau aruthr Duw Duw ystyriais.
Y pethau gorau gwiriais ar dhaear
Trwy ofn a galar i terfyn gwelais.
MEM. Y XIII. rhann. Kyhydedh wyth-bann neu gyhydedh ferr.
KErais dy dhedhfau ku eiriel
Honno a studiaf yn wastadol,
A'th orchmynion mwynion manol.
Gwnaethost fi'n iach dhoethach dhethol,
N'am gelyniō mowriō marwol
Deuellais hwy a mwy i'm ôl
Na'm athrawion am waith reiol.
D'air myfyriaf araf wrol
Mwy na'r hên deuellais mewn rhol.
O gadw dy gyfraith gêdol
Yn-rhaed kedwais anghenrheidiol,
Oe dryg-ffyrdh gwyr di-rowiog-ffol.
D'eirian kadwaf yn awduri [...]l
[Page 242]Nis trois oth farn naws treiffol.
Tydi am dygaist Duw tadol,
Melys draw d'adhaw dedwydhol
Melys a dâ fal mêl is dôl.
Man dhenall kefais am dheol
Llwybrau kas-dhynion ffeilsion ffôl
Hynod a gwrthod i gwrthol.
NVN. Y XIIII rhann. Kyhydedh naw bann.
YN llugern i'm troed duw doed dy air
I'm lwybrau 'n olau dy anwylair:
Y kadwn tyngais dihokedair
Dy farn dog wiwlarn ar dy gyfair.
Wy 'n dartod dwysglod arglwydh disglair
Dod fi 'n fyw ellwaith da waith dy air
Derbyn ly aberth digerth a gair
Dysg dy tarn yn gall deuall diwair
Wyf ymronn angau pynnau poenair
Ni chollais dy faith gyfraith bob gair
Er maglau dufryw rhai amwair
Ni chiliais oth dhedhf wych lês ath air.
Yn f'y [...]fedhiaeth yn ffraeth firwythair,
A llawenydh llonn i'm kalon kair
Plygais ynghalon vnion iownair
Ar ôl dy status felus fowlair,
A hynn hyd dhiwedh kallwedh kellwair.
SAMECH. Y XV. rhann. Cyhydedh wendrosgl neu gyhydedh hir.
KAs-hais llais llonn
Magiad dychmygion
Ofer yr ow [...]hon iry a wiriaf.
Dy dhedhf ledhf lan
Wyt ior a'm tarian
Yn wiwdeg ei rian, duw a garaf.
[Page 243]Ith air rhadair rhaid
Oedh orau ymdhiriaid
Achub [...]r f'enaid kannaid kanaf.
Y rhai drwg rhy drwch
Gwaelion mogelwch
I dhedhf os kedwch hedhwch haedhaf.
Yn wastad rad draw
Diohan fal d'adhaw
Heibiaw bai feidhiaw byw a fydhaf.
Na thynn mynn ior maith
Gwbl oll om gobaith
Attal fi vnwaith wyt hael fwynaf.
Diogel digon
Pleser llownderllonn
Iaith dhiwair fodhion ith air fydhaf.
Sethraist gwesgaist gant
Gwaelion a giliant
Oth air ath warant vthrwaith araf.
Oferb wyll dwyll dig
Tynnaist kuraist kig
Du yw wenwynig dyn ae anaf.
Ir dhaear wâr wych
Dy dystiaw draw drych
Im hoen kowirwych am hynn karaf.
Fynhafawd ffawd ffydh
A grynn o grennydh
O ofn yn y-nydh fy nuw wiw naf.
Ofnais trais fal traeth
Dy farn gadarn gaeth
Duw dy ras bennaeth helaeth haelaf.
AIN. Y XVI. rhann. Cyrch a chwtta.
NEf eurner kyfion fernais
Na âd fyngorthrech dann ais
Trosof duw kûn damunais
Atteb o gyffowndeb lais.
[Page 244]Ar dhawn ior Duw adhunais
Wyf d'wsnaethwr kyflwr kais
Na âo ir beilch trym weilch trâ
Y llaw 'n vcha lle nychais.
Am dy iechyd klyd mae klais
A ffylu 'ngolwg ffaeliais,
Am d'adhaw gwiliaw ar gais
Ar ol dy râd eiriolais.
Dy wâs (wyt dhuw) dewisais
D'orchmynion drudion heb drais,
Dôd ym dheuall gall gellwair
Dy air hynod a wiriais.
Madws o Arglwydh llwydh llwyd
Help gwaith bêr affaith broffwyd,
Dy status astrus dinystriwyd
Vwch aur d'orchmynion gwych wyd
Ker ais vwch pur-aur kweiriwyd
D'union orchmynion yw 'mwyd
Ag lle gwelais kashais sôn
Ffyrdh ffeilsion oer-son arswyd:
PE. Y XVII. rhann. Clogyrnach.
DY dystiaw rifaw sydh ryfedh
Fy enaid ae keidw 'n gyfannedh.
Dechreuad mad man
Gwelwyd mae golan
Ith eiriau ath wiredh.
Deuall ir syml rhydh kynn diwedh
Egorais cnau gowirwedh,
Awydh dedwydh dôn
Kerais kowirion
D'orchmynion drych mwynwedh.
Duw edrych gyrrych drugaredh
Ymmy oth arfer dhiom wedh
A'r sawl hawl hwylwych
A gâr gowirwych
[Page 245]Rhifych dy enw rhyfedh.
Gwilia 'nghamrau i'th eiriau ath hedh
Nim meistrolir drwy enwiredh
Gwared fi rhi rhîn
Rhag gorthrech trêch trin
Drwg werin drwy garedh.
Kadwaf d'orchmynion ae kyd wedh
Dangos dhrych lewych olevwedh
D'wyneb da vnion
I'th oes ith weision
Yw holion o haeledh.
Dysg ym dy status wedhus wêdh
Wylaw 'r ydwyf rhag dîaledh,
Ni chad want blant blin
Dy gyfraith faith fîn
Ail erwin alar-wedh.
TSADDI. Y XVIII. rhann. Gwaewdodyn byrr.
WYd arglwydh kefnog enwog vnion
Ath farnedigaeth gofiaeth gyfion:
Gorchmynnaist peraist pûrion dyst howdhgar
Gôf vnder gwâr gyfiownder gwirion.
O duw lowned wyf foo d'elynion
Yn anghofiaw d'air yn anghyfion:
Profu yo d'air pur-air pêrion ynt ollawl
Kowir dewisawl kâr dy weision.
Dirmig gwael ydwyf dinwyf dynion
Nid anghofiais mynnais d'orchmynion:
Tragwydhawl gwedhawl gwydhon a thyner
Yw dy gyfiownder duw nêr a'n ion.
Dy gyfraith sy wir gwelir goelion
Doeth arnaf adfyd blaenwyd blinion:
D'orchymyn er hynn henwon o flinder
Ydyw fymhleser bêr dyner don.
Tragwydhawl nêr dy gyfiownder ion
[Page 246]Ath dystiolaeth helaeth i haelion
Dyro 'n gall dheuall wedhion ith wâs
Byw fydh oth râs (kuras kowirion.)
KOPH. Y XIX. rhann. Gwaewdodyn hir.
A'M kalon (kroew-ion) arnad kriais
O Arglwydh nef klyw fy llêf am llais:
Dy gyfraith kadwaf hoe wnaf honnais
Ior vnduw golau arnad gelwais.
Achub naf kodaf kedwais yn helaeth
Dy bur dystiolaeth ffraeth a ffrwythais.
Y borau flaenau a rag-flaenais
A gwedhi i'r nef arnad llefais:
O Duw ior eilwaith d'air a wiliais
Y nôs drwy ochi naws edrychais:
Gwell na gwilwyr gwŷr a gerais puredh
Diwair am fowredh d'air myfyriais.
Gwrando f'adhuned godhed gwaedhais
Ar ol dy gariad rhâd y rhodiais:
Deffro ti yleni diwael vnais
Ar ol dy farn gadarn nis gwedais.
Mae y rhain rhy-filain ar falais i gwaith
Yn bell oth gyfraith eilwaith wylais.
Agos wyt Argiwydh dedwydh dwedais
D'oll orchmynion kowirion kerais:
Er ystalm hirbell y deuellais
Oth wir dystiolaeth alaeth eiliais.
I bâra heb drâ heb drais anianol
Byth yn dragwydhol môdhol mêdhais.
RESH. Yr XX. rhann. Rupynt byrr.
F'Adfyd gweli,
Gwared gêli, gariad gwiwlan
Ith gyfreithiau,
Gloew nosweithiau, glynais weithian.
[Page 247]Di a'm gwaredi,
Dadlau gwedi, fy rhî o'm rhann
Gwna fi 'n fowiog
O waith rhowiog ath air huan.
Iechydwriaeth,
O gamwriaeth, nis kaêm wiwrann:
Dy statusau,
Gann eskusau, gwnn nas keisian.
Mawr yw gwaredh
Dy drugaredh, Duw dewr gwiwran:
Dy farn fowiog
A wnai 'n rhowiog, fi 'n wr hoewan.
Aml erlidwyr,
Ym a llidwyr, am wall lledwau:
Ni ochêlais
Iaith dost gwelais, oth dŷst gwiwlan.
Llidiais gâs-wyr,
A thresbaswyr, eithr yspysan:
Achos dwedi,
Draw nŷch wedi, d'air ni chadwan.
Dy dhedhf karaf,
Ystôr araf, ystyr eirian:
Oth râd rhowiog
Gwna fi 'n fowiog, ag yn fuan.
Dechrau kowir
D'air a glowir, drwy goel Ieuan
Iawn ir bydoedh
Dy iarn ydoedh, difurn idan.
SCHIN. Yr XXI. rhann. Trybedh menaich.
HEb achos agos fowysogion
Yma ar ol oedion a'm erlidiodh?
Fynghalon vnion mewn ofn enhyd
O'th wiw ras hefyd i'th air safodh
Llawengrair i'th air ydwyf fyth ail
Vn a gai ysbail gormail gormodh
[Page 248]Dy gyfraith gwiw-raith duw a gerais
A ffalsedh kas-hais wiw-drais adrodh
Bevnydh ith iownfarn gadarn gyd-waith
Molaf di seithwaith faith ni fethodh
Kaiff kâr dy gyfraith rodhfaith rwydh-fyd
Draw gwnn vwch hefyd drwg nichâfodh fodh.
I'th iechyd rydyd ymdhiriedais
Dy dhedhfau kedwais dann f'ais dawn
Dy bur dystiolaeth ffraeth a ffrwythwyd
F'unduw ku ydwyd fenaid kadwodh.
Kans yn orchestawl a hawl hylaw
Am i kowiraw mi ae karodh.
Fy llwybrau sy ith wydh arwydh irion
Kedwais d'orch mynion vnion anodh.
TAV. Y XXII. rhann. Englyn milwr.
DElo f'achwyn am kwynion
Duw fry ir nef ger dy fronn
Dyro dheuall yn dirion.
Ymannos fy namuniad
Ar ôl dy air diwair dâ [...]
Diwael wyt y dêl attad.
Wyd wedhus ar ol d'adhaw
Gwared fi o drom-ged drâw
Yn y mann rwy 'n damunaw.
Molaf di am gênau melus
Pann i dysgych drych di-rus
Ys-da yttoedh dy status.
A'm tafawd truth-wawd traethaf
D'orchmynion kyfion y kaf
Ath air yn berffaith araf.
Kymmorth fi ath law rhag ymwan
Duw de wisais gleewlais glan
Dy dhedhfau golau gwiwlan.
O arglwydh herwydh hiraeth
Fymhl [...]ser a'm mwynder maeth
[Page 249]Yw d'air ath iechydwriaeth
Ith fawl ion ith foliannu
Bio byw fenaid gannaid gu
Helpia ath farn im helpu.
Fal oen oll kyfyrgollais
Wyf d'wsnaethwrkerdhwr kais
Kyfiawn dy dhedhfau kofiais.
Y CXX. Psalm. Vnodl crwcca.
Agolau serch gelwais i
Nâf yng-hanol fyng-hyni:
Duw fy nêr tyner daeoni diau
Gwrandawodh fy mowrgri.
Cadw fy enaid rhaid y rhawg
Cûl oedh rhag min celwydhawg:
Rhag tafod hynod di-hunawg lleidryn
Twyllodrus a geuawg.
Beth a enuill byth ynni
Tafod twyll lle tyf yti:
O'th oer-bwyll a thwyll beth elli goffa
I gaffael ond asbri.
Fal marwor neu ragor ryw
Ym o eirioes or
eithinfyw
meryw:Geiriau fal saethau llymion fyw i gawr
Ae gyrru o fwa ŷw.
Gwae fi o dario vn dydh
Y'-Mesech flina meusydh:
Nag ar dir Cedar cydwydh brau solas
I breswylio vndydh.
Hir y trig a hwyr at raid
A fu anawyl fy enaid:
Gida 'r rhai gwaetha a gaid o rhiswch
A gâr rhyfel tanbaid.
Hedhychol nodol iawn wyf
Yn dhidwyll ond pann dhwedwyf:
[Page 250]Am dangnefedh hedh haedhwyf air afiaith
Mae 'n rhyfel i mowrnwyf.
Y CXXI. Psalm. Vnodl kyrch.
DErchafaf at nâf ar naid
Oll o agwedh fy llygaid:
Daw or mynydh fron-wydh fry
Wyrth ynny gymorth enaid.
Daw 'nghymorth am ymborth ma el
Dhwyfrod o dhiwrth dhuw Israel:
Yr hwnn a wnaeth rhann yn wâr
Nef a daear naf diwael.
Dy gamrau gorau gariad
Yn ner i lithro ni ad:
Ni hûna naf yna a farn
Vn-duw gadarn dy geidwad.
Wele a hwnn yw wely
Hoen yw fraint ni huna fry:
Ag ni chwsc a gwnn na châd
Hael geidwad Israel gwedy.
Yr arglwydh hoewlwydh hylaw
Ydyw trig dy geidwad draw:
A duw gwaisc yw dy gysgod
Hoew aelod ith dheheulaw.
Yr haal nith lysg ar y rhôs
Y dydhiau ef yw 'r didhos:
Na llewych sêr na lleuad
Hynny ni âd yn y nos.
Yn nêr a'th geidw duw a'n ion
Rhag pob drwg cilwg coelion:
Da ras e geidw 'n dy raid
Dy enaid vn duw vnion.
Fo 'th geidw yn nêr rwydhder wraidh
Myned a dyfod mwynaidh:
O hynn allan hylan hawl
Yn dragwydhawl dro gwedhaidh.
Y CXXII. Psalm. Prost cyfnewidiog.
BVm lawen hoen awen hyf
O wyrth ban dhwedent wrthyf:
Awn yno i gyd yn iawn gof
Da yw o nerth i dûy y naf
Yno daed yn traed nid trwm
A safant nis gweithiant gam:
O fewn dy byrth fwyn dyb ym
Ar solas Gaerusalem.
Tref a gâd gwedi i hadail
Caerusalem hoewlem hwyl:
Yn vnwedh gwiw fowredh goel
Ag yn vn hynt gann ion hael.
Os cênwch llwythau esgynnodh
Llwythau 'n nêr o fowrder fydh:
Dyst Israel dw [...]s dewis-radh
A mawl enw ior aml iawn wedh.
Gosodwyd gwelwyd dêg orn
I drwn sydh dirion i swrn:
Ar y fainck e gair y farn
Tûy Dhafydh wych awydh chwyrn.
Damunwch gael hedhwch hwnt
Gaersalem grâs a welont:
Llwydhed bô well-well vdhynt
Raith hyffordh ar ath hoffant.
Bid hedhwch byd a haedhent
Yn i chaerau ni chûront:
Ag ith blasau gorau gynt
Hoff annwyl y bo ffynniant.
Er mwyn fy mrodyr iôr maith
Am cyfeillion digon doeth:
Dwedaf yn awr da odiaeth.
Bo yt lywydh beunydh bwyth.
Er mwyn tûy 'r arglwydh rwydho
Daeonus a'n Duw yna:
[Page 252]Ceisiaf fyth goran cais fu
Oedh annwyl yt dhaeoni.
Y CXXIII. Psalm. Kyhydedh ferr neu wyth-bann.
DErcheiais y tâd attad ti
Fy llygaid nid trwy fall wêgi:
I solas hwnn a breswyli
Yn y nêf mawr dy enw i ni.
Fal llygaid gwâs o fael llôgi
Ar law meistred mewn caledi:
Neu law-forwŷn gwŷn o gyni
Am help gann i meistres mae hi.
Oll gwedy 'n ail yn llygaid ni
W [...]r-dha galon ar Dhuw gêli:
A hoen enaid a hynn oni
Dhêl trugaredh mowredh ymi.
Trugar-ha trugar-ha fy rhi
Wrthym Duw wrthym diwarthi:
Llyna dôn oer a llanwyd ni
A di [...]mig dirfawr o dermi.
Dirfawr oll vn-awr yn llenwi
Gwatworgerdh caid in enaid ni:
A goludog pair galedi
A diystyrwch beilch dosturi.
Y CXXII II. Psalm. Clogyrnach.
Ond gwaith f'arglwydh gwiwlwydh gêli
Diau o nerth fod gida ni:
Dyweded wiw-dôn
Israel sy hael-son
Yr owrhon a wiri.
Ond gwaith f'arglwydh gwiwlwydh geli
Diau o nerth fod gida ni:
Pann gododh modhion
[Page 253]Dynystr y dynion
Oerboen ion 'n erbyn ni.
Etto yn fyw llyncasent fi
Arwa pennod oera poeni:
O dhig a dhygyn
Oerbell in erbyn
Lled-ennyn lid ynni.
Yna bydhent yn yn bodhi
Y dyfroedh hoen oedh yna y ni
Yr aton honnaid
A lynniai lonaid
Dros enaid draws weini.
Yna 'r aethai er a weithi
Tros yn henaid traws iawn honni:
Y dyfroedh du-frig
Ydoedh chwydhedig
Arbennig hir boeni.
Bendiger yn ner vnion ni
O radh iawn wyrth ni rodhai ni:
Yn sclyfaeth waeth wêdh
I dynnu a dannedh
A garwedh a gerwi.
Dyrys iawn waith torrason ni
Rwydau 'r adarwr wedi:
Dir oedh pann dorrym
I maglau mwyglym
Rhydh ydym rhwydh oedi.
O Duw vnion dy wiw enwi
Am wyrth net yw yn cymorth ni:
E wnaeth ion yw ef
O lais i wir lef
Daear, nef draw i ni.
Y CXXV. Psalm. Englyn milwr.
AGredo i dhuw gorendad
Byth ni chynyrfir heb wâd:
Fal Sêion fronn gyfranniad.
Bronnydh yw pâl Caersalem
Duw yw hamgylch ogylch em:
Beth goruwch hyth a garem.
Ni chûr ffol y du wiolion
Rhag i syrthio syml-dro sôn,
Yw anwiredh yn eirwon,
Gwna f'arglwydh gwiw-rwydh gorau
I'r rhai vnion breisgion brau,
Lawenydh yw calonnau.
All wedi anuwiol ydyw
A drô ir drwg gilwg yw:
Hedhwch i Israel hedhyw.
Y CXXVI. Psalm. Vnodl vnion.
PAnn dhychwelodh rôdh rwydho fy arglwydh
Fowr-glûd Seîon gaethdro:
Yr oedhem dirwystrem drô
Braidh wedi fal breudhwydio.
Llanwyd enynnwyd yn onest gênau
I gynnal gwên orchest:
Ag o lwydhiant a glôdhest
Yn tafod a ffennod ffêst.
Cenedloedh bleidioedh yn blâ o dhadwrdh
A dhywedant yna:
Duw a wnaeth bethau mawr da
Yn ammed i'r rhain ymma.
Yn odiaeth duw a wnaeth dan wydh ym orig
Bethau mowrion celfydh:
Ar hynn yr oedhem yn rhydh
[Page 255]In llanwyd a llewenydh.
Dychwel arglwydh rwydh radhau oth awydh
Yn caethiwed ninnau:
Fal afonydh bronnydh brau
A dowailt yn y deau.
Os dagrau 'n forau a twriant thyd hâd
Ar y tir pann haeant:
Mewn glodhest gorchest i gant
Yma wedi y mêdant.
A rodio rhagdho ar hyd ystyriawl
Yn dosturus hefyd:
Gann wylo gwae fo i fyd
O rhoid y gwerth-fawr hâdyd.
Gann dhyfod hynod henwen yw sgubor
Ae scubau hyd nenbren:
Hwnnw a dhaw yn llawen
Dann glûdo efo ae fenn.
Y CXXVII. Psalm. Byrr a thodhaid.
DVw arglwydh o rwydh wiw ras da olud
Oni adeila y gwnn-blas:
Ail oferwaith i lafur-was
Dwl pwl iawn geisio adail plas.
A Duw om wilia 'r dinas
Oferwr gwiliwr a ffob gwas:
Duw yw 'n gwiliwr gwr ae guras gadain
Duw a geidw bawb adhas.
Ofer hir gwelir gwilio o berigl
Y borau heb hûno:
Hir arw ffusig hwyr orffwyso,
A thrwy ofal o thyrr efo
A bwyta i fara drwy lafurio.
Athro gwirion a thrwy gurio
Fo rydh hûn i hun heno iôr downus
I'r dynion ae karo.
Rhad yr arglwydh rwydh rodhion ae garn
[Page 256]Yt fedhu etifedhion:
Gobrwy Duw nêr gwiwbryd vnion
Yw ffrwyth y grôth hoff wiriaith gronn
Ail nerth breichiau saethau sythion.
Delai krafank dwylaw kryfion.
I'r bŷd yw mebyd meibion yfienctid
Da i gwelid dêg wiw-lonn.
Mawr gyflwrir gwr o gariad lownwaith
A lanwo i gwifr gwastad:
Dyna saethau downus wthiad
I gyfion brau rhag ofni brad.
Deled mewn trin drablin drwbliad
Dewys arwydh o daw siarad:
Ni bydh kywilydh mewn kâd neu gilio
Rag gelyn ae afrad.
Y CXXVIII. Psalm. Proest cadwynodl.
GWynn i fyd iawn enhyd naf
A ofno 'n wir fy nuw nêf:
Yr hwnn a rodio yr hâf
Hôff yw 'r dhysg yn i ffyrdh ef.
Mwynhei 'n wir mae 'n hoew i ni
A dhêl o waith dy dhwylo:
Gwynn dy fyd gwiw nôd wyf fi
Da yw ytty Duw etto.
Dy wraig fydh fal gwinwydh gwâr
Ffrwythlawn fry ith dûy ath dwr
Ath blant ffynniant hoff iown-war
Ynghylch dy fwrdh gwrdh y gwr.
Diau fal hynn dyfal oedh
Bendithir gwelir in gwydh:
Y gwr a ofno ar goedh
Oreurglod Dhuw yr arglwydh.
Cai fendith y cyfiownder.
O Seion gan ion yn wir:
Yn deinioes gwelt 'n dyner
[Page 257]Gaersalem lwyth grasolwir
Yno gweli ni a goeliwn
Wyt eurwalch ytty wyrion:
A thangnefedh gwêdh y gwnn
Ar Israel diwael yw 'r dôn.
Y CXXIX. Psalm. Cowydh llosgyrnog.
MYnych a châs i'm blinasant
O'm ieuenctid i'm erlidiant,
Mêdh Israel sant gwarant gwan.
Mynych a châs im blinasant.
Om Ieuenctid im erlidiant
Ni orfuant ar feiau.
Oer dhwyso fyng-hefn ardhasant
Is twyn iso estynasant:
Dangosant yno gwysau.
Yn nêr cefais yn ior cyfion
Tyrr i tresau raffau preiffion
Anuwiolion yn olau.
Ag os seion a gâs-haant
Cywilydhier accw o ludhiant
Hwy giliant oll yw gwalau.
Hwnn ni leinw mae'n wael an-wr
Pwl a dyras law pladurwr
Braich cynullwr cyfiwr cau.
Ni dhowaid rhaib wrth fynd heibio
O dûth oernad bendith arno:
Bendith Dhuw fo band iaith fau.
Y CXXX. Psalm. Deuair hirion.
GWaedhais arnad or gôdhyn
Ior nef klyw fy llet fellyn.
Klust-ymwrando deffro dâd
Yn y mann y-namuniad.
[Page 258]O kreffi 'n hîr anwiredh
Pwy all by aros pa wêdh?
Dy drugaredh ryfedh rî
Dyfnwaith a bair dy ofni.
Gwliiaf f'arglwydh rhwydh im rhaid
F'annwyl a erys f'enaid:
Gwell na gwiliwr kyfiwr kain
Pwl yw agos y plygain.
Gwilied Israel ae galon
Drugaredh Duw iownwedh don:
Gidag ef gwedi e gaid
Vchod ynn iechyd enaid.
E dynn yr Israel da wêdh
O now-rann i enwiredh.
Y CXXXI. Psalm. Englyn deu-gyrch or hen-ganiad.
NId wyf drem vchel,
Wyf isel galon
Mewn materion dirgel
Ni rodiais ond fal angel.
Ymdhygais heb dhig
Yn debig i blentyn,
Ewan-dhyn didhyfnedig
Ag yn dhistaw drâw a drig.
Bid gobaith hollawl
Gralawl yr Israel
Yn Arglwydh hael nefawl
O hynn allan tragwydhawl.
Y CXXXII. Psalm. Englyn or hen-ganiad.
COf Dafydh
Caffer.
cêrLawn-daith flinder:
A dyngodh medh y medher
Araith iawn iaith wrth yn ner
[Page 259]Ag fû dêg fôdh
Dhawn adhunodhi
I Dhuw grymys rafys rôdh
Did wyll Iaco y dwedodh.
Nid âf dyfy
Am taith im tûy
Ni dhringaf ni fryfiaf fry
Gwaelawd nag erchwyn gwely.
Hun nid ûnaf
Yn wir Dhuw nâf:
Amrannau yn cau nis caf
Yn wych esgyd ni chysgaf.
Nes cael naws cêd
Fann i fyned:
I Dhuw Iaco croeso cred
Lle gallo dreidhio i drwydhed.
Cân am dani
Mwy clowsom i:
Yn Ephrad hâd cowsom hi
Ym-meusydh goedydh gwedi.
Awn bid yn bell
Bawb yw babell:
Ymgrymwn gwelwn mae gwell
Yn gyfion flaen i gafell.
Cyfod cyfion
Yn nêr a'n ion:
Yna ith orphwyssa vnion
Ath arch bid gadernid dôn.
Gwisc cau gwaisg caid
Ffêrau offeiriaid:
Gyfiownder gweler gwiliaid
Ith Saint gorfoledh ith said.
Na wrthod nêr
Was dewiser:
Er mwyn Dafydh bur-ffydh ber
Wyneb eneiniog wiw-ner.
Tyngodh môdh maith
Wir iawn araith:
[Page 260]Dafydh ae bur-ffydh berffaith
Dy blant a farnant yn faith.
A thrig ni thry
Hwnn dhiwrth hynny:
Os i feibion wir-fronn fry
A gadwant i'ammod gwedy.
O Dasg dysgwyf
Benn nêr heb nwyf:
Fyn-hystiolaeth ffraeth ffrwythwyf
A'm cyfraith berffaith lle bwyf.
Mwy barch meibion
Hwy oll hoew ion:
Byth eistedhant dwedant dôn
Yn onest mewn barn vnion.
Mynych mwyn i [...]n
Syw yw Sêion:
E dhwedai adheweidion
Mynnai drigo yno ion.
Trwy gred trig rydh
Gwiw 'n dragywydh:
Yma trigaf gwchaf gwydh
Chwenychais wych iawn cchwydh.
A rhôf dha rhith
Fwynder fendith:
I dlodion vnion wenith
Y bara ail yna i wlith.
Gwisg wych gwaisg aeth
Rhyd ffeiriadaeth:
Pob sant a gânant nid gwaeth
Wyd ior dy Iechydwriaeth.
Yn wir wiw nâf
Pûr y paraf:
I gorn i flagure a gâf
Llugern eneiniog llôgaf.
Gwisg yw gwaisg ion
Lawn elynion:
A chywilydh rhydh pe rhôn
Geirwir blodeua i goron.
Y CXXXIII. Psalm. Trybedh menaich.
WEle mor dirion mor dhaeonus,
A gwawd dirus brodyr gyd-tario:
Fal gwerthfawr olew ar bob blewyn
Ar benn a dhisgyn ior bann dhysgo.
Ar hyd barf Aron wiw-son oesoedh
Aml yw wisgoedh mal i osgo
Fal gwlith Hermon neu Seion sydh
Disgyn i fynydh dwysgan fwyno:
A rhoes yn nêr ni liwier lywydh
Bywyd tragywydh bydh yn lle bo.
Y CXXXIIII Psalm. Hen dhull ar vnodl kyrch.
MOliennwch yr arglwydh
Holl weision yr arglwydh:
Y sawl a wilia nos a dydh
Ynghaerydh yr arglwydh.
Ych dwylaw a godwch
Yw seintwar a nodwch,
A hir foliant yn gyfarwydh
Yr arglwydh adholwch.
Duw a wnaeth eithafion
Daear nef ag eigion.
Denfyn ytty lwyr fendith
Dichwith o gaer Seion.
Y CXXXV. Psalm. Deuair hirion.
MOlwch adholwch Dhuw ion
Mawl wiw-serch aml i weision:
Y rhai a saif orau swydh
Nêr wirglod yn hûy 'r arglwydh.
[Page 262]Ynghyntedhoedh teioedh têg
Difai yn Duw ae ofeg:
Molwch t'arglwydh bur-swydh hwyll
Da ydyw 'r arglwydh didwyll.
Accw yw enw Duw y cânwn
Cans hyfryd yw hedhyw hwnn:
Cans duw 'n ôl a dhetholodh
Dêg o rwysg dûy Iaco rôdh.
Ag Israel yn dêg oes-rydh
Yn bobl idho fo a fydh:
Cans gwnn mi ae gwelwn im gwydh
Mor eurglod mawr yw 'r arglwydh.
A bôd f'arglwydh o gwydhyn
Vwchlaw delwau duwian dyn.
Yr arglwydh gwnn arwydh gwnai
Yn fanwl hynn a fynnai:
I'r dhaear sef ar nêf nêr
Dhyfn-daith i'r mor ae dhyfnder.
Mêllt, glâw, mwg, fo ai dwg hyd ar
Duedh eithafion daear:
E dhwg ar hynt wynt i wau
Drwy sorriant oe drysorau.
Trawodh yn Aipht treidhio naf
Gynt sawl a aned gyntaf:
Yr holl thynion bloesgion blaid
Yn y fâl ae nifeiltaid.
Rhyfedh arw-wêdh arwydhion
I'r Aipht danfonodh yr ion:
Oer a pherigl i'r Phâlo
Llas nerth ei holl weision o
Hwnn oedh yn taraw llawer
Or cenedloedh, hwnn oedh nêr.
Lladhodh a fynnodh fy ion
Croew-feilch frenhinoedh cryfion:
Sehon bôr yr Ammorriaid
Ag Og ner Basan a gaid,
Holl deyrnasoedh gyhoedh gan
Lle y cynnal llû Canau.
[Page 263]I fir a roes freiwr aeth
A fydh yn etifedhiaeth:
Etifedhiaeth helaeth hael
O lwys-rann yw bobl Israel.
Dy enw ô ner a be [...]y
Yn dragwydhawl freiniawl fry:
Dy gôf ner gyfiownder fydh
Yw gael or oes bigylydh.
Yn ner a farna araith
I bobl oll bu abl i waith:
Dwysder aeth mae 'n dostur iou
Wrth dheisyf wrth i weifion.
Yr holl dhelwau gau a gaid
O'r arian a'r gorearaid:
Ag a wnaethai os ai sôn
Gildynnus gwaela dynion.
I genau yn gau a gant
O fowr-air ni letarant:
Ae llygaid sydh dydh ae dwg
Ni welant vn o olwg.
Mae clusiau yn gau vwch gwên
Ni chlywant yn iach lawe:
Ni chwyth i gwynt chwith i gau
Nag anadl yn i genau.
A phob dyn o honyn hynt
Di-dhuw a 'mdhiriaid vdhynt:
Sawl ae gwnel i gornel gau
A'n hwy weithian fal nhwythau.
Tuy Israel wâr tùy Aron
Bendithiwch ner syber son.
Tuy Leui os henwi swydh
Fowrglod bendithiwch Parglwydh:
A ofno 'n ner twyn iawn iaith
Ae bendithia benn doeth-iaith.
Be [...]dithier yn ner a'n ion
Gras yw i gaerau Seion:
Hwnn a drig heb hun yw drem
Ar sail dref Gaerusalem.
[Page 264]Môlwch a fêfwch i'ch swydh
Dha or-eurglod Dhuw 'r arglwydh.
Y CXXXVI. Psalm. Owdl gowydh.
RHowch fawl i dhuw freiniawl frŷ
Da yw ymy diomwedh.
Pery byth pûr yw heb wâd
Drwy gariad i drugaredh.
Duw vwch duwian gorau gwir
E gênir i ogonedh.
Yery byth &c.
Drwy gariad &c.
Molwch arglwydh rhwydh a rhi
Arglwydhi arogleidh-wedh.
Pery byth &c.
Drwy gariad &c.
I hun y gwnaeth bennaeth byd
Pybyr hefyd pob rhyfedh.
Pery byth &c.
Drwy gariad &c.
E grêodh barch gradhau bôd
Y nêf vehod yn fuchedh.
Pery byth &c.
Drwy gariad &c.
A daear llawn dwr a llaid
Nid yw afraid a dyfredh.
Pery byth &c.
Drwy gariad &c.
Ef yn ffraeth a wnaeth y ni
Y goleuni gwiw lownedh.
Pery byth &c.
Lleuad a sêr nifer nôs
Gôf vn-nos yn gyfannedh.
Pery byth &c.
A'r haul a wyr rheoli
Y dydh i ni didhan wêdh.
[Page 265]Pery byth &c.
Ag oe mysg bu dêg i mael
Dwyn Israel hyd yn Nasredh.
Pery byth &c.
A braich evr-fawr barch arfod
Ae law ae glôd ae loew glêdh.
Pery byth &c.
Y môr koch drâw merkiwch drai
Fo rannai ae farianedh.
Pery byth &c.
D [...]g i wyr yn dêg yw ol
Drwy gânol môr drwg annedh.
Pery byth &c.
Gwnaeth yn y mor drud-for drô
I Phâro an-hôff orwedh.
Pery byth &c.
Drwy 'r diffeithwch serthwch sôn
Dûg i weision digasedh.
Pery byth &c.
Brenhinoedh tiroedh ae tai
Draw a gurai drwy garedh.
Pery byth &c.
Llâdh teyrn kedyrn y kâd
O fwriad yn i fowredh.
Pery byth &c.
Sehon frenin Hesbon hir
Ammor doedir mawr dudwedh.
Pery byth &c.
A'r brenhin mawr vwch llawr llann
Og o fasan wâg faswedh.
Pery byth &c.
Yw tir yn wir tirion walch
Nod difalch e wnai etifedh.
Pery byth &c.
Etifedhiaeth twf adhwyn
Siriol mwyn Israel ae medh.
Pery byth &c.
Medhyliai ni fydhai fyrr,
[Page 266]Trwy ystyr ar i tristedh.
Pery byth &c.
Gwaredai ef rhag garw don
Yn gelynion galanedh.
Pery byth &c.
Rhoes i bob knawd ffrwyth-wawd ffraeth
I lluntaeth yn i llownedh.
Pery byth &c.
Molwch Dhuw nef fain-lef fant
A gwir foliant gor-foledh.
Pery byth &c.
Y. CXXXVII. Psalm. Vnodl vnion.
WRth fabilon afon dhinwyfau isod
Eistedhasom innau:
Wylasom buom heb au
O fedhwl Seion fodhau.
Ar blyg yr helyg fawrhau aiwydhion
Lle 'r oedhynt yn gangau:
Crogasom rhyngom brudh-hau
Ol-ynol yn telynau.
Y rhai a'n caethai coethan aml enwi
Am lewenydh didhan:
Mynnynt a gofynnynt gan
I'n gorwedhfa a'n gridhfan.
Gann dhwedyd hefyd i fawrhau 'n penyd
Poenus yw i campau:
Cenwch chwi a trysiwch yn frau
Nodwch Seion ganiadau.
Pa fodh a gwiw-rodh o gariad cynnil
Y canwn i 'n wastad:
Gan yr arglwydh cû-lwydh cad
Yw vthr-lais mewn dieithr-wlad.
Os anghofiaf nâf er nŷch sy waeledh
Gaerusalem lân-wych:
Fy-neheulaw fwyn hael-wych
[Page 267]Anghosted gân wiwlan wych.
Glyned fy-nhafod gûl wnnian du-flin
Wrth daslod fyng-enau:
Oni chofiaf mowr-naf mau
Am danad fy myd innau.
Oni chôdaf nâf dann wydh hir solas
Gaerusalem beunydh:
A honn yn benn llewenydh
Yma fyth ymi a fydh.
Cofia ffcom Edom wedi Caersalem
Cras holant am dani:
Dyna a weithiwch dinoethi
Sy lefn hyd i sylfaen hi.
Anrheithiedig dîg nis dywygien f'arch
Babel ferch aflawen:
Gwnfyd i gyd nis gwaden
A dalo y pwyth dêl yw penn.
Hefyd gwynn i fyd a fydh ir dynion
Drwy ordeiniad celfydh
A drawo i plant drwy awydh
Wrth gerrig ffyrnig yw 'r ffydh.
Y CXXXVIII. Psalm. Vnodl kyrch.
CAnaf clodforaf fy ion
Lle gwelir am holl galon:
Yn-gwydh y Duwiau 'ngwiw naf
Y canaf yt accenion.
Ym-grymaf canaf deg-hau
Ith santaidh deml-waith seintiau
Ath wir enw ath wirionedh
Oedh drugaredh dro gorau.
O blegyd ir byd yn bêr
Mawr yw dy enw mor dyner:
Ath air yn berffaith araf
Vwch pawb naf ag vwch pob nêr.
Arnad gelwais trais nid rhaid
[Page 268]Gwrandewaist gwir iôn dywaid:
Cadarn oth farn freisg-farn fry
Wrth hynny fu nerth enaid.
Cof arglwydh rhwydh arglwydhi
Clowsant eiriau d'enau di:
Brenhinoedh daear wâr wêdh
O fowredh sy ith glodfori.
Ag yno i Dhuw a genynt
Ae lwybrau i fawr-hau 'r hynt:
Gogoniant nêr dyner dôn
Ae ymwaredion mawr ydynt.
Cans vchel i ochel dichell
Yw 'r arglwydh yw gwydh a gwell:
Difai y gwyl dhyn difalch
Y dyn balch edwyn o bell.
Da gwnn pe rhodiwn y rhawg
Ynghanol byd anghenawg:
Ni flinwn yn aflonydh
Yn f'awydh ti am gwnai 'n fywiawg.
Ystynnyt law aelaw ion
Dêg eilwaith rhag dig gâlon
O drais i'm achubai draw
Dy dheheulaw dydh haelion.
Yn nêr a gyflowna vn w [...]dh
Dro gorau ym drugaredh:
Dy râd o fraint ior wyd fry
Fyth a bêry faith buredh.
Na sceulusa yna o
Dhialedh waith dy dhwylo.
Y CXXXIX. Psalm. Deuair hirion.
CHwiliaist ti am gwiliaist Gêli
Adnabuost heb fôst fi:
Ti adwaenost wiw danu
F'eistedhiad am codiad cû.
Cynn ym dybi [...] pwyllo pwl
[Page 269]Modhus deuelli y-medhwl:
Fy llwybr wêdh fyngorwedhsa
Cwmpasud ior campus da.
I'm ffyrdh oll heb dhim colled
Wyd yspys gwybydhys gêd.
Gwir fyth nad oes gair i fod
Yn hyfedr ar fyn-hafod:
Ond dydi nawr heb fawr fôst
A llwydhiant oll a wydhost.
Ym-laen (cai 'r mawl a enwer)
Yn ol im lluniaist yn ner:
Gosodaist nôdaist yn nâf
Del wirnerth dy law arnaf.
Llyma wybodaeth ffraethwych
Rhy-dhirgel ag ardhel gwych:
Vwch-law hynn vchel yw hi
Dha wyrth ni wnn o dhiwrthi.
I ble 'r af mi a welaf wŷd
Dwys-brawf odhiwrth dy yspryd:
I ble oth wydh rhwydh lwfr-hau
Fannwyl y ffoaf finnau.
O dringaf sef i'r netoedh
Yno bydhi di da oedh:
Os ir bedh y gorwedhaf
Vnion waith wyt yno naf.
Pe cymerwn gwnn yn gû
Adenydh gwawr i danu:
Be trigwn a byd dryg-waith
Yn eithafoedh moroedh maith.
Yna hefyd mae 'n hoew-faun
I'm twysai draw dy law lan:
A'th dheh [...]ulaw aelaw ai
Yn hylwydh a'm cynhaliai,
Mi a wnn pe dwedwn mae da
Côdhed tywyll am cudhia.
Y nôs a fydhai y ni
Annwyl iawn yn oleuni.
Nid trwch tywyllwch yt oedh
[Page 270]Nos fal golau ynyfoedh:
Y tywyll hynt o awydh
Gwelid yt fal golau dydh.
Medhiannaist mynnaist ior mau
Fwy rinwedh fy arennau:
Toaist finnan tyst fyned
Ynghroth fy mam dhi-gam gêd.
Clodforaf di mynni mwy
Yn odiaeth wyd ofnadwy:
Rhyfedhed dy weithredoedh
Rhifo y gwaith rhyfig oedh.
A'r enaid a wyr yna
Ae henwi 'n dhoeth hynny 'n dha:
Ni chair fy esgyrn a chêl
Diweirgorff er llûn dirgel;
Am llunio 'n gêl fy helynt
Ar y dhaear hygar hynt.
Di am gwelaist mâg eulun:
Yn achles heb les heb lûn:
Ith lyfrau golau geli
Pann Luniwyd scrifennwyd fi.
Pann nad oedh pennod i hynt
Hânes yr ûn o honynt:
Duw mor brydferth fraisg werth-fawr
Dy gynghorau i minnau mawr:
Mor fawr mor dramawr drimwy
Iso am hynn yw i swm hwy.
Pe rhifwn ni wydhwn nod
Tyfant amlach na'r tyfod:
Ystyr wath dheffro 'n wastad
Wyf gida thi fy rhi rhâd.
Afreol anuwiolwyr.
Duw na ledhyd waedlyd wyr:
I'r rhain y dwedai wr hyf.
Ciliwch dhû erthwch dhiwrthyf.
Rhai ae nâd am danad derr
O naws coel yn ysceler:
Dy elyn a fynn yw fant
[Page 271]Yn ofer dy enw a nwyfiant.
Câs gennyt nêr wiw-ber ion
Gas awydh dy gas-heion:
Ond yw ffiaidh wraidh wŷn
Wir-bwyll pawb sydh ith erbyn.
Y rhain fal gwas cas y cawn
Ag o afles yu gyflawn:
Fal pe bydhynt dwys hynt son
O alanas ym elynion.
Chwilia gwybydh trefnydh tro
Fynghalon vnion yno:
Prawf a gwybydh prif gobaith
Fy medhyliau modhan maith.
A gwyl fy ffordh ae gwiliaid
Ae ffôl anuwiol yw 'r naid:
Tywys fi i ffordh hyfiordh hawl
Ag adhysg yn dragwydhawl.
Y CXL. Psalm. Deuair hirion.
GWared fi odhiwrth swrth yw 'r sôn
Gwaedh anial y drwgdhynion.
Rhag trows-wyr ail ihwyg tresi
Accw Duw fyth cadw fi.
Y thai a fwriadai o fronn
Cûl-wedh dhrigioni calon:
Yn llû 'n ymgasglu heb gêl
O rwyf beunydh i ryfel.
Tafodau sarph twf wedi
Golymmant a chwant i chwi:
Gwenwyn asp ly 'n genni 'n au
Anfoesol tann wefusau.
Cadw o ffordh y ciwed ffôl
Dal y nuw dwylo anuwiol:
Egr yw trais rhag gwyr trowfion
Cywad fyth cadw fi o iôn.
Bachell im traed hu ochain:
[Page 272]Bwriadant rhwydant y rhain:
E gudhia y beilch drwy gôdhi
O fwgl mawr faglau y mi.
O fâr wedi fo rwyded
Wrth dannau fy llwybrau ar llêd:
Gosod drwy boen ym hoenyn
Ar fy medr hy-fedr yw hynn.
Dwedais gelwais ar gêli
F'enaid têg fy nuw wyt ti:
Clyw fy Arglwydh mowrlwydh mau
Dheuall llef fyng-wedhiau.
Duw Arglwydh nerth brydferth bronn
Fy iechyd hoewfryd dwyfron:
Cedwaist fym-henn im codiad
Breuder chwyrn mewn brwydr a châd.
Na wrando iôn ar vndydh
Wedhi an-uwiol ffol i ffydh:
Ollawl na wna i hwllys
Rhag balchedh fu ryfedh frys.
Y rhai pennaf er poeni
Bryd oer am bwrtado i:
Dêl y celwydh rhwydh fawhrau
Oera pwnn ar i pennau.
Marwor arnynt mwy eirian
Aed hwnt, a bwried hwy 'n tan:
Ag i geu-ffos chwerw-nos chwant.
Flinach wâd fal na chodant.
Siaradus reidus ry-dyn
Ni westyd ar dhaear dhŷn:
Yn draws fo hela dhyn drwg
I dhistriw ymliw amlwg.
Gwnn y dial yn galed
Duw 'r truan lle gwelan ged:
Ag y barn ef sef da yw 'r son
Diwael ydoedh dylodion.
Rhai cyfiawn yn iawn a wnant
O fowredh d'enw clodforant:
O rinwedh trig yr vnion
[Page 273]Goran Duw fry ger dy fronn.
Y CXLI. Psalm. Vnodl vnion.
BRysia nâf attaf ni dhowtiais eur-ner
Cans arnad y gelwais:
Clŷw o nef fy llêf am llais
A llafur mawr y llefais.
Ith wydh di gwedhi dragwydhol rugldasg
Bîd arogl-darth nefol:
Fal offewin cawn byrnhawnol
Codiad yno 'n nwylo 'n ol.
Dôd geidwad gwiw-râd gorau duw gwêdi
Da i gadw fyng enau:
A chadw di dhrws mwyn-dlws mau
O fesur tyngwefnsau.
I gilwg a drwg drwy wêgi yn-ol
Na wnelwyf dhireidi:
N'am calon at dhrygioni
Athro fy oes na thrô fi.
Nâd ym fwyta trâ lle trig ym waeth-waeth
I daeniethion blysig:
Cerydhed yn garedig
Cured cyfiawn dhawn heb dhîg.
Nâd yw holew glêw sy yn gloewi ymhoen
Dorri 'mhenn (Duw gêli:)
Yn erbyn gwyn drygioni
A gwaedh fawr gwedhiaf fi
Tafler a bwrier borau o bur-nerth
I barnwyr ir creigiau:
Melys ydiw nid gwiw gau
Fyng-wir clowant fyng-eiriau.
Fal torri ynni an-war ymannos
Cymynu coed daear:
Yn esgyrn sydh yn wasgar
Y-mîn y bêdh a gwedh gwâr.
Arnad rwydh arglwydh eurglan o drachwant
[Page 274]I'r edrychaf weithian:
Gobeithiais gwêlais nad gwann
Y dull nâd f'enaid allan.
Rhag maglau cadau cydwedh cû ydwyd
Di a'm cedwi o'th orsedh:
A hoenynnau 'n gwau yw gwedh
Aeth hynn ior waith enwiredh
I rhwydau e-hun yw rhwydo ae deil
Onid elwyf heibio:
Cŷd-gwym ped na ffynned ffò
An-uwiolion yn-wylo
Y CXLII. Psalm. Cyhydedh wyth-bann.
A'm llêf ar nôr gweler gwiliais,
I'm byw eilwaith nêr ymbilais:
Fy-myfyrdod chwaen a flaenais
Diau hallter a dywelltais.
Fynghystudh frêg a fynegais
Ger i fronn vnion nêr enwais:
Gofyd i'm ylpryd sydh a'm ais
Gwydhyd o'r v ybr fy llwybr a'm llais.
Cudhiasant faglau i gau ar gais
Oedh arw hudo ffordh y rhodiais.
I'r dehau drychau edrychais
Di-nôd pawb nêb adwaenais:
Pallodh nôdhed ym nis pwyllais
Heb ofyn f'enaid di-raid drais.
Arglwydh o nêf ainad llefais
Ti yw 'ngobaith da daith dwedais:
A'm tarian a'm rhan mawr henwais
Yn-hir y bywyd hwyr beiais.
Ystyr o nêf fy llêf a'm llais
Truan ydwyf taer y nôdais:
Cadw fi rhag gwyr erlidwyr lais
Trech na mi trwy ochain im ais.
Dwg l'enaid allan glân heb glais
[Page 275]O fawl ith euw fal ith vnais
Yno bydh gw [...]n lawen o lais
A choron cyffon ym cefais.
Y CXLIII. Psalm. Vnodl vnion.
CLyw fyngwedhi rhi fawr hedh ymannos
Clyw namuniad vn-wedh:
Erglyw sôn dy wirionedh
Ath gyfiownder wchder wedh.
Na fynn gyfraith faith rhag difethu dwys
Mae dy was yn crynnu:
Nid oes neb heb wrthnebu
Ger dy froun yn gyfion gû.
Gelyn f'enaid naid anwadal gyrrodh
A'm cûro [...]h im cor-wal:
Nâd yr enaid ir anial
Ymylg meirwon deillion dal.
O'm mewn fy synhwyr mwy heno f'adwyth
A ymoildiodh ynof:
Synnodh i'm cûrodh o'm cof
Fynghalon vnion ynof
Dy hynt coffais gynt hynn yn gyntaf llwyth
Dy holl waith edrychaf
Dy weithredoedh nefoedh nâf
O fowredh a fyfyriaf.
Lledais a gw [...]edhais di ae gwydhiad yn ol
Fynwylaw byd attad:
Fy enaid brych sych sydh sad
Am d'enw hiraeth am danad.
Elyw 'n ebrwydh arglwydh oer-glais fyrd vnwaith
Tro d'wyneb mi a bellais:
Rhag ym debig lle trigais
Rhai ir bedh yn gorwedh oer gais
Gâd ym glowed gêd ar gais dro gwirion
Drugaredh gobeithiais:
Dangos fy ffordh loew-ffordh lais
[Page 276]A chôf f'enaid dyrchefais.
Gwared fi gêli gelwais o lownedh
Fyngelynion garw-lais:
Cans gida ihi trym-gri trais
Gwêdhol iawn ir ym-gudhiais.
Dŷsg ar frŷs d'wllys deuellydh odiaeth
Ydwyd fy nuw beunydh:
Twysed d'ysbryd fywyd fydh
I'r vnionder yn vndydh:
Ewna fi 'n syw yn fŷw yn fuan mewn dawn;
Er mwyn d'enw gwiwlân:
O'th gyfiowader gloew-ner glân
Ollawl dwg f'enaid allan.
Dynystr elyn dhŷn adhunwyf dro gwir
Oth drugaredh archwyf:
A'm enaid i damunwyf
Difetha 'nghâs dy wās wyf.
Y CXLIIII. Psalm. Deuair hirion.
BEndigaid enaid wiw-nerth
Da fwyn ior fo Duw fy nerth;
Hwnn a dhysg gloew adhysg gladh
Amlwg fy nwylo i ymladh:
A'm bysedh o freisgedh fry
Ar foliant i ryfely.
Fym hugaredh down-wedh da
Hoff vnlodh f'ymdhiffynfa
Fymdhiffynnwr am twr têg
A gwaredwr goren-dêg.
Ag yndho ef ioew-nef lais
Deg o bwyth da gobeithiais:
Gostyngaist gyrraist mi a gâf
Tyner ty-mhobloedh tanaf:
Bêth yw dŷn ni wydhyn wŷd
A bodh pann gydnabydhyd?
Neu tab y dyn tremyn trô
[Page 277]A hwnn gwnai gyfri o bono.
Dyn sy debig ysig wêdh
Arwa gôgan ir gwagedh:
Fal kysgod fydh dydb y daw
Nôd hybell yn mynd beibiaw.
Gostwng arglwydh rhwydh er hynn
Nwyf o daig nêf a disgyn:
Cyfwrdh fynydhoedh goedh gant
A mwy agwrdh y mygant.
Ennyn felit vnion a fû
Agos gûr yw gwasgaru:
Gyrr dy saethau daclau da
Wêdi fyth yw difetha.
Anfon dy law 'n aelaw nôd
I achub odhi-uchod:
Tynn fi ar goedh o dhyfroedh iôn
Astrus o law plant estron.
Gwâgedh yw gwên ae gênau
Llefarant gwydhant mae gau:
I deheulaw Duw haelaf
Sydh ffalsder yn ofer nâf
Yt canaf gweithiaf i'm gwydh
Nôd iawn yw ganiad newydh.
Ar dhectant nabi sydh ablwaith
Canaf yti rhi fy rhaith:
Fo rydh iechyd wnfyd oedh
Farn hynod i frenhinoedh:
Gwared naf dy was Dafydh
Rhag cledhyfau rhôdau rhydh.
Achub gwared dremged rûs
Rhag meibion estron astrus:
Gwagedh yw gwên ae gênau
Llafarant gwydhant mae gau.
I deheulaw Duw haelaf
Sydh ffalsder yn ofer naf:
Gwinwydh fydhant plant yn plais
Yn Ifainck yw henafiaid:
Ae merched sall adcilad
[Page 278]Yn gongl-faen nadh radh o rad.
Ae conglau 'n llawn dawn da aeth
Yn hylwydh ag yn helaeth:
Defaid gwelwn filiwn fyrdh
Glwys-waith i'r meusydh glas-wyrdh.
A'n ythen cryfion vchod
Fawr borth i lafurio i hod.
Na gwaedh ar heol dyn gwann
Mewn i dwll na mynd allan:
Gwnfyd yw bedhyw i hynt
O lwydhiant felly vdhynt
Gwnfyd ar i ganfed oedh
Llawen bobl Duw lluoebh.
Y CXLV. Psalm. Deuair hirion.
MOliannaf medhaf a'm mîn
Mawr enwog dhuw fy mrenin:
A bendithiaf mwyaf mawl
Gwiwdhuw dy enw tragwydhawl.
Beunydh gwiw-wowdydh gwedi
Molaf a bendigaf di
Klodforaf byth Klôd-fwriad
Dy enw a dyig Duw ion dad
Mawr wyd Arglwydh swydh sy hwy
Aml o wawd kan moladwy.
Ni ellir chwelir chwiliaw
Dy fowredh di-ryfedh draw.
Kenedl î genedl a gân
Dy waith a folwyd weithian.
Adrodhant
Kerdhorion.
anant ennydDy wirnerth prydferth yw 'r pryd.
Myfyriaf mwy-fwy eiriau
Mowrglod hwnt y miragl tau.
Dy ogoniant vgeinwaith
Dy wirionedh mowredh maith.
[Page 279]Dwedant daliant a dôlef
Dynerth erchyll wyd o nef.
Minnau draeihaf gwchaf gwedh
Ydwyf wirion dy fowredh.
Mowredh ion dy dhaeoni
O nef a draethant y ni.
A chânant yn wych wâneg
Dy gyflownder tyner teg.
Madheuaist am oedh dhi-wad
Llawn dy râs llyna dy râd
Mawr dy drugaredh medhir
Hwyr dy lid gwypid mae gwir.
Da wyd arglwydh wiw-swydh iôn
Downus i holl-blant dynion.
Mwy dy drugaredh gwedhawl
Na'th holl weithredoedh na'th hawl.
Dy weithred sonied pob iant
O fowredh ath glodforant.
Dynion a gais daeoni
O flaen tâl ath fôlant di
A gogoniant foliant fod
Dy deyrnas adhas eidhod.
A fiaradant llwydhiant llu
Duw well-well am dy allu
Er dangos i wyr down-gall
Y ner dy bower di-ball.
Dy ogonedh deg vniawn
Vrdhas dy deyrnas a dawn.
Ath ras sydh yn teyrnasu.
Yn dragwydhawl dy fawl fu.
Y gwann a thruan wrth raid
Dy gynnal ŷnt a gweiniaid.
Edrychant bwriant yn ber
B [...]b llygad arnad eur-ner:
A rhodhi fwyd rhwydh o fawt
Yw sirio yn amserawl.
Di a egort dy garlad
Da dhal rhodh dy dhwylaw chad,
[Page 280]A rhwydh yn-ôl rhôdh y ni
O'th luni [...]eth ath haelionf.
Kyffon wyt ior kyfnod haul
I lwybrau eiriau araul:
Trugarog rowiog ior oedh
Doetha râd dy weithredoedh.
Agos beunydh rydh rodhiad
I bawb ath alwo heb wâd:
Ag yn berffaith gwnu bur-ffydh
A'th ofno a fynno fydh
I nâd sydh gymeradwy
Ackw Duw hael ae keidw hwy.
E geidw yn wâr ae karo
E ladh y drwg dilwydh drô.
Mawl ir arglwydh mowr-lwydh mau
Mae i ogoniant i'm genau:
Pob knawd a thafawd a thant
Mael i enw moliannant.
Y CXLVI. Psalm. Englyn pendrwm.
A'M henaid gannaid dêg vnion modhus
Am medhwl am kalon:
Yn felus kanaf foliant
I dhuw ior sant dhiwair son.
I'm bowyd ennyd vn-awr mael enwog
Moliannaf dhuw tramawr:
Molaf galwaf ar geli
Dra fwy fi ir dyrfa fawr.
Twysogion dynion dy enaid eidhod
Vdhynt nag ymdhiriaid:
Rhannu dîr ir rhain nid aeth
Iechydwriaeth iach diriaid.
Aiff bar ir dhaear dhiau ae hasbri
Gida i hysbryd hwyntau:
Yn y dydh hwnnw e dôdhant
A dhaliant o fedhyliau.
[Page 281]Gwynn i fyd i gyd sydh gu di-ogau
Duw Iago yw helpu:
Yn yr arglwydh mowr-lwydh maith
Dy obaith Duw a wybu.
Nef wâr, môr, daear duedh llawen-dhysg
Ag oll yndhynt vn-wedh:
Yn dragwydhawl hawl fawrhau
Duw orau a geidw i wiredh.
Kyfiownder hyder yw 'r hwyl ireidhwych
A rôdhai i bôb dŷn gwyl:
A rhydh i borthiant yrhawg
I new ynawg yn annwyl.
Karcharwyr kaeth-wyr koethion a gallu
Fo ae gillwng yn rhydhion:
I dhall y rhydh wellau rhaid
I lygaid ae olygon.
Y krymion gweinion wrth gwyno gofid
A gyfyd Duw vcho:
A Duw a gar yn deg iawn
Wr kyfiawn orau kofio.
Duw di-gymar kar bob kêd y kyfion
A phob kofus weithred:
Ymdhiffin y fydhin fo
Duw athro y dieithred.
Plant ymdhifaid blaid bobl îr gwydhoch
Gwragedh gwedhwon kedwir:
Fo dhymchwel yn dawel don
Anuwiolion ni welir.
Yr arglwydh gwiwrwydh gwirion drwy'n oesoedh
A deyrnasa yn gyfion:
Bythoedh ar ol bydoedh bach,
Oros haeach Duw ar Sêion.
[...]
[...]
Y CXLVII. Psalm. Deuair hirion.
MOlwch gelwch ar gêli
Dawn yw cânu i'n Duw ni:
Prydterth yw mawl parod-fyw
O fwriad oll hyfryd yw.
Duw câd sy'n adeiladu
Caerusalem Loew-lem lû:
E gaigl Duw nef oe gwascar
Blant Israel a gafael gwar.
Rhai a briw-donn galonnau
Hwnn yn wych oedh i'n iachau:
Yn rhwymo nid gweithio gwall
I doluriau dal arall.
E rîfa yr ior vfydh
Gynnifer o sêr y sydh:
A geilw hwynt yw gloew-hau
Hynod ser wrth i henwau.
Mwy o rad ior mawr ydoedh
A mawl i nerth aml iawn oedh:
Cyfrif an-eirif i neb
A dhoeth ynn i dhoethineb.
Duw 'n gofal cynnal y caid
Etto rann y truaniaid:
Gostwng i lawr hoew-fawr hawl
Yn euog rai anuwiawl.
Cenwch i'n ner wchder wedh
O fwriad mewn clodforedh:
Dad-genwch a chenwch hynn
Ydolwg ar y delyn.
Glaw i'r dhaear yn barod
Cymwl rhydh ef i nef nod:
Gwelif i'r mynydh rhydh y rhawg
A llysiau i dhŷn lliosawg.
Rhwydh hy-fedr y rhydh hefyd
Borthi anifeiliaid y byd:
[Page 283]I gywion brain blinion blant
Poen o lafur pann lefant.
Y mae 'n dhibris mwy vn-awr
O nerth y march nae wyrth mawr:
Pleser ni chymer wych ion
Downus o goesau dynion.
Hoff gantho eidho adhysg
Ae ofno Duw fwyna dysg:
O bwyth sawl a obeithio
Gwiw-râdh oe drugaredh o.
Caerusalem cair solas
Mola 'r Arglwydh rwydh i râs:
Seion mael ion molianna
Duedhu dysg dy Dhuw da.
Yn gadarn yno gedid
Farriau dy byrth oe fryd bid:
Bendithiodh elwodh wiw-les
Dy blant a llwydhiant a lles.
A choel fraint hedhychol fro
O brifiant a bair efo.
A ffrwyth gwenith dichwith da
O faith dhull fo ath dhiwalla:
Gorchymyn denfyn hyd ar
Duedh eithafion daear.
I air rhed yn orau rhann
Yn fywiog ag yn fuan:
Ti a rodhi gyrri ar goedh
Oera gwlân eiry glynnoedh.
Y rhêw ae danu er hynn
Llwyd ar hyd fall lludw rhedyn:
A bwrw ia heb awr o au
Mwy wedi fal tameidiau
Pwy a erys grymys grî
Gwnn arw-nad gann i oerni?
Vnfodh i air a enfyn
Yw todhi hwynt hawdh yw hynn:
Chwyth ar hynt y gwynt ar goedh
Du-fruch llifa y dyfroedh.
[Page 284]I Iacob têg-fanegi
Diwair doeth dy eiriau di,
Ath dhedhf ath farn gadarn gael.
O dhewis-rodh i Israel.
Fo all ag ni wnaeth felly
Ag vn genedl freisg-chwedl fry:
Nid adwaenynt ar hynt rhwydh
Or-eur-glôd farn yr Arglwydh
Molwch farglwydh mowr-lwydh mawl
Drô gwedhus yn dragwydhawl.
Y CXLVIII. Psalm. Deuair hirion.
MOlwch nêr dweder da oedh
Orau naf iôr o nefoedh:
Molwch i ef yn nêf nêr
wych eil-dasg i'r vchelder.
Molwch ef diweir-lef dôn
Yng-olwg i angylion:
Molwch ef rhad aml ywch oedh
A llywiant i holl lluoedh.
Molwch ef ag ef a gâd
Llewyrch yr haul ar lleuad:
Molwch nêr aml-wych y ni
Lownedh sêr a goleuni.
Molwch ef yn y nefoedh:
Difai i rad i'r dwfr oedh
Y rhai ydych yn rhodiaw
Iawn fodh drum vwch nefoedh draw.
Molant enw yn Duw mowl-air
Dedwydh gynt dwedodh y gair:
Gwnaethpwyd a chrewyd wych rodh
Ym-annos pann orchmynnodh.
Yn dragywydh rydh radhau
I beri hwnt i barhau:
Gosododh ledhf dhedhf oedh wîr
Is hedhwch nis trosedhir.
[Page 285]Molwch f'arglwydh gwiwlwydh gwâr
Orau Dhuw ar y dhaear:
Y dreigiau di-rywiowg-weilch
Ar dyfnderau byllau beilch.
Tan, cenllysg, terfysg nid da
Tôreth garw tarth ag eira:
Anadl y gwynt vniown-air
Yn hôff iawn a wnaiff i air.
Y mynydhoedh coedh yn cau
O bêr rinwedh a'r brynniau:
Y coed ffrwyth-lawn gwawn a gwydh
A llês edrych holl cedr-wydh
Y bwystfilod wiwglod ail
O nwyf a ffob anifail:
Ym-lusgiaid ag aml esgyll
Adar a drydar drwy wyll.
Brenhinoedh daear arial
Ar holl bobloedh da oedh dal:
Twysogion vnion enhyd
Fowr-ner barch farnwyr y byd.
Gwyr ifainck a gweryton
Hên-wyr llanckian dîau dôn:
Môlant enw ner mowr-ner mwy
Oe fôd yn dherchafadwy.
Canmolir ef ywch nefoedh
Ag ar y dhaear lle dhoedh:
Hwnn a dherchaf naf yn ner
Gorn i bobloedh gywir-ner:
I bob sant i foliant fo
Ag y sydh agos idho.
Plant Israel os hael yw'ch swydh
O fowrglod molwch f'arglwydh.
[...]
[...]
Y CXLIX. Psalm. Vnodl vnion.
CEnwch i'r Arglwydh câniad o newydh
Mewn awel o gariad:
Bid i fawlrheidiawl yn rhâd
Ymysg y saint gymysgiad.
Bid lawen Israel byd lywied brynnwr
Oe brenin gogoned:
Meibion Seion gyson gêd
O lwyhhiant gor foledhed.
Downsiant a môlant iôr mau yn vnion
Mwyn annerch ar dannau:
Ar
Timpan.
dimpan gwêlan yn gwauAthêlyn berffaith olau.
Fo hoffodh oe fodh ag fo wydhir bawb
Oe bobl y sydh gywir:
T-ruan-wedh gogonedhir
A glân iechyd hyfryd hir.
Go [...]foledhed gêd ergydiau pôb sant
Ogoniant i gênau
[...]nt a fedrant yn fau
Gwiw lawen yw gwelyau.
I gweithred bydhed yn bwys o'r gorau
Yw genau yn gynnwys:
Cledhyf dau-finiog gloew-dhwys
Fydh yno yw dwylo dwys.
I bêri gwedi gâdoedh a dywad
Dial ar i bobloedh:
Ag i dhofi cosbi coedh
Accw 'n odli 'r cenedloedh.
I rwymo yno awn innau yw tywys
Teyrn mewn cadwynau:
Pendefigion breisgion brau
O fewn heyrn efynnau.
I barn sydh gadarn yw gwydh a fynnir
Scrifenn wyd i haf-lwydh:
[Page 287]Hynn fydh braint i saint yw swydh
Wych awgrym ardherchowgrwydh.
Y C L. Psalm. Vnodl kyrch o'r hên gâniad.
MOlwch yr arglwydh tramawr
Gar-bron i santaidh allawr:
Molwch ef o fewn i lys
Lle 'r ymdhengys yn nerthfawr
Ken wch ir arglwydh foliant
Ar vtgorn ag ysturmant:
Ar y delyn moliennwch
I kenwch ogoniant.
Molwch ef ar y timpan
Ag ar bibell o arian:
Molwch ef ar dlws tannau
A meginau organ.
Molwch ef ar y Simbal
Sydh a chroch-lais diofal:
A llawenydh molwch ef
Sydh yn y nef ae artal.
Pob enaid sydh yn chwthu
A phob peth a fedr ganu
I'r gwir arglwydh y kenwch
Medhyliwch i foliannu.
TERFYN.
Apud Scutum Insulam occidentalium Indorum finitum erat hoc opus, vicesimo quarto Ianuarij, Anno salutis nostrae. 1595.Halleluiah.
[...]
[...]