Y Llwybraidd-fodd Byrr O Gristianogawl Grefydd, Gyd Ag adroddiad hynodol o ryw fannau o Athrawiaeth, or hyn, (er mwyn eglurwch) a grybwyllwyd yn y Llyfran or blaen.
Gwaith Jago Usher Escob Armagh, A Chyfieithiad Row. Vaughan, Esq.
LLUNDAIN, Argraphedig gan Joan Streater, tros Philip Chetwinde, 1658.
Y Llwybraiddfodd o Gristianogawl Grefydd.
Y modd ar Athrawiaeth or Grefydd Gristnogawl.
PA gyfriw reol a adawyd i ni er mwyn ein hyfforddiad mewn vnion wybodaeth or wir Grefydd, trwyr hon y rhaid i ni fod yn gadwedig?
[Page 2] Atteb. Yr Scrythyrau SanctaiddEph. 1. 6. 2 Pet. 12. 1. 2 Tim. 3. 15, 16. or Testament hên a newydd, yr rhai a roddodd Duw i ni, trwy weinidogaeth ei weision y prophwydi ar Apostolion, i adrodd yn berffaith i ni yr holl bethau anghenrhaid i ni iw wybod mewn matterion o Grefydd.
Pa rai yw prij‘ byngciau▪ Crefydd, yr rhai yn yr Scrythyrau sanctaidd hyn a draddodwyd i ni?
Atteb. Gwybodaeth o anian Duw ai Deirnas.
Beth sydd i ni iw ystyrried yn anian Duw?
Atteb. Yn gyntaf, ei Fodiad Psa 103. 8. 1 Cro. 29 11. neu ei sylwedd, y rhai nid ydynt ond yr vn, ac yno y personau y rhai ydynt dri o rif.
Pa beth a ystyrriwch mewn bodad gaeth Duw neụ ei vndod?
Atteb. Ei berffeithrwydd ai fywyd.
Pa fodd y mae i ni ddirnad [...]nPsa. 1. 45. 3, 4, 11, 13. Dduw o herwydd ei berffeithrwydd.
[Page 3]Ei fod ef yn yspryd tra vnig acMat. 6. 13. Col. 1. 19. Heb. 1. 3. anfeidrol, ai sylwedd o hono ei hunan, heb arno eisiau dim oddiallan iddo ef.
Pa ham y gelwch chwi Dduw yn yspryd?
I fynegi fod ei hanfod yn gyfriw1 Jo [...]. 5. 7. Jo. 1 24. 1 Tim. 6. 16. nad oes vn corph iddo, ac nid yw sail i vnrhiw anwydau oddiallan, na roddom le i vnrhiw wael feddylfryd am ei Fawrhydi, i seddwl ei fod yn debyg i vnrhiw beth a ellir ei weled gan olwg dyn.
Beth a ddeallwch chwi wrth yr vnigrwydd neu r symlrwydd o anian Duw?
Nad oes na rhannau na chynneddfauMal. 3. 6. Gal. 1. 17. ynddo, nad yw y cwbl sydd ynddo yn Dduw, a holl hanfod Duw.
Beth a gesglwch o hyn?
Na eill ef nag ymrannu nag ymgyfnewidio, eithr yn parhau yn oesdadol yn yr vnrhiw gyflwr heb gyfnewidiad vn amser.
Am ba herwydd y gelwch h [...] fod Dun yn anfeidrol?
Atteb. Am ei fod yn anfesuredig▪, yn gystal am amser a lle.
Pa fodd y mae Duw yn ddiangol oddiwrth oll sesur o amser?
Y modd y mae yn dragwyddolDad. 1. 8. Psa. 92. 91. 2 Pet. 3. 8. Joa. 8. 5, 8. Heb. 13. 9. 1 Bren. 8. 27. Ps. 145. 3. Jer. 1. 23, 24. Jer. 23. 24.. heb ddechr [...]uad ac heb ddiwedd, heb na hynach nag ieu [...]ngach ac iddo holl bethau yn bresennol, iddo ef nid o flaen neu ôl, aeth heibio neu i ddyfod.
Pa fodd y mae yn anherfynol o herwydd eî le?
Atteb. Yn hynny y mae ef yn llenwi holl bethau a lleoedd, yn gystal oddifewn ac oddiallan ir byd, yn brefennol ym mhob lle, yn gynnwysedig yn vnlle.
Pa fodd y mae ef yn bresennol ym mhob lle? oes iddo ef vn rhan o hono ei hun yma ac vn arall yno?
[Page 5] Atteb. Nag oes canys nid oes iddo ef ddim rhannau, ac am hynny rhaid iddo fod yn gyfin lle bynnac y byddo.
Pa beth a elwch chwi yn fywyd i Dduw?
Atteb. Hynny yw trwyr hwnDeu. 10. 6. Pen. 30. 40. Jo. 3. 10. Heb. 10. 31. 1 Tim. 4. 16. Pen. 5. 17. y mae yr anian dwywawl mewn gweithrediad gwasdadol, trasyml, ac yn ei symud ei hun yn anherfynol, o herwydd hynny mae yr Scrythyr yn ei alw ef y Duw byw.
Beth a gesglwch chwi yn cyffelybn yr anherfynoldeb hwn ar symlrwydd (neu vnigrwydd) o Anian Duw, ai fywyd ai gynhyrfiad?
Atteb. Hynny sef: pan fyddoDih. 8. 14. 1 Joa. 4. 17. Esa. 43. 25. n [...]rth, cyfiawnder, a thrugaredd yn adroddedig am Duw, rhaid i ni ddeall eu bod hwy ynddo ef heb fesur oll, ac ymhellach, nad ydynt hwy amriw rinweddau ar rhai y mae ei Anian ef yn gynneddfol; eithr nid ydynt hwy oll a phob vn o honynt ddim arall ond Duw ei hun, ai hanfod gyfan.
Ym mha beth y mae bywyd Duw yn ei ymddangos ei hun?
Atteb. Yn ei holl DdigonolrhwyddJer. 31. 17. Dih. 8. 14. Jer. 1. 10. ai Ewyllys Sanctaidd.
Ym mha beth y mae ei ddoethineb yn sefyll?
Mewn gwybodaeth perffaithPe. 42. 19. Pe. 13. 13. Jo. 9. 4. or holl bethau, vn ai sydd neu á eill fod.
Ym mha fodd y mae Duw yn gwybod yr holl bethau? ydyw ef fol yr ydym ni yw gweled vn peth ar ol y llall?
Nag ydyw, eitht ag vn golygiad,Psa. 147. 5. Dih. 8. 12 Jer. 8. 10. Heb. 4. 19. y mae yn canfod yr hol bethau yn wahanredol, pa vn bynnac ai wedi myned heibio, ai presennol ai i ddyfod.
Pa fodd y mae Dum yn oll-alluog?
Atteb. Am fod iddo allu iJoa. 36. 14. Dad. 18. Mat. 19. 26. Luc. 1. 37. ddwyn i ben oll bethau a ddichon fod, pa wedd bynnac yr ymddangosont yn amhossibl i ni.
Ym mha le y gwelir sancteiddrwydd ei ewyllys ef?
[Page 7] Atteb. Yn ei ddaioni, ac yn eiMarc. 14. 36. Jo. 4. 16. Psa. 33. 5. 1 Tim. 4 1. 0. Ps. 145. 7, 8, 9, 17. Deu. 32. 4. fiawnder.
Ym mba le y mae yn dangos ei ddaioni?
Atteb. Yn bod yn fuddiol a haelionus iw holl greaduriaid, a chan ddangos trugaredd vddynt, yn eu trueni.
Ym mha beth y dengys ef ei gyfiawnder?
Atteb. Yn gystal yn ei air, ac yn ei weithredoedd.
Pa fodd y dengys ef gyfiawnder yn ei air?
Atteb. O herwydd bod y gwirionedd o hyn yn ddiammau.
Ym mha fodd y dengys ef gysiawnder yn ei weithredoedd?
Atteb. Wrth dresnu r hollJob 34. 10, 11. Deu. 32. 4. Ps. 145. 17. bethau yn vnion a rhoddi ir holl greaduriaid yn ol ei gweithredoedd.
Pa beth a elwch chwi personau yn y Duwdab?
[Page 9] Atteb. Y cyfriw ac sydd vddyntRhu. 2. 2. D [...]d. 5. 6. Dad. 22. 12. 1 Pet. 1. 17. Psa. 11▪ 5. yr vn hanfod neu gogysuwch yn gyffredin a wahanredir (nid gwahenir) vn od [...]iwrth y llall trwy ryw anghyffredinol briodoldeb.
Pa fodd y digwydda hyn fod amriw bersonau yn y Duwdab?
Atteb. Er bod bodadigaeth a hanfod y Duwdod yn vnrgiw a thra syml, mal y mymegwyd, etto modd yr han od nid yw vnrhiw, ac oddiyma y cyfyd gwahanrediadau y personau, yn hyn, heb law yr hanfod sydd gyffredin vddynt oll ar vnrhiw yn oll, y mae i bob vn rhyw hynodol briodoldeb, yr hyn ni eill fod yn gyffredin ir lleill.
Pa rai yw r Personau hyn a pha rai yw r priodoliaethau personol?
Atteb. Y yerson cyntaf mewn trefn ydyw r Tâd yr hwn a genhedla y mab, yr ail yw r mab▪ cenedledig gan y Tâd, y trydydd yw r yspryd glân yn deilliaw oddiwith y tâd ar mab.
Ydyw Duwdod y Tâd yn cenedlu Duwdod y mab?
Atteb. Nag ydyw, eithr person y Tâd a genedla berson y mab.
Hyn yma am Anian Duw, beth ydym ni iw ystyrried yn ei deiruas?
Atteb. Yn gyntaf, yr ordinhad a wn ethbwyd o dragwyddoldeb ollawl, ac yno▪ ei wnenthur, yr hyn a gyslawnir mewn amser.
Pa fodd y gwaethhwyd yr ordinhad?
Atteb. Yr holl bethau mewn amser a gaenr ddyfod i ben, gyd a phob amgylchiad perthynasol ar hynny, a ordeiniwyd i fod felly er tragywyddoldeb oll, drwy sicr a digyfn [...]widiol gyngor Duw.
A ddarfu i Dduw▪ felly cyn iddo wneuthur dyn, ragluniaethu g [...]dw rhai a gwrthod eraill?
[Page 8] Atteb. Do yn ddiammau, cyn2 Tim. 1, 19. Rhu. 9. 11, 21, 22, 23. Mat. 25. 34, 41. 2 Tim. 20. 1 Thes. 3. 6. vddynt wneuthur vn ai drwg ai da Duw yn ei gyngor tragwyddol a osododd rai or neulldu, ar yr rhai mewn amser y tywalldai gyfoeth ei drugaredd ac a Fwriadodd attal hynny oddwrth eraill, ar yr rhai y dangosai ef greulondeb ei ddigofaint.
Pa beth a gynhyrfai Dduw i wneuthur y rhagoriaeth hyn rhwng dyn a dyn?
Atteb. Yn vnig oi ewyllysRhu. 9. 11, 21, 22, 23. Dih. 16. 4. Mat. 11. 25, 26. Eph. 1. 11. Jud. 4. ei hun, trwy r hyn gwedi iddo arfaethu creu dyn iw ogoniant ei hun, yn gimaint ac nad oedd rwymedig i ddangos trugaredd i uebryw, ac y cai ei ogoniant ymddangos yn gystal yn gwneuthur cyfiawnder ac yn dangos trugaredd. fe welodd ei nefol ddoethineb fod yn dda ddewis allan rhyw gysrit tu ac at y rhai yr estynnai ef ei drugaredd dihaeddedigol, gan adael y lleill i fod yn wrthddrychau oi gyfiawnder.
Ym mha beth y mae cyflawniad [...]dinhad Duw yn sefyll?
Atteb. Yngweithredoedd y creadigaeth a rhagluniaeth.
Ym mha fodd yr oedd y creadigaeth?
Atteb. Yn nechreuad amser,Ps. 148. 4. Neh. 9. 6. Heb. 11. 3. Gen. 2. 1, 2, 3, 4. Exo. 20. 11. Pen. 31. 17. Col. 1. 10. Gen. 1. 4, 31. cyn bód sylwedd i vnrhyw greadur, Duw trwy ei air yn vnig yn yspaid chwe diwrnod a greawdd yr holl bethau, yn gystal gweledig ac anweledig, gan wneuthur pob vn o honynt yn dda yn ei ryw.
Beth yw r prif greaduriaid a ordiniwyd i gyflwr tragwyddol.
Atteb. Angelion ollawl ysprydawl ac heb gyrph. A dyn yn cynwys dwy ran, y corph yr hwn sydd ddauarol, ar yspryd, yt hwn sydd ysprydol, ac am hynny nid yn sail i farwoldeb.
O herwydd pa beth y dwedir fod dyn wedi ei wneuthur ar gyffelybbiaeth a llun Duw?
Atteb. O herwydd perfferthrwydd gallu yr enaid yn hynodol, yn enwedig doethineb y meddwl a gwir sancteiddrwydd ei ewyllys rhydd.
Pa fodd yr ych chwi i ystyrried o Ragweliad Duw?
Atteb. Mal y mae yn gyffredin i'r holl greaduriaid, yr rhai trwy hynny a gynhelir yn eu sylwedd, ac a drefnir yn ol ewyllys yr Arglwydd, ac mal y mae yn hynodol yn berthyna fol i gyflwr tragwyddol y creaduriaid pennaf, sef Angelion a dynion.
Pa beth yw r hyn sydd yn perthynu i Angelion?
Atteb. Rhai o honynt a barhaodd yn y cyflwr bendigedig, yn yn hwn y creausid hwynt, [...]o a gyfnerthwyd trwy tâs Duw i fod felly yn dragywydd, eraill nis cadwasant, eithr a ymadawson a hynny yn ewyllysgar, ac am hynny [Page 11] a gondemnwyd i boenedigaeth dragwyddol yn vffern heb obaith o ddychwelyd.
Pa fodd y trefnwyd cyflwr dynol ryw?
Att. Yn y byd hwn y mae ynGal. 3. 10, 11, 12, 13, 14. Rhu. 27. Pen. 10. 12. Mat. 25. 31, 32. dal with gyfamod deublyg, ac yn y byd a Dduw trwy adroddiad y farn ddeublyg.
Pa vn yw'r cyntaf or cyfamod [...]u hyn?
Atteb. Y gyfraith, neu y cyfamodGo. 2. 3, 9. Pen. 31. 17. Go. 3. 7, 11; 17, 20, 24. Da. 2. 2, 7. Dih. 3. 18. o weithredoedd, trwy yr hwn y mae Duw yn addo bywyd tragwyddol i ddyn trwy ammod y cyflawno gwbl gyfan berffaith yfudd-dod iw gyfraith ef, yn ol y nerth a gawsai ef trwy natur ei greadigaeth, ac yn yr vn agwedd yn bygwth marwolaeth iddo ef, oni chyflawna ef hynny.
Pa sel a arferodd Duw, er mwyn cryfhau ei Gyfammod?
Atteb. Y Ddau Bren a blannodd ef ym Mheradwys, vn am y bywyd ar llall am wybodaeth [...] da ar drwg.
Pa beth yr oedd Pren y bywyd yn ei arwyddoccau?
Atteb. Y cai ddyn ddiogelwch o fywyd tragwyddol, os parhau ef yn ei vfudd-dod.
Pa beth yr oedd y Pren o wybodaeth or da ar drwg yn ei arwyddoccau?
Atteb. Os cwympai ddyn oddiwrth vsudd-dod, y cai ef yn ddiammau ei Gospi a marwolaeth dragywyddol, ac felly gwybod wrth brofiad yuddo ei hunan, beth oedd ddrwg, megis or blaen y gwyddai wrth brawf yr hyn yn vnig oedd dda.
Pa beth a ddigwyddodd or cyfammodhwn?
Atteb. Trwy vn dyn y daethRhu. 5. 12. pechod i mewn it byd, a marwolaeth trwy bechod, ac felly yr aeth marwolaeth tros holl ddynion, yn gimaint ac i holl ddynion bechn.
Pa beth a ddigwyddodd or cyfammod hwn?
Atteb. Lle y darfu i DduwGal. 1. 3. fygwth ein rhieni cyntaf, pa ddydd bynnac y bwyttaent or Pren gwaharddedig y caent hwy farw yn ddiau, hwynt hwy gan goelio yn hytrach air y cythrael na chaent farw, a chan gyfuno ai gabledd gwarthlawn ef: trwy r hyn yr haerai fod Duw yn cynfigennu wrth eu cyflwr, megis pe buasai o ran hynny yn gorafun y Ffrwth, rhag wrth fwyta o hono y digwyddent i fod mal Duw ei hun, hwy aethant i mewn i weithred o wrth ryfelgarwch yn erbyn yr Arglwydd ai gwnaethai, ac yn egored a dorrasant ei orchymyn.
Beth a ganlyn o hyn yma?
Atteb. Yn gyntaf llygredigaethGal. 1. 14. Gal. 5. 19. Col. 203, 9, 10 natur a elwir pechod dechreuol yn myned trwodd o dad i fab mewn etifeddiaeth barhaus, ar hyn y mae holl allu yr enaid ar corph yn haintiedig, a hynny mewn holl ddynion yn vu agwedd, [Page 14] ac oddiyno y mae pechod gweithredol yn tarddu.
Dangoswch ym mha fodd y mae prif nerthoedd yr enaid wedi eu diwno trwy y llygred gaeth hyn on Hanian?
Atteb. Yn gyntaf, y deall aTit. 1. 15. ddallodd gan anwybodaeth, ac anghrediniaeth, yn ail y mae r cof yn hylithr i anghofio yr hyn a ddeallo y synwyr, yn drydydd y mae r ewyllys yn anufuddol i ewyllys Duw, a ddeallir ac a gofir genym, y rhydd dyd ar sancteiddrwydd yr hyn oedd iddo yn y dech [...]euad wedi ei golli, ac y mae yr awrhon yn tueddu ollawl i bechu yn bedwerydd, y mae r anwydan yn barod i reoli yr ewyllys, ac ydynt sail i bob anrhefn, yn olaf y mae y cydwybod ei hunan wedi ei amharu ac lygru.
Ym mha wedd y mae r cydwybod mal hyn wedi ei amharu?
[Page 15] Atteb. Gan fod y dyledionRhu. 2. 15. Joa. 8. 9. Rhu. 14. 23. sydd arno yn ddeublyg yn enwedig i roi hyfforddiad i wnenthur pethau, ac i roi yn gystal testiolaeth a barn mewn pethau a wnaethbwyd, am y cyntaf ni rydd ddim hyffordiad mewn vn modd, ac wrth hynny yn peri i ddyn bechn yn gwneuthur rhyw weithred, fodd arall yn dda ac yn gyfreithlawn; weithiau fe rydd hyfforddiad, eithr ar ffordd gam ac felly bod yn arweinydd dall, gan wahardd wneuthur pethan y mae Duw yn fodlon vddynt, ac yn gorchymyn gwneuthur pethau y rhai y mae Duw yn ei wahardd. Am yr ail ni rydd ef vn farn yn y byd, na rhoi haer ir troseddwr fel y dylai, eithr bod ynGal. 1. 4. 1 Chron. 13. 9. Ioa. 16. 2. Eph. 4. 1 [...] 16. 1 Tim. 4. 2. Col. 2. 22. Rhu. 7. 9. Dih. 8. 21. Act. 28. 26. fud ac megis wedi ei serrio a hauarn poeth, y mae weithiau yn rhoddi barn eithr gan farn, gan euog arnu lle y dylai escusodi, ac escusodi lle dylai euog farnu, felly yn llenwi y meddwl ag ofn geuol, neu ei borthi ef a chussurau gwag ofer: eithr yn anghussurus [Page 16] ac ofnadw yn poeni yr enaid euog megis a Fflamman o dân vffern.
Pa rai yw rhywogaethau pechodau gweithredol?
Atteb. Y cyfriw ac ydynt oddifewnJa. 2. 14, 15. Eph. 2. 3. ym meddyliau y meddwl a thrachwantan y galon, neu oddiallan mewn gair neu weithred, trwy r hyn y gwnair y pethau, a ddylasit peidio ai gwneuthur, ar pethau hynny heb wneuthur a ddylasid en cwblhan.
Po beth yw r farwolaeth y mae pob dyn yn sail iddi o herwydd y pechodau yma?
Atteb. Melldith Duw, yn gystalRhu. 7. 10. Eph. 2. 3. Mat. 5. 28. Es. 1. 16. ar y pethau a berthynant vddynt y cyfriw ydynt eu gwragedd ai plant, anrhydedd, meddiannau, arfer o Greaduriaid Duw) ac ar eu cyrph eu hunnain yn eubywyd ai marwolaeth.
Pa beth yw r melldithiau yr rhai y maent hwy yn sail ac amlygyn vddynt yn y bywyd hwn?
Atteb. Holl gystuddian amserolDeut. 28. 21, 22. Lev. 26. 16, 17. Jo. 5 14. yn gystal mewn corph (yr hwn sydd sail i aneirif o glefydau) mewn enaid, yr hwn a heintir weithian a gwallgofiad neu ynfydrwydd, weithiau a dychryn cydwybod euog, weithiau a chydwybod mud somedig, weithiau a chaledwch calon, yr hon ni eill edifararhau: ac yny, diwedd ac alldudrwydd ysprydol tan allu y byd ar Cythrael.
Pa beth yw r farwolaeth a ganlyn y bywyd gresynus hwn?
Atteb. Yn gyntaf nenllduaethLuc. 16. 23, 24 [...]9. Da [...]. 21. 8. [...] Tho. 1. 6. yr enaid oddiwrth y corph, ac yno; neullduaeth a gwahaniad nagwyddol or dyn cyfan oddiwrth bresenoldeb Duw, gyda phoenan anrhaethadwy yn nhàn yffern yn ddi-drangcedig, yr hon yw yr ail farwolaeth.
Os ydyw holl ddynol ryw yn sai ir ddamnedigaeth hon pa fodd ga hynny y caiff vn dyn fod yn gadwedig?
Atteb. Yn siccr trwy y cyfammod cyntaf yma or gyfraith, niRh [...]f 3. 19, 20. Pen. 8. 3. Gal. 2. 16. Pen. 3, 10, 11, 12, 21, 22. eill vn cnawd fod yn gadwedig, o ran y mae yn rhaid i bob vn dderb yn ynddo ei hunan y farn o ddamnedigaeth: etto yr Arglwydd gan ei fod yn Dduw o drugaredd ni adawodd mo honom, eithr a ddaeth i fewn ail gyfammod a dynol ryw.
Beth yw r ail cyfammod?
Atteb. Yr Efengyl neu y cyfammodEph. 2. 3, 4, 5. Gal. 3. 10, 17. Io. 1. 12. Rhu. 5. 17. Ep. 2. 13, 14. o Râd, trwy r hyn y mae Duw yn addo bywyd tragwyddol i ddyn, tan ammod iddo ef gymodi ag ef ynghrist: canys mal y mae yr ammod or naill, barhâd y cyfiawnder hwnnw, yr hyn oedd i fod ym mherson dyn ei hun; felly cyflwr yr ail gyfam. mod yw mwynhau y cyfiawnder [Page 19] hwnnw yr hyn a gair oi du allan ym mherson y cyfryngwr Jesu Grist.
Beth a ddlem ni ei ystyrried ynGrist ein Cyfryngwr?
Atteb. Dau beth ei Anian aiRhu. 2. 21. 22. Jo. 10. 3. Psa. 3. 9. swyydd.
Pa nifer o Anianoedd sydd ynGhrist?
Atteb. Dwy, y Duwdod ar Dyndod: yn aros yn gyfannedd wahanredol yn eu sylwedd, priodoliaethau, a gweithredoedd.
Pa nifer o bersonan ydynt iddo ef?
Atteb. Un yn vnig yr hwn yw person mab Duw▪ canys yr ail person yn y Drindod, a gymerth arno nîd y person ond anian dyn; sef corph ag enaid rhesymol, yr hyn nid yw yn sefyll yn vnig (megis y gwelwn mewn [Page 20] dynion eraill) eithr ydynt yn gyfan gynwysedig ym mherson mab Duw.
Beth ydyw r deunydd neur arfer or vndeb rhyfeddol hwn, or ddwy anian mewn vn person?
Atteb. Yn ol in hanian ni gael ei gymeryd i vndeb y person o fab Duw, y dioddefiadan ar vfudd-dod a gyflawnwyd a ddaeth o anherfynol haeddigol werth▪ gan ei ddioddefaint ef yr hwn oedd Dduw gogyfuwch ar Tad.
Pa bethyw swydd Christ?
Atteb. I fod yn gyfryngwr1▪ Tim, 2. 5. rhwng Duw a dyn.
Pa ran oi swydd a arferodd ef yn berthynasol i Dduw?
Atteb. Ei Offeiriadaeth.
Pa rai ydynt rannau ei swydd offeiriadol?
[Page 21] Att. Bodlonrhydd i gifiawnderHeb. 2. 7. Pe. 5. 1. Ar. 7. 24. Duw, ai gyfryngdod.
Beth a ofyunir gan Grist i dalu iawn neu fodlonrhwydd am Gyfiawnder Duw?
Atteb. Talu y pris yr hyn oeddHeb. 7. 24, 25, 26, 27. Rhu. 8. 38. ddyledus am dorriad y gyfraith a droseddasai dynol ryw, a chyflawniad y cyfiawnder, yr hwn yr oedd dyn trwy y gyfraith yn rhwym iddo, eithr yn ddi-allu iw gyflawni.
Pa fodd yr oedd Crist i dalu y gwerth neu r pris yr hyn oedd ddyledus am bechod dynol ryw?
Atteb. Trwy y rhyfeddol ostyngeiddrwydd hwnnw, trwy r hyn yr oedd ef yn ogyfuwch a Duw y gwnaeth ef ei hun o ddiddym gymeriad, ac y daeth yn vfudd i farwolaeth, gariodd êf yn gystal mewn corph ac enaid y felldith oedd ddyledus i droseddiad y gyfraith.
Pa gyfiawnder a ofynnid gan Grist on hachos ni?
[Page 22] Atteb. Yn gystal dechreuol, yr hyn oedd iddo oi ymddwn yn y groth, (yr hwn a gaed or yspryd glân mewn purdeb a sancteiddrwydd anian) a gweit hredol, yr hyn a gyflawnodd ef, gan roddi vfudd-dod perffaith yn holl yrfa ei einioes, i holl orchmynnion cyfraith Dduw.
Pa beth yw cyfryngiad Crist?
Atteb. Y rhan honno oi effeiriadaeth, trwy yr hony mae ynAct. 7. 25. Heb 9. 10. Jag. 8. 34. Joa. 17. 20. Exod. 28. 38. 1 Pet 2. 5. Dad. 8. 3. gwneuthur erfynniad at ei Dâd trosom ni, ac a anrhega oi flaen ef yn gystal ein personau an vfudd-dod amherffaith▪ gan wneuthur pob vn o honynt hwy (pa wedd bynnac▪ yn llygredig ynddynt eu hunain) trwy [...]ddedigaeth ei daledigaeth ef i fod yn gymeradwy yn ei olwg ef.
Hyn yma am y rhan honno▪ o swydd y cyfryngwr, yr hyn y mae ef yn ei arferu ai weithredu ty ac at Dduw; pa fodd y mae ef yn ei ymddwya [Page 23] ei hun mewn pethau perthynas i ddyn?
Atteb. Trwy gysrannu i ddynRhu. 5. 15, 17, 19. Act. 13. y gras hwnnw ar prynedigaeth, yr hwn a bwrcasasai ef gan ei Dâd.
Pa rannau oi swydd a orchwyliodd ef yma?
Atteb. Ei swydd brophwydol a brenhinol.
Pa beth yw ei swydd Brophwydol?
Atteb. Y Swydd trwy r honDeut. 18. 18. Joa. 1. 18. Pen. 8. 26. Pen. 15. 15. Eph. 2. 17. Esa. 6. 12. Heb. 1. 2. Pe 2. 3. Pe. 3. 1, 2. Mar. 27. 7. Pen. 23. 10. Luc. 24. 25. Act. 16. 4. 1 Cor. 2. 10, 11, 12. y mae yn datcan i ni y donniau buddiol on Jechydwriaeth, ac yn dadcuddio holl ewyllys ei Dad i ni yn gystal trwy y moddau oddiallan▪ y rhai a ragddarparodd ef er mwyn Athrawiaeth ei Ecclwys, a thrwy oleuo ein meddyliau oddifewn ai yspryd glan.
Pa beth yw r swydd frenhinol?
Atteb. Y swydd trwy r hon y mae yn llywodraethu ei ddeiliaid-weision, ac yn terfysgu ei elynnion iw gwradwydd.
Ym mha fodd y mae yn rheol ei ddeiliaid?
Gan wneuthur y Prynedigaeth yr hyn a weithiodd ef ynPsal. 26. 89. Jo. 18. 36. Za. 9. 9. 10. Eph. 1. 20, 21, 12. Mat. 22. 7, 13. Luc. 19. 14, 15, 27. Psa. 22. 110. 15, 25, 26. Ep. 1. 21. Luc. 13. 1. Esa. 9. 6, 7. Eph. 5. 26, 27, 29. ffrwythlawn yn ei Etholedigion, gan en galw hwynt yr, rhai trwy ei swydd Brophwydol a ddyscodd i gosteidio y donniau a gynnygiwyd vddynt, a chan ei llywiaw hwynt gwedi en galw yn gystal trwy yr ordiniadan vma oddiallan, y rhai a osododd ef yn ei Ecclwys, a thrwy weithrediad yr yspryd glân oddifewn.
Yn ol llefaru mal hyn am anianoedd à Swydd Crist, Cyfryngwr y Cyfammod newydd, Pa beth sydd i chwi yn awr iw ystyrried ynghyflwr dynol ryw, yr hwn a ddeil tano ef?
Att. Dau beth, bod yn gyfrannog o Râd Duw, yr hyn a gyfrennir yn effeithiol trwy waith yspryd Duw ir. Ecclwys Gatho lic yr hon yw coryh ac anwylyd Crist, allan or hon nid oes, dim Jechydwriaeth, ar moddau oddiallan a ordiniwyd er mwyn aberthu [Page 25] ac effeithio hynny a ganniatawyd ir Ecclwys weledig.
Ym mha foddy mae Gras Duw yn effeithiol gyfrannedig ir Etheloledigion, or rhai y maer Ecclwys Gatholic yn gynnwysedig?
Atteb. Trwy yr vndeb rhyfeddol,Joa. 17. 21. 22, 23. 1 Cor. 1. 13. Eph. 2. 2. Pe. 5. 29, 30. Joa. 15. 1, 2, 4, 5. Eph. 4. 15, 16. o herwydd yr hwn y gwneir Crist ai Ecclwys yn vn: mal wrth hynny y mae yr holl Etholedigion wedi en himpio ai cysylltu ynddo ef yn tyfu ynghyd yn vn corph dirgel or hwn y mae ef yn ben.
Pa beth yw rhwym yr vndeb hwn?
Atteb. Cymmun yspryd Duw, yr hwn gan ei fod yn dyfod oddiwrth y dyn Jesu Grist, ar yr holl etholodigion, megis oddiwrth y pen ir Aelodan, a rydd vddynt fywyd y sprydol, ac ai gwnaiff yn gyfrannogion o Grist ai holl ddonniau.
Pa betb yw r budd a dawn a gyfyd oddiyma i blant Duw?
Atteb. Cymmodiad a Sancteiddiad.2 Pe. 2. 3, 4. Col. 1. 21.
Pa beth ywr Cymmodiad ar cyfundeb?
Atteb. Y Rhad trwy yr hwn in rhyddheuir oddiwrth felldith Duw ac an hadferir iw ffafor Tadol.
Pa beth yw canghennau y cyfundeb hwn?
Atteb. Cysiawnhâd a mabwysiad.
Pa beth yw cyfiawnhad?
Atteb. Y Gras trwy yr honGal. 3. 12, 14. Rhu. 4. 23, 24. Eph. 28. 9. Rhu. 8. 32. Esay 9. 6. Gal. 3. 5. Act. 13. 38, 39. in cysiawnheuir oddiwrth enogrwydd pechod, ac in cyfrifir yn gyfiawn Ynghrist Jesu ein gwaredydd.
Pa fodd gan hynny y geill dyn pechadurus edrych am ei gysiawnhau yngolwg Duw?
Atteb. Trwy drugaredd Duw yn vnig, trwy yr hyn y rhydd ef ei fab yn rhwydd iddo gan fwrw pechod dyn ar Grist, a Chyfiawnder Crist i ddyn, ac felly y pechadur [Page 27] yn feddiannol o Jesu Crist a wynha gan Dduw faddeuant oi bechodan, a chyfrif o gyfiawnder.
Pa beth yw mabwysiad?
Atteb. Y Gras trwy r hwn nidRhu. 8. 3. Gal. 2. 26. ydym ni yn vnig yn cael ein gwneuthur yn gefeillion a Duw, eithr hefyd yn feibion iddo ac yn etifeddion gyda Christ.
Beth yw Sancteiddiad?
Atteb. Y Gras hwnnw, trwy r hwn in rhy ddheuir ni oddiwrth y rhwym ar caethiwed o hechod sydd yn cyfanneddn ynom ac ir adferir ni i rydd dyd cyfiawnder.
Pa beth yw rhannau Sancteiddiad?
Atteb. Marweiddiad, trwyEph. 4. 22, 23. Rhu. 6. 4, 11, 13. [...]l. 2. 1, 2. yr hyn y gortrechir ein llygredigaeth anianol, a bywhad, neu gynhyrfiad trwy yr hyn y glŷn ac yr adnewyddir sancteiddrwydd yuom.
Oes dim gwahaniaeth iw wneuthur rhyngddynt hwy y rhai [...] byn a dderbyn Grist?
[Page 28] Atteb. Oes, canys nid oes mo1 Cor. 3. 3. 2 Tim. 2. 3. Jer. 31. 18. 1 Pet. 1. 9. Eph. 3. 20. Heb. 11. 1, 2, 3. Col. 2. 7, 18. Eph. 3. 13, 17. Joa. 11. 12, 16. Gal. 3. 16, 20. Phil. 3. 8, 9. 2 Tim. 1. 6. Heb. 10. 22, 23. Act. 2. 41, 42: rai yn gyfrannog o wybodaeth megis plant bychain ar cyfriw a alwn ni yn wirion, rhai eraill ydynt o ddealldwriaeth, yn yr rhai cyntaf nid ydym ni i fyned ym mhellach nag etholedigaeth Duw, a dirgel weithrediad yr yspryd glân, yn y lleill y mae ychwaneg iw ofyn, ffydd fywiol i ddwyn allan ffrwyth gwir sancteiddrwydd.
Y dyw yngallu dyn ddyfod ir ffydd ar Sancteiddrwydyma?
Atteb. Nag ydyw, elthr y mae Duw yn eu gweithredu hwynt yn ei blant ef, yn ol y mesur y gwelo ef fod yn gymwys yn eu blant.
Beth a ddeallwch chwi wrth ffydd?
Atteb. Rhodd Duw, trwy yr hyn y mae dyn, yn ei berswadio ei hun, nid yn vnig er gwirionedd [Page 29] A [...] Duw yn gyffredinol, eithr hefyd o addewidion yr Efengyl yn neullduol ac yn gosod Christ ai holl ddonniau yn gyssur iw enaid ei hun.
Ym mha fodd y dywedir ein cyfiawnhau trwy ffydd?
Atteb. Nid fel pa byddem yn gyfiawn am deilyngdod y rhinwedd hon, canys o ran hynny Christ yn vnig yw ein cyfiawnder: eithr o ran ffydd, a ffydd yn vnig yw r offer yn cymwys i amgyffred a derbyn, nid i weithio neu i beri ein cyfiawnhad: ac felly in crynoi an dirwyn ni at Grist: mal y byddom yn gyfrannogion oi holl ddonniau buddiol.
Beth yw r sancteiddrwydd a ddilyn y ffydd hon i gyfiawnhau?
Atteb. Rhodd Duw, trwy yr hon y mae calon yr vn a gredo yn ymadael ar drwg, a dychwelyd i newydd-deb buchedd.
Ym mha beth y mae y rhinwedd hon yn ei ymddangos ei hun?
Atteb. Yn gyntaf, mewn edifeirwch difrifol, ac yno mewn vfudd-dod cyssurus yn tarddu oddiwrtho.
Pa rai ydynt rannau edifeirwch?
Atteb. Dwy: gwir gystudd2 Cor. 7. 10, 11. Jer. 31. 18, 19. Act. 11. 21, 23. Act. 26. 20. gweithredig ynghalon y credadyn, am droseddu yn erbyn Duw mor rasusol trwy ei anwireddau or blaen, a throad at Dduw drachefn gyda ac holl feddylfryd calon, i lynu wrtho byth yn ol hynny, ac i ymgadw oddiwrth yr hyn a fyddo yn anfodloni ei olwg ef.
Pa beth yw r addysg an hyffordda ni ir vfudd-dod hwnnw y mae Duw yn ei ofyn gan ddyn?
Atteb. Y Gyfraith foesol, or hon y crynodeb yw r deg gorchymyn.
Pa beth yw r Swm neu r holl [...]bl or gyfraith?
Atteb. Cariad.
Pa beth yw r rhannau o hanaw?
Atteb. Y cariad sydd ddyledus arnom i Dduw gorchymynedig yn y cyntaf, ar cariad dyledus arnom in cymydogion gorchmynedig yn yr ail Tabl neu lech.
Ym mha fodd y gwahanredwch y pedwar gorchymyn a berthyn ir Tabl cyntaf?
Atteb. Y maent hwy vn ai yn gofyn cydffurfiad holl allu yr enaid oddifewn i gydnabod y gwir Dduw, megis y gorchymyn cyntaf; neu yr arfer sanctaidd or moddau oddiallan o addoliad Duw, mal yn y tri a ganlyn.
Pa rai yw r dyledion a berthyn ir moddau oddiallan o addoliad Duw?
Y maent hwy vn ai r cyfriw rai ydynt iw cyflawni bob dydd mal y byddo yr achos yn gofyn, neu y cyfriw ac ydynt bennodol i ryw ddydd arbennig.
Pa orchmynnion a berthyn ir rhyw cyntaf?
Atteb. Yr ail ynghylch addoliad parchedig y Gresydd; ar trydydd am y parch a ddylai fod genym i Anrhydedd Duw, yn ymddygiad cyffredin ein bywyd.
Pa orchymyn a berthyn ir ail rhyw? Y pedwerydd yn gorchymyn sanctèiddiad enwed gol ir dydd Sabboath? Pa fodd y gwahanredwch y chwech o orchymynnion a berthyn ir ail llech neu Dabl?
Atteb. Y pump cyntaf, a orafun ac a hyba y cyfriw weithredoedd ac y mae ewyllys y meddwl iw gwneuthur or lleiaf: yr olaf sydd yn erchi gwilied y cynhyrsiadan cyntaf a godo yn y galon, cyn ymroi i wneuthur y drwg.
Pa ddyledion sydd berthynasol ir rhyw cyntaf?
[Page 33] Atteb. Y maent yn ddyledus ir cyfriw fath ar ddynion, o achos rhwymau neullduol neu i holl wyr yn gyffredin trwy fath ar Gyfiawnder, y fath gyntaf a roddir i lawr yn y gorchymyn cyntaf, y llall yn y pedwar nesaf.
Pa beth yw r moddau oddiallan trwy r hyn y cynnygir yr Efengyl i ddynol ryw?
Atteb. Gwenidogaeth yr Efengyl, yr hyn a arferir yn Ecclwys weledig Crist.
O Ba rai y mae r Ecclwys weledig yn gynnwysedig?
Atteb. O Swyddogion cyhoeddus i fod yn weinidogion iDad. 1. 20. Phi. 1. 1. Act. 20. 27, 28 1 Pet. 5. 1, 2, 3. 1 Tim. 3. 12, 13, Rhu. 11. 7, 8. 1 Cor. 4. 1. Grist, ac yn gyfrannogion o bethau nefol, yn ol rhagscrifen yr Arglwydd; ar cwbl eraill or Seinctian, yr rhai gyd ag vfudddod ydynt iw ymddarostwug eu hunain i ordinhâd Duw.
Pa rai ydynt rannau y weinidogaeth oddiallau?
[Page 34] Atteb. Cyfrannu y gair ar ordiniadau a arferir at hynny, yr rhai yn enwedigol ydynt y Sacramentau, a Barnedigaethau.
Pa beth yw r gair?
Atteb. Y Rhan honno or weinidogaethRhu. 3. 19. Pen 7. 9, 10. Gal. 3. 22, 23. oddiallan sydd yn sefyll yn traddodi neu ddatcan yr Athrawiaeth, ac fel dyma yr offeryn cynefinol yr hwn a arfer Duw i gynnill ffydd.
Pa drefn sydd iw arferu yno yn mynegi y Gair er mwyn cenedlu a magu ffydd?
Atteb. Yn gyntaf, se addrodir1 Cor. 10. 11, 12, 3, 4, 16. Gen. 17. 10, 11. Deu. 3. 6. Rhu. 2. 28, 29. Mat. 3. 11. 1 Pet. 3. 21. Col. 2. 11, 12, 13. cyfammod y gyfraith i wneuthur pechod ai gospedigaeth yn gydnabyddus, ar yr hyn y mae brath y cydwybod yn pigo y galon wrth synnied digofaint Duw ac a bair i ddyn anobeithio yn ollawl o fod dim nerth ynddo ef ei hun▪ i fwynhau bywyd tragwyddol; yn ol y paratoad yma y cynnygir trugareddau yr Efengyl, ar yr hyn, y pechadur yn ail-gymeryd gobaith o Bardwn, a erfyn ar Dduw am drugaredd, ac elyd yn [Page 35] hynodol a neullduol at ei enaid ei hun, yr addewidion cyssurus, ac a weithiasant ynddo trwy yspryd Duw ddeisyfiad difrifol or lleiaf i gredu ac i edifarhau.
Pa beth yw Sacrament (reversed ?)
Atteb. Arwydd gweledig aMat. 3. 11. 1 Pet. 3. 21. Col. 2. 11, 12, 13. Act. 2. 40, 41. 42. Pen. 14. 22. Pen. 20. 32. Rhu. 4. 11. ordeiniwyd gan Dduw, i fod yn sêl er mwyn cryfhad a chydffurfiad addewidion yr▪ Efengyl, ir rheini a gyflawno yr ammodau a ofynnir ganddi.
Pa fodd y gwneir hyn trwy Sacrament?
Atteb. Trwy gyffelybiaeth cymmwys rhwng yr arwydd ar pethau a arwyddoueir, dawn yr Efengyl a anrhegir ir golwg, a mwynhau hynny a gydffurfir ir cyfriw ac ydynt o fewn y cyfammod: Gan hynny megls y mae Pregethu y gair yn foddau cyffredinol o ennyn ffydd; felly yn gystal hynny ar arfer sanctaidd or Sacramentau ydyn offerau yr yspryd glân, i gynnyddu a chydffurfio hynny.
Pe sawl rhyw o Sacramentoedd y sydd?
[Page 36] Atteb. Y gyntaf o gynhwy siad plant Duw ir Ecclwys, yno i sod yn gyfrannogion o gymmun tragwyddo gyd a hwynt yr2 Cor. 10. 1, 2, 3, 4, 16. Exod. 12. 28. ail oi gadwedigaeth neu ei faeth ai fwyniant yno iw siccrhau oi gynnydd beunyddol barhaus ynghrist, o ran hynny y mae r cyntaf vnwaith, ar olaf yn Fynych iw weinidogaethu.
Pa beth a ddeallwch chwi wrth farnedigaethau.
Atteb. Yr ordinhad a osododd Duw er mwyn cydffursiad bygythiau yr Efengyl yn erbyn yr anusuddgar.
Pa fodd yr arferir y Barnedigaethau yma?
Atteb. Yn gyntaf trwy y gair yn vnig a thrwy gynghoriad ynMat. 28. 15, 16, 17, 18. 2 Thes. 3. 14. 1 Cor. 5. 4, 5, 11, 13. 2 Cor. 1. 6, 7, 8. ail, rhoddi poenedigaeth, vn ai cadw y troseddwr yngharchar yr Arglwydd, hyd y cyfriw amser y gweler arwyddion o edifeirwch, neu dorri yr aelod pwdr oddiwrth yr aelodau eraill?
Oedd y weinidogaeth hon or Efengyl bob amfer yn yr vnrhiw foddau?
[Page 37] Atteb. Am y sylwedd yr oedd hi bob amser yr vnrhiw Eithr o ran y moddau priodol a phenodol i ryw amserau hwy a wahanredir i ddwy ryw, yr hên ar newydd.
Beth a elwch chwi yr hen weinidogaeth?
Atteb. Yr hyn a draddowyd2 Ti [...]. Joa. 9. 22. Heb. 1. 1. Pe. 9. 1, 9, 10. Act. 7. 44. 2 Cor. 3. 7, 11. Mal. 4. 4. Jer. 31. 31, 32, 33. Heb. 11. 13. 1 Cor. 3. 11, 13. Gal. 4. 34. Col. 2. 16, 17. ir Tadau i barhau nes cyflawnder yr amser, yr hyn ar ddyfodiad Crist oedd iw adgyweirio.
Pa beth oedd briodoliaethau y dogaeth hon?
Atteb. Yn gyntaf gorchymynion y gyfraith oeddynt fwy helaeth, ar addewidion o Grist yn gynhilach ac yn dywyll gwedi eu gosod ar lawr, y rhai olaf, gan eu bod o gimaint yn fwy cyffredin, ai traddodi mor dywyll, megis yr oedd yr eglurhad o honynt ym mhellach oddiwrthym. Yn ail yr addewidion hyn o bethau i ddyfod nid oeddynt ond cysgodau gyd a cheffylybiaeth o arwyddion a Ffugurau; y rhai pan ddeuai y gwirionedd i olau oeddynt i ddiflannu ymaith.
Pa nifer oeddynt y prif foddau ar dibennoedd or hên weinidogaeth yma?
Atteb. Y cyntaf o Adda i Abraham yr ail o Abraham i Grist.
Pa beth oeddynt y Priodoliaethau hynodol or olaf or ddwy ddibennoedd yma?
Atteb. Yn gyntaf, yr oedd ynLuc. 1. 44, 45. Psa. 44. 19. 26. Rhuf. 9. 4. Act. 13. 17. Deu. 4. 1, 6, 7, 8, 17. Pen. 1. 6, 7, 8. Pen. 14. 2, 29. Pen. 26. 18, 19. fwy enwedigol wedi ei rwymo at ryw deuleu neu genedloedd. Yn ail yr oedd iddo yn gysylltedig gyd ag ef, ail adroddiad arbennig neu fynegiad or cyfammod cyntaf or gyfraith, yn drydydd heb law y ceremoniau ar deddfau a helaethwyd yn fawr tan Moses, yr oedd Sacramentau hefyd wedi eu chwanegi atto.
Pa beth oeddynt y Sacramentau cyne finol or weinidogaeth hon?
Att. Y Sacrament o gynhwysiadJoa. 1. 16, 17. Deu. 4. 12. Rhu. 10. 5. Heb. 9. 1, 2. 3 Joa, 7. 22. ir Ecclwys oedd enwaediad gosodedig yn nyddiau Abraham: ar llall o gadwedigaeth beunyddol ac ymborthiant yr oen Pasc gosodedig yn amser Moses.
Pa beth yw y weinidogaeth newydd or Efengyl?
Att. A draddododd Crist i ni i barhau hyd ddiwedd y byd?
Pa beth ydynt y priodoliaethau o hwnnw?
Atteb. Yn gyntaf ef ai gosodirExo. 12. 48 Ac. 7. 8 Ioa. 7. 22. Esa. 41. 1, 2 eP. 6. 3, 4, 5 Pe. 65. 12, 19, 11, Ioa. 16. 10. Mat. 18. 19, 20. Rhu. 12. 25 26. Eph. 3. 5, 6, 9. yn ddiragoriaeth ir holl bobl, pa vn bynnac a syddont ai Jddewon ai cenedloedd: ac o herwydd hynny y mae yn Gatholic a chyffredin, yn ail y mae yn llawn o Râs a gwirionedd yn dwyn newyddion o lawenydd hyfryd i ddynol ryw, mal pa beth bynnac a addawyd or blaen gan Grist, yr awrhon a gyflawnwyd, ac felly, yn lle yr arwyddion ar cysgodau a roddasid, y pethau eu hunain ac adroddiad helaeth o holl ddonnian yr Efengyl.
Pa beth yw prif byngciau o air y weinidogaeth hon?
[Page 40] Atteb. Fod Crist ein JachawdwrCol. 1. 5, 6. Jo. 1. 7. Pe. 14, 2, &c. (yr a addawsai Duw trwy ei Brophwydi ei anfon yr byd) wedi dyfod yn y cnawd, ac a gyflawnodd waith ein prynedigaeth,Mat. 16. 21. 1 Cor. 15. 4. 2 Tim. 2. 8. Mat. 16. 19. Act. 1, 2, 9, 10, 11. Eph. 4. 10. Heb. 1. 3. 2 Tim. 4. 1. ai gael ef trwy yr yspryd glân ai eni o Fair forwyn, a ddiodd [...]dd tan Pontius Pilat, a groeshoeliwyd, ac a fu farw ar y Groes: y corph ar enaid hwnnw gwedi eu ym wahanu mal hyn, ei gorph a roddwyd yn y bedd, ac a arhosodd tan allu marwolacth: ai enaid aeth ir lle gosodedig i eneidiau y rhai cyfiawn: sef peradwys, gorseddfa y bendigedig. Ac iddo ef y try dydd dydd gan gysylltu ei gorph ai enaid drachefn, gyfodi oddiwrth y meirw, ac yn ol hynny escyn ir nefoedd: y lle y mae yn eistedd ar ddeheulaw ei Dâd nes dyfod y pryd y delo ef oddiyno ir Farn olaf.
Pa beth yw Sacramentau y weinidogaeth?
[Page 41] Atteb. Y Sacrament o gynnhwyfiad iw cymeryd ir Ecclwys yw Bedydd: yr hwn a selia i ni ein genedigaeth ysprydol: y Sacrament arall on cynhaliaeth cadwedigol a beunyddol yw Swpper yr Arglwydd; yr hwn a selia i ni yn ymborthiant yn oestadol.
Yn ol diweddu y byd hwn pa beth sydd i ni iw edrych am dano yn y byd sydd i ddyfod?
Atteb. Barn ddeublyg: [...]vn yn neullduol, ar enaid pob rhyw ddyn yn amser ei farwolaeth, y llall yn gyffredinol, ar eneidiau a chyrph holl ddynion ynghyd ar amser en Hadgyfodiad.