This lytell boke contaynethe certayne gostly medycynes necessary to be vsed among weldisposed people to eschewe & to auoyde the comen plage of pestilens / thus collecte and sette forth in ordre by the diligent laboure of the religyous brother syr Paule Bushe preste and bonehome in the good house of Edyndon. ✚
A deo est omnis medela.
Syr Paule Bush to the reders.
¶ This deuoute prayer folowyng is to be sayd dayly vnto our lord / or to be borne alwayes aboute one rydyng or goyng for a preseruation fro the plage of pestylence.
dEus' qui non mortem sed penitētiam desideras peccatorum / populum tuum ad te conuertentem ꝓpitius respice: vt dum eorum deuotus existit animus / iracundie tue ab eo flagella amoueas. Recordare dn̄e Iesu Christe testamenti tui et die angelo percutiēti populum tuum cesset iam manus tua ne vltra dissoluat hominem quem ad imaginem tuam creasti: et ne pardas oēm aīam viuentem. O Tetragramaton sancte. O Adonay sancte. O Emanuell sancte. O noia deuotissima et sāctissima. Omnipotens † Dn̄s ✚ Iesus ✚ Xp̄s ✚ Messias ✚ Sother ✚ Sabaoth ✚ Vnigenitꝰ ✚ Via ✚ Vita ✚ Manus ✚ Homo ✚ Vsyon ✚ Principium ✚ Primogenitus ✚ Sapiētia ✚ Virtus ✚ Saluator ✚ Alphaa ✚ Oo ✚ Caput ✚ Finis ✚ [Page] fons ✚ Origo ✚ Paraclitꝰ ✚ Mediator ✚ Spes ✚ Fides ✚ Charitas ✚ Oza ✚ Agnus ✚ Ouis ✚ Vitulus ✚ Serpens ✚ Aries ✚ Leo ✚ Vermis ✚ Os ✚ Verbum ✚ Splēdor ✚ Sol ✚ Gloria ✚ Lux ✚ Imago ✚ Panis ✚ Flos ✚ Vitis ✚ Mons ✚ Ianua ✚ Petra ✚ Lapis ✚ Angelus ✚ Spō sus ✚ Pastor ✚ Propheta ✚ Sacerdos ✚ Athanatos ✚ Kyryos ✚ Theos ✚ Panton ✚ Craton ✚ Ysus ✚ Primus ✚ Nouissimus ✚ Creator ✚ Redemptor ✚ Eternus ✚ Vnitas ✚ Diuinitas ✚ Clemens ✚ Otheotecos ✚ Ego sum ✚ Qui sum ✚ Pater ✚ Filius ✚ et Spiritus sanctus ✚ O sacra et summa et sempiterna trinitas / trium person arum indiuisa maiestas. Perista sancta nomina protege me / salua me / et defende me indignum famulum tuum. N. et omnem populum christianum ab omni plaga / peste / siue morbo epidimie / et a morte subitanea. Sancte deus. Sancte fortis. Sancte et immortalis miserere nobis. Christus vincit. Christus regnat. Christus imperat. Xp̄s ab omni malo nos defendat. vꝰ. Fiat misericordia tua dn̄e super nos. Quēadmodū sꝑanimus in te. Oremꝰ
DOmine Iesu Christe rex glorie et mundi redemptor qui tuo preciosissimo sanguine iram det placare voluisti: exaudi me inutilem seruum tuū / tamen in te confidentem / et ad te iugiter clamantem per merita sanctissime passionis tue: matris (que) virginis marie gloriosissime: et omnum sanctorum / an gelorum / archangelorum / patriarcharum / prophetarum / apostolorum / euangelistarum / martirum / cōfessorum / at (que) virginum / protege me / conserua me / et libera me ab omni pestilencia / et omni yiculo aīe et corporis / ꝑ virtutem huiꝰ signi Thau. Qui viuis et regnas deus.
Per oīa secula seculorū. Amē. [...] Iesus Christus.
❧ This prayer folowynge serueth is be sayd nyghtely whan a man blessethe his chambre / his bedde / the wyndowes & the dores against the comen plage
PEr signū Thau a peste epidimie libera nos Iesu. Hic est titulus triumphalis. Iesus Nazarenꝰ rex iudeorum. Christus venit in pace / et in pace hac nocte nos benedicat et ab om̄i plaga nos liberet et defendat. Per signum sācte crucis ✚ de inimicis nostris libera nos deus noster. Ecce viuifice crucis dīucum signum ✚ fugite partes aduerse: vicit leo de tribu Iuda / radix Dauid. Signum ✚ istud salutis / pone domine in domibus in quibus habitamus et non ꝑmittas introire angelum percutientem de celo. Benedic domine domumistam / omnes (que) habitantes in ea / et angeli tui custodiant muros eiꝰ. Qui regis israell intende super eam. Qui deducis velut ouem Ioseph / ange in ea benedictionem tuam. Qui sedes super cherubin exaudi preces nostras / vt oculi tui sint aperti suꝑ eam et super nos die ac nocte. Pone domine Iesu christe signum ✚ tusi super eam et protege nos / et non erit in nobis plaga nocens: [Page] quia fortitudo nostra et laus nr̄a tu es: et factus es nobis in salutem. Quis similis tui in fortibus domine. Quis similis tui magnificus in sanctitate / terribilis at (que) laudabilis et faciēs nobiscum misericordiam. Benedic ✚ igitur et nūc nobis et custodi nos: osten de nobis faciem tuā et miserere nobis. Cōuerte domine vultum tuum ad nos / et magnifica miam tuam nobiscum: et glorificemus nomen tuum nunc et ineternum.
❧: ❧ v. Miserere nostri dn̄e miserere nostri. ℟. Vt a plaga siue peste epidimie liberemur. ❧ Oremꝰ
UIsita nos quesumus dn̄e et habitationem istam ab omnibus insidus inimici tuere et procull eas repelle: angeli tui sancti nos et habitantes in eam / in pace custodiāt et benedicāt seꝑ / et nos famuli tui ab omni pestilentia / subitanea et inprouisa morte liberent / Per Christum dominum nr̄m. Amen.
☞ This prayer folowing is to thanke our lorde euery mornyng whan you rise that his goodnes hath preserued you that nyght / desyrynge hym the day folowyng to saue you from the pestylens & sodayne deth.
QVeso domine deus celi fortis at (que) terribilis / vita viuentium christe / qui me misericorditer hac nocte custodisti: similiter hac die a peste epidimie et ab iniqua et subitanea morte me libera. Verar vita Christe a peste epidimie et a terribili et subitanea morte erue me Christe salus vite a peste epidimie et ab angustus subitance mortis ꝓtege me. Qui plasmasti me / et preciosissuno sanguine tuo redemisti me: ne patiaris hodie preuentu subitance mortis vitā quā dedisti mihi vllo modo finiri: sed huma ne cōditionis figmētum intuens custodi me vigilantem / tuere me dormientē / conserna me viuentem / vita immortalis christe. Par hic ✚ salus hic ✚ trinitas sācta me famusum tuum. N. sine intermissione custodi: et omnes sancti angeli et archāgeli tui me protegant et defendant: et ad vitā eternam me perducant. Amen. v. Dignare domine die isto. ℟. Sine periculo aīe et corporis hodie nos custodite. Oremus.
DEus qui Ezechie regi Iude te cū lactimis deprecanti / vite spacium ptendisti: concede mihi indigno famulo tuo. N. tantum vite spacium saltem ad mensuram contricionis: vt omnia [Page] peccata mea deplorate valeam / quate nus misericordiam et veniam scdm gratiam tuam cōsequi meriar. Qui viuis.
❧ This deuoute prayer is to your pro pre angel and desyreth hym with meke wordes to kepe you / saue you & gouerne you from all peryll of body and soule specyally from the plage of pestilence.
O Sancte angele dei minister celes tis imperit: cui deus omnipotens mei custodiam deputauit / ꝑ maiestatem eius et pietatem te humiliter deprecor vt custodias hodie et oī tempore aīam meam et corpus meum / et omnes sēsus meos / a prauis et illicitis desiderus / et immundis cogitationibus / et ab illusio nibus malorum spirituum a polucione mentis et corporis / et ab insidis inimi corum meorū visibilium et inuisibilium querentium anunam me am et sis mihi protector tutus vbicū (que) iero omnibus horis at (que) momentis: et conserua me hodie et omni tempore a plaga et pestilencia / et confirma me in timore et amo re Iesu christi cum sanctis desideriis et post hanc miseram & caducam vitā per duc animam meā ad eternā felicitatem [Page] vbi cum deo et omnibus sāctis gaudeat sine fine. v. Angele qui meus es custos pietate superna. ℟. Me tibi cōmissum serua defende guberna. Oremꝰ.
DEus qui sanctom angelorū tuorū aliquos tibi benigne cōcedis assi stere et aliquos iubes hic ī terris homi nibus misericorditer ministrare: cōcede prōpicius sic angelum mihi commissū ad custodiam / me in bonis dirigere / a pe riculis defēdere / ad virtutes assidue exci tare / et a peccatorum voragine potentissime liberare / quatenus in districto iudicio quando fiet vnū ouile hominum ac etiam angelorum sub tanto pastore meriar inter sui gregis pecora numerari. Per Christum dominum nr̄m.
❧ Here after foloweth a deuout prayer vnto our blessed lady conteynynge peticyons vnto her and to all the holy cōpany of heuyn to haue shryfte and housell or ye dye / and to be preser ued from the pestilens with dyuerse suche other.
SAncta maria regina celi et terre mater domini nostri iesu christi in sanctas et venerabiles manus eiusdem filu tui saluatoris nostri et redemptoris [Page] tocius mundi et in tuas manus et oīm sanctorum tuorum angelorum / archangelorum / patriarcharum / prophetarum apostolorum / euangelistarum / marti (rum) / doctorum / confessorum / at (que) virginum / et omnium sanctorum tuorum cōmendo hodie et quotidie et oi tempore aīam meam / corpus meum / sensum meum / visum meum / labia mea / manus meas / pedes meos / oculos meos / et omnia mē bra mea / omnes parētes meos / fratres / sorores / amicos / inimicos / famuliares / propinquos / benefactores meos / et oēn [...] populum christianum. Custodi nos domine semper et vbi (que) / et defende nos ab ira tua et ab ira sanctissime genetricis tue marie et omnium sanctorum tuorū / ab ira et odio et omni mala voluntate / a fulgure / tonitruo / et tempestate / subitauca et eterna morte / a fame / peste / et clade: ab omni scādalo / dolore / verecundia et tristicia / ab omnibus malis: ab omni tribulatione et angustia / a lingua dolosa / a laqueis iniquis: a labiis peruersis: et ab omnibus inimicis meis / visibilibus et inuisibilibꝰ / et ab insidiis et potestate eorum: ab omni periculo / anime et corporis / a vicus et peccatis / a cōcupiscēciis / a tēptationibꝰ diaboli / [Page] a penis inferni libera me domine Iesu christe / et adiuua me in omnibus necessitatibus meis / dona mihi salutem in corpore / dona mihi bene agere / et in isto seculo bene viuere et bene perseuerare. Dona mihi per intercessionem genetricis tue sanctissime / et omnium sanctorū tuorū vitam rect [...]m et emendacionem et spacium pemtentiam agendi in hoc seculo / et eternam beatitudinem in futu to / et in hora exitus mei sacrosanctum corpus et sanguinem tuum ad remissionem omnium peccatorum meorum recipere / & illuminare cor meū de spiritu sācto / et fac me de tua gratia viuere sem per / et per omnia tuis obedire mandatis / et a te nū (quam) permittas separari / sed ad requiem sempiternam peruenire: et salua me domine vigilātem / custodi me dormientem / vt dormiam in pace et vigilem in te deus meus: tibi honor et glo ria in seculorum secula. v. O mater mi sericordie in hora mortis vltima. ℟. Peruati tui mortem / assis mihi charissima. Oremus.
DOmine Iesu Christe qui es murus inexpugnabilis omnium in te sperantium: propter fidem et honorem clementissime genet ricis tue / esto mihi [Page] refugiū in tribulatione / et paterna miseratione me semper protege: vt tua suffultus prouidentia / bonitatis tue dulcedinem in me cognoscam / et dignam penitentiam pro peccatis meis quotidie exsoluam. Per Christum dn̄m nr̄m.
Another special deuout prayer of great deuotion dayly to be sayd vnto out blessed lady agaynst the comen plage of pestilēce or soden deth.
STella celi extirpauit que lactauit dominum. Mortis pestem quam plantauit primus parens hoīm. Ipsa stella nunc dignetur sidera compescere. Quorum bella plebem cedunt dire mortis vlcere. O gloriosa stella maris / a peste succurre nobis. Audi nos nam te filius nihil negās honorat. Salua nos Iesu / Salua nos Iesu / Salua nos Iesu: pro quibus virgo mater te orat. v. Te laudamus et rogamus mater Iesu christi. ℟. Ut intendas et defēdas nos a morte tristi. Oremus.
DEus misericordie / deus pietatis / deus indulgentie qui misertus es super afflictionem populi tui / et dixisti angelo percutiēti populum tuū sufficit: [...]c contine manum tuam / ob amorem [Page] illius stelle gloriose / cuius vbera preciosa / contra venenum delictorū nostrotum (quam) dulciter suxisti: presta auxilium gratie tue vt ab omni peste et iprouisa morte secure liberemur / et a totius perditionis in cursu saluemur. Per te Iesu Christe saluator mūdi rex glorie quicum deo patre et spiritu sancto viuis et regnas deus. Pet oīa secula seculorum.
❧ This holy prayer folowynge was made by angell in the cyte of Rome in the tyme of a great plage or pestylence.
REgina celiletare. Alleluya.
Quia quē meruisti portare. Alla,
Resurrerit sicut dixit. Alleluya.
Ora pro nobis deum. Alleluya.
Marie mater gratie. Alleluya.
Mater misericordie. Alleluya.
Tu nos miserando. Alleluya.
Nunc respice et pestem remoue. Alla.
Natum placatum exibe. Alleluya.
Vt hic possimus viuere. Alleluya.
Et semper te laudate. Alleluya.
v. Orosa virgo pra. ℟. A peste defende nos gloriosa maria. Oremus.
O Clementissime deus qui vite et mortis ordinariam habes potesta tem:per intercessionē genitricis tue virginis marie / huius pestilencie plagam miseratus a nobis auerte: vt ui tua viuentes pietate / te fontem vite perhennis corde / ore / voce / et operatione laudemus. Per eundem christum dn̄m.
❧ A very deuoute prayer vnto the holy martire saynt Sebastyan agaynst the plage of pestylence or sodayne dethe.
O Beate Sebastiane egregie dei martir magna erat fides tua intercede pro nobis ad dominum Iesum Christum / vt a peste siue morbo epidimie tuis sanctissimis precibus meriamur misericorditer liberari. v. Ora ꝓ nobis beate Sebastiane ad dominum deum nostrum. ℟ Vt dimittantur nobis peccata nostra. Oremus.
OMnipotens sempiterne deus qui meritis et precibus gloriosissimi marteris tui Sebastiane. quamdam generalem pestem epidimie hoibus mortiferam reuocasti presta supplicibꝰ tuis vt qui hane orationē deuote in tuo sanctissimo [Page] nomine dixerint vel super se por tauerint vel suis inhabitaculis habuerint sub eius (que) nomine et confidentia pro simili peste reuocanda ad te cōfuge rint / ipsius pus precibus et intercessionibꝰ ab huiusmodi peste siue morbo epidimie et ab omni febre et subitanea morte / et ab omnibꝰ periculis anime et corporis misericorditer liberemur. Per Christum dominum nostrum. Amen.
☞ This deuoute prayer folowynge / is to the holy confessour of Christ saint Rooke agaynst the plage of pestylence or sodeyne dethe.
O Domine Iesu christe fili dei viui quesumus vt quiescat ira tua pretibus et meritis beati et venerandi confessoris tui Rochi qui optinuit a te in celis sua assidua deprecatione / vt hi qui in afflictione sua ad te clamauerint a periculo pestis siue a morbo epidimie ac a subitanca morte protinus libentur. sancte deus / sancte fortis / sancte et immortalis miserere nobis et esto placabilis super nequiciam populi tui:sicut lurasti per temetipsum. v. Iustus germinabit sicut lilium. ℟. Et florebit ineternū [Page] ante dominum. Oremus.
PRotector in te sperantium deus me famulum tuū. N. et omnem populum catholicum propitius respice: et ob amorem beati confessoris tui Rochi: nos a peste siue morbo epidimie a morte subitanea / et a cunetis aduersitatibus protege / et Virtute tue gloriosissime passionis / resurrectionis / et ascē tionis defende / et in hora mortis suscipe / vt possimus cū gloriosissima matre tua (de cuius vbera preciosa suxisti) Letari: et cum angelis sanctis tuis sem per decātare illud dulcissimum canticū: Sanctus / sanctus / sanctus / dominus deus sabaoth. Pleni sunt celi et terra gloria tua Osanna in excelsis. Qui viuis et regnas cum deo patre in vnitate spiritus sancti deus. Per oīa secula.
☞ whan ye haue sayde all these holye prayers before wryten / than deuoutly commytte your selfe vnto all the holy sayntes and compeny of heuyn with this prayer folowynge.
O Uos omnes sancti et electi dei quibus deus preparauit regnum eternum a principio: vos precor ꝑ charitatem qua dilexit vos deus / succurrite mihi miserimo peccatori hodie et omni tempore / vt mors me non rapiat / et reconsiliate me deo meo: vt infernus me non deuoret. O beata maria / mater dei / virgo Christi / peccatorū interuenteix: exaudi me / salua me / custodi me / et obtine mihi pia domina post cursum vite nice societatem ꝑpetue beatitudinis. Tu etiam sancte Michaell cum omnibus milibus angelorum ora pro me vt eripiarde potestate aduersariorum meorū et obtine mihi amorem dei / cordis decorem / fidei vigorem / et celestis glorie iocūditatem. Uos quo (que) sācte patriarche et ꝓphete poscite mihi a deo meo indulgētiam et remissionem omnium peccatorum in hoe presenti se culo / et vitam eternam in futuro. O beati apostoli dei soluite me a peccatis / defendite me a penis inferni et de potestate tenebrarum: confortate me et ad regnum eternum me perducite. Precor etiam vos sancti mertires dei / vt detur mihi a deo charitas sancta / pax sincera / [Page] mens pura / vita casta / et peccatorum remissio. O gloriosi confessores dei orate pro me: vt per vos mihi tribuatur a deo celestis concupiscentia / morum reuerentia / et criminum ablucio. Similiter et vos rogo omnes sancti virgines dei adiuuate me / vt habeam bo: nam voluntatem / cordis et corporis sanitatem / humilitatem / castitatem: et post cursum vite mee societatem perpetue beatitudinis. O vos omnes sāctiet sancte dei / vos quo (que) deprecor et supplico subuemte mihi. Miseremini mei misericorditer / et orate pro me instanter / vt per vestram intercessionem tribuatur michi a deo conscientia pura / compunctio vite eterne / et consummatio laudabilis: quatenus per merita vestra peruenire valeam ad eterne beatitudinis patriam. Prestante domino nostro Iesu Christo. v. Letamini in domino et exultate iusti. ℟ Et gloriamini omnes recti corde. Oremꝰ.
INfirmitatem nostram quesumus domine propitius respice: et mala omnia que iuste meremur / omnium sanctorum tuorum intercessione auerte. Per Christum dūm nr̄m. Amen.
❧ Now departyng out of the churche knelyng before the blessed sacrament or the crucifyxe / mekely and reuerently saye this prayer deuoutly and than go about your busynesse vertuously.
IEsu Christe fili dei viui /
Miserere nobis.
Qui de virgine dignatus es nasci.
Miserere nobis.
Qui mundo misericorditer apparuisti.
Miserere nobis.
Qui surrexisti a mortuis.
Miserere nobis.
Qui sedes ad dextram patris.
Miserere nobis.
Gloria patri et filio / et spiritui sancto.
Iesu Christe fili dei viui.
Miserere nobis.
v. Exurge domine adiuua nos. ℟. Et libera nos ꝓpter nomen tuū. Om.
OMnipotens sempiterne deus dirige actus nostros in beneplacito tuo: vt in nomine dilecti filii tui mereamut bonis operibus abundare. Qui [Page] tecum viuit et regnat in vnitate spiritꝰ sancti deus. Per omnia secula seculom. Amen. Beuedicamꝰ dn̄o. Deo gratias.
☞ In nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen.
❧ Syr Paule Bush to euery well dysposed pacyent / wyllynge to recouer ghostly. helthe. ❧
¶ Probatum est.