LLe ydd oeddwrth ar varwoleth ein ar­ddec hawt Arglwydd gynty Brenhin Ed­ward y vj. yn aros vnwedd ffurdrefn ar gyffredin wasanaeth a'gweddi, a'ministrat y Sacramentae, Cynneddfeu, a' Ceremo­niae yn Eccles Loecr, yr hwn a' osotesit yn vn Llyver, wedy'r titulo, Llyver gvveddi Gy­ffred in, a ministrat y Sacramentae, a' Chymeddfeu e­reill a Ceremoniae yn Eccles Loecr: wedy ei aw­durdodi gan Act o Parliament, wedy'r gy­nal yn yv, a'r vj. vlwydd on cynt ddywe­dedic Ardderchawc Arglwydd Vrenhin EDVVARDY Y VI: tituledic, Act am vnffurfiat ar Gyffredin vveddi a ministrat y Sacramentae, yr hon a wrthladd­wyt ddirym wyt repeliwyt ac a gymerwyt ymaith can Act Par­liament yn y vlwydd gyntaf o deyrnas ein Arddechoc Arglwyddes Vrenbines Mari, i vawr advail dledus anrhydedd DEW, ac anconfort professieit gwirionedd Cred-ddeddyf Christ.

Enacter am hyn gan awturtat y Parliament presentol, pan yw i r ddywededic estatut Repel, a phop dim wedy r amgyffred ynaw, yn v­nic o bleit y dywededic lyvr, ar dywededic Wasanaeth, a ministrat y Sa­cramentae, Cynneddfeu, a Ceremoniae, cynnwysedic neu osotetic yn, neu gan y dywededic Lyuer hi bot yn wac ac eb effect, o a gwedy gwyl ge­uedigeth fest Natalic Sanct Ioan Vatyddwr nesaf yn dyvot. Ac ir dyweddic Ly­uer, a threfn y Gwasanaeth, a ministrat y Sacramentae, Cynneddfeu, a Ceremoniae, ar aralliat a r angwanegiat y angwanegwyt ynaw, a gosodedic can yr estatut hon, vot yn sefyll, a bot or a chwedy y ddywedic fest Natalic Sanct Ioan vatyddwr, yn-cyflawn tym ac effect, erwydd tenur ac effect yr estatut hon: Er dim ys ydd yn y ddywededic estatut o Repeel ir gwrthwynep.

A phellach enacter gan vchelder y Vrenthines, y gyd a chydsyniat yr Arglwyddi a chyffredin ys yd wedy r ymgynull i r Parliament present hyn, a chan awtnrtat yr vntyw, it oll ac y bop Ministreit yn neb Ec­cles Cadeiriol, ai plwyvol, ai lle arall, o vewn y Deyrnas hon o Loe­cr, Camberu, a Marsoedd yr vnryw, ai eraill o gyvoetheu y Vrenhines, or, a chwedy fest Natalic Sanct Ioan Vatyddiwr nesaf yn dyvot, vot yn rwymedic y ddywedyt ac y arver y Plygain, Gosper, gweinidogeth Swper yr Arglwydd, a ministrat pop vn or Sacramentae, a i h'oll Gy­ffredin a chyoedd weddi, yn-cyfryw drefn a ffurf ac a adroddir yn y dy­wededic Lyver, velly wedy ei awtoriso gan Parliament yn y dywedic v. a r vj. vlwyddyn o Deyrnas y Brenhin Edward y vj. y gyd ac vn ar­alliat ac angwanegiat a ryw Lithon yw h'arver ar bop Sul yn y vlwy­ddyn, a ffurf y Letaniae, wedy r arally a i correctio, a dwy sentens yn vnic wedyr angwanegu wrth ddelibro y Sacramēt ir Communolion. [Page] ac nyd arall neu ym-modd amgen. Ac a bydd y nep ryw Person, Vicar, neu arall pa Minister bynac, a ddlei neu a vydd yddo ganu neu ddywe­dyt y weddi gyffredin, y goffawyt yn y dywededic lyver, neu vinistro y sacramentae, o y wrth, a gwedy fest Natalic S. Ioan vatyddiwr nesaf yn­dyvot, wrthot arveru y ddywededic weddieu cyffredin, ai ministro y Sacramentae yn cyfryw Eccles cateiriol ai Eccles plwyfol, ai lleoede e­raill, ac y dlei ef vinstro yr vn ryw, yn-cyfryw, ffurf a threfn ac yr adro­ddir ac y dattenir wy yn y dywededic Lyver, ai or gwaith goddes yn ewyllysiol ac o anhy­dynder (gan sefyll yn hynny) arveru o ryw eraill Gynnedfeu, Ceremo­niae, Trefn, ffurf neu wedd, weinidogeth Swper yr Arglwydd ar gy­oedd ai yn ddirgel, ai Plygain, Gosper, ministrat y Sacramentae, n'ai eraill weddieu ar oystec, amgen nac yr adroddir ac a ddeclarir yn y dy­wedic Lyver (Gvveddi ar oystec yn a thrvvy r oll Act hon a ddeallir yr hon ys ydd y ereill y ddyvot yvv gvvrandavv, ai yn Ecclesiae cyffredin, ai Capelae dirgel, ai Gweddi­vae Oratoriae, yr hon e elvvir yn gyffredin Gvvasaneth yr Eccles) ai precethu, ai declaro llafaru neb dim er dirymio ne ddrygn y dywededic lyvr, neu ueb dim ys yð yntho, ai neb parth o hanaw, a bot am o hynny yn gyfraithlawn varnedic, erwydd cyfraithieu y Teyrnas hon, wrth ‡ gan verdict deuddec wyr, neu gan ei go­ffess y un, neu gan honneit eglaerdap y trwy dde­deryt fact, a goll ac a fforfeicta y v­cheldep y Vrenhines,wetthret hei etiueddion a i successorieit, am ei gamwedd cyntaf, broffit ei holl renti ysprytawl neu promotioneu, yn dyvot neu yn cybody yn vn vlwyddyn nesaf yn ol ei gonvictiat, a bot hefyt ir nebun y gonvictier velly, ys am yr vn ryw camwedd ddyoddef carchar yspait vj. mis, eb bayl na maynprys. Ac y cyfryw nebun wedy ei gonvicto vnwaith am neb camwedd erwydd y petheu y gympwyllwyt,amcyfrai­thio, gam­weddu a s bydd yddaw gwedy ei gouvictiat cyntaf drachefn * droseddu, a bot o hyny yn y ffurf ddywededic yn gyfraithlawn wedy ei gonvicto: yno bot ir vnryw ne­bun am ei ail drosedd gamwedd dyoddef carchar yn hyd yspait vn vlwydd gwblgy­fan, a hefyt bot ei ddepribo Ipso facto, o ei bromotioneu ysprytawl. A bot yn gyfraithlawn y bop Patron neu ddonwr yr oll a phob vn o r promosioneu ysprytol hyny, neu nebun o hanwynt, presento, neu col lato ir vnryw, megis pe byddei y nebun neu r neb rei yn troseddu velly wedy marw. Ac a bydd y neb vn neu y neb rei, yn ol ei gonvicto dwy­waith yn y ffurf rac ddywededic, ar droseddu yn erbyn nebun o racpwy­lledigion y drydedd wraith, a bod o hyny yn y ffurf racddyweddic yn gy­fraithlawn wedy ei gonvicto: yno y nebun y droseddo velly, ac y gon­victer y drydedd waith, y ddepriver Ipso facto oi oll bromotioneu spry­tawl, a hefyt gorvot yddo ddyodef carchar tra vo byw.

Ac a s nebun ar a drosedda ac a gonvicter yn y ffurf racddywededic o bleit y premisseu, ny bydd a ac Eglw [...]s a Rent yddaw, ac eb gantaw promoision y­sprytal: Yno bot ir vnryw hwnw y drosedda velly ac y gonvicter, am y trosedd cyntaf ddyoddef carchar yn hyd vn vlwyddyn gwpl yn nesaf ar ol ei ddywededic gonvictiat, eb na bayl na maynprys. Ac as cyfryw ne­bun▪ eb yddaw neb promotion ysprytal, gwedy ei gonvictat cyntaf, a drosedda drachefn yn dun o bleit y premisseu, ac yn y ffurff ddywededic yn gyfraithlawn y gonvictir o hyny: bot yno ir nebun hwnw am ei ail drosedd ddyoddef carchar tra vo byw.

[Page]Ac e ordinwyt ac enactwyt gan yr auturtat y ddywetpwyt vcho, pan yw a bydd y neb un neu y nep rei pwy pynac, gwedy ddywededic wyl Natalic Sanct Ioan Vatyddiwr nesaf yn dyvot, yn neb ryw Enteraw, Gwareuon, Canuon, Cygcane­ddion Rimynneu, neu gan araill airieu agorer, de­claro neu ddywedyt dim ryw peth y dderogation, llygriat neu dremic ar yr vnryw lyver, neu ddim ar y gynwysir ynthaw, neu nep parth o hanot neu gan fact agoret, gwaithret neu can vygythieu agoret, gympell,weithret neu beri, neu yn nep ryw vodd procuro neu maynteno nep Persō, Vicar neu Vinister arall, yn nep Eccles Cateiriol, neu Eccles plwyvol, neu yn Ca­pel, neu yn nep lle arall, y ganu ai dywedyt gweddi gyffredin ac agoret, neu y vinistro nep Sacrament, yn amgenach, neu yn nep gwedd arall a ffurf nac a espeswyt yn y dywededic lyvr, neu can nebunor dywededic vo­ddion, yn ancyfraithlon rwystro neu ludd y nep Person, Vicar neu Vini­ster arall, yn nep Eccles Cadeiriol neu plwyvoc, Capel, neu yn neb lle a­rall, y ganu neu ddywedyt gwedi gyffredin ac agoret neu vinistro y Sa­cramenteu, neu nep o hanwynt, yn-cyfryw wedd a ffurf ac a gypwyll­wyt yn y dywededic lyvr: yno bot i bop ryw nebun gwedy yn gyfratih­lawn ei gonvicto o hyny, yn y ffurf ddywededic, storfeicto ir Vrenhines ein Goruchel Arglwyddes, ei etiveddion ai successorieit, am y trosedd cyntaf, cant Morc. Ac as bydd y neb un neu neb rei y gonvictwyt vn­waith am nep ryw drosedd, droseddu drachefn yn erbyn nebun or tro­seddion dywethaf y adroddwyt, ac yddyn yn y ffurf ddywedic yn gyfrai­thus gonvictiedic: yno bot ir vn ryw nebun velly yn troseddu ac yn con­victiedic, am yr ail drosedd fforfectio in Goruchel Arglwyddes Vrenhi­nes hei etiueddion ai successorieit .iiij. cant o Vorcieu. Ac a bydd y nebun gwedy yddo, yn y ffurf ddywededic, vot dwy waith yn convictedic o nep trosed yn perthynu ir troseddion dywethaf adroddwyt, droseddu y dry­dydd waith, a bod o hyny yn y ffurf vchod yn gyfraithus wedy ei gon­victo: bot yno y bop neb yn troseddu velly, am ei drydedd drosedd for­feicto y ein Goruchel Arglwyddes Vrenhines ei oll dda a chateloedd, a dyoddef carchar yn ei vyw. Ar a bydd y nebun neu ir ei rhwn am ei drosedd cyntaf erwydd y premissae, gahel ei gonvicto yn y ffurf ddywede­dic, na rhalo y swm taladwy o rym ei gonvictiat yn-cyfryw wedd a ffurf, ac y dirper talu yr vn ryw, o vewn vj. wythnos nesaf yn ol ei gonvictiat: bot yno y bop nep velly y gonvicter, ac eb dalu yr vn ryw, am y trosedd cyntaf, yn lle y swmp dywededic▪ ddyoddef ei garcharu dros yspait vj. mis, eb bayl na maynprys. Ac a bydd y nebun neu ir ei, yr vn am yr ail drosedd erwydd y premissae, [...] convictier yn y ffurf ddyweddedic, na thalo y swmp dywededic taladw [...] ca [...] i rinwedd ei gonvictiat a r Sta­tut hon,ry [...] yn-cyfryw wedd a ffurf ar [...] dl [...]ir talu yr vnryw, o vewn vi. wythnos cyntaf ar ol ei ail gonvic [...] [...] yno y bop ryw vn velly y gonvic­tiwyt, ac eb velly talu yr unryw am yr vnryw ail drosedd, yn lle y dywe­dedic swmp, gahel dyoddoet ei garcharu yspait xii. mis eb na bayl na maynpris.wyl gene­nedig [...] Ac o ywrth, a gwedy y ddywededic test Natalic Sanct Ioan Vatyddiwr nesaf yn dyvo [...] [...] oll a phop nep yn preswilio o vewn y Deyrnas hon, neu nep [...] [...]yvoetheu Mawrydi y Vrenhines yn ddiescaelus ac yn ffyddlawn [...]thr bot esc [...]s cyfraithiol a tresinabl y [Page] vot yn ymaith absent, ymddarparu dyvot, cra­mwy, cyr­chu y vynychu y w Eccles plwyf neu Capel de­bodedic, neu wrth rwystr rresymol o hyny, i ryw le atveredic ym man y bo y Cyffredin weddi a chyfryw wasanaeth yn arveredic yn-cyfryw amser rrwystr ar bop Sul, a dyddieu eraill ordinedic ac arveredic yw ca­dw meis yn willau: Ac yno y van hono aros yn drefnus ac yn bwylloc, yn hyd amser y weddi Gyffredin, precetheu, neu arall Wasanaeth Dew y arverer neu a vinisstrer yno, dan boen poenedigeth wrth, trws gan darneu censurae yr Eccles, a hesyt y dan boen bot y bop vn yn troseddu velly, fforfeictio am bop cyfryw drosedd xii. ð. yw codi or wardeiniait yn yr Eccles y gwneler cyfryw drosedd, y vwyniāt tlodion yr vnryw plwyv, o dda, tiredd, a the­ddynneu y cyfryw drofeddwr, drwy ffordd gavael atavael. Ac er mwyn cyflawny ese­cuto y petheu hyn y mae ardderchawc Vawrydi y Vrenhines, yr Ar­glwyddi byvol temporawl a roll gyffredin cynnulledic yn y Parliament pre­sennol, yn enw Dew yn o brysur ddifrifol yn erchy ac yn gorchymyn yr oll Ar­chescyp, Escyp, ac eraill Ordinarieit, ar vot yddyn ymosot yd yr eithav oi gwybyddiaeth, ar vot y dledus a r gwir gyflanwat esecution y petheu hyn yn gwpledic trwy eu oll Escopaetheu ai curae, mal y bo yddynt attep ger bron Dew am gyfryw ddrugae a phlae a r ei y gall yr oll Gyvoethawe Ddew yn gyfiawn boeni ei bopul am dremygu y dda ar iachus Gyfra­ith hon. Ac er auturtat yddynt yn y parthret hyn: Bit pellach yn actie­ticcan yr auturtat ddywededic, bot ir oll ac i bawp Archescopieit, Es­capieit, ac oll eraill y swydogion hwy yn arveru, mwynhan eserciso Ecclesic veddiant, yn gystal mewn llevedd dieithi [...]dic nawddedic esempt, ac anesempt o vewn eu Escopaethe, ga­el llawn veddiant ac auturtat can yr Act hon, y ad ffurfio, cospi, a phoe­ni wrth censurae yr Eccles, oll a phop dyn y droseddant, o vewn neb vn o swyddogaetheu wy neu Escopaethe, gwedy y ddywededic fest Natalic Sanct Ioan Vatyddiwr nesaf yn dyvot, yn erbyn yr Act hon ac Sta­tut:noddet Er neb arall gyfraith, statut, priuileg, braint, neu ragweliat cyn na hyn yn wneuthuredic, caffaeliedic, neu ddyoddevedic, yr gwrthwynep, yn ddiwrthladd.

Ac eu ordimwyt, ac enactwyt gan yr auturtat ddywededic, bot it oll ac y vop Iustusieit y Glywet, a Thervy­nu Oyer ac Determiner, neu Iustisiet Assys, gahel cw­pl veddiant ac auturtat ym-pop vn oei agoret ai cyffredin Sessioneu, y ymofyn, helt enquiro, gwrando, a ymofyn, helt determino oll ryw droseddeu y cōmitter neu a wneler yn-gwrthwyneb y neb ban y gynwysir yn yr Act gyndrychiol, o vewn tervyneu y Comission y roddir yddwynt,thervynu a gwueuthur process er eseruto yr vnryw, megis ac y gallant wneuthur am nebun a enditer ger eu bron am sarhaed trespas, neu yn gyfraithlawn y gonvictwyt o hyny.

RaclwelerProvider yn oystat, ac inacter gan yr auturtat ddywededic, bot y oll a phop Archescop ac Escop; allu bop amser ac amsereu wrth ei rydit ai vodd, ymwascu ac ymgyssylliu, can rym yr Act hon, ar dywededic Iu­stisieit or Oyer a Determiner, neu ar dywededic Iusticieit o Assis, ym­pop vn or dywededic agore [...] a chyffredin Sessioneu, cynnaliadwy yn neb lle oi Escopawt, er ac y inquiro, gwrandaw, a determino y cam­weddeu dywededic.

Eithr nid oes anyd yo aill haner ir gostProuider hefyt, ac inacter trwy'r auturiat racddywededic bot y, lly­freu ys ydd or dywededic Wasanaeth, ar gost a siars plwyvogion pop [Page] plwyf ac Ecclesi Cathedral, yn ddarparedic ac wedy eu caffael,ar y plwyf am y llyfreu Camberaic, wrth yr Act ddy­wethaf o bleit hyn. cyn y ddywededic fest Natalic Sanct Ioan Vatyddiwr nesaf yn canlyn: A' bot ir oll gyfryw plwyveu ac Ecclesi Cathredral neu leoedd eraill, lle y darparer ac y caffer y dywededic lyfreu cyn fest Natalic Sanct Ioan Vatyddiwr, o vewn tair wythnos wedy darpar a'chaffael velly y dy wededic lyfreu, ymarver or dywededic wasanaeth, a'i vynychu erwydd yr Act hon.

Ac inacter ym-pellach wrth yr auturtot dywedic, na bo vn amser thac llaw rhwystro nebun neu neb rei nac ym modd arall ei volestu, neu am neb or camwedde y gofiwyt vchot, y gommitter neu a wneler rhac llaw yn-gwrthwynep ir Act hon, dyeithr yddaw ef, neu hwy yn anghyfrai­thiaw, velly, bot o hyny yn ditietic yn y Session gyffredin nesaf,yr Eisteð­vot cynna­liadwy rac bron nep cyfryw Iusticieit or Oyer ac Determiner, neu Ius­ticieit o Assis, yn nesaf yn ol bot committo nebun trosedd yngwrthwy­nep i tenur yr Act hon.

Provider yn'oystat ac ordiner ac inacter trwy'r auturtat rac ddywe­dedic am oll a phawp Arglwyddi o'r Parliament, am y drydedd drosedd y gofiwyt voho, bot eu trew trwy eu cyfraðsest pitieit.

PROVIDER hefyt, ac ordiner ac inacter y gan yr auturtat racddy­wededic, bot i VAIOR Llundain, ac y Vaiore erait, Balieit, a Phenswy­ddogion eraill, o'r oll a phawp Dinafoedd, Boroucheu, a Threvi cor­phoredic o vewn y Deyrnas hon, Cambru a marsoedd yr vnryw, ir ei nyd yw Iusticieit o Assis yn cyrchu yn gyffredin, gaffael cwpl veddiant ac auturtat can rinwedd yr Act hon, y inquiro, gwrando, a' thervynu, y troseddeu y ddywetpwyt vchor, a' phop vn o hanaddynt, yn vlwyddy­nol, o vewn .xv. die gwedy fest y Pasc, a Sanct Mihacael Archangel, yn-cyfryw vodd a' ffurf ac y maer Iustycieit o Assis, ac o Oyr a' deter­miner yn gallu gwneuthur.

Prouider yn oystat, ac ordiner ac inacter trwy y racddywededic au­turtat, bot ir oll ac y bop Archescopion, ac Escopion, a' phop vn oi Can­cellwyr, Commissarieit, Archddiaconieit, ac eraill Ordinarieit, ac ydd­wynt ohanredawl swyddogaeth, Ecclesic, gahel gwpl veddiant ac au­turtat trwy rym yr Act hon, yn gystal y enquiro yn y Govwya [...] Visitation hwy seneddeu, a lle amgen, o vewn eu swyddogeth, ar nebun arall amser a' lle, y gymeryd occasioneu ac informationeu am oll a' phop petheu y go­ffawyt vrho, y wnaethpwyt, y gommittwyt, neu a perpetratwyt o vewn, terbyneu eu swyddogetheu ac auturtat, a' chospi phoeni yr vnryw can ry­budd, escommundot, sequestration, neu ddeprivation, ac eraill censurae a' process, yn-cyfryw ffurf ac yma ym-blaenllaw yr arverwyt yn cyffelip ddygwyddion can Ecclesic gyfraithieu y Vrenhines.

PROVIDER yn wstat, ac enacter, pan yw, am y nebun pynac yn troseddu yn y premisseu, vod yddo yn gyntaf dderbyn cosy poen y gan yr Ordinari, a' testimonial ganto o hyny y dan ðywededic sel yr Ordinari, na bo am yr vn drosedd y ail convicto rac bron yr Iusticieit. A'r vn modd ac ef yn derbyn am y dywededic drosedd gyntaf boen y gan yr Iustici­eit, ny bydd yddaw am yr vn trosedd ail dderbyn poen y gan yr Ordina­ri: eb vot dim y gynwysir yn yr Act hon ir gwrthwynep, yn sefyll.

[Page]Provider yn 'oystat, a' bit yn actiedic, pan yw am gyfryw addurneu yr Eccles a'r Ministreit, bot eu h'attal a'u cadw yn arver, mal ydd oedd yn yr Eccles hon i Loecr y gan auturtat Parliament, yn yr ail vlwydd [...] deyrnas Brenhin Edward y vj. yd pan gymerer trefn arall yn hyny gan auturtat Mawredd y Vrenhines, ygyd a chygcor het Chomissio narieit, gosodedic ac auturietic y dan insel vawr Lloecr y, er am achosion Ecclesit, neu fel Metropolitan y Deyrnas hon. A' hefyt a damwain ar­ver nep tremic neu amparch yn Ceremoniae a'chyneddfeu yr Eccles can gamarver y trefneu y osodwyt yn y llyver hwn: bot i Orucheldap y Vrenhines allu trwy gygcor y dywededic Commissionarie it neu'r Me­tropolitan, ordino a' chyffredi [...]o chyoeddi cyfryw angwaner ceremoniae neu gyn­neddseu, ac a vo er derchafiat gogoniant Dew, adailat ei Eccles, a' dle­dus barch ar sanctaidd ddirgeledigaetheu Christ a'r Sacramentae.

Ac ympellach enactier y gan yr auturtat racddywededic, pan yw am oll gyfraithieu, statutae, ac ordinateu, yn yr ei, neu y can yr ei y mae neb gwasanaeth arall, administrat y Sacramentae, neu Cyffredin weddi wedy eu tervynu, eu cadarnheu, ne eu gosot y'w ymarver o vewn y deyr­nas hon, neu eraill o gyvoetheu y Vrenhines neu wledydd, eu bot o hyn allan yn llwyr weigion ac eb ddim grym.

¶Y mae Act arall, can pa vn yr ordiniwyt ac yr enactwyt bot y Bibl a' llyvr y weddi Gyffredin wedi ei tynnu ir iaith Cam­beraec. Yr hon Act can nad yw mor gyffredi­nawl yn cyhwrdd a phawp oll a'r Act hon vcho, ny welpwyt vot yn traidiol hei dody ym-print.

OR Cynnedd­feu egwy­sic Ceremonijs hyny ac oeddynt arvere­dic yn yr Eccles, ac oedd ei dechrcat y gan ordinat dyn, rhei swrn yn y dechreuat a ddaroedd ei dychymy­gy o entent ac propos da, ac o hirwst wedy ei troi y wagedd a gwan-goel: swrn a ddaethant i'r Eccles trwy andisembl deuosion, a chyfryw serch, awydd, oglyd zel ac oedd eb wybyddieth: ac o erwydd na chraffwyt arnaddynt y tro cyntaf, wy dyfasont beunydd y vwyvwy o gam arferae: pa rei nid yn vnic achos ei bot yn ampro­ffitiol, anid achos darvot yddynt vawr ddally y bo­pul, a thywyllu gogoniant Duw, sydd iawn e [...] hyscar ymaith ai rhoi heibio yn ollawl. Ereill sydd, yr ei cyd dychymygwyt wy can ddyn, eto ydd ys yn [...]ybiet vot yn dda ei cadw wy yn oystat, yn gysfal or mwyn trefnus swydd yn yr Eccles, (o bleit y hyn y darvy ei dythymygy yr amser cyntaf) ac achos ei bot yn perthyny y adeiladaeth: at yr hyn pop peth a wneler yn yr Eccles (megis y dysc yr Apostol) a ddleir ei amcany. Ac er nac yw cadw nei vaddae vn Ceremoni neu gynneddf (oe blait ehun) anyt peth bychan: er hyny y gwylltpwyll tremic yn ancyfreithlon ac yn tori trefn gyffredin a discipliaeth, ys y vai nid bychan geyr bron Dyw.

Gwneler pop peth yn eich plith chwi (medd S. Paul) yn weðus ac mewn trefn ðyle­dus. A gosot cyfryw drefn, ny pherthyn ar neb diawdurbot: ac am hyuy ny ddyly nep gymeryd arnaw, nac o ryvic osot nei newydio vn drefn bublic nei gyffredin yn Ec­cles Christ, dyeithr bot wedy ei alw ef yn ddeddfol ai awdurdodi y hyny.

Ac yr owrhon in amser ni, lle mae meddyliae dynion mor amrafaelus, yd pan yw rei yn tybieit mae mater devnydd mawr yn-cydwybot, yw ymady ac vn dryll o ei Ceremonijs lleiaf (cyfryw oglyt bwys sy gantunt ar ei hen ddefodae) a thrachefyn or tu arall, y mae yr ei mor newyddgar, megis y chwenychent newyddy pop peth, acvelly tremygy yr hen, ac na ddigon dim ei boddhay wy, anit peth o newydd. Edybiwyt bot yn gymesur nad edrychyt cymeint ar geisio boddloni a ryngy bodd yr vn or pleidiae hyn, ac ar voddhay Duw, a phrofitio y ddwy bleit. Ac eto rhac cynnyrfu ar nep (or a ellit ei voddloni ac lawn reswm) yma yr adroddir resymae rei, paam y dodet heibiaw swrn or Ceremonijs devodol, ac y cynhal iwyt ac y catwyt calm o hanadwynt yn oystat.

Talm a roespwyt heibiaw, achos y tra gormoddedd ar llaweredd o hanynt a amplaodd yn y dyddiae dywethaf hyn, megis ac ydd oedd ei baich yn anraith ei oddef, o bleit pa r' ei y cwynei. S. Augustin yn ei amser yntef, darvot yddyn dyfu y gyfryw niueri, ac ydd oedd cyflwr y Christionogion yn waeth (yn hyny o ddevnydd) nac oedd yr Iuddeon. Ac ef e a gyccorawdd, bot bwrw y ffordd cyfryw iau a baich, pan wasanacthes yr amser y wneythyr y peth yn heddychol.

Eithr beth a ddywetsei S. Augustin pe gwelsei ef y Ceremoniac oedd yn hwyr o ddy­ddiae yn arfededic yn ein plith ni? can ys y llaweredd oedd arveredic yn ei amser ef ny ellit ei cyffelypy yddynt. Y gormodd lliaws hyn on Ceremoniae ni odden gymeint, a llawer o hanynt mor tywyll, ac ydd oeddent yn gwradwyddaw, ac yn tywylly, yn hy­trach nac yn datcan ac yn eglurheu caredigrwydd Christ y nyny.

[Page]Ac eb law hyn, nid yw Euangel Christ gyfraith Ddeddyf Coremoniawe (megis ydd oedd calm o Ddeddyf Mosen) eith: creddyf Religion yw hi y wasanaethu Duw, nid mewn caethiwet delw figur nei wascot, amyn mewn rrydidit yspryt, tan gymeryt yn llawn ddigon y Cere­moniac hyny yn vnic, yr ei sy yn gwanaethy er trefn weddus ai discipliaeth ddywiol, a chyfryw rei ac ynt addas y gynnyr­chu gyffroi pwl veddwl dyn tu ac at coffau ei ddlyet y Dduw, trwy xyw arwyddoccaat notetic, gan yr vn y gallei ef vod yn adailedic.

Hesyd yr achos pennaf o ddileu yr ei or Ceremonijs vij, bot yn ei camarver cy pellet, parth gan wangoelus ddallinep y popul andyscedic, parth gan ddychwant cupyddtot y oyfryw ac oedent yn dysgwyl yn vwy am elw yddynt ehunain, nac am ogoniant Duw, megis na ellit yn hwylys gymeryd ymaith y camarberau a gady y devnydd y aros yn oystat. Eithyr yr owrhon am y dynion hyny y sawl a garvydd a gynhyrf [...]r, am vot yn cynhal rei or hen Ceremonijs yn oystat: as synniant wy nad yw possibil eb ryw Ce­remonijs cadw dim trefn na discipliaeth heddychol yn yr Eccles, wyntwy a gant ddeall yn hawdd bot ydðdyn [...]awn achos y gyweirio ei barnae. Ac as mawr gwrthwynep gan­tunt vot yr vn or ei hen yn aros, ac a ewyllysent yn hytrach dychymygy yr oll rei o ne­wydd: Yna as byddant wythae yn caniady bot yn weddus ymarver o ryw Ceremonijs: yn sicr, lle galler ymarver yn ddivei or hen, yna ny allant wy yn rhesymmol ancan­mol yr ei hen, yn vnic am hei oedran, eb ddynoethi ei ynfydrwydd ehunain. Achos mewn cyfryw ddygwydd, y dlent wy yn hydrach ddody parch yddynt dros ei henavraint, as mynant ymdangos ei bot yn cary yn vwy vndap a chydgordiat, na newyddiadae a thyf newidnwyf, yr hyn gynneddfae (yd y galler, gyd a gwir hwylio Cred-deddyf Christ) a ddleit byth ei goachel. Eb law hyny, ny bydd achos cyfiawn y gyfryw rei i ymgynnurfy o bleit y Ceremonijs a garwyt. Can megis ac y tynnwyt, y ffordd yr ei y oeddit vwyat yn ei camarfer, ac oedd yn vaich ar gyvwybot dynion eb achos radiol: belly y lleill ys yn aros, a getwir er mwyn discipliaeth a' threfn, yr ei (can iawn achosion) a ellir ei ara­lly ai newidio, ac am hyny nid ynt wy y ei gogyfuchio a chyfraith Deddyf Ddyw. A gyd a hyny, nid ytynt wy Ceremoniae tywyllion na mution: eithyr y maent gwedy ei darpary eis­oes, modd ac y gallo pop dyn ddeall pa peth y maent yn ei arwyddocau, ac er mwyn pa les y gwasanaethant. Velly megis nad yw gyffelyp yr aniser a ddaw, y cam arferer wy, mal y bu am y lleill. Ac yn ein gwaith ni ar hyn nid ym ni yn barny ar vn nasion arall, nac yn ceisio gorchymyn dim, anyt y ein popul ein hunain yn pendant. Er­wydd ydd ym yn tybeit bot yn gymmwys y bop gwlat arfer o gyfryw Cere­monijs ac a dybygant wy vot yn orae y eglurhau anrydedd a gogo­niant Dyw, ac y dywys y popul y vywyt perfeithiaf a de­wolaf, eb ddidro gyfeilorn na gwangoel. Ac er bwrw o hanynt ymaith, cyfryw bethae yr eill, ac o amser y amser a ddyallwynt vot vwyaf ei cam arfer, megis ac yn or­dinaden dynion yn vynych y damwynia yn amrafael vodd yn amrafaelion wle­dydd. *