[...] è corporum ergastulis egressorum,etiam & aliquando eorum [...] [...] in co [...]as [...]olentes, aut viuis se immiscentes viderunt, Ideo omnes viscerum terrae meatus, omnes omnium gentium & [...]lorum incolas mihi repentè familiares factos. Tali aliquo vsum Or [...] ad [...]ures accommodato puto Robertum Aquinat [...]m, cùm profi [...]am Christi in cruce pendentis Orationem excepit. Tali etiam, qui Sermonem Christiin laudem patris sui Iosephi habitum, Adriano Sexto dedicauit. Suburbia autem Inferi (de vtroque Limbo loquor & Purgatorio) fateorme ita negligenter praetergressum, vt nec viderem: ad noua enim, nec ante detecta, auidè rapiebar. Purgatorium autem cùm iam per annos ferè 50, in Romanae Ecclesiae aliquibus angulis, à nonnullis credi videri possit, (ab eo scilicet tempore, quo Vaticinia Homeri, Virgilii, caeterorumque Papistarum Patricharum, Concilium Tridentinum implere voluit, & non vna [...] substantiatione contentum, aliam etiam statuere in animum induxit, vt Fabulae scilicet in Dogmata mutarentur) nimia diligentia indignum mihi pro [...]us videbatur. Ad penitiora igitur progressus, vidi locum secretiorem, ipsique Lucifero ferè proprium, ad quem ineundum iis tantum ius erat; qui ita aliquid noui in vita moliti fuerant, vt & antiquitati barbam vellerent, & dubia & anxietates, scrupulosque in [...]cerent, & post inuectam quiduis opinandi licentiam, [...] 6. cap. 39. tandem prorsus contraria iis quae ante statuta fuerant, statuerent. De quo loco, aliquâ nos noticiâ dignatus est Lucifer, cùm abhinc annis amplius ducentis, in epistola sua ad Cardinalem S. Sexu, ei promittit locum in inferiori parte sui aeterni chaos, palatio suo. Hic de supremo loco adhuc litigare visi sunt Bonifacius Papa tertius, & Mahomet. Ille de veteri religione expulsa, hic de noua inducta gloriatur: vterque magnum diluuium. Sed Mahometum, tum quia aliquid veteri Testamento dare videtur, tum quia quasi Coepiscopo vsus est Sergio, in Alcorano concinnando, litem perditurum metuendum est; quia satis Lucifero, supremo iudiciliquet, (quomodo enim id eum lateret, qui id Papae in mentem insinuarat?) Bonifacium non solum polite iam Israeleticam in testamento veteri extructam, demolitum fuisse, cum viam Pontificibus sterneret, super ceruices regum ambulandi, sed & ab omni exemplo & coadiutore abstinuisse, cum nouum hoc, quod ipse Gregorius (Papa non adeo insipiens, nec modestus nimis) nomen abhortuit, vsurpare satagebat. Adde etiam quod Bonifacio accedunt quotidie noui aduocati: nam post emeritos fere Franciscanus, [...] libro [...] lib. 2. ca. 2. quorum in vna acie, in vno capitulo, viderat eorum magister Franciscus 6000. milites, qui cum adhuc eo viuo, in Tyrocinio militabant, 18000. daemonum inauxiliis habuêre, non parum Iesuite [Page 7] [...] in suis [...] 100000. alumnorum fouent, [...] [...] fuerit ordo Benedicti, vt de eo dicatur, [...] esse & fonticules, [...] Epist. illum [...] Cardinales, 1600. Archiepiscapos, Episcopos autē [...] Ecclesia approbatos 50000. Itaque ab eo Gregorii [...] auctas fatendum sit: parum tamen est, si ad Iesuita [...], [...] Typos infirmiores, imperfectioresque, Franciscanis conferantur. Etfsi igitur Mahometum Nouatoris nomine dignum consent, [...]aque in [...], nec Bonifacius fortasse inferiorem, ab eo tamen ad nostra tempora, omnes ferè qui eius haeresin sequuti sunt, in vnanimitate & concordia ociosa steriles degunt, ne quid noul se produxisse gloriari possint: cùm à Bonifacio excitati sui successores, foecundiores semper extirerint, & noua peccata, nouas Indulgentias, Idololatrias, & Regicidia genuisse, nemine id negante, manifestum sit. Quamuis igitur ad loca inferni vulgaria humiliaque Turcas aeque ac Papistas turmatim descendere piè credi potest, ad locum tamen istum honorificentiorem, & insignibus Nouatoribus reseru [...]tum, frequentior sanè Papistis aditus est: ideoque desperandum Mahometo erit, nisi Imperatores Christianos imitatus, subselliis à Papae pedibus contentus (vbi adhuc sedes) esse velit. Ad hunc autem locum accedere laborant, non solùm qui in rebus animam directè spectantibus aliquid innouarunt, sed & qui inscientiis, aut moribus, aut aliqua in re, quâ animae facultates exerceri possunt, aut ad pugnaces, & rixosas controuersias excitari. Modo enim veritas amittatut, quo id fiat modo non interest. Perrarò autem reperiuntur huius loci portae, nec fere nisi interuallo saeculari. Tantum autem mihi indulsit fatum, vt tum temporis adfuerim, & candidatos omnes, quique introitum ambiebant, ipsumque Lu [...]iferum, qui in Cameram exteriorem, vt ipsos suas causas agentes audiret, exierat, conspexerim. Protinus autem vt crepuitianua, vidi Mathematicum quendam, qui ante totus in hoc fuerat, vt Claudium Ptolomaeum inueniret, irrideret, in tenebras de [...]ruderet, erecta facie, constanti gressu, ad fores accedere: pedibus manibusque, ipso pene neque Lucifero, clamare. ‘Mihíne occlusae, cui peruii omnes coeli? qui & ipsi terrae anima fui, mortumque dedi? Noui autem ex hoc, Copernicum fuisse. Etsi enim de eius vita nihil mali audieram, tamen dum in mentem venit, Paparum asseclas, nomen & poenas Haeresis ad omnia fere extendisse, iisque adhuc vtebar ego perspicillis Gregorianis & Bedanis, per quae,Bellar. de Purgat li. 2. c. [...] etiam Origi [...]es, optime de Ecclesia Christiana meritus, ab aliquo visus est in inferno fuisse, non haerebā amplius, quin statim Copernicū esse agnouerim. Cui Lucifer, Quiā tu? Etsi n [...]ex hac ipsa audacia dignus ingressu videaris, & etiā in inferis nouū ausus es tamē & caeteris hic distantibus, parem (que) fortē expectantibus, tibi e [...]’
[Page 10] ‘ [...] fuit & [...] stabili [...]em. Volui enim ex incertis, laceris, lacuno [...] [...] [...]eis omnia periculosè [...]aurir [...]. In quibus probandis, [...] cadauera effecti? Cumque in illa tempora inciderim, [...] paradoxis abundabant, quorum fere omnium centrū erat & [...], quae tum f [...]emere incipiebat, lues venerea, certam eius facilem (que) curationem omnibus spondebam, ne quenquam à libidine absterrerem. Cumque omnia ferè venenosa ita à natura comparata sunt, vt sensibus ipsis ingrata se perfacile prodant, & praecaueri possint, per me factum est, vt som [...]ta hac qualitate proditoria, tutò exhiberi possint, nec tamen languidi [...]s officium praestent suum. Haec omnia per Mineralia fateor tua exequ [...]tus sum, ignibusque tuis; nec tamen de praemio desperandū, quandoquidem harum innouationum primus tibi minister fuerim, & instrumentum. Obseruabat iam in fronte Luciferi exortam tempestatem Ignatius. Erat enim ipse eiusdem cum illo temperamenti, & illi vtique compatiebatur. Vt igitur illum à Paracelso liberaret, Noli, inquit, putare tibi hic licere ad nominis mensuram Orationem protrahere. Fatendum est, te magn [...], & magno Luciferi ministro digna ausum; cum & arte tua hominem in Alembicis generari posse & confici gloriatus es, & etiam immortalem fieri. Nec dubitandum est, quin e [...] Commentariis tuis, in lib [...]o [...] sacros, in quibus prorsus ignatus eras, multi errandi ansas & occasiones arripuerint. Ideóne tamen ad penitiora haec loca tibi patefaciendus aditus? Quid ex ipsa asse cutus es medicina, quod nos Jesuitas lacet? Etsi enim à Ribadeneyra nemo è nostris exhibeatur, qui de [...]e medica scripserit, quantum tamen ea in facultate valeamus, testem appello Pontificem maximum, Bulla 18. in [...] de mai [...]st. Eccl. m [...]lit. cap. 7. qui nobis priuilegium concessit medicinam exe [...]endi, eoque nomine morientibus assistendi, quod aliis Monachis de [...]egatum est, quibus enim animus tradiderat, corpus de [...]egaret? Cùm autem & potestatem, ipsam quoque medicinae scientiam pe [...]tiamque per Bullam suam omnipotentem in nos transtulisse iure pu [...]a [...] potest, cùm praesertim qui finem alicui concedit, media etiam ad finem necessaria, ex regulis iuris concessisse semper credatur. Liceat autem vera coram te, Imperator horrende, profari. Metallis istis, regni tui [...]he sauris, visceribusque male abu [...]untur isti, profanantque. Quid enim te medicamenta iuuant? Mollis certè res est, & foeminea medicina. Cùm enim nulli Medicinae insit à natura▪ vt sanguinem ed [...]cat, [...] Theor. [...] cap. 2. longè à studiis nostris amonenda erit. Cur autem ad morbos propellendos, vitámve protra [...]endā quae tua sunt adhiberentur? Nónne aequū est, fratri & Collegae tuo Pontifici Romano, qui in superficie terrae tuae dominatur, regnum (que) tuum quotidiè auget, haec à te subsidia ministrari? Illi debetur au [...]um, illi gemmae [Page 11] in gremio tuo delitescentes, quibus Principes terrae per proceres magnatesque suos ad eius [...] uia, mandataque capessenda, illaqueare possit, & inescare his prae [...] temporibus, cum ferè vbi (que) pristina iura & vectigalia ei passim denegentur. Illi ferrum, metallaque minus generosa, ad machinas cōficiendas, illi mineralia ad venena nata, illi nitrū debetur, & pulueris tormentarii elementa omnia, quo reges, regna, aulas, fora, tribunalia, demoliri possit, & deuastare. Nec etiā Nouatoris gloriā verè meretur Paracelsus, cuius doctrinam, ad antiquissima tēpora refert Seuerinus, alii (que) eius sequaces. Satis igitur tibi satisfactum putes, si Legioni Medicorū Homicidarū, Principum in peccatis veneno sublatorū, mulierumque fucis & facierum medicamentis lasciuientium, quorum quotidie ex Academia tua, ingens ad nos aduolabit numerus, praeficiaris.’ Sorte sua contentus, loco cedit Paracelsus; succedit Machiauellus. Qui cum Ignatii procacitatem, proteruiamque animaduerterat, qui in Aduocati Regis munus, non vocatus, se insinuarat, indignam Florentino ratus hanc stupidam Copernici & Paracelsi patientiam, hominum Germaniam suam redolentium, tela aliqua venenata in Arsenati suo Italo confecerat, in emeritum istum Pampelunae militem, Gallo spanicum Hybrida, proiicienda. Cùm autem videret, Luciferum semper eius dicta approbare, mutauit è re nata subitò consiliū; aliam (que) mentē induēs, ad Ignatium ipsum vni Lucifero secundū, orationem vertere statuit; tā vt ea arte eum demulceret, quàm vt Lucifero cum suspectum redderet, ne per honores titulos (que) speciosos Ignatio oblatos, acceptos (que), ipsius honor nubē aliquam aut eclipsin pateretur, aut ille homines politicos, & rerū ciuilium peritos, ad suas partes attrahendo, res nouas in regno suo moliretur. ‘Ita ita (que) locutus Machiauellus: Horrende Imperator, tu (que) eius Daemon vigilantissime, Ignati pater, qui & huius Aulae Archicancellarius, & Praesul summus summae Synagogae, (nisi & hic quo (que) Romana Primatū suū obtinere credenda erit liceat mihi antequā ad meipsum descendā, quaedā de stupenda vestra sapiētia, huius (que) regni politeia, meditari, profari, admirari. Meminisse digneris, summe imperator, quādiu à passo Nazareno solitariā quendam sterilem (que) vitam, & Eremiticam degere coactus sis. Tandem autē qui tuus in coelestibus imitandis semper mos suis) ex nimio amore tuo, tibi genitus est filius dilectissimus, qui tibi stat à dextra Ignatius. Ex vtrisque autem procedit Spiritus, à vobis in mundum missus, qui Mitra & Coronis insignitus, Ecclesiam vestram militantem gubernat. Eius autem filii, quos aut in terra reliquit Ignatius, aut posthumi nati sunt, quam rectè cum Spiritu tuo Pontifice Romano, viri Aequiuoci dici possunt. Nec eo solum sensu Aequiuoci, quo Legati Papae in tuo Concitio Nicaeno dicti sunt aequiuoci, quia idem sentiebant, idem loqueban [...] [...]’
[Page 14] [...] tuum [...]gnouerit, nec etiam [...] quide in eandem eum habuisse & de Deo sententiam, eoque [...] hic [...]i deberi locum; Paganis etiam, & Gentilium idolo [...] superiorem. Inest enim in omni Idololatria falso que cultu, aliqua Religio aliquid etiam peruersae simplicitatis, & quod humilitatem sapinà quibus iste longè abfuit, cùm penitus Deum esse animo negauerit. Quia autem haec seriò putauit, & vera esse quae affirmabat, credidit, non illis adaequandus erit, qui verum Deum satis edocti, in eius inimici castris tamen militarunt. Nec nobis vitio verti debet, quod aliquando in Exorcismis malè à nobis audias;Flagd. Damo. [...] Haereticum, Ebriosum, Susurronē, Bestiam scabi [...]sam te vocemus, Elementa ne terecipiant coniuremus, indissolubilē damnationem, cruciatum (que) mille millies solito maiorem minitemur. Haec enim extacito pacto inter nos fieri satis nosti, & ex mysteriis, huic Neophytae, & in Synagoga nostra, Catechumeno, minime patefaciendis. Quod etiam de Aqualustrali, & de Agnis Dei, quae te horrere prudenter fingis, agnoscendum est. Quibus certè si inesset vis aliqua, corpora morbis, animas peccatis, elementa Daemonibus, impressionibusque malignis purgandi (vti ex versibus Vrbani quinti cum suis Agnis ad Gregorium Jmperatorem missi satis apparet) aequum certe fuisset,Summa Bullarii, verbo Agnus Dei. vt in illos versus vires suas exercuissent, &, si non Haeresibus, at saltem Barbarie purgassent & Soloecismis, ne nihil in illis verum esse Haeretici dicerent, nisi quod in fine habetur, ‘Pars (que) minor tantum tota valet integra quantum.’ Quae auté in Exorcismis, praeter alios, ausi sunt nostrae familiae homines, priuilegio speciali tribuendum est, quo nobis licentia datur, Daemoniacos de te quauis interrogandi; cùm alii omnes ad éa solum quae rem natam spectant, negotium (que); quod prae manibus habent, miserè obligentut. Quod priuilegium, etsi nec à Vicario tuo, Pontifice Romano, nec à te certè manasse puto, laudandus tamē Cottonus noster, qui cùm de quaestionibus seditiosis Daemoniacae proponendis interrogatus esset, vt se liberaret, tale priuilegium ementiri ausus est, & audacia inaudita, nouoque falsificandi genere Luciferi Chirographum sigillumque (ab eo enim solo proficisci potuit) effingere. Porro extra hanc in Exorcismis libertatem, quam tibi semper nos exhibeamus humiles & mancipatos, non aliunde quaetendum est,L [...]ttera di Biego Torres. quàm exactis peruanis, vbi de Barcena nostro legitur, eum, cum profunda nocte, sine teste eum in cubiculo salutarataliquis è tuis Angelis, protinus è Cathedra surrexisse, locumque illum Diabolo, quem longè se digniorem praedicabat, resignasse. De iniuriis autem Pontifici Romano, ab hoc Fl [...]rentino illatis, etsi permulta dicenda [Page 15] essent, [...] animus eius dignosci potest, quod [...]imina vulgaria, pop [...]ia, ca [...]to que viro indigna [...]attribuat. Genus accusationis est pa [...]c [...]us laudare: & eius dignitati de [...]ahitur, cuius cùm laudes exig [...]as proferim [...]s, omnia (que) tamen dixisse videri volumus, maiora reticemus. Viderat fortasse iste Catalogos aliquos Casuum Reseruatorum, qui quotannis à Papis augentur; putauitque ideo Papas ea peccata reseruasse, vt ea soli patrarent. Sed aut ignatus est, aut illis iniquus nimis. Illinc licentiam peccandi populo ademisse censendi erunt, qui Concubinas non tantum dari patiuntur,Dist. 3 [...]. [...]. sed aliquando iusserunt: quique meretricibus partem patrimonii sui S. Petrum debere volunt [...] Mulieres (que); infami illo nomine meretricum onerari nolunt,Ibid. [...] S [...]app [...] de [...] non [...] cap. [...]4. donec 23000. hominum admiserint. Cuius etiam Religionem professi, Academicos meretrices in domo retinentes expelli vetant, quia praesumendum (aiunt) Scholares sine Meretricibus nolle viuere. Illéne à piaculis alios absterrere velle putādus, qui ita illorū securitati prospicit, vt docear in omnibus secundae tabulae praeceptis,Sum. Angel. ver. Pap [...]. [...]. totiusque legis moralis posse à se dispensari: nec ea Decalogi praecepta principia dici posse, nec conclusiones necessario à primariis deductas? Ideoque (vti semper hoc docendi genus coluit) exemplo Regulam illustrauit, & de sorore ducta dispensationem dedit? quique in vno suo horreo, vrbe Roma tot reposuit indulgentias, vt nemini difficile sit, vna aliáve hora 100000. annorum inde expromere remissiones? Quam luculentus huius liberalitatis Pontificiae testis est Leo X.Priuileg [...] mendican. [...] qui dicentibus semel Orationem Dominicam, & nomen Iesu (absit horror à verbo) ter iterantibus, 3000. annos concessit? Quam profusus aut Dispensator aut Calculator Bonifacius, qui tot in vna Lateranensi Ecclesia Indulgentias agnoscit, vt nisi à solo Deo numerari non possint. Quid quod non solum plenaria deturipsis Franciscanis, sed & eorum parentibus; etiam & in eorū habitu moriētibus, etiam & id petentibus, etiam & illo post mortem indutis, etsi non petierant; & quin (que) annorū indulgentia habitū osculantibus. Et tandem Clemens 7. priuilegio vni Ordini dato, (quod iam, vt & omnia alia, Iesuitis cōmune factum est) locum aliquem iis subiectum visitanti, aut si eum locum nequeat alium quemuis, autsi nec id possit, etiam illud volenti, Indulgētias omnes impertit concessas & conceder das in orbe vniuerso. Et quamuis verum sit si in illis Indulgentiis, certa pecuniae summa determinetur (quod plaerun (que) fit) pauperem qui id praestare nequit, etsi satis de peccatis doleat, nullum tamen inde consequi boneficium, easque Gerson vocate ausus est fatuas & superstitiosas, quae pro vna Oratione enunciata 20000. annorum largiatur, tamen Pontificum animum liberalem, [...]
[Page 18] [...] Coronae, nouae aureolae contexuntur. Dolenda igitur semper [...] infirmitas Lay [...]ae, & Borgia, quia Paulo 4. & Iulio 3. oblatum Cardi [...]um respuebant: [...] (digna enim hoc loco, & hoc conuentu, ea assertio videtur) nam & in sacrificiis apud antiquos Romanos tibi immolatis, victima quae reluctabatur, semper reprobari credita est: ideoque meritis laudibus decorandus Bellarminus, qui ex nouo Cardinalatu, nouum genium sumens, retractationes edidit, & loca omnia quae in eius scriptis in fauorem Principum deflecti potuerunt, castigauit. Haec autem omnia missa faciamus. Satis enim nos nouimus inter nos. Ea verò quae à se gesta esse gloriatur vir iste, in re politica omnes, antiquos, modernos, praetergressus, pensiculatius perpendamus. Quā uis magnos in re aliqua eum progressus fecisse quis putabit, qui ita in primis mediisque haerebat, vt cùm Pontificem Romanum viderat, nouerat, ad Daemonis tamen notitiam non peruenit. Scio autem quo se perfugio tueri conabitur: in infinitum scilicet dari non debere progressum alicubi consistendum, acquiescendum. Nec etiam plura admitti debere media, cùm per pauciora res expediri possit. Cùm igitur ei perspectum fuerat Pontificem Romanum omnium malorum causam extitisse, primumque motorem, maluit ibi acquiescere, quàm Daemonem agnoscendo, nouam Tyrannidem introducere, faterique Papam etiam Daemonis iura vsurpasse. Quam certè opinionem si quis adhuc tueri velit, per nos liceat. Erit tamen nobis argumentum ingenii non ita perspicacis, si quis ita Pontificem, neglecto Daemone, suspiciat, imaginemque sine relatione ad prototypum, colat. Quam autem futilia, quàm nihili sint, quae in libros suos congessit, hoc manifestum reddit, quod in omni Religione, in omni disciplina aliquis in eum insurrexit, nec quis illum vindicare aggressus est. Nec hoc ideo dicimus, quia ideo minus mala ea putanda censemus, sed quia minus artificiosa, & ad finem in quem diriguntur, minus valida. Non ita nos, non ita progressi sumus: ea enim arte praecepta nostra his in rebus condita sunt, & condita, vt cùm à nobis ad illaqueandos stabiliendos (que) nostros proferantur, Ecclesiae doctrinae & opinionis communioris speciem reuerentiamque iis induamus. Cùm autem ab aduersariis ad concilian dam nobis inuidiam, aut infirmiores absterrendos producantur, humiliori sorte contenta sunt, & in locum seriemque priuatarum opinionum secedere non dedignantur. Canonesquè ipsi nunc splendidi mitraque & tiara insigniti incedunt, & ex ipsa Cathedra diuinum sonant, vimque oraculorum obtinent; nunc autem laceri oberrant, mutili (que) claudicant, & claustrale quiddam aut Eremiticum murmure incerto susurrant; aut quasi ex pulpitis in aures populi praecipitati; aut à Conciliis [Page 19] producti quae vel abortus passa sunt, partusque ediderunt ante inanimationem, Papae scilicet assensum, aut iam vitâ destituta sint, etsi diu sana fuerant vegetaque, ad ciuilia negotia non pertrahenda iudicantur. Nunc nobis stellae fixae, & firmamento haerentes, nunc autem planetae sunt Canones. Nunc in omnibus loquitur ipse Papa, nunc autem Autores, è quibus excerpti sunt. Inde variè de Gratiano nostro philosophamur: nunc illi honorem dignitatem (que) Adamantum, & gemmarum nobiliorum attribuentes, quae inde nitorem & firmitatem consecutae sint, quod quasi ex Atomis, particulisque minutissimis conflentur, nunc autem montem ex arena vndique congesta agnoscimus, & fundamento recipiendo prorsus ineptum. Fateor certè patres nostri ordinis, ex iuuenili quadam ferocia, qua tum temporis omnia audebat, (vix enim ex Ephebis excesserat) male Concilium Tridentinum adduxisse, ad regulas certas, & definitiones statuendas, à quibus recedendum non fuit. Sed certè recedendum est; nec dissimulari potest, tam nostri Ordinis scriptores, quàm Dominicani, in hoc bello, tragoediaque Romae excitata, De Gratia & Arbitrio à castris Tridentinis transfugisse.Vide [...] ▪ Nec enim quae à nobis scripta sunt ita firma rataque esse volumus, vt ab aliis, dummodo nostri sint Ordinis, immutari nequeant. Ita qua vsus est Daemon-Ioannes licentia in liberando Rege Regno (que) Britanniae à periculo depositionis,Apol▪ [...] ▪ cap. 3. (quia nulla in cum lata sententia) Canonibusque multis, quos alii in eum intonandos putarunt, cùm tandem regnum illud hoc opio nostro satis fuerit stupefactum, licebit nobis eosdem Canones ad pristinum vigorem restituere, regnum (que) ita sopitum, aut innato suo calore, id est, bellis intestinis, aut externis remediis acquisitis, ex letargia sua excitare. Securitatem enim omnem qua gaudent Principes, ex nostra habent indulgentia, canonumque remissa interpretatione, priuilegia sunt, quae cùm à nobis emanarunt, vitamque acceperint, à nobis imminui, reuocari, iugulari possunt, eodem prorsus modo, quemadmodum Marianae licuit, à Concilio Constantiensi recessisse, licuit etiam Cottono, Marianae partes relinquere. Quod tamen solis nostris, quibus datum est tempora nosse, & arcana, licere volumus. Videmus enim ipsos Sorbonistas, qui Papatum Aristocraticum sibi constituere videntur, etsi opinionem Marianae euertere satagebant, ab eius tamen nomine caeterisque Iesuitis prudenter abstinuisse. Modestia sane quam in iis non sperabam, qui dum & in terris fui, Decretum contra me ediderant. Nec tamen nihil patientiae meae, prouidentiae (que) tribuendum, [...] , fol. 39. qui vires eorum agnoscēs, infantiam (que) nostram, responsionē omnem & exagitationē meis interdixi. Nec enim tam Herculei eramus, vt in incunabulis serpētes extinguere [...]
[Page 22] acerbitate intonuit Baronius, vt frustra aliquid adiicere cona [...]er ego, etsi [...] Imperator) linguâ loquerer. Nomen enim Adulteri [...] vocat, & Turrem Babel: Regique, cui ipse subditus, nisi à nomine [...], ruinam minatur. Interim Tyrannum esse statuit, & Bulla [...] quotannis excommunicatum. Hoc autem vno erga omnes se tuetur,R [...]sp. ad C [...]rd. [...]. Nescit zelus imperiosus parcere saltem Deo. Quem tamen zelum, & à Mundato Papae, & à Iuramento Cardinalitio inflammatum dicit; quibus omnibus instructus, in Monarchas insurgit. Nec aliam ferè ob causam, Bellarminus noster regimen Monarchicum tantis laudibus effert, quàm vt à tanta dignitate saeculares omnes arceantur, solique Ecclesiae ea vindicentur. Bene igitur Rebullus quidam, (qui iam huic regno innotescere laborat, cùm calumniarum in Ministros Gallos Ecclesiaque ibi constitutas satur, etiam in Regem exterum potentissimum calamum stringere, & signa conferre ausus est) bene inquam, & perquam accommodatè Baronium & Bellarminum, Clypeum, Eusemque Ecclesiae Romanae vocat.Salem [...]n [...]s. Gratulor illi sanè de Titulo Ensis nostro Ordini indulto; tam quod post omnes illorum verborum [Ecce duo Gladii] interpretationes, ad temporalem iurisdictionem in Papa stabiliendam, à nostris acquisitas, ab aduersariis autem sublatas, elisas, irrisas, nouam suppeditasse videtur, & per duos Gladio, Papae excommunicationem, Jesuitarum Regicidia intimasse; quam quod nobis supremam illam dignitatem reseruauit, vt quemadmodum Deus Paradisum suum Ense Ignito munire voluit, ita & nos Ecclesiae nostrae finibus insistamus, non solum vt Cherubin ille, flamma ferroque instructi, sed & nupera inuentione, puluere bombardico: de cuius Autore, an Monachus scilicet fuerit, Daemónve, miror cur litigarent Antiquarii, cùm vnum sint. Vt autem nefando Imperator) i [...] plaerisque rebus id semper conatus es, vt Eum imitareris, ita in nobis id egregiè assecutus es. Cum enim Reformationem Ecclesiae suae aggrederetur ille, in tua etiam te idem tentare decuit. Ideoque Franciscanos tuos (operarios certè, artificesque ante nos natos, non contemnendos, per Capuchinos reformasti: hos etiam per Recoletos. Cùm autem & in ipsa Ecclesia Dei, nonnulli in hac Reformatione eousque progressi sunt, vt non solum humores cum periculo peccantes, sed & omnem p [...]ritudinem, speciem & ornatum eximere, spiritus vitales cum sanguine vitioso simul exhaurire, maciem induce [...]e, & spasmum tetatumque febre curare tentarent,Hippocrat. l. 4. Apher. 57. tu tibi de esse noluisti, sed antiquorum tam Circumcellionum, quàm Assassinorum ingenium in nobis reformasti, & ad altiora audēda excitasti. Nec enim in Circumcellionum ferocia consistimus, cùm alios ad mortē nobis inferendā lacessimus, [Page 23] & prouocamus, nec in Ass [...]norum, qui ad Reges qui per eos tranlibant occidendos, op [...]m [...]: nam sponte, gratis, vbique id perpetramus. Et que madmodum reipsa, à nemine nos vinci patimur, ita & Mysticis Mystica opponimus; & ne Canon ille, Ne quis Clericus cultellum cum cuspide portaret, [...] 41. prophetica aliqua relatione nos respiceret, praeceptum nostris dedimus, vt Cultelli eorum frequenter acuantur, & ad vsus semper parati sint. Exuspices enim sumus, prophanis longè solertiores; nec enim exta brutorum animalium inspicimus,Regul. [...] Cap. [...] Refect [...]. sed ipsarum animarum exta, in Confessionibus, & exta Principum in proditionibus; quorum corda nobiscum esse non ante credimus, quàm ea videamus. Sileat igitur loquaculus iste Secretarius; librosque suos eo honore affici, contentus sit, quo Ephemeridas & Calendaria anniuersaria dignatur Mundus, quae certis locis temporibusque accommodata, ibi alicui breui vsui inseruire possunt. Eiusque Sectatorum regulae omnes, ceu Synodorum Prouincialium Canones, vbi condita sunt, recipiantur; nostrae autem, quae vniuersum mundum p [...]uagantur, permeantque, Conciliorum Oecumenicorum vicem habeant, vigoremque retineant. Loco autem aliquo inter Gentiles insigni, potiatur iste, modo à nostris abstineant. Nec solum de modernis loquor, cum nostros dico; vix enim vnquam in Romana Ecclesia defuere Monachi, qui Machiauellum longè superarunt. Longa certè mihi videbatur Ignatii Oratio; & de corpore tamdiu relicto metuebam, ne aut putresceret, aut certè fracescere, & sepulturae tradi posset. Nolui tamen discedere è scaeua, donec peracta fabula sperabam, si quid corpori accideret, Iesuitas, quibus miracula familiaria sunt, & quorum famae studiosus in hoc negotio mihi videbar, commiseratione erga me vsuros. Vt autem aliquando videram
Ita Machiauellus saepe se erigens, saepe repulsus, tandem euanuit. Ego autem in facie vul [...]uque Luciferi haerebam. Deprehendi illum ita erga Ignatium affectum, ac Principes, qui quamuis Officiariis iis inuident, eximiam opes conquirendi licentiā, tamen de illis queri non audēt, ne populo eos reddant odiosos. Passus igitur Lucifer est Infernū nouum, Diabolū scil. popularem, gloriosum, & sine dubio res nouas moliturum. Voluit igitur in
[Page 26] [...] [...]mnum suum auge [...]enti▪ [...] In [...]mnes igitur angulos [...] [...]; & longiustemorum, [...] conscius, de egregio aliquo er [...]a huc regnum merit [...] suo, [...]. Animo autem recolebat [...] Nerium, Ordi [...]emene totum, cuius institutor fuerat▪ Congregationem scilicet Oratoris, ideo praecipue à Pontifice Romano erectos, auctos, priuilegiis honoratos▪ vt assiduis de Vitis Sanctorū, [...] Ecclesiasticarum, orationibus ad populum habitis, ita [...] ho [...]os iis conc [...]liar [...]tur, vt [...]nd▪ Iesuitarum tor [...]ens, & com [...]unis erga [...] superstitio sanguidior paulo, tepidiorque redderetur. [...]am enim de illis metuere ipse Papa coeperat; coeperant enim & illi paradoxon suum spargere. De Confessione & Absolutione per literas, & intern [...]cios exhibenda, eaque arte omnium Principúm arcana ad se trahere: tentau [...]rant etiam & Monarcham magnum Italiae inhiantem contra Pontificem solicitare, cui articulos quosdam, de [...]o reformādo obtulere. Gaudent autem mutua sibi exempla esse Papa & Lucifer. Quod igitur fecerat ille in Medio, in Infero regno hic tentare aggreditur. Accersiuit igitur Philippum Nerium; animique in illum propensi aliqua signa edidit. Stupidior autem erat Nerius, quàm vt ea [...]itè interpretari potuit. Vidit tamen ea Ignatius, & priusquam Lucifer ad apertiora descenderet, aut tantos hac in re progressus faceret, vt (cum honoris eius constantiaeque semper ratio habenda fuerit) nulla ratione à proposito suo ab duci posset, aut auerti, cito opponendum, re adhuc tantum non integra existimauit. ‘Se iam videre, dixit, Luciferum minus cum Philippo versatum, quàm cum Jesuitis, qui nesciret quàm apertum ei hostem se professus fuerat. Nec enim solumIn vitae N [...]rii, fol. 107. Visiones omnes re spuit,Fol▪ 108. iussitque quendam conspuere in faciem B. Virginis, cum ei apparuit, quia Daemonem esse putabat,Fol. 212.aliumque Medici specie moribundo insidiantem depellebat,Fol. 22 [...]. nec facilè adducebatur, vt quemquam à Daemone vexatū crederet, sed etiam,Fol▪ 19. cùm ei tres Daemones in via occursabant, non exotcismis, non signo Crucis eos dignatus est, sed simpliciter neglexit & praeteriit. Alios fortasse ad Religionem excitabat, ipse autem in saeculo tum mansit; adeo vt me memini,Fol. 26. eum Campanam seu Tintinnabulum vocitare solitum, qui cùm ipse foris maneret, alios alliceret. NecFol. 313. qui Congregationem eius sequuntur, Voto aut Sacramenti vinculo se obstringunt; nec quidquam, de quo ei gratias referat hoc regnum noui,Fol. 16 [...]. nisi quod Baronium adscribendos Annales impulit.’ Nerius autem ad haec omnia mutus, quasi de alio dicta. Historiae certe suae, eorumque quae de illo scribuntur, ignarus prorsus aut oblitus. Ausus autem est ipse Lucifer (patientia [...] vix impetrata) eius partes suscipere, eousque progredi, vt dicere [...] vereretur, Baronium, Bozium, aliosque ex hoc alueo Nerii profectos, [Page 27] liberiori, [...] Principes stilo vsos, ‘Papae in regna omnia directae [...] consuluisse, fortius propugnasse, quàm qui meticulosi [...] [...] maiestatique tantae causae conue [...]iat, rem aggressi, vias obliquas▪ ambages perplexas, & ex variis rarisque circumstantiis inutiles, [...] fectantes Bellarminianam, sunt commenti. Omnia aut em ista ab ist [...]ab alumnis suis edita, Nerio deberi vt radici poma. Ignatius autem cùm eum videret partes omnes agere, Iudicis, Aduocati, Testis, priori insistens consilio, rumpendam Orationem putauit, he cùm merita Neru decantasset, ad praemia obligaretur. Quid autem, clamat Ignatius, fecit iste, quid perpetrauit, ei [...]sue sequaces, in speculationibus, in praeparatoriis semper exercitati? Libri isti de Iurisdictione Papae scripti, quid aliud sunt, quàm Medicorum de morbis disputationes, aut de medicamentorum compo [...]endorum modis; qui cum in libris delitescunt, dum nemo ad aegrum pergit, morboque medicinam accommodat, quid ex illis boni, quid emolumenti? quam partem, quod membrum corporis languentis aggressi sunt isti? quo in Regno, humores in Papam peccantes, igne ferroue expulerunt? Quam Remp. in Anatomiam dissecuerunt? quod sceleton ad posteros erudiendos confecerunt? Hosce morbos, verbis praedicationibusque, ceu carmine & incantationibus curari posse sperant? Si autem hoc honore inde dignus putabitur, quia ex eorum scriptis aliquid decerpi posse videtur, quod ad hoc negotium accommodati queat, cur Bezam, cur Caluinum, caeterosque eius generis hîc in Infernis non haberemus? in quorum libris nonnulla inueniuntur, quae huc torqueri possunt. Sed cùm nec ad Monarchias extirpandas collimarunt, nec Canones aut Aphorismos ad res omnes accommodandos, sed circumstanstantiis incertis obnoxios ediderunt, nec quid aliàs in Principes durius statuerunt, nisi vbi supremam potestatem in populo, aut Ephoris resedisse opinati sunt: nec hanc etiam potestatem in principem irruendi, aut à priuato arripi, aut ei delegari posse dicant, nec ideo quisquam ex eorum discipulis in vitam principis sui aliquid peregisse se glorietur; videmus hunc locum iis semper fuisse occlusum. Fuere sane ex illis (etsi illis hunc honorem inuideam, vt cum Knoxio, Goodmanno, Buchanano numerentur) qui nostros aemulati, reip. tranquillitatem perturbarunt, Principibasque iniquiores extiterunt, nec suo apud nos in hoc regno aliquo loco carent. Sed cùm nihil, nihil suis manibus peregere, nec inde se excusare possunt, quia minus valebant, (quid enim aut Clementis aut Rauillaci viribus tribuendum est, aut quid, eius ausibus, qui vitam suam negligit, in mediis castris imperium?) ad hanc secretam sacratamque Cameram vix aspirant. [...]’
‘[Page 30] [...] Mater diceretur, quid n [...] foeminae à nobis imbutae Matres [...] dici possint? Cur non ingenio foeminarum fidendum nobis [...], cum & aliquando Ecclesia nostra Foeminae Pontifici se credide [...] Qui autem ita felices in foeminarum gratia aucupanda putamur, vt ideo nec foeminis liccat domos nostras ingredi, nec nobis, Curam Monialium suscipere, Regul. Iesuit. fol. 73. ibid. fol. 47. quique per omnes Indias gratiam earum & benignitatem experti sumus, aut saltem (tam quia is mos antiquis Haereticis in opinionibus suis insinu indis, quā quod iis qui artes nostras norunt valdè credibile illud semper putauimus) in literis suis anniuersariis de hoc gloriandum putarunt, & aliquid vero addendum, quibus id muneris datum est, cur de hac Regina male nobis ominaremur, quae etiam motibus est & passionibus non infrequenter obnoxia? Saepe in absentia solis languet, saepe in Eclipsi deliquium patitur, & in articulo mortis posita videtur. Tum peragendae erunt partes nostrae, tum artes exercendae, & quicquid volumus extorquendum. Experiendum etiam quid Carmina & Incantationes in eum valeant. Quae enim poetae dictabant, nec vera ipsi putauere, nos vera esse & mysteriis referta saepe experti sumus. Nec certè aliquam in mentem reuocare possum foeminam, quae aut spem nostram fefellit, artesue elusit, vna demptâ Elizabetha Angla. Cui etiam id ignoscendum fuit, quia foeminam penitus exuerat; cuius praecipuam dignitatem, scilicet, vt mater fieret, cur exoptaret, cui sine vxoris, matris (que), aut aliis ea indignis titulis foemininis, is aliunde successor praeparatus fuerat, qui diutius à regno detineri non debuit. Horum autem principum de honore cum haec loquor, homo iis inimicissimus,’ non alio me furore impulsum sentio, quàm cum bruta ta animalia hostiam adorasse, à nostris dicuntur. ‘Nec certè volens Elizabethae Manibus lito; (àquo verbo irridendo, cùm à Rege Britanniae prolatum fuit, vtinam abstinuisset Personius noster, cùm & idem verbum vsurpauerit alter è nostris, dum Garneti inimicos increpans, Beati Garneti Manibus eos insultare dicit.) Nec tamē ab omni innouatione libera Elizabethae fuit; adeo enim obsoleuerat antiqua Religio, vt eam ad pristinam dignitatem reducere, eam renouate, quaedam innouatio fuit. Eaque arte, sexus infirmitatem (si quid in hac re patiebatur) eludebat; cui enim parum foeminae inerat, parum Innouationis satis erat. Sed nec etiam proprie Innouationem dicere hanc ausim, ne Luthero, caeterisque procul à nobis in coelis exulantibus, aliquid in hunc locum iuris deberi faterer. Procliuiorem autem, ad Innouationes nostras, Reginam Lunaticam fore speramus. Diu enim cum illa perquam familiariter versatus est Clauius noster; quid ab initio fecerit, quid factura sit, quo modo erga vicina regna, caetera astra, mundosque tam vagantes, [Page 31] quàm firmame [...] [...] queis cum soedeta, coniugia, societates ineat, qúot [...]ue [...] etur, modo [...] adsint Ephemerida [...] perspectum habet. Maior antem est quàm qui Regina [...] Lunaticae, aut à Consiliis inseruiendae, aut à Confessio [...]ibus quod nobis v [...]lius donari possit. Nec in re tantilla tantus homo depe [...]dendus. Nec enim alium habemus, ad Solem, Mundosque alios transmundanos delegandum. Illum igitur ad maiora reseruabimus. Herbestus noster, aut Busaeus, aut Voellus (qui so [...] ex nostris aliquidin Mathematicis so valere, scriptis testantur) quamuis insipidi putenter, & puer [...]les, indigni ramen non erunt, qui & Lunaticae huic Ecclesiae Catechismos accommodate, eius (que) progressus aspectusque obseruare possint. Etsi enim & Garnetus Clauium magistrum habuit,Eude [...]non [...] Apolog. [...] Garnet [...]. patum tamen in scientiis profecit, sed Bellarmino (altero etiam eius praeceptore) imbutus, eiusque Dictatis plenus, ad politica anhelauit▪ Sedibus ibi defixis, hoc certè non parum dignitatem nostram augebit, quod in lite [...]i [...] ad terram de mittendis si tamen non tota ad nos euanescat Ecclesia Romana miracula quaenis effingere semper nobis licebit. Quod & ex [...]diis nec infeliciter certè tentauimus; donec vnus è nost [...]is,Acosta de procur. Indo [...] lib. 2. cap. 9. simplicitate & ingenuitate Christiana magis quàm Iesuitica, miracula ibi non fieri dolendo agnoscit. Certè satius nobis fuisset, omnes quinque fratres Acostas ex nostro Ordine expuisse, quàm vnum eorum hoc in nos opprobrium euomuisse. De his viris enim è nostris,De stud I [...]sui [...] abstrus [...] qui scilicet vera, nimis tamen cruda fatentur, verè Gretzerus noster dixit, Nullum corpus sine suis excrementis esse. Huic autem Contemplationi, futurique Imperii politeiae constituendae, non est nunc nobis (etsi admodum gratum sit) indulgendum, nec tu in his occupationibus amplius detinendus. Scribat Amplitudo vestra; Consilium exequatur Pontifex; accedat Luna quandocunque vobis visum fuerit. Interim quasi diuersorio, mihi vtiliceat interiori ista camera. Etsi enim Gregorius Papa perpetuo dolore stomachi, & pedum ab Angelo percussus est,Bellarm. [...] gat. l. 2. c. 8. quia precibus suis, Deum ipsum ad Traianum ex inferis liberandum, & ad coelos transferendum compulerat, ideoque Deus, ex ote Gregorii, omnium successorum sponsionem accepit, neminem eorum id amplius ausurum, in me tamen reuocando, nullum Pontifici imminere potest periculum, tum quia nec de me cogitasse in hoc pacto putari potest Deus, de quo ipse nunquam cogitauerim, pactumque inde irritum reddatur, tum quia nec ita violetur sponsio, si non in Coelum, sed ab Inferno terreno, ad Infernum Lunaticum transferendus sim. Plura addere vetuit rumor, de quo dixi, vndique in crebescens: Luciferoque percontanti quid causae, responsum, Animulam ad oras Inferni appulisse, qui Ponti [...] [Page 32] [...] consentire potuit, non tamen [...] consantan [...]umque? Aduolat igitur [...] irruit, & sede exuit. Eum autem pari passu comi [...] [...] si eum desereret, ipse sua sede pe [...] [...] [...]edeo, quod’
Animae aduentu satis refotum est. Haec autem quae videram, saepe mente recolens, quàm scilicet eleganter & concinnè in omnibus sibi mutuo respondent Roma & Infernum, cui videram Papam in inferno à Iesuita sede spoliatum, fuspicatus sum idem eos & Romae conaturos.
Apologia pro Iesuitis.
TAndem ad Apologiam pro Iesuitis accedendum: id est, de illis silendum. Fauet enim illis, quisquis de illis tacet. Nec certè cuiquam, diutissimè locuto (etsi e [...] Oceanus Clepsydra esset) vnquam deerit, quod de eorum, flagitiis addere possit. Si cui quid huic Apologiae subtexere visum fuerit, per me liceat: tribus quatuórve versibus spatium relictum videt. Paradoxo tali satis. Nec totum, Iungius, Scribanius, Gretzerus, Richeomus, Cydonius, ali [...]ve Apologiis assueti, bello (que) (quod aiunt) defensiuo pene macerati (modo Vera & Bona de Iesuitis dicant) occuparent: [...] nec se hoc solamine tutentur, ipfum Catonem, quadragies & quater, causam dixisse. Nam & toties absolutus est: Quod de Iesuitis negant Parlamenta tam Anglica, quam Gallica. Cui autem breuior quam par est, haec videatur Apologia, totum librum pro Apologia interpretari potest, ex illa ipsorum Regula, maximum [Page 33] Innocentiae argumentum esse [...] ab Euangel [...]. Hâc autem dum adhuc alicubi viribus a [...] nocendum polleant, [...] gaudeant Apologia. Futurum breui, vt, cum quemadmodum à Venetis spoliati, detrusi, in Galliis ventilati, & exagitati fuerint; ita & à reliquis Principibus deserantur, ipsa eorum imbecillitas eis fiat Apologia, reddanturque necessario innocui; quodque de Curribus falcibus instructis dixerat Vegetius, Iesuitis accommodetur, primò terrori fuisse, post derisui.