EGLVRYN PHRAETHINEB. sebh, Dosparth ar Retoreg, vn o‘r saith gelbhỿdhyd, ỿn dỿscu lhuniaith ỿmadrodh, a‘i pherthỿ­nassau. *⁎*

[figure]

Printiedig gann Ioan Danter ỿn Lhundain. 1595.

[figure]

INSIGNI VIRO PRVDEN­TIA, AC FORTITVDINE præstantissimo IOHANNI SALVSBVRIO Leueniensi, Serenissimæ Dominæ Reginæ ELIZABETHÆ præclari Somatophylacum orderis Armigero dignissimo, [...]

Qvotiescunque mihi in mentem venit illius Claudiani sentētiæ (vir insignis) Medium quod non deserit vnquam cœli Phœbus iter; radijs tamen om­nia lustrans: Non pessum non impensè, magno & opere virtu­tis speciem suspicere, & autho­ritatem validè admirari. Quæ cum in medio quodam tramite, ac velut in linea ecliptica iter suum conficiat; sic ipsos (quos a­more prosequitur, & honore) medium, & cœli & soli itinera tenere docet; neque ab eius semit is vel latum vnguem discede­re sinit. Huius autem cùm, vir illustris, excellentem & in­clytam Maiestatem, cœlit ùs donatam & divino munere emis­sam possideas; hinc fit quod multi & fortitudinem suspicentur in maximis, & clementiam in minimis admirentur. Nec iniu­ria! Advirtutem enim & animi invictam fortitudinem con­sequendam, vt quapotè cæteris præluxeris, multa cum primis sunt apprimè necessaria, quæ maxima huic mundo affixi, & dæmones ipsi met aphysica confiteantur: diuini vtpote numinis [Page] inspiratio; inuict a animi fidelis persuasio; perturbationum [...], Inspirationem facit electio; persuasionem illuminatio, [...] conformitas & conformatio. Ex his præterea alia effluunt, quæ humanam decorant naturam, decori splendorem addunt, & splendori refulgentem quandam eminentiam adiungunt; quæ quamuis ad facinorum naturam non accedant: ita tamen ad­hærent, vt si præsint efficiant, si desint deficiant, & collabatur eorum dignitas necesse est. Huiusmodi sunt [...] actionum humanarum, quæ sic sapientiæ ancillantur, vt his absque & te­meritas dicatur, & evanida quædam animi ostentatio. Huius autem tantæ virtutis facultati, authoritati, ac muneribus de­dito, eiusque gloriæ non modò studenti, sed participi, non possum non fœliciter tibi gratulari. Hoc enim summa nobilis animi præstantia postulat, fælicisque ingenii dignitas expetere vide­tur. Quid enim magis nobili prosapia oriundo quám sapientia conuenit? quid luci quàm lumen? quid viro quàm virtus? quid Marti & Mercurio. quàm Minerva? Perge ergo primum sapi­entiæ gradum metiri; nam (Ethnicis ipsis attest antibus) Pri­mæ scelerum causæ mortalibus ægris naturā nescire Deum. Recte! Ignorantia enim Dei, animæ plaga læthifera. Perge se­cundum voluntatem diuini numinis ei venerationem imperti­re; nam adversa Deum spernentibus omnia accidere, in confesso est. Perge conscientiæ tranquillitati consulere; & O te miserum si contemnis hunc testem. Perge probitati famulari, vt esle quàm videri malles: Perge viæ vitæ (que) ducem consequi pruden­iam, quæ [...] Namper hāc, animus (qui minus honesta a turpibus, & commoda ab incommodis sagacissimè & cernit & discernit) præterita præsentibus nectit, & futura præteritis adiungit. Annon rerum humanarum vicissitudo hunc progressum excitare debet? quid enim in mundo solidum? quid non euanidum? quid non fluidum? Annon terra ipsa aua­ritiæ; annon ignis desideriorum; annon aer stultitiæ; annon lu­na inconstantiæ; annon sol ipse prosperi rerum status specimen [Page] quoddam suppeditat, & argumentum subministrat? Præclarè tu quidem avaritiæ nuntium remittis; vtpotè qui noveris pri­vatas res semper of ficere publicis consiliis: & desideriis valedi­cis; quia cupiditate, pauca rectè confiant: & stultitiæ scopulum euitas; quia & consulis lentè, & consulta cum festinatione exsequeris: & inconstantiæ levitatem odio habuisti; vt qui re­rum mutatione immoto quodam animi robore nec efferre, nec deprimere. Tu hostis proditionis, & perfidiæ accerrimus; siqui­dem non ex iis, qui [...]: sed qui in horas (imo semper) as mandata, (imo ad nutū) serenissimæ no­stræ Dominæ, ac Reginæ potentissimæ Elizabethæ non solùm pro patriæ defensione, quam poscit natura; & religionis quam Christianè propugnamus, & profitemur veritate; quod pietas postulat, omnibus audendis, & in omnem sis euentum paratis­simus: sed etiam vitam ipsam sub eius vexillo in propulsandis, & internecioni addicendis ipsius, quos vellet cunque, hostibus in discrimen adducere, (imò animā ipsam agere, & exhalare) non verearis. O animum veræ nobilitatis [...] qui principis nutum semper attendat! O vere fortem qui quæuis ardua, & difficilia adire non recuset, quò gloriam principi, salutem pa­triæ, sibi (que) decus acquirat! O virum qui nunquam humilita­tē a fide, sapientiam a dignitate secludat! Pars enim dignitatis non infirma, dignioribus benè velle, & ad eorum, si modo impe­rio præsint, iussa capessenda præstò esse. O Mecœnatem qui nun­quam scientias contemptui habere didicit; qui doctis favere non cessat; qui patriæ pro re nata optimè prospicit! Huiusque rei, en, specimen quoddam patriæ innotescere, & præbere voluisti; eò quòd nullus antehac, vllas Rhetorices institutiones Britan­nicè in lucem emisisset: nec de tropis & figuris aliquid conscrip­tum esset: tuo tamen hortatu, ac impensis, me aliquam huius delineationem, & [...] exarare; & Britannica consuctudi­ne familiarem reddere volueris: eoque nostrates Cambrobri­tanni tibi arctissimo beneuolentiæ & amoris vinculo astricti [Page] sunt: non huius quod perexiguum est operis respectu; verùm intimi illius erga patriæ consortes officii, quo indies ad maiora procuranda niteris, atque moliris, quo hæc Britannerum per­vetusta [...] elatebris eruatur, eius excellentia cognoscatur, & ad suam perfectionem & plenitudinem perducatur. Domi­nus te suo spiritu gubernet, ac intimo, paternóque favore com­plectatur; vt perutile sis Ecclesiæ membrum, contra religionis hostes fortissimus heros, veritatis strenuus assertor, & partiæ sub serenissima nostra Regina propugnator assiduus; in vita præsenti mentem sanam in corpore sano conseruet; in futura salutem ex gratuito patris beneplacito donet, ac impertiat.

Ex animo dignitatis tuæ obseruans Henricus Perræus.

CỾMBRO DILEDRỾỼ ỾNERCHI ANNERCH at ei anỽyl a‘i dhirgar bhrodur ỿ Bone­dhigion, Periglorion a‘r Prỿdỿ­dhion o‘r genetl Gỿmbrou.

PỾ bei cỿn hoỽsed (bh' vrdhassaỽl a‘m anỽyl ỽladỽyr) dhỽyn peth i berpheithrỽydh, ac ỿdyỽ gan laỽeroedh bheio ar ỿ peth a dharlu­niỽyd ỿn dhiarab, er ihes a lhỽydhiant: ni bỿsle cỿmeint mor rusaidh, na chỿnibher mor anihỿbhasus igỿchỽn dechreuad; neu‘n hỿ trach i amcanu, a bỽriadu gỽneuthud ỿ peth ỿr hỽn nis gadaỽei anniochgarỽch dỿ­nion ei dhỽyn i benn. Eithr gan bhod hynn ỿn ỽybodedic i‘r­hei cỿd ỽybodus; ỿnhỿbhaml i‘r dỿscedic; ac ỿn honneit i‘r neb ai ỿstỿrrio ỿn dhỿledus; nas darbhu geni nebun idh­o ei hun, namyn ỿn hỿ trach iỽ ỽlad, iỽ bhro, iỽ genetl, iỽ rieni, a‘i garedigion (pe rhon a gỽrthod o honynt ei gelỽ) mi amcenais ỿn gỿngỿ daidh, ac a rỿbhỿgais ỿn ehaỽn (poet anbhethlic bho‘r arbhaeth) gida' chennad, a naỽdh pob hỿryỽ Gỿmro dỿscedig (cyd ỿ gelhassei erailh ỿn ỽelh) dorri‘r rhus, a rhodhi i laỽr dhosparthiad ar vn o‘r saith gel­bhỿ dhyda elỽir Rhetoreg, hon sy vn o laỽbhorỽynnion gỽir dhoethineb, hon sy arglỽydhes a rheoledicbherch ar ỽeithredoedh olh ỽyr ỿ byd. Ac o daỽ arnochi obhyn i mi beth yỽ‘r dhoethineb bhireinỽaỽr honn? Bid diau iỽch mai gỽybodaeth o Dhuỽ a dyn drỽy gỿbhrỽydho ỿn [Page] hỿdha pob rhyỽ amsodh gỽeithredoedh at ei dyben pri­odaỽl. Achan i ni ‘ỽybod, mai ‘r dhoethineb honn yỽ amcan bỽriadus, a medhỽl hỿ laỽch pob dyn athroỽgar an­chỽith ỿn ỿ byd hỽnn; na esceulussỽn ninnau neb ryỽvn o‘r cỿbhrỿghausydhi‘n arỽedhu, ac in tỿỽys atti. Drỽy gỿm­morth anhyludh ỿ gelbhỿdhyd ỿmma mae doethineb ỿn ỿmdhangos ỿn ei glendid; ỿndỿ scleirio ỿn eisplennydh oleuni; ỿn honni ei dibhethl bhoỽredh; ỿn datcan ei nerth anhỿbhigh; ac bhegys phỿnnon ammhalhnant, ỿntỿỽ alht nỽydau‘r gallon; neu ỿntau bhegys steren ỿn argan pob dirgelỽch, i‘n gỽneuthud ỿn gỿ dnabỿ dhus. Ac am nad oes i‘ỽybodaeth dỿnaỽl ond dau ran arbennic; sebh ỿn gỿntabh gohanred rhỽgh ỿnailh betha‘r ihalh, ỿn nessa ỿmadrodh phraeth, adhurnaỽl: Rhaid yỽch ỽybod mae o‘r gỿntabh ỿ tỿbhodh ỿ gelbhỿdhyd a elỽir Amresỿm­meg ac mai o‘r ail ỿ tardhodh ac ỿ blagurodh Phrae­thineb. Ỿ gỿntabh iadhỿscu‘n hỿỽir, iathraỽu ‘n hỿd­hœth, i‘mrỿssỿmmu ‘n anhỿsom. Ỿr aili amliỽio ỿma­drodh ỿn bherthus, i amryỽioli araith ỿnhỿbhygr; i dhod­rebhnu ỿmdhidhanion mỽynbhoes a phob rhyỽ ỽỿchder cỿmeredic. Gann hỿnny obhedru dosbennu anian pob peth (ỿ gan mỽyabh;) obheddru terbhỿnu naturiolaeth pethau elbhennol ỿn adrỿbedhus; obhedru gohanredu ‘n dhidolaidh; o bhedru dosrannu ‘ngỿỽreint; a barnu ‘n hỿbhraỽd: ỿ gỽybỿdhir bhod dyn ỿn greadur rhesỿm maỽl. Obhedru mdhidhan ỿn araithiaỽl, sharad ỿn ba­rabldhoeth, ỿmchỽedleua ‘n bhodhhaus o dhigorni del­bhrỿ dau ỿr enaid; o dhiblỿgu medhỿlsiau‘r gallon ar e‘i­riau gỽedhol, hỿgoel, hỿbhedr, a hỿbhrỿd; ỿr adnebỿ­hir bhod dyn ỿn greadur eỿ bheilhadỽy. Herỽydh hỿ­nny er mỽyn galhu o dhyn adrodh ỿn drebhnus ei am­canion, a‘iỽỿlhỿsbhryd, vrdho naturiaeth a crucỿ gelbhỿ­dhyd honn; gan rodhi i ni athrỿllith ‘alhuog i bhedru gosod, [Page] a sỿnnỽyr i gỿmharu geiriau rhỽydh a braỽdhegau rhagor­aỽl, igỿmmynu, ac i adeilad ỿ gelbhỿdhyd hon, iỽ harbher ỿn dhirlon, a‘inotay ỿn aghhenrhaid er lhesỽedh cỿ dieith­ỿ dhion, ac er maỽli dhuỽ byỽ. Arhỿnny, mal ỿmae Amres­ỿmmeg ỿn rhỽy dho vni‘mrỿsỿmmu ac i ỽneuthur gỽahā rhỽgh gỽirionedh a'chelỽydh; nid myỽn vn gelbhỿdhyd: eithr ỿm mhob gỽybodaeth, a chỿỽreinrỽydh: Ỿr vn sut ỿ mae phraethineb ỿn dỿscu phraethebu, ac araitho ỿn hyodl mỿỽn Duỽindeb, medhiginiaeth, cỿbhreithỽria­eth, milỽriaeth, ac ỿm mhob cỿtro ỿm mhlith dỿnion. Can­ys pỽy a dhichyn dhealh ỿr scruthur lan, honn yỽ ỿmborth ỿr enaid, heb ỽybodaeth o‘r‘gelbhỿdhyd ỿma? Pỽy a bhedr dhealh scribhennỿ dhion tiriondhyse, neu storiaỽyr hỿ dalm, hebgỿ dnabod a throelhau ỿ madrodh? Pỽy a gỿmmer ar­no chỽilio‘n lỽydhiannus ỿr Arabieit, a‘r Gryỽieit phỿsỿ­gỽyr, heb ỿ gannỽylh ỿmma ỿn gỿnrithaỽl o‘i blaen? Pỽy vn sy‘n dealh ỿr iaith sathredic ỽerinaỽg (nim daỽr pavn ỿn ỿr olh bhyd) hebgỿmmorth ỿ gelbhỿdhyd hon? Diau nebū Nid vn iaith sy‘n gnotay, ac ỿn benthỿccio echỽynborth gan honn: anid pob iaith (mal ỿ dỿchỽeinia) sy‘n eiriol arni am adhbhỽyndeb, rhac trỽscl annhrebhn, ac ammorth. Ỿn Hebraec bho dhỿỽedir, [...] Hal iadh ieor, gar lhaỽ‘r abhon. Nid oes laỽ i abhon o‘s dỿỽedỽnn ỿn briodaỽl; ac o achos hỿnny troelh ỿmadrodh yỽ. Ỿn Galdaeg. [...] Den ceiaimi di titrỽn ben memri ỽbbenechon. Dỿ mma‘r cỿ bhammod hỽnn a gedỽch rhỽgh obhi a chỽithau. Nid enỽaediad oedh ỿr ammod (o blegyd āmod sydh adheỽid rhỽgh dỽyblaid) anid arỽydh ỿ cỿbhammod; [...] ac er hỿnnỿ gỽir yỽ‘r bhrỽdha eg herỽydh troelh ỿmadrodh. ỿn Siraec, Hal beth hamaihu: Ar dy ei lhỿgaid dỿna‘r modh ỿ galỽāt hỽy ‘r talcen ar dro elh ỿmadrodh. [...] Ỿn‘Roæc. Neura tes hegemonias ta chremata: arian bath yỽ giau ‘r dỽysogaeth. [...]. Nid arian yỽ giau; eithr, tro­elh ỿ madrodh yỽ. Ỿn Arabac, Veiahhtarephu cul lishani. Ag [Page] pob tabhod: sebh pob dyn. Ỿn Lhadinæc. Pallida mors glas agheu. Nid agheu sy ‘las; eithr ỿ dyn alas: ac er hỿnny mae ‘n ỽiriaith sỿ nỽyr ỿmadrodh. Ỿn Phraghæc, Nul n‘ est tres­mechant tout a coup, ains par degres, & peu a peu. nid ar vn dỿr nod (sebh ar vnỽaith) ỿ dỿ chỽel dyn ỿn ỽaetha: eithr me­sur ỿ chỿ dig ac ỿ chỿ dig. Ỿn Italæc, Tutte le arme del ve­netia no armerion le paura. Ni dhichyn holh arbhae Gỽe­nethia arbhogaethu obhn, sebh ỿ rhei obhnus. Ỿn Hispa­næc, Cuentas de beato y vnas de Garanato. Padreuaugỽyr duỽiol, a chrabhaghau cigỽennol. A‘r vn phunyd myỽn ieithoedh erailh. Herỽydh paham chỽiỽelỽch mor aghen­raid yỽ dỿseu, a medru ‘r gelbhỿdhyd ỽma, idhealh erailh; i adrodhi ỿn dhealhus; ac i‘mỽrthod a phob ỿmadrodh an­hyodl, sỿ myl, ỽrth ỿ marbher ar troelhau, a‘r phygurau; ỿ rhei bhal ser, neu bhain gỽerthbhaỽr a‘ỽnant agỽedh pob ỿmadrodhỿn dhisclair. Ac o blegyd hỿnny ỿ dỿỽedau Pyrr bhrenin ardher chaỽg, a milỽr gorchestol, ỿ nnilh o ho­no mỽy o dyrnasoedh drỽy hyodlrỽydh, a phraethineb Ci­neas; nag a ennihassei a‘i bhỿ dhinoedh ciỽdaỽdol. Ỿn dhi­au, myỽn rhỿbhel ac erlid, nid oes dim mor dhidhanus i‘r milỽyr, a‘r ciỽdaỽdỽyr, a derchabhu ỿ madrodhi gymmelh obhn i dharostỽgh. Mỿ bhi a eglureis bob troelh ỿmadrodh, a phygr ar eghraphoedh or scruthur lan er mỽyn cỿbhei­thrin gỽir grebhybh gristnogaỽl; ag o‘r prỿ dỿ dhion a‘r beirdh Cỿmreig, er maỽl bardhoinaeth aỽ enỿ dhaỽl. Ỿr hynn boen agỿmerais ar dhamuniad ỿ pendebhig vrdhas­sol, Ioan Salusburi aer Lheỽeni, i‘r hỽnn ỿdhỽyd ti iaith gỿmraec ỿn rhỽymedig iỽ garu, a‘i bhaỽrhau‘n gỿ bhadhas, am ei obhalỽch am danat‘, a‘i dhiphuantrỽydh tuagattat. Y dhỿỽedhu, chỽchỽi bhonedhigion Periglorion, vchel­ỽyr Prỿdỿ dhion, ac erailh, adolỽyn ỿ dhỽybh er mỽyn co­bhadỽriaeth henabhieit, er mỽyn pỽylhedh gỽybodaeth er mỽyn maỽl eich rhieni, er mỽyn ceid ỽad gỽroliaeth, er mỽ­yn [Page] braint ỿ Brỿtannieit, er mỽyn diorsedh anỽybỿ dhiaeth, er gỽarth i‘r gelỿnnion, ac er mỽyn Duỽ; cannorthỽyỽch, jaith ỿ Cỿmbru, trỽssiỽch, a diỽelhỽch, ỿngỿstal drỽy i chỽi ‘obrỽyo gỽyr dỿscedic, iỽ chasclu ‘n lhỽyr rhac di­leith anialaỽg; ei chỿnnal ỿn leỽ, drỽy obhal anhepỽedh; a‘ihardhu ‘n bholiannus, a phob cỿbhrỽydhyd gorbhubhi­aỽc. Ac hebhyd drỽy i chỽi (bhonedhion) scribhennu ỿn­dhi ỿ nailh at ỿ lalh. Canỿs o dhiphyc hỿ nny ỿr ỿdych (gan mỽyabh mor anỽybodus ỿ ndhi, a hithau mor anhỿ­bhedr i chỽi; mal na‘s gelhỽchi ei chlodbhori‘n iaỽn, na hi­thau chỽaith nemor o ‘ỽasanaeth ichỽi. O‘s hỿnny a‘ỽ ne­ỽch gobeithia ỿ dehelhỽch mor dhir ichỽi gỿ bhadnabod a‘r lhỿ bhryn ỿma, tuagat gaphael gỽir phraethineb. Honn a‘ch didhana myỽn adbhyd, ach adhurna myỽn gỽỿ nbhyd ỿn ieghud sy hỿ bhaỽl, ỿn henaint sy bhodhgar, ar draghcsy hỿglod, ỿn rhỿ bhelsy bhudhigoliaethus, ỿn hedh sylỿỽo­draethus, ỿn ỿ lan eglỽyssy nerthaỽg, ỿn ỿ lhys sy ‘orbhỿ­dhaỽc, ỿm mhob cỿbhlỽr sy bhudhiaỽc ỿn dỽyn lhes i laỽe­roedh; heb ỽaethỿgu, na drỿ gu arnebvn: Duỽa‘ch rhỽy­dho osh i bhod ỿn Gristianogion dibalh, ỿn danlỽdhiet phỿ dhlon ỿn bhrodur anescor; ỿn bhonedhigion hỿlyỽ; ỿn berigloriō hỿ draeth, ỿn brỿ dỿ dhion diỽeniaith, ỿn Gỿm­ru Cỿ mreigaidh. A hen phych yỽch ỿn ỿ byd ỿ ma; ac ỿn ỿr vchelnebh, lhaỽenydh didraghca‘ch gordhiỽedho.

Poët bhelly bo. Ỿr eidhoch olh i‘ỽ ‘orchỿmmyn ỿn ỿr Arglỽydh Dhuỽ: HEN. PERRI.

CARMEN ENCOMIASTI­chon in laudem Britannicæ Lin­guæ & operis.

GRatia cuique sua est linguæ, sed maxima sacris,
Quas docti scriptis excoluere suis.
Ast reliquas æquat, super atque Britannica linguas;
Qua magis antiqua est nulla, fluensque magis.
Sit licet asperior sonus, at structura diserta est,
Verbaque mirifice mollibus apta modis.
Quæ contempta diu iacuit cum gente, nitori
Reddita nativo est, splendidiorque redit.
Grammatices rudimenta alii; sed lumina solus
Rhetorices mira Perrius arte dedit.
Sic pergat decus esse suis, ornetque vicissim,
Linguarum varia cognitione, suam.

R. V.

CErnis vt Hebræas æquet formassque Latinas,
Nec sit Romanis Cambrica lingua minor.
Disce trium formas linguarum Cambra iuventus,
Nec ribi materna sit satis ore loqui.
Sed neque disce tamen: didicisti Cambra iuventus;
Structuras satis est te meminisse tuas.

Io. Dee.

[...].

[...],
[...],
[...]
[...]
[...],
[...].
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]

[...].

SIqua manet doctos laus haud moritura magistros
Grammatices, puro quæ docet ore loqui:
Quanta manet diæ pandentem præmia Suadæ
Gloria, lethæis non peritura vadis?
Illa, homines brutis discriminar arte loquendi:
Ista, homines homines vincere mira docet.
Ergo novos adeat merito Perræus honores
Invia fœlici qui terit arva pede.
Cambria, quo doctore, novo ditata decore,
Aemula fit laudis, Græcia docta, tuæ.

Da. Rob.

CAmbria quid periit, gens olim nobilis arte,
Marte potens, sanctâ relligione pia?
Non perit, antiquæ gentis monumenta supersunt:
Posteritas grata perleget illa manu.
[Page] Grammaticen læta spectatis fronte Britanni;
Rhetor iam sequitur, nomen et omen habet.
Ancillas Dominus præmisit; spero sequentem
Póst dominam: sacilem sterne libelle viam.

Henr. Hollandus.

MOLAỼD I‘R AỼDVR.

O Gỿmhenjaith deg a‘i mỿnnu,
Ỿ mae tỿ nnu ammod doniog:
A‘r hoph ỽenjaith, a bair phỿnnu,
Gỽyr ennỿnnu gair jaỽn enỽog.
Nid oedh bhudion,
Nag ehudion,
Beirdh a Drudion braidh droeadog:
Perri purỽaith
Vnỽedh joỽnỽaith
Euraid araith yỽ ‘r dioriog.
O eỿ merỽn a‘i eỿmharu,
Ỽiria caru eiriau caerog;
Idho adbherỽn dhi‘dibharu
A darparu draỽ hap eurog.
Am buroriaith
A blaeanoriaith
A rhagoriaith orau geiriog.
Mae‘n phỿnnadỽy,
Mae‘n barchadỽy,
Mae‘n daladỽy mỽyn dỿledog.
O gelbhỿdhyd golau bhodhion,
Da yỽ rhodhion daỽn rhiedhog;
Ỿ no nỿ dhid aỽen nodhion
Ag ansodhion gỽiỽ naỽs hedhog.
A chanmolỽch
A rheolỽch
[Page] A dadolỽch diỽyd elỽog:
Ỿn bhedrus-ỽych
Ỿn barchus-ỽych
Ỿn ỽedhus-ỽych ỿn Nudh oesog.

Gỽil. Midlton.

IF of their Thalmud Iewes made much, if Turks their Alcoran boast,
If Priests of Egypt did commend their Memphia Chronicles most:
Then Brittaines may their Bardi brag, and yeeld them gwerdon due;
which pend their praise, advanc'd their fame, & did their names renue.
Had Bookes not crowned Rome with fame, and set their Cæsars out;
Of Romane state, and Cæsars name, small praise had beene (no doubt)
If Caldeans by Berosus are, extold to loftie spheares,
And Persians praise by Ctesius pend, to feede the Persians eares:
Then Perry presse and pleade for praise, who left no praise vnsought:
And now to praise his Country more, a worke of praise he wrought.
He Rhetoricke taught; the Atticke Tonge, with Kings in Court to talke,
He broght such flowers from Phrigia's fields, as furnisht Cambers walk.
He quickened Cambria halfe being dead, and gaue to Cambria Marts:
He shadow'd Greece in Cambria soile, & broght frō Greece their Arts
Dardania is by him renude, and Troy revivde againe;
To giue a glasse to glory lost, it is no losse but gaine.
The Hebrue Rabbins deeme no man sit, their Hebrue bookes to reed;
And Greeks thoght barbarus al the world, but such as Greece did breed.
But Iewes Iudea lost thereby, and Greeks their Greece haue lost;
Now Brittaines bath in Brutus blisse, in auncient Albions Coast.
VVhere old Anchises broode did breede, where Dardans stocke remaine,
VVhere Troians sayld, where Bryttaines dwelt, to Queen Eliza's raign.
Thus Perry prou'd and pend his Booke, and puts his booke in viewe;
To see what may be seene or sayd, of him that wrote so true.

Lodowicke Lloid Esquire.

THou sole companion of our oft chang'd State,
Sprong from the bowels of this sea-wald Ile:
Whom al-deuouring time could not exile,
So haue we constant beene despite of fate.
That how soeuer fortune tyrannizde,
We euer thee with all affections prizde,
Now since the splendor of a blessed time
Hath raizd our fortune, wee will reare thy praise
With Madregals, Sonnettos, Roundelaies;
And add (Art-graced) Prose to Art-like Rime.
Thus Perry doth in his best graced vaine,
Where first he breathd, imploying there his paine.
Praise cannot add more worth, but shewe affection,
And vertue of it selfe, it selfe doth grace;
Then cease my pen, lest more, thee more disgrace;
Since nought thou shew‘st, but thy Arts imperfection:
Let better wits his labours higher raise,
Or let them cease, the worke it selfe will praise.

VVilliam Mathew, Esquire.

I. H. Novi Coll. & nov. Temp. Socius.

CAmbria seu Solymis sese, seu conferat Argis
Seu tua compenset nomina (Roma) suis,
Quam lectis operosa sonat connexio verbis,
Gestit & ornatus res sibi nacta pares?
Quid querar? est mentis siqua est infantia crimen;
Qui sapit ad quævis verba disertus erit.

Vni mihi Pergama.

IF high conceits and sharpe aspiring wit,
May be aduanced by a lowly Muse:
If Pans rude Pipe by Orpheus side may sit,
If Ioues deare Daughter may hir gifts infuse,
Where dulnes doth hir leaden dwelling chuse:
Then Perries golden Rhetoricke may haue place,
By my plaine lines to get deserued grace.
Within the Tempe soyle of whose new spring,
As from the garden of pure spreading wit,
Sweete chaunting birds with sundry laies doo sing,
And yet one tune their melodie doo fit;
As one small seede may millions more beget:
To water whose sweet bloome and fruitfull bowes,
There flowes the spring that bathed Pallas browes.
And learned Perry pierelesse in thy time,
For none but thou the toungs dost beautifie:
Thou shalt not be disgraced by my rime;
But as desert thy praises fructifie,
So shall thy skill my darkenes purifie:
And when sound iudgment views thy sweet discourse,
Let enuy bite hir tongue by thy tongues force.

VVilliam Rankins Gent.

PIaurima grata refers, fers ter gratissima Perri:
Gloria Cambrorum, plurima grata refers.
Si non sunt grata hæc, possunt quæ grata vocari?
Et gratis dic quid gratius esse potest?
Nunc age ne cesses linguam exornare Britannam:
Sit deserta licet: lingua diserta tamen.

Hu: Lewys.

Carmen Paræneticon ad Authorem.

RHetoricen Perræe tuam doctissime versans,
En tibi Sol, dixi, terra Britanna, novus.
Ars tua Naturæ, Mecœnas præsto Britannus
Est tibi; siquid ego judico, grata profers.
Tu tandem pergas (Musis o assecla solers!)
Pandere, quæ virtus, quantus in ore lepos.
Hinc tua fama viget (dum misces utile dulci)
Dulcis, ad extremos non moritura rogos.

At ỿr hỿgar Dharlhennydh.

LHỿma gỿỽirgarn lhom-iaith!
Lhỿma‘r gỽir nid lhỽm yỽ‘r gỽaith;
Budhiol i baỽb ond bỿdhar,
Iaith gỿỽir gu a‘th gỽir gar.
Rheidiol i bob dyn rhodiad
Gỽann a gleỽ ỿnn gỽeini‘n gỽlad.
Rheidiol i dhalht ỿr hudau
Ar araith goeth, gỿnlhaith, gau;
Bid gair Duỽ; bid o gỽr doeth;
Bid o ỿnni bod anoeth.
Cann hỿnny, canỽn ỿna
Bhaỽl i Dhuỽ, o ‘orbholedh dha.
Ar berỽaỽd moler Perri
Ỽraidh naỽs, a‘neurodh Ni,
O drỽssio ‘r iaith, a dreisied;
O‘r leỽch a‘i thỿnny ar lhed,
Ỿn gỽyraidh ag ỿn gỿrrith,
Ỿn bhyỽ ỿnn ei rbyỽ a‘i rhith.

H. Sal.

  Lhechres, ỿ lhỿthỿrennau aghen­rheidiaỽl ỽrthynt 1 scribhennu‘r iaith Gỿmraec.
  ỽele
 ei bath.ỿn ol ỿ dhulh neỽydh bhal hynn ỿ scri­bhennir ỿn gỿỽir. Ỿn ol ỿr hen dhulh bhal hyn ỿ scribh­ennỽyd ỿn a­ghhelbhydh.
Lhabharogiona 1
ỿ 2
e 3
y 4
i 5
u 6
o 7Ambrbhae­lion.
ỽ 8
Cỿsseinogion.h 1   
b 2
bh 3bh. heb bhath.f. heb fath.
p 4  
ph 5ph. phunud.ff. ffunud.
d 6  
dh 7dh. o dhyn.dd. o ddyn.
t 8  
th 9
g 10
gh 11gh. aghen.ng. angen.
ghh 12ghh. bhy ghhorph.ngh. fyng-horff.
c 13c. corsen.k. korsen.
ch 14  
l 15
lh 16lh. lhannerch.ll. llannerch.
r 17  
rh 18th. rhad.rr. rrad.
n 19  
nh 20
m 21
mk 22
s 23
sh 34sh. sharad.si. siarad.

RHETOREG.

RHetoreg neu reitheg yỽ celbhỿdh­yd ar gỿỽraint ỿmdhidhan, i ỿmad­rodhi ỿn hỿphraeth, ac ỿn hyodl.

Ỿ Groegieit gynt ỿn hybhad, ac ỿn dhiabhribh (a‘i coledhent, a‘i maỽrhaent, ac a rannent idhi bhol­aỽd gỽedhus, a chanmoliant gỽad­holyt) a‘l galỽent hi [...] sebh tỽysog ỿr enaid. Oachos galhu ỿmadrodh cỿnryỽiol, ac araith gỿmmenphraeth bhegys gỽy­ro, a phlỿgu medhỽlbhryd ỿ gỽrandaỽyr y gỿttedhu a‘i medh­ỽl, ac y ỽneuthur ar ei hol.

Mae dỽy gaighc ỿn tỿbhy o‘r gelbhỿdhyd ỿmma, megys rhan­nau arbennig nodadỽy: sebh, Adhurneg a Lhalbharedigeth.

Adhurneg yỽ trỽssiad, neu ỽiscadhurn araith mal a lhỿssiau amrith, ac amltỽ, i gỿnnỿbhy, ac ỿmachoelyd medhỿlliau, a nỽy­dau‘r gỽrandaỽyr.

Mae dau bhraich i Adhugneg; ỿ nailh yỽ Troelh ỿmadrodh, neu drobheg; aralhyỽ Dulhỽedh ỿmadrodh, neu Phygr.

Troelh ỿmadrodh, neu drobheg yỽ bath ar adhurneg eỿn­nebhin, [Page 2] drỽy bavn ỿ neỽidir gair o‘i arỽỿdhocad anianaỽl, iryỽ arỽỿdhocad aralh.

Prinder geiriau o‘r dechreuad ỿdoedh achos o‘r rhyỽ honn. O blegid pan o-edh eisiau geiriau i lunhoedhu naturiaeth, a phriodoliaethau pethe amrabhael; gỽyr doethion am hỿnny, a alỽassant iỽ cobh, ỿ pethau oedhent gỿnhebig ỿ nailh i‘r lhalh, o ran rhyỽ duedh anianaỽl; ac a bhenthycciasont ỿ nailh beth i ar ỽydhocau peth aralh, o‘r oedh myỽn rhyỽ bhodh ỿn debig idho. Onyd ỽedi hỿnny, phraethineb, a‘i dodrebhnodh ỿn dhiandlaỽd, a chỿmmeniaith a‘i maỽrugodh ỿn vrdhassaỽl. Canys megys o‘r pryd cỿntabh ỿ gỽnaethpỽyd dilhad i olu­dhio anỽyd, a gỽres: eỿthr arol hỿnny ỿ damchỽeiniodh i la­ỽeroedh gael benthig gỽỿchder gan dhilhad gỽiỽỽiscaid: bhel­hy modhedigaeth araith a dharluniỽyd o'r dechreuad, o bleit achos prinder, ac anamlder geiriau. Eithr ỿn ol hỿnny mỿnych ỿmarbher a genetlodh dhỿmpỽy damunaỽl a maỽrbhrỿdys. Ac am hỿnny areithỽyr hyodlaidh a‘ỽrthodasont ỿ geiriau pri­odaỽl; ỿr rhei nid oedhent (os gad a bhydh) na mỽynieuthus, nag espỿssaỽl; ac a‘marbherassont a‘r geiriau echỽyn, ỿn gỿstal o achos trebhnusrỽydh ỿ cỿphelybỽriaeth, ac eglurhad ỿ peth araithadỽỿ; er cỿphroi‘r medhrỽlbhryd ar gỿd-seinio a chỿngyd ỿr araithiỽr. Gỽelỽch gan hỿnny mor rheidiaỽl ỿỽ dealh beth ỿỽ Troelh ỿmadrodh; hon a‘mgỿnnỿrcha parth ar ỽyneb i chỽi, pan adneỽỿdhir neu pan neỽidir peth ar‘air meỽn araith tuhỽnt i‘r arbher gỿphredin.

Deuryỽ Drobheg neu droelh ỿmadrodh ỿ sydh.

  • I. At ỿ Rhyỽ cỿntabh ỿ perthyn ỿ rhein a‘i rhyỽogaethau.
    • [Page 3]Sebh
    • I. Traỽsenỽ.
    • II. Gỽatỽorgerdh.
  • II. Ar ỿr ail rhyỽ ỿ mae hebhỿd dhỽy gaghen ỿn tỿbhy.
    • Sebh
    • I. Traỽsỿmdhỽyn.
    • II Cỿbhordhỽyn.
  • Pump Rhithogaeth ar draỽsenỽi ỿ sydh. Sebh,
    • I. Traỽsenỽ‘r Achos gỽneuthuriaỽl.
    • II. Traỽsenỽ‘r Achos debhnỿdhiaỽl.
    • III. Traỽsenỽ‘r Achosedig.
    • IIII. Traỽsnỽ‘r Sỿlbhon.
    • V. Traỽsenỽ'r Dharỿmsaỽdh.

II. PENNOD.
Am Draỽsenỽ‘r Achos gỽneuthuriaỽl.

TRaỽsenỽ‘r achos gỽneuthuriaỽl sydh, pan osodir ar ỿmadrodh sathredig, neu araith lathrỽiỽ, ỿ caph­aeliỽr, ỿr aỽdỽr, ỿ dỿchỿmyỿger, neu ‘r‘ỽeithol dros ỿ peth a ỽnaethant hỽy.

Eghraph o‘r scruthnr lan bhal hyn.

cledh o dhualhan; coỽyn a neỽyn odhumeỽn. Ezech. 7. 15. Ỿ cledhybh a osodỽyd ỿn ỿr araith ỿma ỿn lhe celanedh, o‘rhon ỿ mae ỿn ‘ỽeithol; neu ‘n opher ỿn lhaỽ‘r gỽneuthuriaỽl ỽrth goỽyn a neỽyn ỿ dealhtir agheu hon yỽ‘r apheth, a‘r ach­osedig sydh ỿn dỿbhod o‘r rheini.

Hebhyd.

Mi a elỽais am sỿchter ar ỽyneb ỿ dhaiar, ac ar ỿ mỿnỿdho­edh. Agg. 1. 11. Ỽrth ỿ gair sỿchter ỿ dehelhir neỽyn a dhy­gỽydh drỽy sỿchter.

Hebhyd.

neb a gỿssỿlhtir a‘r arglỽydh vnỿbrydyỽ. I. Corin. 6. 17. Ỽrth ỿ gair ỿma (ỿsbryd) ỿ dehelhir ỿ lhyỽodraeth, a‘ỽna ỿsb­ryd duỽ ar ei dheỽisaỽg, drỽy ei harail hỽynt ar vnrhyỽ dhaỽn­edigaeth; sebh phydh, gobeith, cariad, a‘r phrỽỿthoedh, sy‘n tardhu, ac ỿn tỿbhu o nadhynt.

Ỿr vn phunyd ỿ gelhid dỿỽedyd am ryỽ ỽr gỽymp, dỿscedig, a gỽyrỿgaidh, gaphel o hono ebh ei dhỿsceidiaeth, gan Ari­stoteles: ei phraethineb, gan Dulli: ei gadbỽylh gan Libhi: ei dhỿbhndhysc ỿm-Mhlato: a‘i dhuỽineb gan Bhoshen. Gỽel­ỽch a gỽỿbỿdhỽch bhod ỿn rhaid dealh ỽrth henỽau‘r gỽyr ardherchaỽg hỿnny, sebh, Aristoteles, Tulli, Libhi, Plato, Mosen, ỿ lhybhrau a scribhennasant, ac a‘ỽnaethant hỽy. Her­ỽydh hỿnny pan rodhir ỿ dỿchỿmỿgỽr dros ỿ peth a dhỿchỿ­mỿgaỽdh ebh, Traỽsenỽ‘r gỽneuthuriaỽl bhydh.

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.

Myỽn Dỽned min nid anoeth;
A‘menaid oedh ỿ min doeth.

Edm: Prys.

Ỽrth ỿ gair Dỽned ỿ dehelhir ỿ lhỿbr Grammadeg a‘ỽna­eth [Page 5] Dỽnatỽs. Gỽelỽch ar ỿ pennillr‘osod one‘r scribhen­nydh, neu‘r dỿchỿmỿgỽr dros ỿ peth a dhỿchỿmỿaỽdh.

Rhỿbydh.

Gochelỽch roi pob achos gỽneuthuriaỽl am ei achosedig. Canys oni bydh myỽn arbher enỿbhedus, ac ỿn gỿmmỽysi arỽydhocau ỿr achosedig; coeg dhỿnỽared a bhydh; gan nad ỿstỿrir ag na lỽydha pob gỽneuthuriaỽl ỿn lhe ei achosedig; mỽy na chler ỿ domm pan geisiant dhỿnỽared neu dhỿlyn a rhyỽ athraỽeth ỿ pencerdhiaid ar ei cordh hỽy. Ag am hỿnny ỿmogelỽcth abỿdhỽch dhiesceulus, rhag bod annrhebhn, ac an­urdhas ar ỿ geiriau ỿmadrodhus, rhag dygỽydh tỽylh ỿmad­rodh ỿndhynt.

III. PENNOD.
Am draỽsenỽiad ỿ Deunỿdhiol.

TRaỽsenỽ‘r achos deunỿdhiaỽl sydh, pan rodhir, neu pan gỿnnỽysir arỿmadrodh neu araith, ỿ deunydh dros ỿ peth a‘ỽnaethpỽyt o‘r deunydh: neu pan dhealhom ỿ peth debhnydhedic ỽrth ỿ debh­nydh.

Eghraph o‘r scruthur lan.

Bhal hyn ỿ mae‘n scribhennedig. Malhtigedig pob-vnsy ỿgh ghhrog ar brenn. Gal. 3. 14. Ỽrth ỿ gair ỿma Prenn ỿ dehelhir ỿ grỽys, ỿ croeshoelỽyd Crist arni. Canys prenn oedh ei debhnydh. Gỽelỽch ỿntau: roi‘r debhnydh dros ỿ debhnydhedig.

Aralh.

[Page 6] Hỽy a bhỽytant ỿ gỽenith tecca, ac a ỿbhant ỿ graỽn me­lusa. Ỽrth ỿ gair gỽenith ỿr arỽydhoceit bara a‘ỽneir o‘r gỽenith: ac Ỽrth ỿ graỽn ỿ dehelhtir ỿ gỽin a ỽescir o‘r bagad graỽn. Gỽelỽch gan hỿnnỿ roi‘r debhnydh ỿn lhe‘r peth a achosisyd o‘r debhnydh; sebh bara a gỽin.

Aralh.

Bho bhỽriodh pob-vn ei phonn i‘r lhaỽr; ac bho dharbhu ei troi hỽynt ỿn nadrodh: eithr phonn Aharon a lỿncodh ei phynn hỽỿnt. Exod. 17. 18. Ỽrth ỿ gair phonn ỿ dechlhir ỿ neidr hon a ỽnaethpỽyd drỽy‘ỽrth Duỽ o‘r phonn megys debhnydh.

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.

Vn dỽrbh ynn ỿn d'arbhau ỽyd;
Vn lhid a hen lheỽ ỿdỽyd.
Cure ỿn eu brig hauarn bras:
Ỿm mhob tỽmniad mab Tomas.

L. Mon i‘r marchog T. Sal.

Ỽrthỿ gair hauarn ỿ dehelhir ỿr arbhau a ỽnaethpỽỿd o‘r hauarn. Sỿna‘r debhnydh ỿn lhe‘r debhnydhedig.

Aralh.

Ni thront dhur eithr at dheỽrion,
Ni‘th dỽytsha ỽr, na‘th dad Shon.

Tydur Alet.

Ỿ gair Dur bhydh ỿn arỽydhocau arbhau, rhein a ỽnaeth­pỽyd [Page 7] o dhur, hỽn oedh ỿ debhnydh.

Aralh.

Er clỿbod darbod a dur
Neỽid hoedl Ỿ ỽain Tydur.

Aralh.

Yỽ‘n olỽyn a ennỿlir;
A thỿnnu‘n hỽnn aethnen hir.

Ỽele ỿma roi‘r yỽ dros ỿ bỽa a ỽnaethpỽyd o‘r yỽ: a‘r gair aethnen dros ỿ saeth a ỽnaethpỽyd o‘r rhyỽ brenn hỿnny.

Aralh.

Aeth pob sỽydh a chỿbhrỽydhyd
Ỽrth‘obr a gỽerth obry i gyd.
Ỽrth hen aur ỿr aeth ỿ nailh,
Ỽrth arian ỿr aeth erailh.

Ioan Tydur.

Ỽrth ỿ geiriau aur ac arian ỿ dehelhir aur-bath, ac arian-bath Ỽele‘r deunydh dros ỿ peth phỿbhedig.

Aralh.

Gỽro annerch a grỿnna;
Gorau tybh gỽr o ỽaỿd da.

G. Glynn.

IIII. PENNOD.
Am Draỽsenỽ ỿr Achosedig.

TRaỽsenỽ‘r Achosedig sydh, pan arỽydheceir ỿr a­chos gỽneuthurial ỽrth achosedgi; neu pan se­ghir ỿ gỽeithrededig, sebh ỿ peth achossiaỽg, ỿn lhe‘r gỽneuthuriaỽl.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hyn.

Ebh a dỿghodh Iaco iobh ei dad Isaac. Ge. 31. 53. Ỽrthỿ gair ỿma obhn: mae ni dhealh ỿ gỽir dhuỽ, hỽnn drỽy ỿrry braỽ ar Isaac, a‘i goludhiodh megys a phrỽym, neu ludhaỽydh bhal na dhadebe‘r bhendith a roise i Iaco. Ỽele, ỿ gair obhn, hỽn o­edh ỿr achosedig a ỽeithredasse Duỽ ỿn Iaco, sy osodedig dros Dhuỽ ỿ gỽneuthuriaỽl.

Aralh.

Duỽ oedh ỿ Gair. Ioan. I. Crist a elỽir ỿ gair, o achos mai ebh ỿm mhob ryỽ aeglurodhi‘r eglỽys dhirbhodh duỽ ỿn eyn prỿnnỽriaeth. Cyd gelhid dỿỽedyd ỿn hỿsain a‘r ỽirph­ydh, ma‘i ebh ỿỽ‘r gair doethineb ỿ tad cenedledig o‘rtad. Can ỿs hỿnny, ỿ peth a bhrydbhedhỿlliodh dealh Duỽ. o dragỽy­dholdeb, hỽnnỽ a alỽn ỿn ỿ Duỽ tragỽydhol ỿ gair; hỽn ỿỽ perphaith ailun ỿ dealh.

Aralh.

Mỿbhi ỽỿ‘r adgỿbhodiad Ioan 11. 25. Ỿ gair ad gỿbho­diad ỿdyỽ‘r achosedig, o blegid Crist sỿ‘n cỿbhodi paỽb o‘r eidho, yn gỿstal obharỽolaeth ỿsbrỿdaỽl, ac o dhileith corph­oraỽl. Pan yỽ Crist gan hỿnny ỿn ei alỽ ei hun ar enỽ ei ỽeith­red, megys ỿ gỽelỽch ỿma, Traỽsenỽ‘r Achosedig yỽ.

Eghraph myỽn PrỾdỾdhiaeth.

Pa dỽrỽ sy‘n cỽympio deỽrion?
Pa larỽm oer? p'le‘r a Mon?
Pa bhloedhio? pỽybh a ledhynt?
Pa ryỽ gỽyn bhal Preiabh gynt?
[Page 9] Pa ỽaed irad? Pa dheryỽ?
Pa libh Noe? Pa lebhain yỽ?

D. Alaỽ i S. Rolant Bhelibhel bharchog.

Pan yỽ‘r Prỿdydh ỿn dỿỽedyd Larỽm oer nid ỿ doedh ỿn medhỽl bhod diasbad lais larỽm ỿn oer ohoni eihun: eithr gỿr­ru ar dhalht ỿ mae, mai‘r larỽm oedh ỿn peri oerni ỿ gh ghhal­lonnau‘r ỽrin. Ỽele ỽrth hỿnny osod ỿr achosedig, ỿn lhe‘r gỽneuthuriaỽl; mal ỿ clỿỽsoch ỿm mlaen.

Aralh.

Medhỽl drachebhn boen drebhn draỽ
Brudh adỽyth, mai breudhỽydiaỽ.

Nid ỿr adỽrth oedh brudh, eithr adỽyth oedh ỿn peri prudh der ỿn ỿ gallon.

Aralh.

Mae‘n torchog myỽn tỿỽarchen,
Myỽn arch mae‘n parch, a‘n pen.

Io. Tydur i Dom Mostyn.

Ỽrth ỿ gair parch ỿ dehelhir ỿ neb oedh ỿn peri parch. Ỽe­le‘r achosedig dros ei ỽneuthuriaỽl.

Aralh.

Aeth eyn maeth, o ỽaith duỽ maỽr,
Hyd ar ỽaelaỽd ỿr elaỽr.

Ỽrth ỿ gair Maeth ỿ mae i chỽidhealh ỿ neb oedh ỿn peri maeth. Mỿnychiaỽn ỿr arbherir ỿ droelh hon ỿn ganmolad­ỽy; oblegyd ei bod ỿn nerthau‘r araith ỿn rỿmmys.

V. PENNOD.
Am Draỽsenỽiad Sylbhon.

TRaỽsenỽr Sylbhon cadarn sydh, pan rodhir ar ỿm­adrodh, neu araith glodebus, enỽ proid rhyỽ beth sylỽedhaỽl, neu bhonsaghus, i arỽỿdhocau rhyỽ beth darỿmsodhaỽl▪ neu pan roir ỿ Sylbhon dros ỿ Dharỿmsaỽdh.

Mae‘r drodheg ỿmma dhỽy-phordh, neu aghchỽaneg ỿn­arbheredig. Sebh.

Ỿn gỿntabh pan osodir ar ỿmadrodh areithiaỽl ỿ lhe, neu ‘r bhangre abho ‘n cỿnnỽyso, ac ỿn gorỿmdhỽyn rhyỽ beth, dros ỿ peth sygỿnnỽysedig ỿndho.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Rhỿghodh bodh i Bhacedonia, ac Achaia ỽneuthud rhyỽ gỿmhorth i‘r Saint tlodion, ỿrhei ỿnt ỿgh Ghhaersalem. Rhubh. 15. 26.

Mae‘r Apostl ỿma ỽedi dodi henỽaudỽy o ỽledydh, sebh, Macedonia, ac Achaia, ỿrhei ỿdynt ỿ sylbhon, ỿn cỿnnỽys gỽladỽrieid ỿndhynt, ỿn lhe, neu dros ỿbobl a‘r ỽerin o‘r gỽ ledydh hỿnny rhein oedhent ỿn presỽyl, ac ỿn gỽladỿchu ỿno.

Aralh.

Ỿ ỽybhi‘n galỽ nebh a daiar ỿn dỿstion. Deut. 30. 19. Mae‘r ỿsbryd glan drỽy ‘enau Mosen ỽrth ỿ geiriau hein nebh a daiar ỿn arỽydhocau ỿ creadurieit sydh ỿn ỿ nebh ac ar ỿ dhaiar.

Aralh.

Hỽnn yỽ bhỿ ghhorph i. I. Cor. II. Pan yỽ‘n arglỽydh ni, a‘n achubỽr Iesu Grist ỿn dỿỽedyd, Hỽn yỽ bhỿ-ghhorph i; mae ‘n rhaid i ni dhealhmai araith drosenỽ aỽlyỽ. Canys ỿ mae ebh ỿn rhoi‘r gair corph hỽn yỽ‘r sylbhon, ỿn ỿr araith sacra­bhennaỽl, i dhealh mai ‘r bara sy arỽydh, ac arỽystl o‘iỽirgorph bendigaid. A diau mai gairỽir yỽ‘r reoledigaeth honn; sebh, O bydh priod arỽ ydhocad ỿ geiriau ỿn ỿr scruthur lan ỿn aghh­ỿdỽedh a‘i a gobhỿdheb ỿ phydh; ynte a‘r mannau eglur o‘r scruthur lan; ỿno rhaid yỽ ceisio sỿnỽyr, a dealh aralh ỿn ol amsodhion ỿ geiriau, neu naturiaeth ỿ peth. Am hỿnny ganna chỿdỽedha a mannau erailh o‘r scruthur lan droi‘r bara ỿn ỽir­gorph Crist, Trosenỽ‘r Sylbhon dros ỿr arỽydh yỽ.

Aralh.

Cỿnibher gỽaith ac ỿ bỽytaoch ỿ bara hỽnn, ac ỿr ỿbl. och ỿ phiol honn; ỿ daghgosỽch agheu ‘r arglỽydh hỿdna dhelo. I. Cor. 11. 26. Ỿ ma ỿ mae‘r Apostol ỿn gosod ỿ gair phiol hon yỽ‘r cỿnnỽysaỽl, dros ỿ gỽin ỿ sydh sacrabhen o ỽaed eyn arglỽydh Iesu Grist.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Lheỽeni haellhaỽn yỽ honn,
Lhe hiliỽyd lhu o haelion.
Lhỽyn erioed ỿn lhaỽn o‘ras;
Lhonaid teml yỽ lhin Tomas.

G.Gl. i‘r hen Dom. Sal.

Aralh.

Lheỽeni deg lhỿna dỽr
Cann car, a lhe concỽerỽr?
Lhe neb haỽl lhaỽen ibhaighc?
Lhe a gaiph ‘rymm Lhoegr a Phraighc.

Ed. Lh. o lan ỿnys i S. Io. Sal. bharChog.

Ỿ gair Lheỽeni ỿdyỽ sylbhon; ag a osodỽyd ỿn lhe‘r dhar­ỿmsaỽdh, sebh ei pherchennaỽg. Ỿn vnrhyỽ bhodh ỿ dỿỽed­ir, moes imi lathen; titbau a gei bot: ganbhedỽl mỿnny lhath­aid dros bottiaid.

II.

Ail rhith Trosenỽ‘r Sylbhon sydh, pan osodir ỿ bhangre dros ỿ ỽeithred, a ỽnelir ỿn ỿ bhangre. s.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hyn.

Er mỽyn dỿdeml, ỿsydh ỿgh ghhaersalem, dỽg brenhino­edh anrhegion i ti. Psal. 68. 30. Ỽrth ỿ gair ỿmma teml hỽnn ỿỽ‘r Sylbhon, ỿ dehelhir ỿn arỽydocaus ỿ gỽeithredo­edh duỽiol, a‘r gỽasaneth cỿbhrithaỽl, oedh deilỽgh, ac adhas o‘i gneuthur ỿ pryd hỿnny ỿmyỽn ỿ deml.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Ỿr eglỽys a gassant, ỿ dabharn a gỿrchant;
Lhadron, ag oedion a gỿd-sỿnniant.

Taliessyn.

III.

Ỿ drỿdedh rithogaeth ar draỽsenỽ‘r sylbhon cadarn sydh, pan roir myỽn ỿmaarodh ỿ medhỽr, neu‘r medhiannỽr, dros ỿ peth sydh ỿn ei bhedhiant ac ar ei elỽ.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hyn.

Mi anbhonabh dan i Iehỽda, hỽn a ỿstraul lỿssoedh Caer­salem. Ỽrth ỿ gair Iehỽda (hỽn ỿdoedh bhab Iago, ac hebhyd ỿn ei amser ỿdoedh ỿ perchennog) ỿr arỽydhoceir ỿ‘ỽlad, hon oedh eidho ei hiliogaeth.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Treỽaist barc trinỽylht trỽstberỽ tranau,
Trỽy Neỽerc ‘ỽedi trỽy naỽ o‘r cadau;
Trỽy bhaner ỿ Baedh terbhỿnỽr bedhau;
Trỽy Gernyỽ ydhyn trỽy garnedhau;
Trỽy Dhỿbhnaint lhibhnaint a’ch lhabhnau
Dirỽd; tan, a dur, ỿn bhrỽd, dỿna daro‘n bhrau.

T. Aled i‘r marchog. S. Rys ap Tomas.

Ỿn ỿ geiriau vchod ỿ mae ‘r prỿdydh ỽedi gosod ỿ pennaeth medhiannaỽl dros ỿr holh bhỿdin bhilỽraỽg: sebh, ỿ pen-ci­ỽdaỽd a‘r lhugad.

Aralh.

Digel pan las Lheỽelyn
Deỽis gỽr oedh dỽysaỽg yn.

Ỿn ỿ pennilh ỿma bho gỿmmerodh ỿ prỿdydh ỿ tỽysaỽg, neu‘r penlhu dros ỿ rheini oedhent dano. Ag o achos hỿnny Lheỽelyn yỽ‘r sylbhon, hỽn oedh bhedhiannỽrỿ lhu. Herỽydh paham ỿ peth a dhỿgỽydodh i‘r holh giỽdaỽd a gỿnhellir, ag a gỿnhỽysir ỿn enỽ‘r tỽyssaỽglu.

VI. PENNOD.
Am Draỽsenỽiad Darỿmsaỽdh.

TRassenỽr dharỿmsaỽdh sydh, pan arỽydhoceir ar ỿmadrodh ỿ Sylbhon cadarn; neu pan gỿbhleuir ỿ dharỿmsaỽdh dros ỿ sylbhon bhonsaghus.

Mỿnych iaỽn ỿr ỿmarbherir a‘r drobheg ỿmma; a hỿnny hagen ỿn arỽỿdhocaus. Mal.

I.

Ỿn gỿntabh pan gỿssodir myỽn araith, neu ỿmadrodh, enỽ­au‘r rhin ỽedhau, a‘r campau canmoladỽy▪ ynt ar ryỽ rei; dros ỿ dỿnsodhion sy‘n berchennogion o nadhynt.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Iesu Grist a ỽnaethỽyd i ni ỿn dhoethineb, a chỿbhiaỽnder, a sancteidhrỽydh, a phrỿnnedigaeth. 1. Cor. 1. 31.

Ỽrth ỿ geiriau doethineb, cỿbhiaỽnder, sancteidhrỽydh, a phrỿnnedigaeth ỿ rhein ỿdynt dharỿn isodhion, a chỿnnalied­ig ỿn ei sylbhon; ỿ dehelhir dharbhod i dhuỽ tad ‘osod Crist ỿn dhoeth athro i ni ỿn gỿbhiaỽn dhiỽgydh ỿn santaidh gỿbh rỿghỽr, ag ỿn drugarog brỿnnỽr, ar ỿr vn ỿ mae gỽir dhoethi­neb ỿn gobennỿdhu.

Aralh.

Cỿbhiaỽnder a edrỿchodh i laỽr o‘r nebhoedh.

Ỿ gair cỿbhiaỽnder hỽn yỽ ‘r dharỿmsaỽdh a osodỽyd gan ỿr Ỿ sbryd glan ỿn lhe Duỽ, ỿ sylbhon cadarn, ỿn ỿr hỽn ỿ mae cỿbhiaỽnder ỿn trigbhannu.

SỾNA ỾN DHIRBHINO, a gỽybydh rhag cỿbheiliorni beth yỽ ỿ dharỿmsaỽdh.

I.

Ỿn gỿntabh, pob rhyỽ beth ỿ gelhir dyỽedyd am dano, ei bhod ỿmyỽn peth aralh, sy o dudhrych hỿnny ỿn dharỿmsaỽdh.

Mal pan dỿỽedir bhod gỽybodaeth ỿn ỿr enaid: gỽybod­aeth yỽ‘r dharỿmsaỽdh: a‘r enaid yỽ ‘r sylbhon cadarn.

Ỿr vn modh pan dhỿỽedir, bhod pỿscod ỿn ỿ mor; ỿr alh­ỽedh ỿn ỿ clo; dỽr ỿn ỿ crochan; tabhod ỿn ỿ pen; lhiỽ ỿn ỿ corph; glendid ỿn ỿ gỽr: ỿ pỿscod o dudhrych ỿ mor sy dhar­ỿmsaỽdh. O achos bho elhir dỿỽedyd ei bod hỽynt ỿn neu myỽn ỿ mor; a‘r mor ỿn ei hamdhỽyn hỽynt.

II.

Pob rhyỽ beth ar ỿ sydh ỿn darlỿnu, ag ỿn gobỽyso, neu‘n perthyn at beth aralh, darỿmsaỽdh yỽ o dudhrych ỿ peth hỿn­ny. Mal ỿ mae golud, clod, gair-maỽr, anair, tlodi gỽiscoedh, o dudhrych dyn ỿn dharỿm sodhion.

III.

Pob rhyỽ beth ỿ gelhir dỿỽedyd bhod peth aralh ỿndho; o dudhrych hỽnnỽ sy sylbhon.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Dỽyn dadl gida dyn didỽylh:
Dal ỿ ty, a dileu tỽylh.

G. Gl. i S. Sh. Bỽrgh.

Ỿ gair tỽylh ỿn ỿ pennilh hỽn yỽ‘r dharỿmsaỽdh; ag a osod ỽyd ỿma ỿn lhe ‘r sylbhon cadarn, sebh, i arỽydhocau‘r dyn tỽy­lhodrus.

Aralh.

V'n dyn a gỽaiỽ ‘n dan i gyd,
Ai drỽy gaer o dri gỽryd.

T. Alet.

[Page 16] Ỿ gair tan hỽn, yỽ‘r dharỿmsaỽdh, o achos galhu dỿỽedyd ei bhod, (malpei) ỿn ỿ gỽaiỽ, a dhodỽyd dros ei sylbhon cad­arn, sebh ỿ gỽaiỽ tanlhyt.

II.

ỾN AIL pan dhỿroir enỽau beiau sarhadlon, a gỽy­dau anhỿbhad dros ỿr hanbhod, neu‘r ansaỽd ỿ bontỿndhynt.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hyn.

Digobheint duỽ a dhaỽ ar blant anhỿdỿnder. Col. 3. 6. Ỽele roi‘r dharỿmsaỽdh anhỿdỿnder dros ỿ sỿlbhon cadarn; sebh, ỿ dyn anh ỿ dyn, neu ỽrthnessig.

Aralh.

Ac mi a ganbhum anibhel gỽylht ỿn codi o‘r mor; a saith pen gantho; a dec corn; ac ar ei gyrn ebh dec coron; ac ar ei bennau ebh enỽ cabledigrỽydh. Gỽeledig Ioan.

Ỿr ỿspryd glan drỽy enau Ioan, a saghodh ỿ gair cabledigr­ỽydh dros ỿ sylbhon cadarn, sebh Cabledig.

Bhal hyn ỿ gelhir dỿỽedyd am ỿ Pab Alissander ỿ chỽe­ched, hỽn oedh Hispanỽr o ‘enedigaeth, ei bhod ebh, ỿn sce­lerdaỽd i‘r gristianogaeth; ỿn gỿbỿbhdra chỽantlyt; ỿn dhiaỽl­eidhrỽydh, (canys bho ỽnaeth gỿghhrair a‘r cỿthrael, er mỽyn ỿnnilh ỿ bendebhigaeth lenach:) ỿn bhalchder annodhebhad­ỽy; ỿn demlherỽriaeth annuỽiaỽl; ac ỿn draỽslỿỽodraeth gor ỿmmyssaỽl ỿ brenhinoedh a oedhent o‘i amgỿlch: mal ỿ tỿstia Panvinus ac Hieronimus Marius.

Eghraph myỽh Prỿdỿdhiaeth.

Gỿrraist pan bechaist buchedh cerdh ladrad,
O‘r lhinad er ỿ lhỿnedh.
Ond oedh ỽelh annedỽydh ỽedh,
[Page 17] Ỿrru halen o‘r heledh?

T. Alet i Bhorys brỿdydh.

Ỿ gair lhadrad yỽ ‘r dharỿmsaỽdh, ac a ‘osodỽyd ỿma dros ei sylbhon cadarn, sebh cerdh ladradaidh.

Aralh.

Gỽnaỽn dha ac ỿn dhiỽg
Na ỽnaỽn druth ỽenỽyn drỽg.

D. Nantmor.

Ỿ gair gỽenỽyn sydh ỿn arỽydhocau ei sylỽedh cadarn sebh gỽenỽynlhyt.

Aralh.

Ac vn‘ỽaỽd phraeth a ỽnaethost,
Gỽilidh i ti, ar gelỽydh tost.
Pei gỽelydti, gringi crog,
Brint dỿ ỽyneb brỽnt tonnog:
Ỿ no gỽybỿdhyd gerbyd cas;
Gau dỿ ỽebhlau, gyỽ dibhlas.

Cỽilidh dros gỽilỿdhus, ỿr henỽ cadarn ỿn lhe‘r henỽ gỽainn. Ag ỿn dhiau clodh haỽr bhydh ỿr araith, pan bho gair cudhrym ỿn gudhiedig, ỿn arỽydhocau peth gỽiỽ iỽ nodi; ỽrth roi‘r henỽ cadarn ỿn lhe‘r enỽ gỽann; mal hynn.

A throi oessoedh, a thrasserch,
Ỿ meirỽ i bhyỽ ỿ mae‘r bherch.
Bhal maeth medhigimaeth gain,
Eilbhyỽ i‘m geilỽ dyn aelbhain.

Aralh.

Saer dỿ bhaỽl, sorriad ỽybh bhi.
Sorriad dros sorredig.

III.

ỾN DRỾDYDH, pan bho i ni roi ar ỿmadrodh ỿr arỽydh dros ỿ peth ỿ bo ỿn ei arỽydho.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ni phalha ‘n lhỽyr deyrnỽialen o Iehỽda. Gen. 49. 10.

Ỿ gair teyrnỽialen (sy ar ỽydh teyrnogaeth) sy‘n dỽyn ar dhealh ỿn hỿdhysc, ac ỿn gỿbhrỽydh, ỿ bhrenhinaỽl a ỽdurda­ỽd oedh ar barhau odhumyỽn lhỽyth Iehỽda; oni dhele‘r Messiach: sebh Crist eneiniaỽg ỿ tad.

Aralh.

Essabhied neu holed duỽ bhi ỿgh ghhlorian cỿbhiaỽnder. Iob. 31. 9. Ỿn ỿ geiriau hyn ỿ gosododh Iob ỿ gair clorian hỽn ỿdyỽ ỿr arỽydh, ỿn lhe cỿbhiaỽnder; ỿr hon a arỽydho­ceir ỽrthynt hỽy.

Aralh.

Nidyỽ ebh' ỿn dỽyn ỿ cledh ỿn obher. Rhubh. 13. Ỿ cledh yỽ‘r arỽydh; a‘r sỽydhogaeth yỽ ‘r peth a arỽydhoceir ỽrtho.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Lheỽ abl oedh ỿn lhe bledhyd:
Llhyr benn i holh ỽyr ỿbyd.
Lhin Iarlh uỽch Caerlheon aeth,
Lhaỽ ‘ỽydr, a‘r holh lỿỽodraeth.
Lheỽ a rydh lhu ar ei ol:
Lhỽyn aur Lheỽeni ỽrol.

Io. Brỽynog i S. Ioan Sal. bharchog.

Ỿ gair lheỽ a osododh ỿ prỿdydh ỿn lhe‘r gỽr, oedh ỿn rhoi lhun ỿ lheỽ ỿn ei arbhau.

Aralh.

Os vn lhoer syn lhe aralh;
Diỽedh lhoer ỿdoedh ỿ lhalh.

Ỿ gair lhoer yỽ‘r arỽydh dar ỿmsodhaỽl, a osodỽyd ỿn lhe‘r gỽr, a‘i rhoe ỿn ei arbhau; ac o ran hỿnny o dudhrych ỿstỿrria­ỽl oedh ỿ sylbhon cadarn.

IIII.

ỾN BEDỼERYDH, pan dhỿroir ar ỿmadrodh araithiaỽl, neu brỿdỿdhaỽl, ỿ‘ ỽeithol, neu‘r gỿphyr dros ỿ lhỿỽodraethaỽl, neu‘r gỽneuthuriaỽl, Traỽseuỽ‘r dharỿmsa­ỽdh bhydh. Can nad yỽ cỿphỿrriau o dudhrych ỿ gỽneuthu­riaỽl ỿn ỿ ỽeithred, neu‘r arỽeinydh, ond darỿmsaỽdh arlỿn­niaỽg.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Megys ỿ gỽnaeth dỿ gledhau di ỽragedh ỿn dhietibhedhys: bhelhy ỿ bydh dỿ bham dithau am danati. 2. Sam. 15. 33. Ỿ mma ỿ mae Samuel ỿn gosod ỿ gair cledh dros Agag ei arỽeinydh.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

A‘th ỽayỽ rhydh Dabhydh
Hyd Ial
A‘th isarn ỽrth osod
Dal ỿn nhal,
Ỿ peraist di ỿm mhob rhyỽ stal
Ibhild' obhni bhal Dỿbhnỽal.

D. Nan.

Ỿma mae‘r prỿdydh ỿn darblỿgu ỿ peth a ỽnai‘r gỽr; ac ỿn dargỿnnỽysso obhn ỿ gallon at ỿr arbh, ỿ dharỿmsaỽdh; i ar­ỽydhocau ỿ gỽr, oedh ỿn gỿrru obhn arnynt.

V.

ỾN BVMMED, pan osodir myỽn ỿmadrodh dar­ỿmsaỽdh amser, ỿn lhe ei Sylbhon cadarn.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Am danab hi lheiabh dim cennybh, bod i‘m barnu gennỽch, neu gan dhydh dyn. 1. Cor. 3. 3. Ỽrth ỿ gair ỿma dydh yr arỽydh­oceir ỿn hỿrỽydh iaỽn ỿ bharn, oedh arbheredig drỽy gỿbh­raith ei rhoi ar dhỿdhiau, oedhent ỽedi ei trebhnu, a‘i cỿbhri­thio i hỿnny o arbhaeth.

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.

O bu drin ar ỿ mab draỽ,
A blỿnỿdhoedh blin idhaỽ:
Ei gỿnnydh, a‘i dhigoniant.
A dybh bhals' Iob dhỽybholsant.

G. Gl.

Ỿ gair blỿnỿdhoedh a osododh ỿ prỿdydh ỿn lhe‘r gỽyr o‘r blỿnỿdhoedh hỿnny. Ac herỽydh hỿnny (blỿnỿdhoedh) yỽ dar ỿmsaỽdh amser: a‘r ỽerin oedh meỽn lhudhed neu ‘r gỽr meỽn abhribhed ỿn ỿ blỿnyhoedh hỿnny, yỽ‘r sylbhon cadarn. Ỿn ol ỿdhulh ỿma hebhyd ỿ dỿỽedir, dyma auiser caeth. Ỽele dhỿdhiau helbulus. Sỿna amser, neu ỽanỽyn rhỿbhelog, a‘r cỿbhryỽ. Ỿr helbul sy ar ỿ bobl ac nid ar ỿ dỿdhiau.

Rhỿbydh.

Ni elhir gosod ar ỿmadrodh pob sylbhon cadarn ỿn lhe‘r dharỿmsaỽdh: neu ỿntau bob bath ar dharỿ msaỽdh dros ei sylbhon: anyd ỿr vn a bho cỿbhadhas, ac arbheraỽl ỿmmlith scribhenỿdhion hỿdhoeth, neu bheirdh gradhol, aỽenlyt.

VII. PENNOD.
Am ỽatỽorgerdh a‘i rhithoedh.

AIL rhithogoaeth ỿ rhyỽ cỿntabh ar droelh ỿmad rodh yỽ, Gỽatỽorgerdh, airhithoedh.

Gỽatỽor gerdh, neu ‘ỽaỽdeb, sydh rith ar dro­bheg ỿmadrodh, pan osodir myỽn araith ‘eiriau, neu sỿnỽyr ỿn arỽydhocau gỽrthỽyneb i‘r ỿmadrodh, neu pan bho‘r nailh ‘ỽrthỽyneb ỿn arỽydho ‘r gỽrtl ỽyneb aralh.

Ỿr ỿdys ỿn ỿmarbher a hon ỿn bhỿnych. Ỽeithiau ỽrth gelh­ỽair, ac ỽeithiau erailh ỽrth dhỿỽedyd ỿ casỽir. Bho adneb­ỿdhir ỿ droelh honn ỽrth aghhỿttedh anian ỿ peth; neu ỽrth ỿ lhabharedigaeth; neu ỿn hỿttrach ỽrth ỿmdl ugiad ỿ dỿnsaỽd.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỽele‘r dyn ỿn debig i vn o honom ni Gen. 3. 22. Ỿn ỿ geiriau ỿma ỿ mae Duỽ drỽy ỽaỽdeb dhuỽiol ỿn adliỽio i dhyn ei ‘re­sỿndaỽd, a‘r trueni a dhug pechod idho. Cyn i Adha sỿrthio, ỿr ỿdoedh ar dhelỽ Dhuỽ, sebh cỿbhiaỽnder, a sancteidhrỽydh; onyd ỽedi idho drosedhu ‘r gorchỿmmyn e golhasseu gann mỽya, ‘r dhelỽ nebhaỽl, ỿr hon ỿ creaỽyd ebh ỿndhi.

Aralh.

Cỿscỽch belhach a gorphỽysỽch. Math. 26. 45. Dỿma ỽaỽ­deb i dhỽyn a‘r dhalht i‘r Apostolion dharbhod idho (sebh Crist) ỿn obher beri ỿdhynt ỽilio. Ag o hỿnny alhan, pei ceisi­ent gỿscu a gorphoỽys, nis caent gann ỿ gelỿnnion.

Aralh.

Eỽch a gelỽch ar ỿ Duỽiau, a dheỽissasoch: gỽaredent hỽy­chỽi ỿn amser eich cỿbhỿghdra. Bar. 10. 14. Ỽrth ỿ geiriau [Page 22] hynn ỿ mae Duỽ ỿn cerỿdhu delỽadholiaeth ỿr ludheon ỿn ỽaỽdus; er mỽyn idhynt bỽy dhealh mor phiaidh oedh gantho ei camỽedh, a pheidiaỽ rhag lhaỽ. Ac o‘r achos hỿnny ỿsỿg­aneu ebh ar ỽatỽargerdh ỽrthynt.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Byỽ dlỽs bhab a dilaes bhin:
Tlỿssach na‘i bhraỽd Taliessin.
Oes dỽy ỽebhus drebhnussach?
Tirion o beth, ỿỽ‘r trỽyn bach.
A‘r dannedh cỿbhannedhol,
Ynt ỿn iaỽn heb dhaint ỿn ol.

Ed. Pr.

Aralh.

Ỿs da bhab! Och bhi da. Ỿ geiriau ỿma sy‘n ar­ỽydhocau bugeilrhes, neu ỽat ỽaredigaeth. Gỽeithiaỽ nid ỿn lhaỽn lhỿthr ar eiriau: onyd, a‘r accen ỿ sỿnnỽyr, neu agỽedh ỿ dyn a‘idỿỽetto; neu ỿ dỿỽeder ỽrtho. Ac erỽydh hỿnny bho a ‘ỽasaneutha‘r droelh hon i gerỿdhu ỿn gudhlym; ac i gelh ỽair ỿn dhigribh, a geiriau gỽrthỽynebus.

Rhỿbydh.

Gorỽiliỽch rhag arbheru ‘r droelb hon heb achos dirỿmỽth: neu gelhỽair myỽn anamser. Ỿn nessa nid gỽedhus i dhyn isel­radh ỿmarbhero honi ỽrth sỽydhog, uchelradh, neu a‘i ỽelh. Canỿs anbhoessaỽl bhỿdhe ei ỿmadrodh; a diỽybod da ỿgh­ghỽydh paỽb, ac ỿm marn paỽb olh.

VIII. PENNOD.
Am Grỿbỽylheb.

RHith aralh ar ỽatỽorgerdh ỿ sydh, pan bho i ni myỽn ỿma­drodh [Page 23] gỿmryd arnom olhỽgh heibio ryỽbeth, alhesid ei grỿb­ỽylh; ag er hỿnny daghos digon o dhammec ỿn ei gylch: neu ‘n hỿttrach dỿỽedyd ỿ cỽbl am dano.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Mỿbhi Paỽl a‘scribennodh hynn am lhaỽ bhỿ hun. Mia dalabh ỿ pỽyth, cyd nadhỿỽedabh i ti, ỿr ỽyd ỿn bhỿn neled am danat tỿ hun. Phil. 19. Ỿn ol ỿ dhulh ỿmma ỿ sỿganei vn ỿn ỿmodh ỿmma. Ni dhỿỽeda bhi roi o Sỿlbhestr ỿr ail, ei enaid i dhiaỽl i gael ỿ bendaỽd idho i hun. Ni ỿghenabhi ‘ỽen­ỽyno o Helbrant chỽech o Baboedh, i ennylh ỿ Babogaeth. Benno. Ni sonnia bhi dharbhod i Stephan bab a Sergius dhat­cladhu corph Formosus; a thorri ei benn, a‘i bhỿsedh, a‘ibỽrỽi abhon Tibris. Ie ni ledeba mai hỽnn a bhỽriodh ỿ secrabhen i‘r tan.

IX. PENNOD.
Am Bharỽ-ỽaỽd.

RHith aralh ar ỽatỽorgerdh ỿ sydh, pan bho‘r gelyn ỿn gỽaỽdebu ỿn drahaus, ỿn ol gorbhodaeth; ac hi a elỽir marỽỽaỽd.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Tỿdi hỽnn ỽyt ỿn destrỿỽio‘r deml, ac ỿn ei adeiladu hi de­rechebhn myỽn tridiau; achub dỿ hun: a descin i laỽr o dhuar ỿ groes. Math. 27. 40. Ỿn ỿ geiri au hein ỿ mae‘r gelỿnnion mor drahaus ỿn pỽyso ar ỿr Iessu, gan dỿbieid o honynt dhar­bhod am dano, ac nas galhei bhyth ỿmachub o‘r bharỽolaeth dhibhenỽaỽl a roesent idho. Ac herỽydh hỿnny ỿ geilỽ‘r Grỿ­ỽieit ỿ droelh honn ỿn ei iaith hỽynt Sarcasmos, am na arbhe­rir [Page 24] dhim o honi nes damỽain o dhyn ỿn gelain neu ‘m mron hỿnny, o‘r Grỿỽair Sarx. sebh, cnaỽd heb enaid ỿndho. Ỿn ol budhugolieth arbher ỿ penciỽdaỽd yỽ, ar araith ỽrth ỽeled ỿ celanedhion ỿmadrodh ỿn ỽaỽdus, (malpei) ỽrth rei byỽ; ac hỽynt ỿnbheirỽ. Ỿr eghraph ỿma a dhỿgais i o‘r scruthur lan i dhangos phyrbh ỿ drobheg honn; ac nid i gadarnhau ‘r cam arbher.

X. PENNOD.
Am Phroenỽaỽd.

RHith aralh ar ỽatỽoredigaeth ỿ sydh, pan bho vn, nid ỿn vnig ỿn ceihỽair ỿn dhu ac ỿn rhoi gair sur; eithr hebhyd ỿn dangos hỿnny ỿn drỽyngrych myỽn atcasỽedh traheulyt.

Eghraph.

Gobhyn o ryỽ vn moel a orug ỿn drahaus i Dhiogenes ryỽ beth; nid oedh ebh bhodhlon i‘r atteb, a gaỽsai anid ỿmgeighi­aỽ ae ebh a ỽnaeth. Ỿ no Diogenes ỿn ol ỿchỿdigyn o ham­dhen, a attebaỽdh i‘r baldhyn; bhal hyn. Ỿ car bydh bhodlon; ni ỽneuthum dhirgam athi; onyd hynn a dhyỽeda ỽrthyd; ỿr ỽybh ỿn canmaỽl ỿ bleỽ a sỿrthiodh o dhuar dỿ ben. Canys i‘m tyb sỿnỽyrol oedhent, gan brỿsluro o honynt i‘mỽrthod a chỿbheilhach penglog cỿn ỿnbhytted.

Aralh.

Rhys goch o Rỿri ỽrth bhachgen (a obhỿnnai idho (gan ỽe­led lhaỽer o gylhilh, a‘r gỿlhelh-luc oedh gantho) a‘i gogrydh ỿdoedh?) a sỿganeu, ac a attebe, Ie mỿn bacul Gadbhan. Ami glỿỽais bhod cant gandỿ bham di.

[Page 25] Achos hỿdha i arbher ỿ dhulh ỿma ỿdyỽ, codhi balchder, ỿnbhỿdrỽydh, neu ỿntau ‘ỽyd; ac nid aghhỿphelib i dhureỽ a ‘meibhil ỿn ỿ trỽyn cyn i dhyn ei ganbhod a‘i lỿgaid. Ond rhaid ỿ mochlyd rhac bod ỿ dhulh honn ỿn dỿỽylh, neu ‘n drỽscỽl, dhỿbryd, ỿno abhribhed bhydh.

XI. PENNOD.
Am Anhagreb.

RHith aralh ar ỽatỽorgerdh ỿ sydh, ỿn lhareidhio ac bl e­gys ỿn tỿnny ỿmaith ỿ cas, a‘r dig, o‘r ỿmadrodh, a gei­riau bodhaus; ag a elhir ei gal ỽ teg dros hagr; neu bhoes dros anbhoes; achos ei bod ỿn adrodhi geiriau tỿner, esmỽyth; am‘eiriau hagr, anhỿner, anhỿbhỽyn.

Eghraph.

Bhal hyn ỿ mae araith rhai ỽrth glỿỽed ỿ cỿbhryỽ dhỿỽedyd.

Naỽdh duỽ rhag diaỽl.

Ỿ mae Selebh dhoeth hebhyd ỿn canrnaỽl ỿr atteb a dola bhar, a digobheint. Dyareb. 15. Mal ỿ gỽnaeth vn a dhalliỽyd, ac a dhucpỽyd ger bronn Alessander maỽr, brenhin Mace­donia, am ei gablu: gobhỿn o‘r brenhin idho a oruc, pam ỿ gỽneuthỿsse ebh, a‘i gỿbheilbon hỿnny o sarrhad? Ỿ ntau at ebodh Oni bei darbhod ỿ gỽin, nỿni a dhỿỽedesym laỽer gỽa­eth. Ỽrth hyn ỿn dỽyn ar dhalht, na dhoethe‘r gabl o‘r gallon; neu atcasrỽydh: eithr o‘r gỽin, ỿr hỽn atteb pan glỿbu‘r bre­nhin, madheu ydhynt a oruc ỿn ỽỿlhỿsgar.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Diachos oedh ỿ dỿchan,
Er hynn o lid mae rhai‘n lan.
[Page 26] Rhỿbhedh medh lhybhr a‘n rhibhai,
O bu bhyỽ neb heb ei bhai.

D. Tr. len.

Rhỿbydh.

Dau beth sydh iỽ gochelud ỿn ỿ dhulh honn. Ỿn gỿntabh. rhag bod ỿn rhy dolbhryd; neu‘mroi ‘n rhyỽael. Ỿn ail rhag gỽeniaith cỿhoedhus. Ỿ nailh sy gỽilidh: ỿ lhalh sy bechod.

XII. PENNOD.
Am Draỽsỿmdhỽyn.

gaghen gỿntabh o ail rhyỽ troelh ỿmadrodh a el­ỽir traỽsỿmdhỽyn.

Traỽsỿmdhỽyn sydh, pan arỽydhoceir ỿ cỿphel­yb, ỽrth ỿ cỿphelyb; neu ỿntau pan neỽider gair o‘i arỽydhocad priod, i am-mrhiod: hagen i gỿmỿdogaỽl, a gỽiỽ gỿnhebỿgaỽl. Ar bhỿrreb, nid yỽ‘r droelh honn onyd cỿph­elỿbrỽydh ỽedi ei chornu myỽn vn gair.

Deubeth a achosiaỽdh ỿ droelh hon ar ỿmmadrodh; nid am­gen ỿn gỿntabh, ỿ gobhaeg; ỿn nessabh, barnedigaeth cỿbhadh­as. Ỿ gobhaeg sy‘n cỿnnỿrchu ‘r rhan gỿntabh o‘r gỿmhari­aith; ac ỿno iaỽn bharn sy‘n argỿmhỽyso‘r ail rhann. O bleg­id cyd galhu o dhyn gobhio ỿn dha ỿ peth a ỽelaỽdh: etỽa o­ny bydh ỿndho bharn ỿnadaỽl, ni bheidr gỿmharu‘n gỿmmỽys na gỽneuthud cỿphlỿbrỽydh rhỽgh peth amrabhaelus. Ac am hỿnny ỿ gobhaeg berphaith, a gỽiỽdhỽys bharnedigaeth ynt a­chosion arbennig o‘r drobhaeg hon ỿma, a elỽir traỽsỿmdhỽyn

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

(Dỿ‘air di (medh Dabydh brophỽyd) sy lugern i‘m traed, a [Page 27] lheỽych i‘m camrau. Psal. 119. Myỽn priod araith nid yỽ gair Duỽ na lhugern na lheỽyrch; ond ỽrth gỿphelỿbrỽydh bhal hynn: sebh, bhegys ỿ mae‘r lhugern ỿn dỽyn ỿ goleuad, a lhe­ỽyrch ỿn goleuo ‘r phordh: bhelhy ỿ mae gỽirbur air Duỽ megys ỿn goleuo ein rhỽydh phordh, parth ar lanbha, nebhaỽl sy‘n ỿ goruchelder.

Aralh.

Mỿbhi a blennais, Apollo a dhỽbhrhaodh. 1. Cor. 3. Ỽrth blannu ỿ dehelhir gosod gosail, neu dhechreuad Cristnogaeth ỿm-mhlith dỿnion diphydh. Ag ỽrth dhỽbhrau, ỿ dehellir drỽy gỿphlỿbiaeth hỿdhỿscu, a chadarnhau o dhydh pỽygi­lydh, ỿ gỿnnulheidbha ỿn ei plith; er cỿnnỿdhu o honynt my ỽn mỽy o ỽybodaeth.

Aralh.

Ỿn ol ỿ dhulh honn ỿ dỿỽedỽn am ỿ byd: sebh, ei bhod ỿn bhedhle i‘r meirỽ; ỿn garchar i‘r byỽ; ỿn ỽeithdy gỽydoedh; ỿn benyd i‘r rhei rhinỽedhol; ỿn golhgobh ỿ pethau acthant heibio; ỿn ‘elyn i‘r cỿnnỿrchiaỽl; destrỿỽiỽr pob maỽr beth, cỿnnỿrbhỽr pob peth gỽael; presỽylbha pererinion; march­nadbha‘r chỽildrous; ag ỿn ỿsbha pob peth lhỿgradỽy.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Aurỽy ser o ros euraid
Yỽ hỽnn o‘r Dỿttỽn ei daid;
A lhuoedh sỽydh Gaerlheon,
I‘n cyn ỿdoedh Iancyn don.

D. Edm. i‘r hen T. Sal.

Ỿ geiriau aurỽy a‘r cyn ynt draỽsỿmdhỽyn; sỿn pỽyso ar gy­phelyb.

Aralh.

Vn lhaỽ grebh o bhyỽn Lhoegr oedh:
A phrỽyn cedyrn Phraighcỿdoedh.
O bu‘r iarlh obry a‘iỽyr
Ỿn taro ỿm mysc anturỽyr:
Nid ỿmroes ail i Bhoesen,
I dhyn byỽ ond i Dhuỽ‘n benn.

G. Lh. i Iarlh Penbhro.

Cloi dỿ dha caledu ỿdh ỽyd.
Caledach na‘r clo ỿdỽyd,
Diamỽnd ar ỽydr ỽyd ỿmma:
Dur ar ỿ dur ỽrth roi da.

Aralh.

Per brenn daỽn, pair obry‘n da;
Por gỽyn blagurau buga.
Edling ỽalch o deilỽgh ỽaed;
Eryr trin oreuraidh traed.
Arỽraidh dỿ luniaidh laỽ,
Ỽyr burphrỽyth Ior Aberphraỽ.

I. Goch i S. Ro. Mortimer.

Aralh.

Chỽynn yỽ‘r athrodỽyr yỽch ion;
A gỽyg yỽ‘r chỽedlau gỽeigion.

Ỿ geiriau Aurỽy, phrỽyn, per brenn, chỽynn, gỽyg, a osod­ỽyd gan ỿ beirdh hein ỽrth gỿphelỿbỽriaeth ei naturiaeth a‘r gỽyr pendebhigaỽl, ỿ rhein a ganmolent ar ei cerdh.

Aralh.

Lhaỽer colhỽyn heb gỽyno;
[Page 29] Lhithrad bỽnn rhyd lhethr ỿ to.
Lhaỽer (hyd ỿn-nhir Lheyn)
Lhỽyn hesc ỿn lhaỽen o hynn.

I. Geth.

Gỽelỽch ỿma bhỽrỽ bodsỿnỽyr ỿ gan beth marỽ, a‘r nid oes gantho. Ỿr vn modh pan dhỿccer gair perthỿnassoli ederyn, anibhal, neu bhỽysibhil, iỽ gỽpplỿsu a dyn: bhal pan dhỿỽeter; Edrych ỿ trỿdar, neu ‘r gỽerỿry sydh ar ỿ bherch ỿmma. Ỿm­ma ỿ gỽelỽch bhenphỿgu, neu ỿsmudo gair o‘i briodoldeb ei hunan, i‘r rhys gỿphlỿbrỽydh cỿbhnessabh; bhal hynn.

Gỽann a hen yỽ‘r ỿghhenbhil;
Ac nid gỽann gnoiat ei gil.

Aralh.

Rhusfa gallon son rhi seiniaỽdr arbhau
Rhugl dhraic meỽn brỽydrau rhiau rhuaỽdr.

Einon Len. i R. ap Gru.

Achosion pa ham ỿr arbherir ỿ droelh honn.

I.

Ỿn gỿntabh er mỽyn disodhi dalh araith, drỽy roi ar gỿph­lỿbrỽydh ‘oleuad hỿdrych, iỽ gỽeled ỿn eglur, ac iỽ dealh ỿn bỽylhog.

II.

Ỿn ail er mỽyn cỿnnỿrbhu nỽydau ‘r gỽrandaỽyr, drỽy gỿ­bhathrach, a‘r gobhỿdheb rhỽgh ỿ cỿphlỿbrỽydh a‘r peth.

III.

Ỿn drỿdydh er mỽyn crỿbhau ỿn bỿbyr, a nerthogi ỿn rỿm­musaỽl gỿbhadhas dhirgoel, a phỿrbhlondeb.

IIII.

Ỿn bedỽerydh er mỽyn cannorthỽyo ‘r‘obhaeg; neu i dhal ỿn siccrach ỿr ỿmadrodh benphỿgiaỽl, ar araith droedig gỿ­phlỿbus.

Rhỿbydh.

Gochelỽch ỽrth ỿ‘marbher a‘r droelh honn, roi aghhỿph­lỿbr ỽydh dros gỿphelỿbỽriaeth cỿdỽedhaỽl: megys pei dỿ ỽedei ryỽ vn, mae‘r tarỽ ‘n cỿbharth, aghhỿphelyb ỿdoedh. Gochelỽch hebhyd rhag benphỿccio, neu gỿrchu ỿ cỿphelỿ­brỽydh o ryỽbethau a‘r na‘s adnebydh ỿ gỽrandaỽr.

XII. PENNOD.
Am Dhỿchỿmmỿgair.

AT ỿ dhulh honn ỿ perthỿn gair gỽneuthur; sebh pan bho‘r araithiỽr ỿn dỿchỿmmig enỽ i ryỽ beth; ỽrth dhỿnỽared sain ỿ peth, ỿ bo drỽy gỿphlỿbrỽ­ydh ỿn ei arỽydhocau.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Porth Tomas, porth nas, porth nic,
Porth a ganỿdhe gnỽc yn dhi gnec.

Aralh.

Cric crec ni‘m daỽr pe croccid.

D. Gỽilim i biogen.

Aralh.

Ỽich, ỽech, ỿn ol chỽech ei cham.

G. Lhyn i bhenn.

Ỿn ail pan dhigỽydh descennedig odh ỽrth ỿ cỿssebhinaỽl a hỿnny ỽrth duedhu parth a chỿphlỿbrỽydh ỿ peth; megys ỿr [Page 31] enỽyd Teỽcria o‘r gair Teỽcrỽs; caer Ninibhe o Ninỽs; a Dynbech o gỿbhansodhi ‘r dhau ‘air hein: sebh (dynbach) ỿ drebhechan.

XIII. PENNOD.
Am Gỿbhordhỽyn.

R ail gaghen o‘r ail rhyỽ droelh ỿmadrodh a elỽir cỿbhordhỽyn.

Cỿbhordhỽyn yỽ pan rodhir ỿ cỿdaỽl ỿn lhe‘r rhann; neu‘r rhann ỿn lhe‘r cỿdaỽl.

Rhann sydheurithiaỽl. Ỿn gỿn­tabh darn neu aelod: bhal hynn ỿ mae braich, neu ben, ỿn aelodau o gorph dyn: croghlỽyd a pharied ynt rannau o dy. Ỿn ail pob rhith tann ei ryỽ: bhal hynn y mae tiriondeb ac vbhudhdod ỿn rithoedh tann ei rhyỽ sehh rhinỽ­edh. Aghel, a dyn, tann ei rhyỽ, sebh hanbhod. Am hỿnny, o achos ỿr amrithder hỿnn o ỿstỿrriaethau, ỿ mae ‘r droelh honn ỿn amỽedhus. sebh.

I.
Am Gỿphordhỽyn darn.

Cỿbhordhỽyn darn sydh, pan rodhir ar ỿmadrodh ỿ darnỿn lhe‘r cỿbhan, bhal hynn.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Nidỽybhi deilỽgh i dhỿbhod o honottann bhy ghhroghlỽ­yd. Math. Ỽrth ỿ gair croghlỽyd honn oedh dharn neu rann [Page 32] o‘r ty, ỿ dehelhir ỿ ty i gyd ac ỿn gỿbhan.

Aralh.

Paỽl at ỿ santeidhedig ein Iessu Grist, sant ỽrth alỽediga­eth, gidac olh a‘r a alỽant ar enỽ‘n arglỽydh Iesu Grist, ỽrth ỿ gair ỿma a alỽant ỿ dehelhir holh anrhỿdedh Duỽ, a gỽasan­aeth ein ior tragỽydhaỽl. Gỽelỽch ỿma rodhi galỽad, honn yỽ rhann o‘i ỽasanaeth, am ỿ cỽbl. Canys rhann o anrhỿdedh Duỽ yỽ galỽ arno.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Troỽch ỽyneb at trỿchannyn;
O throi d' ael ni thery dyn.

T. Alet.

Ỿ maỿ gosododh ỿ prỿdydh ỿr ael honn yỽ rhann o‘r ỽyn eb, dros ỿr holh ỽyneb.

Aralh.

Lhaỽer callon bronn heb ri,
Brudh; herỽydh pridho Harri.

Ỿ prỿdydh a osododh ỿ gair ỿmma Callon, honn sydh rann o‘r dyn, dros gỽbl o‘r dyn. Sỿna dhodi ỿ rhann ỿn lhe‘r cỿbhan

Aralh.

Ỿ marchog hir ỿm mraich cad,
Mae‘r ỽyd garỽ? maỽr dỿ gariad!
Gỽae bhi (oer i‘m gỿbhryỽoch)
Na byỽn dyn a‘i benn danoch!

Io. Tyd. i S. Io. Sal.

Ỽrth ỿ gair ỿmma penn hỽnn sy aelod o‘r corph; ỿ dehellir ỿ cỿbhan; sebh ỿ corphi gyd.

II.
Am Gỿbhordhỽyn rhith.

Cybhordhỽyn Rhith sydh, pan rodhir ar ỿmadrodh ỿ rhith dros ỿ rhyỽ neu yntau pan dhealhom ỿ rhyỽ ỽrth ỿ rhith.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Mi a rỿbỿchỽn bhod ỿn ỿscargỽbl ỽdhiỽrth Grist, dros bhỿ mrodyr. Rhubh. 9. 3. Ỿ gair ỿma brodyr a ‘osododh Paỽl ỿn ỿr araith honn i arỽydhocau gair aralh; sebh cereint; ỿr hỽnn air yỽ ‘r rhyỽ; ac sy‘n gorỿmdhỽyn, ac ỿn cỿnnal ỿ gair Brod­yr ỿndho.

I ỽybod pa air yỽ‘r rhyỽ rhagor ỿ rhith, gỽna hynn; tro‘r a­raith ỿn ỿ gỽrthỽyneb; ac oni bydh hi ỿn eirỽir; ỿ gair, ni chỿdỽedha ỽrth droi, ỿdyỽ‘r rhyỽ. Bhal hynn: bho elhir dỿ­ỽedyd, pob braỽd sy garỽr. Onid ni elhir dỿỽedyd, a throi ỿn ỿ gỽrthỽyneb; bhod pob carỽr ỿn bhraỽd. Ac am hỿnny ỿ gair carỽr hỽnn nis godhe ei droi ỿn dhỿmchoeledig yỽ ‘r rhyỽ.

Aralh.

Ple gan hỿnny ỿ mae‘r phrost? Hi a gauỽyd alhan. Trỽy ba gỿbhraith? a‘i ỿn ỿ gỽeithreodedh? nac ebh: eithr gan gỿ­bhraith phydh. Rhubh. 3. 27. Ỽrth ỿ gair cỿbhraith ỿ dehelhir athraỽaeth: ỿr hỽnn air sydh gỿphredinach: sebh ỿn cobhlei­dio ‘r gair aralh. Oblegyd pob cỿbhraith sy athraỽiaeth: onyd nid yỽ pob athraỽiaeth ỿn gỿbhraith.

Ỿr ỿdys ỿn arbher ỿ droelh honn, pan osodir ar araith, neu scribh, enỽ‘r nailh ‘ỽr neu dhyn am ỿ lhalh; o rann rhyỽ gỿph­elỿbrỽydh, dulh, neu naturiaeth. Bhall hynn ỿ gelhir galỽ gỽr hỿbhribỽylh ỿn Gato; gỽr cỿbhiaỽn ỿn Aristides; gỽr doeth ỿn Selebh; ỿmphrostiỽr ỿn Thraso; cỿnbhigennỽr ỿn Zoilus▪ [Page 34] beiỽr chỽilserth, rhodresgar, ỿn-Bhomus; gỽrthdeyrn ỿn Ne­ro; a dyn bolgar, rhummenbych, ỿn Epicurus.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Troist ỿr iaith at Horas draỽ,
Tỽlli oedhyt ail ydhaỽ.

Io. Tydur.

Aralh.

Assa a haydho sy hedhyỽ;
Os ỿn ỿ cor Seneca yỽ.

T. Alet

Aralh.

Apollo‘r gler, pel aur glod;
A Minerbha, mỽyn arbhod.

Ed. Pr.

Ỽrth ỿ gair Tỽlli ỿ dehellir gỽr hỿphraeth; ỽrth ỿ gair Se­neca ỿ dehelhir gỽr sỿnhỽyrol; ỽrth ỿ gair Apollo ỿ dehelhir gỽr doeth; ỽrth ỿ gair Minerbha ỿ dehelhir vn dỿscedig. Can­ys ỽrth roi enỽ Tỽlli ar rys ‘ỽr aralh, rhaid yỽ dealh ỿ gamp, a‘r rhinỽedh ỿdoedh ar Dỽlli: ac am hỿnny pann alỽochi ryỽ vn ỿn Dỽlli; ỿr ỿdych ỿn arỽydhocau gỽr hỿphraeth, ỽrth roi ỿ gair Tỽlli hỽnn yỽ ‘r rhith; ỿn lhe gỽr hyodl, ỿ cenedlryỽ cỿphredinaỽl.

Ỿr vn Phunud at ỿ dhulh honn ỿ perthyn, pan osodir meỽn araith vnic ỿn lhe lhuossaỽg.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿ dyn a'enir o‘ỽraig, byrr yỽ ei enioes; a lhaỽn cỿnnỿrbhyd. Iob. 14. 2. Ỽrth ỿ gair dyn ỿ dehelhir holh dhỿnion ỿ byd. Ỽele ỿntau ỿr vnic dros ỿ lhuossaỽg.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth bhal hynn.

Mỽyabh rhỿbhel a ỽelais,
Ỿ sydh rhỽgh Cỿmro a sais.
Ỽele dhealh lhaỽer ỽrth henỽi vn Cỿmro a sais.

Aralh.

Gỽare a‘i ỽaiỽ, a‘i guras,
Ỿ bu‘r gỽr a bỽrỽ ei gas.
Ni bhedrai iarlh bann bhai drin,
Ỽare cnoccelh a‘r cnỽccin.
Gỽare a ỽnaeth ein gỽr not,
Toỽlbỽrdh gỽyr duon Talbot.

G. Glynn i‘r Cynastr.

Dỿma roi i‘r penlhu‘n vnic ỿr ‘orchest a ỽnaeth ebh a‘i bhi­lỽyr gidac ebh. Ac am hỿnny rhaid i chỽi dhealh ỿn bỽylhog, pann gỿmerer cỿmmharieth rhỽgh vnic a lhuossaỽg; mai at ỿ dhulh ỿma ỿ perchyn; rhagor pann ỿstỿrrir ỿ penlhu ỿn ar­ỽeinydh i‘r milỽyr: ỿno ỿ tuedha‘r araith parth a throelh ỿma­drodh aralh, mal ỿ dỿỽedais vchod.

III.
Am Gỿbhordhỽyn cỿdaỽl a chỿbhan.

Cỿbhordhỽyn cỿdaỽlyỽ, pan gỿssodhir myỽn araith, neu ỿmadrodh iaith ỿ cỿdaỽl, ỿn lhe‘r rhann.

Deurith gỿbhordhỽyn cỿdaỽl ỿ sydh. Sebh, Cỿbhordỽyn cỿbhan, a chỿbhordỽyn rhyỽ.

Cỿbhordỽyn cỿbhan sydh, pan rodhir ar ỿmadrodh rhyỽ un ‘air a bhỿdho ỿn ar ỽydhocau peth cỿbhan, dros dharn o‘r cỿ­bhan.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

A brennhinoedh ỿr holh dhaiar a geisient olỽg ar Selebh; [Page 36] i ỽrando ar ei dhoethineb ebh. 1. Brenh. 10. 14. Dỿma roi ỿr holh dhaiar ỿn lhe darnmaỽr o‘r byd, oblegyd ỿr ỿdoedh lha­ỽer o‘r brenhinoedh cenedlic, didhuỽ, ar ỿ pryd hỿnny, a‘r ni chloỽsant son am Selebh; a phei clỿỽsent, ni dhoent nac i ‘mo­bhyn, nag i ‘mỿmgais ac ebh.

Aralh.

Ỿr vn peth bebhyd a adliỽiasont idhaỽ, ỿ lhadron, ỿ rhei a grogessid gidac ebh. Matth. 27. 44. Ỽrth ỿ gair hỽnn lhadron ỿ dehellir vn o‘r dhau a grogessid gida Christ; o achos ni chab­lodh vn o‘r dhau dhim o hono: mal ỿ testia Luc. 23. 39. Ac ỽrth hynn chỽi ỽelỽch mor aghenreidiaỽl yỽ gỽybod trobhegau ỿmadrodh, iiaỽn dhealh pỽylh ỿr scruthur lan.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Troes dinystr tros ỿ dỿnion!
Trist yỽ ‘r gri tros daiar gronn!
Maỽr iaỽn rhoed mor Noe ‘r rhaỽg;
Mỽy yỽ maỽrchỽedl marỽ marchaỽg!

Rh. Cain i S. Io. Sal.

Pann yỽ‘r prỿdydh ỿn rhoi ỿn ỿ pennilh daiar gronn, ỽrth ỿ ỿcỿbhan ỿ mae ebh ỿn dealh rhann bhaỽr o‘r dhaiar: sebh ỿ bhro a gaỽsei golhed am ỿ bharỽolaeth.

Ỿr vn modh at ỿ dhulh bonn ỿ perthyn, pan osodir ar ỿmad­rodh ỿ lhuossaỽg ỿn lhe ‘r vnic. s. Bhal hynn ỿr ỿmadrodant brenhinoedh, a gỽyr pengledhaỽl: Nỿni sy ‘n gorchỿmmyn▪ Nỿni sy‘n peri; Nỿni sy‘n gỽahardh, a‘r cỿbhryỽ. Pann na bo onyd vn nid amgenach teyrn, neu dỽyssaỽg ỿ modh hỿnny ỿn adrodh ei ỽỿlhys ỽrth erailh.

IIII.
Am Gỿbhordhỽyn rhyỽ

Cỿbhordhỽyn rhyỽ sydh arbheredig myỽn ỿmadrodh, pan dhỿroir ỿ rhyỽ cenetlaỽg, sebh ỿ gair cỿphredinaỽl, cỿnnali­adỽy, ỿn lhe ‘r rhith, neu ‘r gair manỽl amgỿphredig.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Eỽch i‘r holh bhyd, a phregethỽch ỿr ebheghili bob crea­dur. Marc. 16. 15. Ỽrth ỿ gair creadur ỿ dealhỽn ỿr holh gene­tloedh; o blegyd nid oedh Duỽ Iessu ỿn gorchỿmmyn, ac ỿn peri idhynt bregethu i‘r main a‘r creigiau: eithr i‘r bobl. Ac herỽydh hỿnny chỽi a ỽelỽchbhod ỿ gair creadur ‘ỽedi ei ‘o­sod ỿn lhe Gỽerin. Ac mal ỿ dỿỽedais ỿ phordh i chỽii dhe­alh pa vnbhydh ỿ gair rhyỽ; syna, pan nas gelhir troi ‘r araith ỿn ei gỽrthdhrych; bhal hynn. Pob dyn sy greadur; onyd nis gelhỽch dhỿỽedyd, pob creadur sy dhyn. Ac am hỿnny ỿ gair creadur yỽ‘r rhyỽ, a‘r gair dyn yỽ ‘r rhith.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Ỿ tair chỽaer ỿnt ry chỽerỽon,
Nis roe oes hir i Sỿr Shon.
Malhdith dỿ bhamm i‘t (amen)
Atropos, pann ait a‘r penn.

Io. Tyd. i S. Io. Sal.

tair chỽaer yỽ ‘r rhyỽ; ag a osod ỽyd ỿmma ỿn lhe‘r rhith sebh Clotho, Lachesis, Atropos.

Antonomasia, Lhedenỽiad.

Ỿn olỿ dhulh honn ỿ rhoir ar ỿmadrodh, ỿn lhe enỽ aỽdỽr rhyỽ gelbỿdhyd, enỽ ‘r gelbhỿdhyd. Bhal hynn ỿ gelher dỿỽe­dyd ỿ philosophydh, dros Aristoteles; ỿ Groeg bhardh, ỿn [Page 38] lhe Homer; ỿr araithỽr Rhubheinaỽl, ỿn lhe Tỽlli; a‘r lhassỽ­rydh, dros Dhabhydh brophỽyd.

Myỽn Prỿdỿdhiaeth.

I gadỽ rhoer ỿ gadair hardh
Ar bhedhbhaen ỿr vbhudhbhardh.

Mae‘n medhỽl Dabhydh ap Edmỽnd. Ỿr vn phunud ỿ digỽ­ydh bod neỽidens, pandhỿỽeder ỿ bardh, a medhỽl Taliessin, neu ỿ prỿdydh, a medhỽl Dabhydhap Edmỽnd; neu pan dhy­ỽetro gỽr (o‘r dỿrnas ỿma) ỿ dhinas, am Lundain; neu ỿn Phraighe ỿ dhinas, am Baris: neu ‘r Scỿtiaid ỿ drebh am Edỿn­bỽrỽ; a thrỽy‘r dhulh honn ỿ dỿỽaid ỿ Cỿmro am bendebhig ei ỽlad, ỿ Gỽr, neu‘r Aer. Ỿn ol ỿ dhulh honn ỿ gelỽir dyn ỿn ol ei ỽlad, ỿ Phraghe, ỿ Brỿthỽn, ỿ sais, a orchbhỿgodh, neu a orchestaỽdh. Pann na baid ỿn medhỽlo yd rhyỽ vn dyn o‘r genetl hynny.

Eghraph myỽn PrỾdỾdhiaeth.

Achrio i gỿmro ‘r gamp.

Aralh.

Pann bhu‘r ỿmdỿnnu am dani,
At ỽr ỿ ty ỿ traỽydhi.

RhỾbydh.

O‘s arbherỽch ỿ drobheg honn, rhaid yỽ edrych ar dhau beth. Ỿn gỿntabh ar dhethol rhannau cỿmmỽys, neu rith cỿ­bhadhas. Ỿn ail ỿmogelỽch ei arbher ỿm mlith rhei annỿsce­dig, neu dhỿnion rheddrescar, baigribiaỽg.

XIIII. PENNOD.
Am Dhamchỽeiniau Trobheg ag isod am Aralheg.

GAN ymi son vchod am droelh ỿm­adrodh, ai rhyỽogaethau, pob vn ỿn neulhtuol: ỿn aỽr rhỿbỿchỽni chỽi gydnabod a ‘r pethau sydh dham chỽeiniaỽl, a croclathic ỽrthynt.

Tair Damchỽeiniaỽl sydh ydh­ynt.

  • 1 Aralheg. Grommeg.
  • 1 Aralheg. Diheureb.
  • II. Gorỽireb. Cỿnnỿdheb.
  • II. Gorỽireb. Eidhileb.
  • III. Cam-arbheriad.

Aralheg.

Aralheg sydh, pann hho ‘r ỿmadrodhỽr araithgar ỿn go­sod dỽy (o‘r lheiabh) neu bhỽy o drobhegau ỿmadrodh, i ỽneu­thud ỿriaith ỿn gỿmmenỽedh iỽ phraethogi ỿn dhierth, ag ỿn barablus; er peri niỽy o dhilỿsbryd ar‘ỽrando: er mỽy o‘sb­ỿsrỽydh o‘r peth a adrodhir.

Ỿ mae ‘r dhulh bonn ỿn amryỽ. Ỿ dhulb gỿntabhar Aral­beg sydh, pan roir dỽy vnrhith, neu vnỽedh drobhaeg ỿmad­rodh o‘r hynn lheiabh, ỿn ỿr vn synbỽyreg, neu amgenach mỽy o honynt, ỿn ol damchỽeiniad ỿr arbhaeth: sebh dỽy draỽsenỽ, [Page 40] dỽy draỽsỿmdhỽyn, dỽy ‘ỽalỽoraeg, dỽy gỿbhordhỽyn, neu chỽaneg.

Gỽybỿdhỽch oni bydh dỽy o‘r troelhau ỿmadrodh o‘r hynn lheiabh ỿn ỿr vnsỿnỽyr, ni dhỿlid mo‘i galỽ hi ỿn ar alheg o‘r dhulh honn. O bydh mỽy no dỽy m‘m daỽr o‘r chỽaneg.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿr hỽnn sydh a‘i ỽyntolỿn ei laỽ; ag a garth ei laỽr; ac a gascl eiỽenith iỽ escubaỽr: onydỿ gỽanus a lysc ebh a than didhipho dhadỽy. Math. 3. Ỿn ỿr araith honn ỿ mae chỽech vnrhith drobheg; sebh traỽsỿmdhỽyn. ỿn gỿntabh ỿ ỽyntol; ỿn lhe barn Duỽ; Ỿn ail Carthu dros dhidoli ‘r drỽg o dhiỽrth ỿ da; ỿn drỿdydh ỿ lhaỽr ỿn lhe ‘r eglỽys ỽeledig; ỿnbedỽerydhỿ gỽenithdros ỿ detholedig; ỿn bummed ỿscubaỽr ỿn lhe‘r nebh. Ỿn chỽeched ỿ gỽanus ỿn lhe‘r gỽrthodedig.

Paỽb vn o‘r hein ‘eiriau ỿn neulhtuol, ac ar ei pennau ei ha­nain, a clỽir Traỽsỿmdhỽyn; mal ỿ dangoseis vchod: ond ỿ chỽe'-gair hyn ỿn ỿr vn bhraỽdhaeg a haedhassont enỽ aralh; sebh aralheg dỿchỿmygus.

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth bhal hynn.

Ni alhai‘r drain, a‘r lher draỽ
Ac imp eur aid gompariaỽ.
Ni‘th ỽyraibyth ‘ỽr o belh,
Er rhỿbỿchurhoi bachelh.

L. Mon i S. Th. Sal.

Ỿn ỿr araitheb gỿntabh ỿ mae tair traỽsỿmdhỽyn. sebh, drain lherr ac imp. A chann ei bod myỽn vn sỿnỽyr bhraỽdh­egaỽl, hi a elỽir dỿchỿmmig aralhegus.

II.
Am ‘Rỽmmeg.

Ỿr ail dhulh sydh, a elỽir ỿnbriodaỽl Grỽmmaeg; neu dhỿ­chỿmmic dammegaỽl, pan bho‘r araith mor dỿỽylh, ac nas ge­lhir onyd ỿn anhaỽdh iaỽn gasclu ei dealh, a‘ideoghliad.

Eghraph bhal hynn.

Mil o ỽiỽblant
O‘m corph a dỿbhasant,
Ỿn bheibion, a merched,
Hardh ỽisc ei gỽeled:
Byỽ ỽybh ỿn arỽ,
Achỽynt a bhuont bharỽ.
A garodh bhỿ meibion
A bhuont ei galon;
A lheas hỽy ganthynt
Ỿn amser oerỽynt.
Marỽ ỿn ei heneint
Bhỿ merched darogeint;
Pale o bhyd
Nis gỽnn hebhyd.

Dealh ỿ dhỿchỿmmic sy bhal hynn. Prenn oedh ỿ bham; ỿ phrỽythoedh oedhent ỿ meibion; ỿ dail oedh ỿ merched.

Ỿr vn modh ỿn ỿr scruthur lan ỿ mae lhaỽer o dhamnegion rỿỽylh. Megys ỿ gỽclaỽdh Nebucadnezer myỽn gỽelediga­eth, Brenn gỽych. Hỽn oedh ỿn arỽydhocau eiỽỿnbhyd daiar­aỽl, ac ebh ei hunan. Ỿbhann lhe‘r oedh ỿn tỿbhu, oedh ỿn ar­ỽỿdhocau mansodhiat ei dỿrnas. Ei vchter, oedh ỿn dangos ei vrdhassoldeb. Ei amldhrych, oedh ỿn honni ei ‘Ogoniant. Ca­dernid ỿ prenn, oedh ỿn manegu ei alhu. Ei dhail prỿdbherth­aỽl oedhynt ỿnarỽydhocan ei ỽiscoedh, a‘i gallỿnnỽriaeth. Phrỽyth ỿ prenn, oedh ỿn darcan ei gỿỽeth dỿbhodaỽl, a‘i ar­dreth gogỿbhlỽydh. Gỽafcod ỿ prenn, oedh ỿn egluro ỿm­dhiph ỿndaỽd ei danlỽydhieit. A‘r adar ỿm mhlith ỿ caghau, o­edhent ỿn damegu ei gỿghhorrion prỿdhlyt, ac amrabhael de­yrnoedh danaỽ. Dan. 4.

Rhỿbydh.

Ỿ neb a arbhero‘r dhulh honn (cỿdna dhỿlir canmaỽl ỿmarbh­er dim o honi) bỿdhed tra gobhalus rhag bod o‘r cỿphlỿbiaeth au nag ỿn aghhỿbhadhas; pei hỿnny, diau ỿ perei aghhỿbhanr­ỽydh: nac ỿn Ordhierth; canys hỿnny a ỽnei ‘r araith ỿn rhỿ dỿỽylh. Nac ỿn Anniỽair; canys hỿnny a ỽnei ei chasau. Nac ỿndỽylhodrys; mal ỿ mae lhaỽer o‘r bruddiau Cỿmroic neu ‘n hỿtrach ỿ cỽbl. Nac ỽrth rei Anỽybodus; canys hỿnny oedh dhisteỽi er mỽyn dỿỽedyd chỽedl i‘r bỿdhar.

III.
Am Dhiheureb.

Ỿ drỿdydh dhulh ỿsydh, a elỽir Diheureb (o achos nas geilh neb ỿmdhiheuro o dhiỽrth ‘ỽiredh ỿ cỿbhryỽ sỿnnỽyr) arbhe­redic yỽ; ac er hỿnny ỿn odidaỽg o rann cỿphlỿbrỽydh, ac ar­ỽydhocad.

Ỿ mae deu beth ỿn aghenrheidiaỽl i dhiheureb. Ỿn gỿnt­abh, bhod o honi ỿn ar aith hỿnod ỿm mhlith ỿ rhann bhỽyabh. Ỿn ail bod o honi ỿn sỿnnỽyr aỽl ac ỿn obhỿdhus, i gael ei had­nabod ỿn ỽiỽnodus, rhagor ỿmadrodh sathredig, a chỿphredin.

Eghraph.

Deu air sydh rhaid ei dealb:
Gair mam; gair lhỿsbham yỽ ‘r lhalh.

Ỿ mae hynn ỿn dhỿỽediad cỿphredin; ni ỽnel gỿghor ei bham gỽnaed gỿghor ei lỿsbham.

Aralh.

Ỿ maen a dreigla, ni bhessogla.

Honn sy ‘n ar ỽydhocau na dhaỽ cỿỽethoỽgrỽydh ỽrth ỿsm­udo o‘r nailh bhann i‘r ihalh ỿn dhiỿstyr.

Aralh.

Po tỿnna bho‘r lhinin cỿntaỿ tyrr. Sebh po mỽyabh bho ‘r lhudhed, cỿntabh bhydh ỿ diỽedh. dỿma dhyỽediad ad­neỽỿ dhedic o hỿnaỽdrỽydh ‘odigaỽg.

XV. PENNOD.
Am ‘Orỽireb.

AIL damchỽeiniaỽl trobhaeg ỿmadrodh yỽ Gorỽi­reb. Gorỽireb ỿntau yỽ areitheb ỿn gorchabhu gỽirionedh er mỽy chỽanegu, neu ỿntau leihauỿ peth adrodhedic; nid ar ‘odhe tỽylho ne ỽrthebu gorỽydhgel aghhỿỽir: onid ar bhedr amllau maỽredh, neu bhỿchanrỽydh rhyỽ bethau, ar gỿphlỿbrỽydh gorbennie.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Diolchabh i Dhuỽ drỽy Iessu Crist drossoch i olh; o blegyd bod eich phydh chỽi ỿn honnaid dros ỿr holh bhyd. Rhubh. 1. 9.

Ỿ mae‘r apostol ỿn ỿ geiriau hynn dros ỿr holh bhyd, ỿn ‘orchabhus ỿn dangos bhynd clod ỿ rhubheinỽyr ỿ pryd hỿn­ny ỿmmhelh ar bhyd. Ac am hỿnny ỿ rhodh ebh ỿ chỽanedi­gaeth hynn nid (mal pei) clỿỽssei pob bann o‘r byd son am ỿ Cristnogion o Rubhein: onid er mỽyn ei annog hỽynt ỿn glod bhaỽr i gỿnnỿdhu ỿn dhibheth ỿn ỿ gristnogaeth; honn a‘o­sailiessid ỿn ei plith.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Pỿ bei ganmil ỿn dhilys
O eryd rhibh ar dir Rhys,
A thrỿchan gỽinlhan, a gỽin,
Ag ỿn malu gan melin;
[Page 44] Pỿ bai‘r dhaiar ỿn bhara,
Neu bhlas dỽr bhal‘ossai da:
Ỿn ei ỽledh rhỿbhedh barhau
Dỽr, a daiar, dri diau.

D. Nantmor.

Aralh.

A bod ei laỽ (be doe lu)
Ar gledhau, er ei gladhu;
A ‘i lun gỽrol ỿn gorỽedh;
Ebh a ỽnai ‘r beilch obhni ‘r bedh.

Ỿn ol ỿ Gỿmmhariad bhỽyadỽy honn; ỿ gelhir dỿỽedyd gỽnnach no ‘r eiry a duach no‘r muchudh; buanach no ‘r ỽen nol; crỿbhach no Mil; creulonach no‘r Scythiad.

Amlach ych, a mel, a chann,
Nog yỽ ‘r gro, neu‘r graig ‘rauan.
Amlo bennau mil beunydh;
Aml ei drin, mal od arỽydh;
Aml o phrỽyth mal ael phair ỽych;
Aml o‘s rhaid mal ser ỿdỿch.

L. Mon i S. Ro. Sal.

Dỿmma chỽanegu ar araith, a mỽyhau gỽirionedh ỿ peth amgenach nog ỿdoedh ar ỽir iaith: ac er hỿnny ỿn dhibhai, o a­chos nid oedh bryd, a medhỽl ỿ prỿdydh ar dhỿỽedyd cel­ỽydh; onid rhoi canmoliaeth adhas ỽrth ỿ cỿmmhariad chỽa­negaỽl hynn.

Ỿr vn modh ỿ rhaid barnu, pan dhigỽydho cỿmhariat lheiad­og. Megys pann dhỿỽedỽn bhod rhyỽ beth ỿn lhai no‘r gỽr­einyn; neu daccỽ dhyn cỿn lheied a‘m dỽrn.

[Page 45] Bho arbherir ỿ dhulh ỿma ar gỿmmbariat gỿbhardal, neu gỿbhỽastad, dhỽy phordh.

I.
Auxesis. Cỿnỿdhiaith.

Ỿ gỿntabh a elỽir Cỿnnỿdhiaith, a honn yỽ phyrbh ỿmadr­odh pan bho‘r araithiỽr ỿn amllau ỽrth ‘osod ỿ gair mỽy am ỿ gair lhai. Bhal hynn ỿ dỿỽedỽn, bhod gỽrda, ỿn sant; bhod sarthes, ỿn dhiaỽl; bhod merch lan, ỿn aghel; bhod gỽr balch, ỿn Lucifer. bhod medhỽyn, ỿn bhochyn; bhod cubydh ỿn dorgeg; ac occrỽr ỿn bhlaidh.

II.
Meiosis. Eidhileb.

Ỿ ail aelỽir Eidhileb, sebh pan ‘osodir ỿ gair lhaiam. ỿ gair mỽy; er mỽyn ỿmdhangos o hono ỿn lhai nog ỿ bo; neu ‘n bhỿ­chan iaỽn. Megys pei galỽei ryỽ vn athro dỿscedig, ỿnỿsco­laig tlỽs; neu archolh bhaỽr, ỿn grippiat.

Eghraph myỽn Prỿ dỿ dhiaeth bhal hyno.

Dỿ gỿỽion di dỽg ỿnd' ol,
Dỿccant hỽy deucant heol.

Aralh.

Ỿ gỽr di ỽalht ỿn gaer ỽiỽ,
Bhal gỽichiedyn gỽych ỿdiỽ.

L. Daron.

Ỿn ỿ geiriau cỿỽion a gỽichiedyn ỿ mae gostỿghiad ar vr­dhas ỿ peth, ganilelder, eidhildra, a lhescedh ỿ geiriau.

Rhỿbydh.

Rhaid yỽ gochelyd ỽrth ỿmarbher a‘r dhulh honn rhac dau beth. Ỿngỿniabh, rhac gorchabu, neu ‘oramlu dibhudhbeth, [Page 46] neu goeg-beth: ac hebhyd rhac lheihau goruchabhiaeth, ac iaỽ­nglod pethau hỿnod, a daỽnus (amgenach nag ỿn gỿbhardal) ỿ peth hynn sydh ỽahardhedig. Ỿn ail, er bod peth ỿn haedhu moliannedigaeth, a gỽiỽbhaỽl gỿmmendaỽd: hagen rhaid yỽ bod ỿn ‘obhalus, na bo ‘r cỿmmhariad ỿn gormodhu vỽch laỽ anian, ac ỿnadrỽydh ỿ dhulh hon: sebh gorchdhugiad, mal ỿ mae ỿn hynn.

Gordhu yỽ brig ỿ ỽerdhon
Gan bhỽg ceginau o bhon. neu bhal hynn.
Naỽ cỿbh-oeth ỿ bỿd Iebhan ai cabhas:
Naỽ pryd aghỿlaidh meỽn priodas:
Naỽ plỽybh, a chan plỽybh ỿgh-ghhylch vn plas:
Naỽ abu‘m mhob plỽybh, naỽ lhu‘m mhob plas.
Naỽdh Duỽ rhag ỿ gỽthio.

XVI. PENNOD.
Am Garn-arbheriad.

Trỿdydh dham chỽeiniaỽl troelh ỿmadrodh a el­ỽir camarbher: sebh pan bho‘r ỿmadrodhỽr, neu‘r scribhennydh ag arno eisiau gair priod, cỿmmỽys, ac achos hỿnny ỿn benphỿccio ỿ nessa, neu‘r cỿph­lỿppair peth a ỽỿlhỿssiai ei arỽydhocau.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Hỽy a ỿbhant ỽirỽaed ỿ graỽn gỽin, Deut. 3. Ỿ gair gỽaed a‘osododh Moesen dros sugun ỿ bagad graỽn. Drỽy gennadỿ dhulh honn, ỿr ỿdỿm ỿn rhoi henỽau ar bethau nid oesidhynt enỽau priaỽd: megys pan dhỿỽedỽn, ar araith, Cym ỿ bhalỽ­en; traed ỿr stol; a‘r vn modh am bethau erailh, a‘r nid oes idh­ynt [Page 47] ebỽau priodaỽl. Ỿn ol ỿ dhulh honn ỿ galỽodh D. ap Gỽilym Ibhor hael. Cybhailh a mab-ailh ỿ beirdh.

Dỿmma rodhi gair ỿn agos at ei arỽydhocad ei hunan ac erỽa ỿn ỿstlỿssu peth heibiaỽ.

Rhỿbydh.

Gochelỽch ỿn ỿ dhulh ỿmma gỿrchu ‘r traỽsỿmdhỽyn, neu ‘r cỿphỿbliaeth o rỿbelh, neu o beth anhỿgon. ac ỿ nessa, na arbherỽch gam-arbher ỿnbhỿnych; neu ‘n hỿtrach vn amser; o dhigerth ỿn amser aghen: sebh pan bho eisiaỽ gair priod hỿ­ỽeith, hỿỽedh; ỿ no ỿ gelhỽch geisio‘r cỿmmorrh a gaphoch.

XVII. PENNOD.
Am ỽahanniad ỿmadrodh a‘i nodeu.

HYD ỿma bu dosparth ar ỿ rhann gỿncabh i Adhurneg: ỿr ail rann a gallyn, sehh Dulh ỿmadrodh. neu phygr. Onyd er mỽyndealh ỿn ỽelh, a gỽybod ỿn hỿbhettrach dulh ỿmadrodh; gỽelabh ỿn iaỽn roi ỿmma ar laỽr (cin i mi son am dani) ỿ peth sydh aghenrhaid iỽ ‘ỽybod o bhlaen lhaỽ: ỿndhiameu bhryd; sebh nodau gỽahannedigaeth ỿmadrodh. nid amgen.

  • I. Rhagỽahannod.
  • II. Gỽahannod.
  • III. Cỿbhannod.
  • IIII. Gobhỿnnod.

I.

Rhagỽahannod, neu dornod sydh rann o‘r ar aitheb ỿmadro­dhus, [Page 48] ỽedi ei chỿbhansodhi heb vn gorair ỿndhi. A ‘i nod sydh bhal hynn.

Rhaid yỽ canmaỽl teyrnoedh am ei doethineb, crebhydh, cỿ­bhiaỽnder, trugaredh, tiriondeb, rhagỽeledigaeth, haelioni, a‘r cỿbhryỽ; ỿnadoedh am ei pỽylhedh, obhn Duỽ, dỿsceidiaeth, diobherbhryd, gỽiliadỽriaeth; ỿr athro lenach am ei dhyse, ei dhibhribỽylh, ei buchedh dha, ei hỿ dhyse athraỽeth, ei obhalbh ryd dros ei gail, ei ‘ỽadalỽch myỽn gỽirionedh, a‘i gariad per­phaith tuag at olh; ỿ penlhu am ei cỿỽreinrỽydh ei rhagbhỽri­ad, a phỿdhlondeb, ei leỽder, ei gallonnỽriaeth, a‘i dheỽrder.

II.

Gỽahannod yỽ rhann araitheb ỿn gobennỿdhu ar ei gorair ac ỿn perpheithio‘r sỿnỽyr i‘r gỿbhannod; a‘i nod sydh bhal hynn. : : : :

A phan gigleu hỿnny; dỿbhod ỿ Brỿttanieit i‘r ỽerdhon: cỿnnilhaỽ lhu dirbhaỽr a oruc; a dỿbhod ỿn ei herbyn.

Myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Nid trebh heb dhebhaỽd:
Nid tir heb ỽiraỽd:
Nid paỽaỽd dỿrnaỽd,
Heb bhaỽd
Heb bhys.

L. Gl.

Ỿ mae‘t gorair ỿn lhedgudh sebh bu neu aralh.

III.

Cỿbhannod yỽ araitheb ỿn perpheithio ‘r sỿnỽyr idhieihun; a‘i nod sydh bhal hynn. . . . .

Nid da cad annir.
Nid vnerth ond vndeb.
Nid rhỽysc onyd rhinỽedh.
Nid lhaỽ ond lhỽydhiant.
Nid arbhod ond gorbhod.
A bho hael (gabhael gỿbhun)
A hy; bid o‘i dha ei hun.

IIII.

Gobhỿnnod yỽaraitheb, ỿn ỿmobhyn rhyỽ beth gan chỽen­nỿchu caphael atteb amdano, a‘i nod sydh bhal hynn? ? ? ?

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth bhal hynn.

Pỽy o‘r hael pur ỽehelyth?
Pỽy rei beilch sy‘n parhau byth?
Pa dhuc o bei dha ei ‘ỽaith?
Pa bhrenin heb bharỽ vnỽaith?

Ior. Bhỿgh.

Ỿn aỽr hynn, ỽedi trebhnu hynn o arlỽy i‘ch rhỽydho ar phordh gỽybodaeth dulh ỿmadrodh (honn nis geilhir ei dealh nai gỽybod heb ‘ỽahanniaeth ỿr ỿmadrodh, honn sy ‘n cybh­rỽydho i adnabod rhibhedi phraethinebaỽl) mi a dhospartha ohynn alhan arni ac a‘i manega ỿn dhiỿmsagh.

XVII. PENNOD.
Am Dhulh ỿmadrodh.

DVLH ỿmmadrodh neu phygr, sydh adhurneg, drỽy baỽn ỿ neỽi­dir lhun-ỽedh neu gaphaelỽedh ar aith i gỿnnebhindaỽd amgenedic, drỽy phyrbh a neỽydh gỿbhanso­dhiad.

Deurith dhulhỽedh ỿmadrodh, neu phygrỿ sydh. Ỿn gỿntabh lhun ỽedh, neu phygr Gair. Ỿn ail lbun ỽedh, neu phygr Braỽdhaeg.

[Page 50] Lhunỽedh geiriaỽl sydh, pan dhulhỽedhir adhurnaeg a gei­riau cỿmmỽyssain, a glỽyssain; o ba rai ỿgỿntabhyỽ Cỿbhieu ad, neu gỿbhansodhiad.

XVIII. PENNOD.
Am Gỿbhieuad.

CỾbhieuad, neu ogỿssỽlht sydh lun-ỽedh geiriaỽl, pann li­aỽssogir, neu pann ‘ogỿssỿlhtir ỿr vn sain, neu ‘r gair ỿn dhigỿbhỽgh, ỿn bhỿnych, ỿn amnaid, ỿn ỿr vn araith bhraỽdhegaỽl, er mỽyn gorlenỽi, ac aghchỽanegu grym, a nerth ỿr ỿmadrodh.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Oh bhỿ mab Absalom, bhỿ mab, bhỿ mab Absalom! Duỽ na bỿssỽn bharỽ drossot; o Absalom bhỿ mab, bhỿ mab! Gỽelỽch ỿma gỿssỿlhru‘r vn gair ỿghhyd, heb dhim cỿ­bhrỽgh rhỽghthỽynt, o dhigerth rhagỽahannod ỿn ỿr vn bhra ỽdhaeg.

Ephraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.

Lhann vehel, ỿn lhaỽn iechyd,
O bob digribhỽch o‘r byd;
Lhaỽn trasserch yỽ; lhaỽn trỿsor;
Lhaỽn cerdh bhelussig myỽn cor;
Lhaỽn, lhaỽn, lhaỽn lhaỽenydh;
Lhaỽn oes deg, heb nos, ond dydh;
Lhaỽn aml yỽ ỿr lhann ỿmma.
Lhaỽn, lhaỽn o bob daỽn a da!

Io. Cent. i‘r Nebh.

Aralh.

A ỽnel gogan, ac anair;
Am ‘ogan, gogan a gair.

Gr. Hir.

Aralh.

Maỽr ỿ darbhu marỽ deỽr-bhab;
Marỽ maỽr maỽr, Mair Mair a‘i mab.

T. Alet.

Gỽelỽch ‘ogỿssỿlhtu, a chỿbhieuo ỿr vn gair ỿn bhỿnych, ỿn ỿr vn bhraỽdhaeg; er mỽyn dangos grỿmm ỿ nỽydau, ỽrth ei lhabharu ‘n bhuan ac ỿn dhiaros. Ac herỽydh hỿnny goch­elỽch rhag bod ỿ geiriau a arbheroch ỿn ỿ dhulh ỿma o dair sylhabh; canys hỿnny a ‘ỽnai ‘r araith ỿn ‘ỽrthyn, ac ỿn anbh­erth.

XIX. PENNOD.
Am Rỽghsaghiad.

AIL rhith gogỿssỽlht ỿ sydh, pan roir gair, neu dhau ỿgh ghhỿbhrỽgh ỿ rhein, a gỿbhieuir.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Bhỿ ghhallon sydh sỿthgar o Dhuỽ, bhỿ ghhallon sy sỿthgar. Psal. 57 Ỽele rodhi ỿn gỿbhrỽgh ỿ gair Duỽ rhỽgh ỿ geiri­au sy‘n gỽneuthud gogỿssỽlht ne gỿbhieuad.

Aralh.

Ni escennodh neb vn ir nebh, eithr ỿ neb a dhoeth o‘r nebh, sebh, mab ỿ dyn, hỽnn sydh ỿn ỿ nebh. Ỿ gair ỿma nebh a luaỽs­sogỽyd deirgỽaith ỿn ỿr vn bhraỽdhaeg gỿbhannodaỽl. A hon sydh rith aralh ar gỿbhieuad; o blegid mỿnych arbher ỿr vn gỿ­bhannod bhal hyn. O bhrenin, ti sy bhrenhin ar bhrenhinoedh.

XX. PENNOD.
Am Drỿcheb.

Eithiau bhodhigỽydh trỿchu ‘r gair, a chỿ bhrỿgh­u geiriau rhỽg ỿ dhaudharn hỿnny.

Eghraph.

Ỿ scỿbharn (ỿn narn ỿ nos)
O god sy ỿma ‘n agos.

Ỿmma ỿ saghỽyd geiriau rhỽgh ỿ dhau hanner. Nid gỽiỽ arbher ỿ adhulh honn, onyd pann bho achos ỿn peri aghhen­rhaid ỿ drỿchiad honno: nailh ai i achub pennilh; ai ỿntaui gỿmmỽỿso, ac i hardhu sain, ac osleu ‘r araith.

Rhỿbydh.

Rhaid yỽ gochelyd ỿn ỿ dhulh a elỽir gogỿssỽlht, a‘i ritho­edh, rhag digỽydh canniad ỿ gog; nid amgen, pann bho ivn ỿ­marbher ac atsain ỿr vn gair ỿn annhrebhnus, neu ‘n rhy bhỿ­nych, ỿr hynn beth abhlina‘r gỽrandaỽyr; ac bhelhy ni bỿdhe gỿbhadas igỿnnỿrbhu ‘r nỽydau, na chỽaith ỿn debig i dhau a­chenaid o ‘rgallon.

XXI. PENNOD.
Am Ỽahansaghiad.

Eithiau aralh ebh a seghir rhỽgh ỿ geiriau cỿs­sỿlhtiaỽg, ỽahansaghiad heb dỿnnu ỿmaeth dhim osỿnỽyr ỿbhraỽdheg: Canys, cyd bei dhierthsa­ghiad i‘r araithaeg; hi a ỽasaneatha iỽ hadhurnhau hi, a rhyỽ resỽm, neu iỽ goleuo‘n arglaerach. bhal hynn.

Lhaỽeroedh a heurant bhod ỿr opheren (anabhaỽd a dibh­ỽyniant gỽir dhiodhebheint Crist) o‘i theilỿghdra ỿn galhu [Page 53] gỽeithedru, a rhaclydhu, nid ỿn vnic madheuant pechodau; ei­thr hebhyd iachau thei cleibhion, dỿnion, ỿchain, a debhaid.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Ni bydh ỿ gỽann heb i dho garn
(Iessu gedid) sy gadarn.
Heb‘air o‘i benn bu ỿr balch
Rhag d'obhn, ỿrhỿỽiog dibhalch.

T. Al. iS. Ro. Sal.

Aralh.

Pettỽnn (vn nid oedhỽn ni)
Goganỽr a gae gỿni.

Hỿ. Cil.

Sỿna ỽahanu gosodiad ỿr ỿmadrodh, gan seghu rhesỽm ỿm­yỽn ei ganol: ỿr hỽnn pei gedid alhan ni ỽydhyd ei eisiau chỽ­aith. A‘r rhesỽm pann seghir ymyỽn, a gỿlchir a rhyỽ hanner cỿlchau. A‘r rheini vchoder rhỽydhau rhac ỿ darlhonydh ỿn ebrỽdhach.

Rhỿbydh.

Gochelỽch rhag bod o‘r gỽahansaghiad ỿn rhy hir; canys pei hir bhỿdhei, ỿ sỿnnỽyr a dỿỽỿlher ỿn ordhu, a‘r ỿmadrodh bhlaenoraỽl ae ỿn abỿrgobhus, a chỿphelib bhỿdai i dhodr­ebhn ty abhai ‘n cỿbhlenỽi lhe, heb hagen bhudh o hono, am­ỿn bodỿn annibheth i bob rhyỽ ‘ỽasanaeth.

XXII. PENNOD.
Am Adgỿmmeriad.

ADgỿmmeriad yỽ adhurnaeg, pann adrodhir ỿr vnrhyỽ sain, ỿn niỽedh ỿ bhraỽdhaeg bhlaenoraỽg, ac an nech­reu‘r [Page 54] araith, dhỿlỿnaỽl. Ỿ rhagoriaeth sydh rhỽgh ỿ dhulh ỿma a gogỿssỽlht, a ganbhỿdhỽch, os dehelbỽch bhod Gogỿs­sỽlht ỿn nodỽedhu a rhac-ỽahannod; eithr honn sy‘n nodỽedh­u a gỽahannod neu a chỿbhannod.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Gan bhod Iehobhadỿ Dhuỽ a‘r dỿ dhỽyn di ỿn ebrỽydh i‘r gorau o dir: tir gỽiỽlyb, ac abhonydh, dỿbhroedh, phỿnnonn­ydh, ac eigiaỽnydh.

Aralh.

Canys ỿ boblsy ‘ỽorthrỿbhelaỽg, a gaublant: plant nis gỽr­andaỽant ar gỿbhraith ỿr Arglỽydh. Isa. 30. 9. Gỽelỽch ad­gỿmeryd ỿ gair plant hỽnn a‘orbennodh ỿr araith a ‘Gỽahan­nod, i dhechreu r‘lhalh, a gallyn.

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.

Bhal blodau prennau ỿm-mbob rhith,
Bhal od, bhal adar ar ỽenith:
Bhal ỿ daỽ ỿ glaỽ, a‘r gỽlith.
Ỿ mae i vndyn bhỿm mendith.
Bendith trabho gỽlith ỿn ỿ glynn
A rois i Rys ỿn ỿ Tỿỽyn:
Tra bho‘r muroedh lhe‘r oedhyn,
Na main, neu bridh ỿmyỽn brynn.

D. Nantmor.

Aralh.

Tros stroedh, tiroedh, caterỽen,
A ‘i brig tyb rhagor brenhinbren.
Teiroes gỽr i‘trhỽysc Vrien,
Tau sỽydhau byd ti sydh ben.
[Page 55] Pen marchog enỽog enaid pỽys Dynbych;
Post iaỽn ben Salbriaid;
Penna aig gỽyr paun cỿỽi iaid:
Pendebhig paladrbhrig plaid.

Gr. Hir.

Gỽelỽch bhod ỿma ỿn adg ỿmeredig ỿ gair diỽedhabh o‘r nailh bennilh, a‘r gair cỿntabh o‘r lhalh; bhal ỿ bydh myỽn go­stegion odlau: diỽedh ỿ nailh eghlyn ỿn dechrau ỿ lhalh.

Rhỿbydh.

Rhaid yỽ bod ỿn ‘obhalus ỿmma ar rodhi ‘r gair adgỿmere­dig ỿn ỿ nodeb grỿbha, a chadarnabh o‘r dhỽy; a hỿnny myỽn debhnydh neỽydh.

XXIII. PENNOD.
Am Orgỿdcam.

AIL rhith adgỿmmeriad ỿ sydh ỿn gỽahanu ỿr araith, ỽrth osod gradhau amrabhael ỿndhi. O bhod i‘r gair a­bho ỿndỿỽedhu ‘r nodeb araithiaỽl bhlaenoraỽg, eilch­ỽỽl dhechreu ‘r vn a dhỿlyn; a hi a elỽir gorgỿdcam ueu lusci­ad. A hynn o‘ỽrthsỿnnad sy rhỽgh honn a‘r rhith cỿntabh, sebh, bhod honn ỿn ỿmỽastatau ỿn amnaid ar laỽer o‘radhau.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿn ỿ dechreuad ỿr oedh ỿ gair; a‘r gair oedh dhuỽ; a duỽ oedh ỿ gair. Ioan. 1. 1.

Aralh.

Gorthrỿmder a dhỽg dhiodhebhgarỽch; a diodhebhgarỽeh brobhiad a phrobhiad ‘obaith; a gobaith ni chỽilỿdhia. Rhubh. 5.

Aralh.

Ỿr archdeyrnogaeth gỿntabh oedh ỿr Assyrieit, neu‘r Caldaieit; ỿ Caldaieit a‘orchbhỿ gỽyd gann ỿ Medieit, a‘r Perseit; ỿ Perseit a‘orchbhỿgỽyd gann ỿ Groegieit; ỿ Gro­egieit a ‘orchbhỿgỽyd gann ỿ Rhubheinỽyr; ỿ Rhubheinỽyr a ‘orchbhỿgỽyd ỿ gann ỿ Gottieit. Gỽelỽch bhod ỿr vn gair ỿn dỿỽedhu ỿn ỿ‘ỿahannod, ac ỿndechreu ‘r araith dhỿlỿn­aỽl.

Rhỿbydh.

Gochelỽch gỿbhosod ỿn ỿ dhulh honn vỽchlaỽ pump o ra­dhau: ac edrỿchỽch a‘r bhod ỿr rheini ỿn mỽyhau, ac nid ỿn lheihau ‘r arỽydhocad, ỿn enỽedig ỿn ỿ radh dhiỽedhabh.

XXIIII. PENNOD.
Am Edryd.

EDryd yỽ phygr, pann adrodhir ỿr vn sain ỿn nechreuad ỿ braỽdhegau, neu ‘r sỿnhỽỿrau.

Antryỽ rithogaeth sydh idhi. Ỿn gyntabh pan adro­dhir ỿ cỿphelib sain ỿn ỿ dechreuad myỽn geiriau amrabhael.

Eghraph.

Ỿ barnỽr alỿgra gỿbhraith; ỿ duỽinỽr a athraỽo grỽydr­dhysc; ỿ phỿsỿgỽr a gam-bhedheginiaetha; bo idhynt draet­hirion, ac enioes bherr ar ỿ dhaiar.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

I glai a glynn
Ỿdhai oedhyn
Ỿ rhai er hynn,
I dhuỽ ỿdhaeth.

D. Ed.

Aralh.

Lhỿdan oedh gastelh Edỽart,
A‘idỿrau gỽych, a‘i dair Gỽart.
Caerau Edỽart cỽncỽerỽr,
Tỿrau oedh ar gaerau‘r gỽr.

G. Gl.

Ỿ mae‘r geiriau hynn caerau a thỿrau ỿn vnsain ỿn dechre­u‘r araith gỿbhannodaỽl, a rhagỽahannodaỽl; ac etỽa ỿ maent ỿn eiriau amrabhael.

II.

Ail rhithogaeth sydh ỿn vurhyỽ air myỽn edryd ỿnỿ ban­nodau.

Eghraph o‘r scrutl ut lan bhal hynn.

Lhais ỿr Arglỽydh aruỽch ỿ dỿbhroedh; lhais ỿ cadrdh­uỽ aruỽch dỿbhroedh lhuossog sy‘ntaranadu; lhais ỿr Arg­ỽydh ỽydh sy‘n drỿlhio‘r cedriỽydh. Psal. 29. Gỽelỽch osod ỿ gair Lhais deir-gỽaith ỿn nechreuad ỿr ebiaith ỽahannodaỽl.

Aralh.

Ple mae‘r doeth? p'le mae‘r gỽr lhen? p'le mae dadleuỽr ỿ byd hỽnn? ani ỽnaeth Duỽ dhoethlineb ỿ byd hỽnn ỿn ỿnbh­ỿdrỽydh? 1. Cor. 1.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Bo meibion d'ỽyrion ỿn does;
Bo i‘th ỽyneb byth enioes.
Bo‘r gỽalht ar liỽ brig ỿ ỽal:
Bo ‘ch gỿỽoed a‘r baich gỽial.

T. Aled i‘r T. Sal. hen.

Aralh.

Buỽr bhỽybhỽ) blalỿ bribh abhon:
Bu ‘n torri chlebhyd bu ‘n troi cleibhon;
Bu iachusach byỽ o‘i achosion;
Bu ỽerthbhaỽr ydhynt borth ebhrỿdhon.
Bu ‘n gloeỽi delbi deilhion y ỽeled
Bu bhỽy y ỽared byỽ o bheirỽon.

Gr. ap Ebhan esc. Ỿm muchedh Iesu.

Aralh.

Rhann i dhau myỽn rhinỽedh dha
Rhy lonydh, rhy leỽ ỿna.
Er godhebh aỽr ỿ gỽedhai:
Ar odhe bhyth ỿr oedh bhai.

T. Al. i S. To. Sal.

Aralh.

Pen teyrn, heyrn, a hoed o‘i laỽ:
Pen teyrnỽalch balch, bỽlchi dhebheiaỽ:
Pen teyrnaidh bhlaidh bhlaengar gantaỽ.
Pen teyrndrebh drebh o naỽdh idhaỽ.

Gr. Ỿr ỿghuad i‘r rỽyssaỽg Lhỿỽelyn.

Sỿna ỿ gair pen bedeirgỽaith ỿn dechreu ỿn ỿ bannodau; ỿn amllau‘r arỽydhocad ac ỿn bodloni‘r clỿbod ỿn hỿryỽ.

III.

Ỽeithiau bho dhigỽydh dỽy edryd gỽrthebaỽg ag ỿn gỿbh­rodedh.

Eghraph.

Ỿ dyn cỿbydh sydh bob amser ỿn dlaỽd: ỿ dyn aghhỿbydh sy bob amser ỿn oludaỽg: ỿ dyn cỿbydh sy elyn idho eihun: ỿ [Page 59] dyn aghhỿbydh sy gỿnorthỽyỽr i erailh: ỿ dyn cỿbỿdhaỽg sy‘n lhaỽn gobhalon: ỿ dyn aghhỿbydh sy‘n lhaỽn o dhidhanỽch a lhaỽenydh.

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.

Vs man yỽ ‘r cedyrn sy myỽn codiad;
Ac aur ỽyt tithau teg ỽrteithiad;
A lherr yn ỽrthych ỽr lhỽyr nerthiad;
A gỽenithin ỽyd gan ỽaith nodiad;
Am bỿnn bhỿ rhossyn cei bhaỽrhad Cỿmru
Ac iaỽn oedh dỿnnu Gỽynedh danad.

I. M. i Io. Sal. o Leỽ. esc.

Rhaid yỽ gochelyd ỽrth ỿmarbher a‘rdhulh honn rhac cỿm­ryd na‘r gair gỽaelabh na‘r gỽannabh ỿn ỿ bannodau.

IIII.

Rhith aralh ar Edryd sydh gỿnbebic; pen dhechreuo lhaỽer o eiriau ar ỿr lhỿthỿren ol ỿnol.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Dỽg, duth, didaỽl, druth dadldri, deỽr, Dydur,
Dros dir didỽylh, derdri:
Dyn daer, doeth, dandỿ dỽr di,
Dalu debỽ drist, del dail drosti,

Rhỿbydh.

Mỿnych ỿmarbher a‘r dhulh honn sy anhỿ draeth. Canys gormod aỽydh idhi sy argoel ỿnbhỿdrỽydh: a‘r sain sy anny­odl, a thrỽscl; mal ỿ clỿỽch ỿn ỿr eghraph vchod.

XXIIII. PENNOD.
Am Dharỿmchoel.

DArỿmchoel yỽ, pann adrodhir ỿ cỿphely;b sain neu air [Page 60] ỿgh ghhloedigaethau, neu dhyỽedhion ỿ braỽdhegau. Deu­bhath dharỿmchỽel ỿ sydh.

I.

Ỿ rhyỽ gỿntabh, pan adrodhir ỿn niỽedh bannodau ỿ cỿpl elyb sain.

Eghraph.

Dedhbholion dhỿnion hỽynt a ỽatỽarant,
Ỿr adar a hedant, ar pysc a nobhiant,
A‘r Prỿbhed a‘mluscent, a‘r gỽenyn a bhelant,
Pob peth a ỿmdhaith i gỿnnulb ei borthiant;
Ond ỿ gler a godhant, a‘r lhadron a‘i dibhỽynant.

Taliessin.

Gỽelỽch bhod ỿ cỿphelyb sain ỿn ỿ bannodau, sebh gỽahan­nodol, a chỿbhannodaỽl, lhe maer‘r sain ỿn dỿỽedhu ỿn -ant

Aralh.

Hỿgad vriad, arail can car
Hỿgalh, hỿbalh, hỿbỽylh labhar,
Hỿgadr, paladr, pelydr, creugar;
Hỿgrynn helỿm, hoeỽlathr aerdhar,
Glaibh cỿthrudh, anhỿgudh, anhỿgar.

Einon Len.

Aralh.

Trabho cỿỽir cerdh, trabho curo cad,
Tra bho rhỽydh ỿn rhoi, tra bho rhodh ỿn rhad,
Tra bho hael ỿn hael, tra bho hil na had,
Tra bho tỿrbha ‘n glir, tra bho trebh na gỽlad;
Ti gei glod bennod heb ỽad na therbhyn,
Tra bhager oes dyn, tra bho gỽr o stad.

Io. M. i lo Sal. o Leỽ. esc.

Aralh.

Ni dhichyn gỽr a chebhn gỽann
Dỽyn baych ond vn bỿchan,
Blin yỽ dỽyn olỽyn eilỽaith,
Ỿn rhydh i benn mỿnydh maith.

Ed. Lh. iS. Io. Sal.

ỾRVN phunyd, ỿn ol ỿ dhulh ỿ ma ỿ bernir, pann osoder lhaỽer o‘eiriau ỿghhyd, a bhont ỿn terbhỿ nu ỿn vnodl; a The­bigdhiỽedhiad ỿ gelỽir.

Eghraph.

Dỿscu, cỿmỿscu masgoed a‘i mỿscu;
Dỿscu dilescu dan deỽ lasgoed.

Ỿdhulh honn a adnebỿdhir, pan na bo dỿchỽeliad ỿn ỿr ara­ith eithr goreiriau.

AR HỾNNY pan bho‘r araith ỿn lhuossaỽgo eiri au ỿn ỿr vn treigl, ac ỿn vnodl: neu ‘n gỿphelyb ỿ lhỿthỿrau diỽedhabh i bob vn; Cỿnhebigodl ỿ gelỽir, bhal hynn myỽn prỿdỿdhiaeth.

Tadmaeth, mammaeth, lhaeth, a lho.

II.

Dulh aralh ar dhadỿmchỽel ỿ sydh, pan adrodhir ỿn ỿ diỽ­edh ỿr vn gair ỿn bendant.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

A ni phrophỽydasom ni ỿn dỿ enỽ di?
A ni bhỽriassom alhan gỿthrellieit ỿn dỿ enỽ di?
A ni ỽneuthom ỽyrthiau ỿn dỿ enỽ di?

Aralh.

Ỿ dyn sỽydhỿmgais ỿn gỿntabh a bhỿnnei bhod ỿn nessa at [Page 62] ỿ goreu; ỿn ol hỿnny a bhỿnnei bhod ỿn ogỿstadl a‘r goreu; ỿn dhiỽedha a bhỿnnei bhod vỽchlaỽ ‘r goreu. Gỽelỽch ỿma bhod yr vn gair ỿn dyỽedhu ỿ bannodau gỽahannod a chỿbhannod.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Na chredỽch i‘air rhỿdeg:
Antur o dỽylh ond trỽy deg.

Aralh.

Byỽich cabh heb ỿch cỿbhuỽch;
Berain Aer, baỽr ỿn uỽch?

Ỿ mae ‘r dhulh honn ỿn adhurnaỽd maỽr i Phraethineb ac ỿn cadỽ‘r sain ỿn hỽy o amser ỿm medhỽl ỿ gerandaỽyr.

Rhỿbydh.

Gochelỽch arbher dhadỿmchỽel ỿn rhy bhỿnych ỿn ỿr vn araithỽriaeth; o achos ỿ gỽedhai ‘n ỽelh i‘r araith ỽrth ei chỿmryd ỿn arbedus neu ei thanu ỿn odeneu ac ỿn aghhỿspelh

XXV. PENNOD.
Am Ail ỿmgyrch.

AIL ỿmgyrch yỽ dulh ar osodiad geiriau; sebh, pan gỿm­erir ỿr vnrhyỽ sain ỿn nechrau, ac ỿn niỽedh vn bhannod.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ochỽi drebhydh diobhalus! ỿn ol blỿnỿdhoedh a dỿdhiau ỿ gỿrrir braỽ arnoch chỽi, drebhỿdh diobhelus. Isa. 34.

Aralh.

Lhaỽenỿchỽch ỿn ỿr arglỽydh, drachebhn medhabh, lhaỽen­ỿchỽch. Philip. 4. 4. Gỽolỽch bhod ỿ gair lhaỽenỿchỽch ỿn nechreu‘r bhannod, a‘r vn gair eilchỽyl ỿn diỽedhu‘r bhannod.

Myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Disỽydh ỽybh', pan dreiglỽybh draỽ;
[Page 63] A Duỽ sydh i‘m disỽydhaỽ.

Incert. Author.

Aralh.

Dedỽydh bhu, daed oedh ei bhyd:
Da ỿ diỽedhir dedỽdhyd.

T. Aledi‘r T. Sal. hen.

I.

DVLH ARALH ar ailỿnngyrch ỿ sydh, pan adrodhir ỿ cỿphelyb, a‘r cydodl vnsain ỿn gỿdỽedh, ỿn nochre­uad a dỿỽedhi ad vn bhannod. bbal hynn.

Hedh a ỿmlyn ỽrth ỿ dyn a gymro amỿnedh.
Callon ỽrol a ỽnaiph dhibheth obhalon.

Gỽelỽch bhod ỿ sain lon ỿn ỿ gair cỿntabh ỿn vnỽedh a hon, sy‘n dỿỽedhu ỿ bhannodaỽl ỿmadrodh.

II.

PAN BHO ‘r vn gair priod ỿn dechreu, ac ỿn dỿ ỽe­dhu ỿr vn bhannod, ac nid gair cỿphredin; Attilh ỿ gel­ỽyr: ac ỿno ỿr ail gair sydh o arỽydhocad ansodaỽl: bhal hynn.

Arthur ỿn ỿ bhudhigoliaeth honno a‘m dhangosodh ỿn Arthur.

Ỿ gair priod hỽnn sydh ỿn dỿỽedhu ỿ bhannod, sydh ỿn ar­ỽydhocau rhinỽedh bhileraeg, dhynaỽl, myỽn Arthur.

III.

PAN BHO ‘r vn gair cỿphredin ỿn nechrau ac ỿn niỽedh ỿr vnbhannod; Gỽahanblyc ỿ gelỽr. bhal hynn.

Phỿsỿgỽr iacha dỿ hun os ỽyt ti Phỿsỿgỽr.

Ỿ gair dỿỽedhaỽl ỿma sy n ar ỽydhocau cỿỽreintrỽydh ỿ phỿsỿgỽr, ar gỽybodaeth ỿ sy ỿndho. Herỽydh paham rhaid [Page 64] i‘r gair a dhiỽedho ỿn ỿ phygr honn, bhod ỿn nerthaỽg i arỽy­dhocau cỿphredinaeth.

IIII.

RHITH aralh ar ailỿmgyrch a elỽir Catblyc, ỿsydh phyrbh ỿmadrodh; pan bho lhaỽer o rannau ‘r araith ỿn de­chreu ar vnrhyỽsain, a diỽedh cỿnnibher ỿn vnsain, ac vnodl. Mae hi ỿn amgỿphred dỽy o‘r rhei vchod ỿndhi; sebh, edryd, a darỿmchỽel.

Mae hi o amryỽ ỽedh.

I.

Ỿn gỿntabh pan adrodhir ỿr vnỽedh nubhersain ỿn nechre­uad, a diỽedhiad amryỽ bhannodau: bhal hynn.

Tir iondeb a bair hedh:
Aghbỿssondeb a dyr Annedh.

Aralh.

Tỿrhaus a‘elỽa niỽed: ac
Amheus ni chaiph ged.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Hỿỽel o vcheliachau
Hael, aniỽair, nid gair gau.

G. Gryg.

Ỽele sylhabheu diỽedhol ỿ geiriau cỿntabh; sebh Hỿỽel a Hael ovn ỽedh nubhersain, a hebhyd ỿ geiriau diỽedha ỿn vn sain; rhei ynt megys ỿn lhiỽio ‘r dhulỽedh honn ac ỿn trỽssio ‘r ỿmadrodh ỿn hỿglyỽ.

II.

Ỿr ailỽedh sydh pan adrodhir ỿr vnrhyỽ ‘eiriau ỿn ỿ dechre­uad, a‘r vnrhyỽ ỿn ỿ dỿỽedhiad.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Derbỿnniỽch ni: ni ỽnaethom gamỽedh i nebun; ni aurhei thiassom nebun; ni sommasom nebun. 2. Cor. 7.

Aralh.

Pỽy a ladhodh ei bham? Nero.
Pỽy a ladhodh ei ỽraig? Nero.
Pỽy a ladhodh ei athraỽr? Nero.
Pỽy a ladhodh ei gỿbhorỽr? Nero.
Pỽy o‘r diỽedh a‘i lhadhodh ei hun? Nero.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Gair a gai trugarog ỽyd
Gair ỿ ỽlad gỽrol ỿdỽyd.

Aralh.

Aer i dhỽy nain hardhiaỽn yỽ;
Aer deudaid eur aid ỿdyỽ;
Aer Lheỽeni, Iarlh hen ỽaed;
Aer Berain yỽ, bur iaỽn ỽaed.

S. Bhỿ. i Io Sal. o Leỽ. esc.

Ỿmae‘r dhulh ỿmma ỿn gỽasaneuthu ‘r nỽydau, ỿn bodhau ‘r glust, ac ỿn adhurno ‘r araith; drỽy nabo goramledh o ran­nau idhi, na gormod o aelodau i bỿlu ‘r clỿbod.

IIII.

DVLHARALH ar ailỿmgyrch sydh, pan a­drodhir ỿr vn gair ỿn niỽedh, a dechreu‘r bhannod ỽahannod­aỽl: hagen ỿn ỿ diỽedh ỿn arỽy dhocau rhyỽ beth gỽrthỽyneb, neu o‘r hynn lheiabh, ỿn aghbỿphelyb i‘r lhalh ỿn ỿ dechrau. Hia elỽir Gỽrthỿmgyrch.

Eghraph.

Gobhal dhyn ỿn dỿ ib heghctid am ỿ peth, ỿ alh dỿ rỽydho a‘th rhỿdhau o bob gobhal.

ỿ gair gobhal ỿn ỿ dechreusy ‘n arỽydhocau medhỽl o bhla­enlhaỽ, ar geisio rheidi au erbyn amser adhaỽ. Onyd ỿn ỿ dyỽ edh, ỿ mae‘r vn gair ỿn arỽydhocau dirbhigh obhn ỿ medhỽl. a chnobha diobhalỽch.

XXVI. PENNOD.
Am Dhadỿmchỽeliad.

DAdỿmchoel yỽ phygr, pann adrodhir ỿr vn rhyỽ sain ỿn nechreu, ag ỿgh gh hannol bannod: neu ỿgh ghhannol, ac ỿn niỽedh bannod: bhalhynn.

Eghraph.

Ỿ neb a ‘mdhirietto ỿn ei haedhedigaethau ei hun, ebh a som­mir; a‘r neb a sommir drỽy ỽybod, ni haedheu‘obrged.

Aralh.

Gỽeithred vbhudhdod a ganbhỿdhir ỿ‘or amlỽg, ac nid gỽ­eithred bhalch; canys gỽeithred orchestaỽl yỽ: eithr mal ỿ dỿỽedeis nid gỽeithred bhalch; anyd gỽeithred vbhudhdod.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Gỽraỽl, tragỽraỽl, trugaraỽc ỽrol.
Nibhu tragỽrol, na bhei trugaraỽc.

Gỽelỽch ỿ gair gỽrol ỿn dechreu a‘r vnrhyỽ air ỿn ỿ cenol; dỿna rann gỿntabh ỿ phygr. Gỽelỽch ‘ỽedi hỿnny ỿ gair tru­garog ỿn ỿ cenol, ac ỿn ỿ diỽedh. Dyna ‘r rhann aralh i‘r phy­gr. Ỿr vn modhyỽ. Medhỽ, rhy bhedhỽ, rhỿ bhedhaỽd me­dhỽ, ni bu rỿ bhedhỽ, nabai rỿ bhedhaỽd.

II.

Dulh aralh ar dhadỿmchoeliad ỿ sydh, pann adrodhir gei­riau ỽ yneb ỿ gỽrthỽyneb. Gỽrthneỽid yỽ ei henỽ.

Eghraph.

Bid yỽ‘ch chỽech bỿỽyd o‘ch iaith,
Be delech heb ỿ dalaith.
Bỿỽyd o‘ch iaith bid yỽ‘ch chỽech.
Heb ỿ dalaith pe delech.

Io. Deỽl. i S. R. ap Tomas.

Aralh.

A chael i mi echel menn:
I Salbri, ỿn nes hỽỿlbren.
Echel menn a chael i mi:
Ỿn nes hỽỿlbren, i Salbri.

D. ap Edm. i‘r T. Sal. hen.

III.

Dulh aralh ar dhadỿmchoeliad ỿ sydh, pann adrodhir ỿ cỿ­bhan bhlaenoraỽg. Ỽrth ei rannau, dan arỽydhocau amrith­der ỿn ỿ rhannau, ỿ rheini a dhosperthỽyd. bhal hynn.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿr ỿdym ni ỿn berarỽynt Crist, ỿn ỿ rhein a achubir, ac ỿn ỿ rhein a gỿbhrgolhir: i‘r nailh ỿn arogl agheu i agheu: ir lhailh ỿn arogl bỿỽyd i byỿỽyd. Per arỽynt yỽ‘r cỿbhan; ỿ parthoedh yỽ‘r achubedig, a‘r colhedig; ỿr amryỽder yỽ agheu i‘r nailh, abỿỽyd i‘r lhailh.

IIII.

Dulh aralh ar dhadỿmchoeliad ỿ sydh, pann dhỿsperthir ỿ rhannau cyn ei datcan, ac ỿn ol hỿnny ei trebhym, ai manegu ỿn [Page 69] dhiamỽedh. Hỿdrebhnid yỽ ei henỽ.

Eghraph.

Tri pheth ỿ saydh, ỿ mae lhaỽer ỿn ei rhỿbỿchu. Golud, dig­ribhỽch, ac anrhỿdedh. Golud yỽ mamaeth pechod, ac anỽir­edh. Digribhỽch yỽ merch ansỿberỽyd, ỿn arỽein i ‘resỿnd­aỽd. Anrhỿdedh yỽ mam a mamaeth pob gỽegi.

Aralh o‘r scruthur lan.

Ỿ pedỽar hynn bỿchein ynt a goisel; hagen doethineb ynt; tra doethineb. Ỿ myỽion, pobl, ỽann hagen ỿn paratoi idhynt amser habh. Lhỿgod ỿ mỿnydh, pobl annerthaỽg, hagen ỿn gosod adail ei tai ỿn ỿ graig. Ar ỿ ceiliogod rhedyn nid oes brenhin; hagen gỽersỿlhant ỿn bhỿdhinaỽg. Ỿ gob a dheil a‘i dỽỿlaỽ, honn sy ‘n lhỿsoedh ỿ brenhinoedh. Dih. 30. 24.

Rhỿbydh.

Ỽrth ỿ marbher a‘r dhulh honn, gỽiliỽch bhod ỿn bhyrgo­bhus, a golhỽgh heibio dhatcan rhei o‘r rhannau a dhỿsperth­ỽch ỿn ỿ cỿphredinaỽl. Mal ỿ gỽnaeth ỿr vn a dhaỽodh dhe­oghlu deudhec mannau‘r Gredo ac ni dhoeth iỽ gobh ond naỽ o honynt.

XXVII. PENNOD.
Am Argỿbhenỽiad.

ARgỿbhenỽ sydh dhulh, pann dhigỽỿdho (ỽrth neỽidiad ardhodiad neu dhisodhiad, a‘i lhỿthỿren, ỿnt au sylhabh) gỿbhneỽidio‘r arỽydhocad.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Carmi ỽyr Hacar. 1. Chro. 2. 7. ỿ gair, neu ‘r henỽ Hacar, a osodỽyd ỿma ỿn lhe Hacan, hỽnn oedh ei henỽ priod. A nid ỿr scruthur lan (ỽrth dỿnny ỿmaeth ỿ lbỿthỿren N, a rhodhi [Page 70] ỿn ei lhe) a‘i henỽodh ebh, Hacar, o achos mai ebh oedh ỿn aghhỿttedhu ỿr olh Israel. Ỿr vn modh ỿ gelhir dỿỽedyd, Nid merch, ond march; nid gỽledh, ond cledh; nid bonedhig; ond penhoedhig.

Myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Tomas hen (to mis Ionaỽr)
Tỽyssaỽg bhỿdhi, tau saig bhaỽr.

D. Ed. i‘r To. Sal. hen.

Aralh.

Arbh dhu hir ni ‘orbhydh bonn:
Arbher deỽr arbh bher dirion.

Ioan. Phyl.

Gorchest ỿ dhulh honn sydh, pann dhigỽydh idhi sỿrthio ar ỽrthỽynebion: sebh, o bydh ỿ nailh ‘air ỿn ỽrthỽyneb i‘r lhalh; bhal hynn. Nid meddru: ond methu. Gỽelỽch bhod ỿma ỿmgỿphelỿbiad ar ‘eiriau o amrabhaela gỽrthỽynebus arỽydh­ocad.

XXVIII. PENNOD.
Am Amdhỿchỽel.

AMdhỿchỽel luosodl ỿ sydh, pann neỽidir ỿr vnrhyỽ air, y amryỽ dhỿchỽeliadau, neu ribh, neu genetlryỽ, neu dhynsaỽd, neu rithogaeth, neu bhodh, neu amser, mal ỿ godhebho‘r iaith, ai‘r cỽbl, ai rhai o‘rhein.

Eghraph.

Gỽr a ỽna gỽyr ỿn ei ol:
Gỽyr a ỽna ‘r gỽr ỿn ỽrol.

Aralh.

Ni bu o Adhana ỽybỿdhoch,
[Page 71] Gỽybuost, gỽydhost, gỽydhoch Dhoethineb.
Pann na ỽedha atteb pann dh ỿỽettoch.

Gỽelỽch ỿma, ỿ geiriau hynn gỽybỿdhoch, gỽydoch, gỽy­buost, ei bod hỽy ỿn amryỽ amseroedh, a dỿnsodoedh, o‘r vn rhyỽ ‘orair. nid oes arbher o honn ỽrth neỽid terbhỿnau, ỽrth dreiglaỽ enỽ cadarn; am nad yỽ ‘n diethro ỿn ỿ diỽedh, mal ỿ Lhadineg, a‘r Grỿỽeg; eithr ỿn ỿ dechreu drỽy ardhodiad; mal ỿr Hebraeg, neu Arabaeg.

XXI. PENNOD.
Am Dhulỽedh Braỽdheg ag isod am Dhirlais.

DVlhỽedh braỽdheg sydh phygr, a lhuniaith ỿn lhiỽio, ac megys ỿn rhodhi aphaeth ar ỿr holh bhraỽ­dheg, ar sỿnỽyr, drỽy ỿmmodbhryd goreiriaỽl. A‘i rhithoedh sy‘n callyn.

Dirlais yỽ phygr, a adnebỿdh­ir ỽrth ỿr aroreir lhabharus, neu ‘r tabhlodiad. Can ỿs dulh ar ỿm­adrodh yỽ, pan bho ‘r araraithiỽr megys ỿn dolebhu ỿn vehel, o ran rhyỽ gỿnnỽrbh ỿn ỿ medhỽl, a‘r nỽydau.

I.

Ỿ DHVLH gỿntabh, pan bho ‘r araithiỽr ar ei ỿm­adrodh ỿn rhỿbhedhu am ryỽ beth. Hia elỽir Rhỿbhedheb.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

O bheint dỿbhnder golud doethineb, a gỽybỿdhiaeth Duỽ. [Page 72] Mor anchỽiliadỽy yỽ ei bharneu ebh, a‘i phyrdh ỿn anbhei­draỽl. Rom. 11.

Rhỿbydh.

Ni dhỿleid arbheru ‘r dhulh honn, onyd pann bho achos maỽr ỿn peri; a hỿnny ỿn anbhỿnych. Ni ỽedha ei rhoi ỿn ne­chreu ‘r araithỽriaeth: na chỽaith ỿn niỽedh araithaỽc ỿmad­rodh, honn a ỽedhe bhod ỿn oer, ac yn arabh.

II.

ỾR AIL dhulh ỿ sydh, pan bho i‘r araithiỽr regu, ca­blu, malhdigo rhyỽ beth, neu ryỽ dhyn drỿgionus, ỽrth dhercha­bhu ei lebh. Hi a elỽir Rheg.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Argledhiet ỿr annuỽiol arno; ac eisledhed ỿ gỽrthnebỽr ar ei dheheulaỽ: pann rodhir barn arno, colher ebh: a throer ei ỽedhi ỿn bechaỽd. Psal. 109. 6.

Rhỿbydh.

Rhaid yỽ gochelyd rhac i nebun arbheru ‘r dhulh honn, o dhiethr ỿn erbyn annuỽioldeb annodhebhadỽy, ac nid er gelỽ anid i arỽydhocau pa rei ỿ mae duỽ ỿn ei malhdigo.

III.

Ỿ DRỾDEDH dhulh sydh, pann bho i‘r araithiỽr dhamuno rhyỽ beth ar ei ỿmadrodh araithiaỽl. Hi a elỽir Damuneb.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Och Dhuỽ na thorrid ỿ maeth ỿr rhei a‘ch abhlonỿdhant. Ga. 5.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Na boch heb bhardh nachỽardhỽyr!
Na boch gỽaeth, na neb och gỽyr!
[Page 69] Na bo hen anlan anhael!
Na bo ni heb Ỿ ỽain hael!

Io. Tyd.

IIII.

Ỿ BEDỼAREDH dhulh sydh, pann bho ‘r ar­aithiỽr ar ỿmadrodh ỿn ardhangos galarbhryd; neu bhod ỿn dỽyn tosturi ỽrth ryỽ drueni; ai a bho ỿndho ei hun, ỿntau ỿn erailh. Hi a elỽir Galareb.

Eghraph o‘r scruthur lan.

O pỿ rhon i‘m penn bhod ỿn dhỿbhroedh a‘m lhỿgaid ỿn rheidr o dhagreu, i ỽylo dhydh a nos am gelanedhion merch bhỿ mhobl. Ier. 9. 1.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Gỽae holh Gred trỿmned tromỽedh,
Am erchỽyn ỿ marchaỽg o‘r gogledh;
Cloi‘r bỽrdh; clai ar ỿ bedh;
Cau Lheỽeni celh ỽynedh!

T. Al. i S. To. Sal.

Aralh.

Gỽae bhi am arglỽydh diỽaradỽydh!
Gỽae bhi o‘r abhlỽydh i dramgỽydhaỽ!
Gỽae bhi o‘r golhed; gỽae bhi o‘r dỿghed!
Gỽae bhi o glỿỽed, bhod clỽybh arnaỽ!

Rhỿbydh.

Rhaid yỽ gochelyd lhac bod ỿ galarnad nac ỿn phugiol; nac ỿn gerdhoteiaỽl; nac ỿn dhiobhal; neu ‘n dhiobhydh; nid am­gen, pann bhor galar ỿn bhaỽr, a‘r achos ỿn bhỿcan; mal ỿ gỽna plantys ỽrth ỽylo ‘n hidl am golhi ‘r tlỿsyn lheiabh. neu ỿntau, [Page 73] pann bho ‘r galarnad ỿn lhai nac yỽ ‘r achaỽs; mal ỿ gỽna dỿni­on chỽelan diobhal.

V.

ỾN BVMMED pann bho i‘r araithiỽr geisio can­northỽy drỽy ỿmdhirgỽyn. Hi a elỽir Gabhargỽyn.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Pam ỿ sebhi cỿn belhed o dhiỽrthym Arglỽydh, ac ỿr am­gudhi ỿn amser cỿmelri.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Och ỽyr tost nyd chỽareu teg,
‘Obhyn gỽr a bhai‘n garreg.

Ed. Pr.

VI.

Ỿ CHỼECHED dhulh sydh, pann bho‘r araith­iỽr ỿn bendithio ar ei ỿmadrodh ryỽ dhỿnsaỽd, am ei dhaoni. Hi a elỽir Hỿdhith.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Bendigedig yỽr gỽeision, rhein, pann dhelo ei harglỽydh, a gephir ỿn ephro!

Myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Duỽ (a‘r grog enỽog iaỽnỽaith dỽyssaỽg
At Iessu mae‘n gobaith)
Gad isod vn▪ gỽedi saith
Gỽr, a dano gred vnỽaith!

L. Daron.

Aralh.

Bendith tra bho gỽlith ỿn ỿ glynn
A rois i Rys, ỿn tỿỽyn:
Tra bho ‘r muroedh lhe i‘r oedhyn,
[Page 74] Na maim, neu bridh ỿ myỽn brynn.

D. Nantmor.

VII.

Ỿ SEITHBHED dhulh ỿ sydh, pann bho i‘r ar­aithiỽr rodhi lhỽ ar ei ỿmadrodh, er mỽyn cadarnhau ‘r peth sy‘n gobhyn gỽiỽogaeth dỿstion. Hi a elỽir lhỿbheb.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿr ỽybhi‘n galỽ nebh a daiar hedhyỽ ỿn eich erbyn, dỿbh­ethir chỽi o‘r tir, ỿr vn ỿdhych ỿn mỿned iỽ bhedhiannu dros ỿr Iordhonen! Deut. 4. 20.

Aralh.

Duỽ syn dyst i mi, ỿr hỽnn ỿ dhỽybh ỿn ei ỽasaneuthu ỿn bhỿ ỿsbryd! Rhubh 9.

Rhỿbydh.

Gochelỽch ar ỿmadrodh dỿghu i dhim ond i‘r creaỽdỽr; na thỿghu chỽaith i gỿbhlaỽni aniniaỽndeb; na thỿghu ỿn orchỽi dr, neu ỿn dhihamdhenus; na thỿghu i dỽylho nebun; an thỿ­ghu ar ỿmadrodh sathredig; na mỿnych arbher lhỽ ar ỿmadr­odh araithiaỽl.

VIII.

ỾR ỼYTHBHED dhulh ỿ sydh, pann bho ‘r ar­aithiỽr, ỿn ol adrodh neu ỽedi cỽpplau rhyỽ ỽeithred, ỿn gosod braỽdheg ỿn gorỿmdhỽyn ei chloedigaeth. Hi a elỽir Arlebh.

Eghraph o‘r scruthur lan.

Ỿn gỿntabh, i gloi ỿmadrodh adrodhedig. Bhelhy mor ga­darn ỿ tỿbhodh gair duỽ, ac ỿr ỿmgrỿbhaodh! Act. 19. 20.

Ỿn ail, i gloi araith bribhadỽy, bhal hyn. Ỽele! nỿni a ad­aỽsom bob peth, ac a‘th dhỿlỿnassom di! Matth. 19. 27.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Gỽelh i vn, gylh annerch,
Gludo main na gỽilied merch.
Gỽelh neu dheuỽelh i dhiỽair,
Glỿỽed poen gỽaelod ỿ pair.
Ỿ gaubabh-ỽynt, a gebhais,
A dry bhỿ mhỽynt drỽy bhỿ mhais,
Ag o ỽenỽyn ag anỽyd,
Agos i mi gassau‘m mỽyd.
Dydh a nos nid oedhỽni
Draỽ vn-aỽr heb drueni.
Oh! Cael dig am goelio dyn;
Cael crỽydyr celiog rhedyn;
Cael hir nych; cullau‘r nos;
Cael maỽrỽg; cael marỽ agos;
Cael obhn draỽ coelbhain a drig;
Clỿỽed cur, bhal clud cerrig;
Coelio a bhu (er celu ei bhod)
Callon echdoe cael nỿchdod.
BID CARIAD er bod cerydh
Bỿ rhon olh a bỿrrhau‘n nydh.

Gr. ap Ebh.

Mae ‘r dhulh honn ỿn gỽasaneuthu ‘n hỿlỽydh i ardharigos cỿdbhryd i beri rhỿbhedhu am ryỽ beth, neu i gỿmmenny‘r ar­aith neu ‘r ỽeithred.

IX.

Ỿ NAỼED dhulh a clỽir Eoneg, sebh pann bho ‘r A­raithiỽr ỿn manegi ỿn hỿdraeth ar araith hỿbhebaỽg. An. [Page 76] hỿnny bho elhir galỽ ‘r dhulh honn ỿn gennad ỿr ỿmadrodh. O blỿgid ỽrth ỿ dhulh honn, ỿr ỿsbỿsir i bhrenhinoedh ag i ỽyr vchelradh (megys sỽydhogion gorsedhaỽl) beth ỿ bo cỿd­ỽybod a cỿbhioỽnder ỿn erioli arnynt.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Adolỽyn na chỿmmerỽch dhỿnsaỽd nebun; a cher-bronn dyn nid arbherabh o rag ỿmadrodh. Nid ỽy bhi‘n arbher cỿ­bhenỽi; can ỿs ỿchỿdigin pỿd arbherỽn, bho ‘m dỿge ‘r neb a ‘m gỽnaeth i. Iob. Ỿn ỿ geirieu hynn, mae Iob ỿn hỿdraeth' ag ỿn eoniaỽn ỿn dangos ei bhedhỽl ỿn dhiragrith.

Aralh.

Ai pregethu ‘r ỽybh athraỽiaeth dỿnion, ai eidho Duỽ? Ai ceisto ‘r ỽybh rỿghu bodh dỿnion? Can ỿs os rhỿghỽn bhodh i dhỿnion, nis bỿdhỽn ỽas Crist. Gal. 1. 10. Ỽele dhang­os pa bhodh ỿ mae i ‘ỽeision Crist ỿmdhỽyn tuagat ỿ byd; sebh dangos ỿn hybh, araithio ‘neon, cerỿdhu ‘n dhirdost, a dỿỽed­yd ỿn dhiragrith i‘r bỿdolion, mai poen bhydh diỽedh ei para­dỽys.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Cler o gam-arbher a‘marbherant:
Cethlebh annebhaỽlyỽ ei moliant:
Cerdhoriog dhibhan a dhatcanant:
Celỽydh bob amser a‘m arbherant:
Gỽir inion dhỿnion a dhỿbhalant:
Ỿ nos ỿ medhỽant: ỿ dydh ỿ cỿscant:
Ỿn segur heb labhur ỿr ỿmborthant:
Gobhalau aghau nis Prỿderant.

Taliessin.

[Page 77] Dỿma araithio ‘n dhiragrith, ỿn erbyn ỿ prỿdỿdhion, oedh­ent ỿn camarbher ei galỽedigaeth, ac ỿn dirỿỽ io o dhiỽrth re­oledigaethau, rhein a bhuasse‘n hỿỽedh ei callyn, lhesỽedh oi gỽneuthur, a rhinỽedh o‘i harbheru.

Rhỿbydh.

Ni ỽedha ‘r dhulh honn ar ỿmadrodh, onyd i ỽr doeth a bhedr ei golod myỽn bann a modh cỿdỽedhol, er mỽyn goch­elyd hỿbhder anỽybodus neu annỿmpỽy.

XXX. PENNOD.
Am Ailgỿỽair.

AIL gỿỽair yỽ phygr lunỽedhol, ỿn galỽ gair ỿn ei ol ar a dhỿỽetpỽyd vnỽaith; er mỽyn dỿỽedyd ỿn ỽelh, neu ‘n dỿmoreidhiach. Mae‘r dhulh hon ỿn goamllau ‘r araith, drỽy osod geiriau nerthoccach ỿndhi.

I.

Ỽeithiau bho ailgỿỽeirir ỿ gair blaenoraỽg, bhal hynn. Nỿ ni a dhỿgassom garr eich bronn chỽi i gael barn, nid lhe­idr; eithr herỽr agherdhaỽl: nid godinebỽr; eithr ỿscỿrriỽr pob diỽeirdeb: nid lhanherỽr; eithr gelyn glas pob crebhydh dhuỽiol: nid ỿ mrỿsonỽr; eithr lhaỽrydh aghhardhyn.

Gỽelỽch ỿma gỿỽeirio ‘r gair o bhlaenlhaỽ, er mỽyn egluro ỿn dhilỿssiach, ac er dangos ỿn brỿssurach, as a lhaỽn aỽydh ai cỿbhlỽr rhinỽedholi amdhiphin vn; ỿntau cỿphlỽr ‘ỽydus, i dhirỿmgỽyn ỿn erbyn ỿ cỿbhryỽ.

II.

ỼEITHIAV erailh bho ailgỿỽeirir ỿ gair ỿn ol dhỿỽedyd, ac nid ỿm mlaen.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Eglur ỿdych bhod ỿn lhethyr Crist, a ỽasogỽyd gannym ni aga scribhenỽyd nid a du; namyn ac ỿsbryd Duỽ: nid ỿn lhe chi main; eithr ỿgh ghhnaỽdollechi ‘r gallon. 2. Cor. 3. 3. Ỽele! mae ‘r apostol ỿn cỿỽeirio ‘r geiriau hein (nid a du) ỽrth roi‘r geiriau sy‘n callyn, sebh, namyn ac ỿsbryd Duỽ.

Aralh.

Ond gỽedi i chỽi adnabod Duỽ neu ‘n hỿttrach ỿn ol i Dhuỽ ỿch adnabod chỽi. Eph.

Aralh.

Am dỿ ỽeithred gỽilỿdhus, pa bhodh ith galỽabh? Ai dihirỽr? Nac e anibhel. ai anibhel? nac e, Cỿthrael am ỿ moỽrdhrỽg a‘r methrin sy ỿnot. Gỽelỽch ỿma gỿỽeirio ‘r gair ỿn ol lhaỽ; er mỽyn peri i‘r gỽrandaỽyr gobhio ‘n ỽelh, a gỽrando ‘n dhỿbhalach, beth sy i gallyn, a pheth yỽ ei amcan ỽrth bhod ỿn anniben.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Nid rhyỽ gauad tragỿỽydh,
Ond a Duỽ neỽidio dydh.
Ni cheir mach i‘ỽr amoes;
Ni bydh vn heb dhỽy enioes;
Ni bu bharỽ tarỽ anturiaeth;
NA BHV dhim, i‘r nebh ỿdhaeth.

T. Al. i To. Sal. hen.

Sỿna! mal ỿ mae ‘r prỿdydh ỿn dangos nad oes meichiau rhag marỽ: onyd ỿ mae ebh ỿn cỿỽeirio hỿnny ỿn ol, ac ỿn dangos, nad marỽ a bhu, eithr byỽ ỿn ỿ nebhoedh.

Rhỿbydh.

Rhaid i‘r gair cỿỽeiriaỽl, a rhodhir ỿn ỿ dhulh honn, bhod ỿn rỿmmussach, na‘r gair anniben, sebh, abho ‘n blaenori, neu ‘r vn a gỿỽeirir ỿn olabh. Canys annỿnadrỽydh maỽr bhỿdhe i‘r araithiỽr ỽrthod ỿ gair crỿbha, i gỿbhleu‘r gỽannabh; ac ỿn bhỿdrỽydh a bhỿdhe rhoi geiriau diphaith ỿn ỿr araith, er mỽ­yn ei gỽelhau neu ‘i cỿỽeirio.

III.

Dulh aralh ar ail gỿỽeir ỿ sydh, pann ‘osodir gair cỿphredi naỽl o‘r blaen, a gỽedi hỿnny dieithro rhann alhan o hono, neu ryỽ amgenedigaeth.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿr ỿdis ỿn Gorthrỿmmu o bob parth er hỿnny nid ym myỽn cỿbhighder: ỿdh ym myỽn cỿbhigh gỿghor; er hỿnny nid ỿn dhigỿghor: ỿdhys ỿn ein ỿmlid; ac ni‘n gadeỽir: ỿdhym ỽedi ‘n tabhlui laỽr, eithir ni‘n colhir. 2. Cor. 4.

Tabhlu i laỽr yỽ ‘r cỿphredin. Ỿ gair colhir ỿỽ rhann; honn a dhigerthỽyd o‘r lhalh, oedh ỿ cỿphredin.

Aralh.

Gorsedh ỿ brenhin sydh ‘ogonedhbhaỽr; eithr ỿn neỽidad­ỽy. Sỽydhogaethau sybhelus: er hỿnny ỿn enbỿdus. Cỿỽaeth sydh dha; eithr ỿn llaỽn cỿmelcit. Bodhion yỽ phrỽythoedh ỿ bỿỽyd: er hỿnny ỿ maent ỿn achosion gresỿndod a thrueni.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Bỽrier a ỽeyer o ỽaỽd,
A‘i deubhlayn, ar ỿ dabhlaỽd.
Eithr pensaer ỿr ieit hoedh,
Eithr pe byỽ athro paỽb oedh.

Io. Cochi D. ap Gỽilim▪

Rhỿbydh.

Gochelỽch bhod ỿ dieithreb ỿn rhỿ gỿbhryỽiaỽl, megys pe dỿỽede vn, Ỿr ym myỽn tlodi; eithr heb arnom eisiau dim. Nedỽch i‘r dhieithreb bhod ỿn rhy ‘ỽann megys peidỿỽed­ỽn, Melus yỽ vrdhas: etỽa ỿr ỿdys ỿn dal gỽg idhaỽ. nid yỽ ‘r dhieithreb ỿma ỿn lheihau dim, ar ỿ glod vchod.

XXXI PENNOD.
Am Attaliaith.

ATtaliaith yỽ phygr ỿmadrodh pan bho ‘r areithiỽr o ethryb rhyỽ nỽydau, bhegys obhn, diglhonrỽydh, galar, neu ‘ỽylder ỿn celu rhann o ‘r ỿmadrodh, cyn diỽedhu o hono ‘r cỽbl. Bhal hynn.

Dỿỽedabh ỿ peth sydh ỿn bhỿ medhỽl, ond rhac annoc a bhai pelhach.

Ỿma ỿ gỽelỽch gỿchỽyn o‘r araith o‘r blaen, a darbhod celu peth o honi, o achos ỿ nỽyd oedh ỿn anach ei rhỽydhdeb.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Pe lhai hỽp ỿ lhaỽ happus;
Oes brenn yỽ, nis briỽai‘n vs?
Oes gỽayỽ aruthr, nis gỽyrych?
Aml oedh gamp emelydh gỽych.

T. Al. i Io. Sal. Siambrlen Gỽynedh.

Rhaid yỽ dealh bhod ỿr atteb i‘r gobhỿnniad ỿma ỿn gudhi­edig iỽ dhealh ỽrth sỿnỽyr ỿ geiriau.

Aralh.

Pỽy yỽ iustus Pỿỽysdir?
Pỿỽys ỿn hai heb Shon hir.

L. Mon.

[Page 81] Gỽelỽch ỿma attal rhann o‘r ỿmadrodh ỿn ol heb ei dỿỽed­yd. Canys dealh ỿdhys Pỿỽys aeth ỿn hai.

XXXII PENNOD.
Am Gỿbhagỽedh.

CỾbhagỽedh yỽ phurbh ỿmadrodh, pann bho ‘r araithiỽr ỿn amliaỽs, neu ‘n carnedhu ỿghhyd laỽer o eiriau, ỿn arỽydhocau amrabhael beth­au, o‘r vnrhyỽ anian.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Gỽeithredoedh ỿ cnaỽdsy amlỽg: ỿrrhein torpriodas, go­dineb, abhlendit, nỽybhiant, delỽ-adholiad, sỽyno casineb, cỿn­nennau, gỽynbhỿdu, lhid, ỿmgeiniau, terbhỿscau, lhadhiadau, medhdod, glỿthineb, a‘r cỿphelyb. Gal. 5.

Myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Haelder, deỽrder, doethder dỿsc,
Hỿnod ỽedh hynn yỽ d‘ adhỿsc.

I. M. i Io. Sal. o Les. esc.

Aralh.

Por, clod, nod, nudh, budh, bỿdh in,
Post, cost, cad, partreidhiad trin.

I. Gruph ap Crach o Leyn▪

Gỽelỽch ỿma gỽpplỿsu lhaỽer o ‘eiriau ỿghhyd, a‘i lhỿn­glỿmmu. A‘r cỿphelib naturiaeth ar ỿ dhulh honn, sy‘n debig myỽn gogan, ibhỿnch dhỿrnodiae myỽn rhỿbhel; eithr my­ỽn clod, a maỽl tebig yỽi gaỽod gurlaỽiog, pann bhỿdhe raid ỽrthi, sebh ỿn amser crinsych ỿ dhaiar.

II.

Dulh aralh ar gỿbhagỽedh ỿ sudh, pann bhỽrir lhaỽer o ‘eiriau ỿghhyd, mal cerrig myỽn carnedh, ỿn dhigỿssỽlht; a‘r rheini ỿn arỽydhocau amryỽ bethau, o amryỽ anian. Digỿs­sỽoht ỿ gelỽyr hi.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Merched, gỽragedh, bonedh byd,
Meibion, plant, iebhaighc, mebyd.

Io. Cent.

Aralh.

Dỽr, tan, aỽyr, ser, terra, a main,
Aỽnaeth mab Maria;
Aghellion nebh, plant Ebha,
Gỽylht, gỽar, gỽelht, gỽydh, nos, dydh, da

D. Ed.

Gỽelỽch ỿma garnedhu lhaỽer o ‘eiriau o amryỽ naturiaeth; ac ỽrth hỿnny ỿn ỽrthỽyneb i‘r dhulh gỿntabh.

XXXIII PENNOD.
Am Dhadỿmchỽelyd.

DAadỿmchoelyd yỽ phygr, pann dhigỽydho. i‘r ar­aithiỽr droi ỿn dhisỿmỽth o‘i ỿmadrodh blanor­aỽli ỿmadrodh aralh: sebh, ỿn ol darbhod idho ỿm­dhidhan am ryỽ vn neu ryỽ beth, ỿmae‘n dhiattreg ỿn ỿsmudo o‘r trỿdydh dỿnsaỽd‘r ail.

Bho arbherir ỿ dhulh honn ỿn amryỽ ỽedh.

I.

ỾNGỾNTABH, pann dhỿchỽelir ỿr araith at [Page 83] Dhuỽ, ỿr hynn nid oedh arbhaethus ỿn ỿ dechreuad.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿr anodhyn a‘i cudhiodh hỽynt: hỽy a dhescennassont i‘r dỽbhn eroedh megys carreg. Dỿ dheheulaỽo Arglỽyah a bhaỽrugodh ei hunan i mi drỽy ỽyrth: a‘th. dheheulaỽ, o Ar­glỽydh, torraist ỿ gelyn. Gen. 15. 5, 6. Ỿma a gỽedi i Bhoessen dhangos darbhod i‘r dỽbhnabhor sy gỿnlyn bhodhi‘r Aiphtieit; ỿ mae ỿn troi eilchỽyl ỿn amlỽys, ac ỿn dadỿmchoelyd ei ỿm­adrodh at Dhuỽ, megys pỿ bei ỿn ỿmchỽedleuabh ac ebh.

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.

Niroc vnỽraig arian r▪ odh
Draỽ i‘n rhaid draian ei rodh.
Crist Iesu croesiad asen,
Clyỽ air a chỽyn cleiriach hen.

Io. Tydh.

II.

Ỽeithiau bho ‘ỽrthỿmchoelir ỿr araith at ryỽ dhyn aralh.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿ lhỽ a dỿghodh ỽrch ein tad Abraham; nid amgen bod idho ganiatau i ni, gael ỿmỽared o dhiỽrth dhỽylo‘n gelỿnni­on; a‘i ỽasaneuthu ỿn dhiobhn olh dhỿdhiau‘n bỿỽyd myỽn sancteidhrỽydh, ac iaỽnder garr ei bhronn ebh. A thithau bhab a‘th elỽir ỿn brophỽyd ỿ goruchabh; canys ti a ei o bhla­en ỽyneb ỿr arglỽydh i baratoi ei phyrdh ebh; ac irodhi gỽyb­ỿdhiaeth o iechyd iỽ bobl ebh, gamn bhadheuant o‘i pechodau. Luc. 1. 73, 74. Gỽelỽch ỿma ỿn ol cỿchỽyn o‘r araith gann dhatcan clod, a maỽrserch Duỽ ỿn ei rodhedigion dadỿmcho­elyd; ac ỿn troi ‘r araith at ỿ dynbach, pann anỽaediỽyd arnobh.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

HARRI lan hir laỽenydh,
Ỿr vn a‘n rhoes ninnau ‘n rhydh.
I G ỿmru da bhu hyd bhedh
Goroni‘r gỽro ‘ỽynedh.
Am roi‘n nes Gỿmru nassiỽn;
A‘r bhercho Iorc ar bhraich hỽnn.
O‘i deugorph vrdhedigỽych
Ỿ barnỽn gael brenhin gỽych,
HARRI ỽythbhed anrheithbhaes,
A‘ion ỽaiỽ melht ỿn ỿ maes.
A merch i hỽnn (morỽych yỽ!)
Ỿ sydh bhrenhines hedhyỽ.
A theiroes bho ‘ch enioes chỽi,
Aur ei choron bherch Harri.
O chỿmraist Loegr, a Chỿmru
Elsbeth, d' etibhed ieth bhu.
Holh Phraighc, a‘i thalbhaighc, a‘i thir,
A ‘ichoron yỽch a ỿrrir.
I‘r ỿstat gras Duỽ ỿdỽyd:
Arỽydh nebh i‘r ỽerdhon ỽyd.
Duỽ a‘i ỽyrth a‘th diỽarthodh:
Ỿs da bherch, heudhaist ei bhodh.
Ỿs tegiaỽn, ỿs da gannỽylh,
Ỿ stryỽ phydh Hester, a‘i phỽylh.
A doeth ỽyd, (Duỽ i‘th adael!)
O‘s doeth iỽ hoes Iỽdith hael.
[Page 85] Mire inỽaỽr haul morỽynnion:
Marsia ỽyd am ỿr oes honn.
Seren ‘ỽych, nid vn sir neb.
Susanna ‘rasus ỽyneb. arc.

Io. Tyd, i‘n grasusa bhrenhines Elisabeth.

Ỽele ỿn ol i‘r prỿdydh dhatcan ar ỿmadrodh, riniach ein bren­hines: ỿ mae ebh ỿn dadỿmchoelyd, ac megys ỿn ỿmdhidhan ac hi eihun ar ei araith; gan argan dhỿledus gammoliant idhi.

III.

ỼEITHIAV aralh bho ỽrthỿmchoelir ỿr araith at ryỽ beth anỿnsodaỽl, malpei ‘n dhỿnsaỽd.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Prophỽydlỽyth Tyrus: Vdỽch chỽi loghau Tarshish; gan dharbhod ei hanialu gan ỿ teulu; gan dhỿbhodieit, gan ỽlad Chittim, ỿ dadgudhir ỿn ei erbyn. Is. 23. 1. Ỿma mae‘pro­phỽyd ỿn araithio ỽrth loghau Tyrus, mal pei baent ỿn dhyn­sodion rhesỿmmol; ac hỽynt ỿn bhudieit dieneidiaỽg.

Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.

Tỿ di‘r dhaiar ‘ỽar irad yt hỿnny
Pann im tỿnni attad?
Ith bhỿnỽes diỽres o stad,
Ỿn ỿ diỽedh rỽy ‘ndỿỽad.
Doethym (anoeth bhym) oth bholl ỿn bridhelh,
Ỿn brudhaidh anianol:
Ac i‘r vn bhann gỽyro ‘n bh‘ol,
Ỿ tariabh ỿn naturiol.
Oni dhel trabhel trebhi; crynn ỽybrenn,
Corn ‘Abriel, i‘m codi:
[Page 86] Ac ỿno cabh dhigoni,
Iechyd hir, ỿniach i ti.

Io. Tyd.

Gỽelỽch bhod ỿ prỿdydh ỿn araithio ỽrth ỿ dhaiar, honn nid yỽ dhỿnsaỽd, amyn elbhen.

XXXIIII. PENNOD.
Am Dhỿnsaỽdỽedh.

DỾ nsaỽdỽedh yỽ phygr, pann bho‘r araithiỽr ar an­saỽdlun ỿn dỽỿn i myỽn ar ỿmadrodh, mal pei ryỽ vn aralh ỿn ỿmdhidhan. Ỿ dhulh honn sydh dheubh athol: Ainherphaith a Pherphaith.

I.

Amberphaith yỽ▪ sebh pann adgỿnnỿrchir ỿmadrodh rhyỽ vn aralh ỿn lhedỿscabhn, ac ỿn lhedbrin.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Ond o daỽ biliaỽ, a barn,
Na chỽedl rhỽgh gỽann a cadarn:
Ỿ gỽann a obhyn o gur;
O Dhuỽ tad ble‘dh ai Tydur.

G. Lhyn.

Ỽele ‘r Prỿdydh ỿn dỽyn i myỽn mal pei ỿmadrodh ỿ gỽr gỽann, ỿn ỿmobh yn am Dydur: nid ar gỿbhlaỽn ỿmadrodh, neu mal pei bei hỿnny ỿn gỽbl ei bhedhỽl; eithr ỿn obrin, ac ỿn ledỿscabhn.

II.

Perphaith dhynsodlun sydh, pann bho ‘r, araithiỽr mal pei ỿn dỽyn i myỽn ar araith, gỽbl o ỿmadrodh dỿnsaỽd aralh: neu [Page 87] ỿntau ỽydhsodi ỿn adgỿnnỿrchiaỽl, me ‘is pei ỿmdhidh an rhyỽ beth aralh.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Pann gasclỽyd ỿ dỿbhroedh drỽy chỽthod dỿ phroenau di, hỽy a sabhassont mal cỽmỽl: ỿr annodh ỿnnoedh a gỿdỿmỽas­cassant ỿ ghhallon ỿ mor: ỿ gelyn a dhyỽedasse, Mi a erlỿna; mi a ordhiỽedha: mi a rannabh ỿ praidh: bho a gỿbhlenỽir bhỿ enaid: mi a dhiỽeiniabh bhỿ ghhled: bhỿ lhaỽ a ‘i haỽloga hỽynt i etibhedhiaeth. Gen. 15. Ỿma gỽelỽch bhod Moessen ỿn dỽyn ỿmysc ei ‘madrodhion, ac ỿgh ghhanol ei eiriau ei hun, megys pỿ bei‘r gelyn ỿn dỿỽedyd, ỿn datcan neu‘n ỿmadrodhi ei amcan ỿn erbyn plant ỿr Israel.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Od aed bhal ỿ dỿỽedant
I‘r eglỽys ỽenn arogl sant;
Er Duỽ o doethost i‘r daith,
Adolỽg dỿred eil ỽaith.
Dỿred, ni bheidhiau daerion
Dỽtsio ‘r sir, be doet Sỿr Shon.
BHỾ meibion anỽyllion ỽyr
I‘m bro ỿdych, a‘m brodyr,
A‘m hỽyrion crỿbhion, a’m cred;
A mỽy orchest bhỿ merched,
A‘m cỿmdeithion mỽynion maeth,
A‘m ceraint, lhe mag hiraeth:
Troes Duỽ yỽch bhar tristỽch bhu,
Treiỽch gỽyn, troỽch i ganu.
[Page 88] Diolchỽch, gỽiliỽch dan gobh,
Daed ei ras i dhuỽ drosobh.
Am bhỿn nỽyn (lhe mae ‘n iaỽnach)
O‘r bỿỽyd byrr, a‘r byd bach.
Marchog o ỽaed (meirch a gỽnn)
A sỽydhỽr i‘m Prins cedhỽnn.
Hedhyỽ marchog enỽog ỽybh,
(Gorau ei stad) i Grist ỿdỽybh.
Neỽidiais bhyd, iaỽn ỿdoedh:
Neỽidiaid i‘m enaid oedh.
Dled ar bob dyn dỿchryn daith
A‘r aned, yỽ marỽ vnỽaith.
Oes vn gỽr a ỽelsom gynt
Ỿma irioed nad marỽ ỿdynt?
Ỿ gronyn hedyn hoeỽdeg
Abhỽrir ỿn ỿ tir teg:
Nid egina da yỽ‘r daith,
Ỿ graỽn nes lhỿ gru vnỽaith.
Ac vn lhỿgriad a hadyd;
Yỽ dỿnnion beilchion ỿ byd.
Ac egino gogoniant,
(Ys da nerth) drỽy Grist a ỽnant
O mỿnnỽch gael heb phaelio,
Ỿ ỽledh bhaỽr, a arlỽyodh bho:
Crỿnnỽch hỽnt a‘ch crỽyn i‘ch oes:
Crinion yỽ ceighciau‘r enioes.
Rhoỽch eich gobhal bob callon
Ar Grist bhry, a‘r groes ỽacd bhronn.
[Page 89] Bỿdhỽch (cobhiỽch) ỽyr cỿbhiaỽn:
Obhnỽch Dhuỽ a mỿnnỽch dhaỽn.
Ỿno ỿ doỽch bob vn, a dau,
Olh i‘r bhan lhe‘r ỽybh innau.
Lhe nid oes na garỽloes gur,
Na dialedh na dolur,
Nac erlid, Ihid, nac oerloes,
Na dig, na galar nid oes,
Na neỽyn, chỽerỽ dhyn, na chỽyn,
Na sỿched, na nos achỽyn.
A byỽ ỿn nebh baỽb ỿn iebhagbc,
Heb dreio oes, a heb draghc.
Bodhheỽch baỽb, bỿ dhỽch bỿbyr:
Ac eỽch ỿn iach gỽỿchion ỽyr!
Ỿ GỼIR dhoeth bharchog vrdhol,
Ỿn iach i ỽr ỿn eich ol.

Io. Tyd. ỿn dỽyn malpei ỿ marchog S. Io. Sal. ỿn cỿghhori ei blant.

Aml ỿma yỽ, darbhod rhodhi i‘r peth marỽol mud, ỿ peth sydh ỿn cỿbhanu a thabhodiog. A chyd bo‘r dhulh honn tra ar­bheredic gann bheirdh, a phrỿdỿdhion: Etto nid anlhai ỿmar­bher araithỽyr, a chỽedleuỽyr goamldhoeth o honi, nog hỽ­yntau.

Rhỿbydh.

Rhaid yỽ edrych ỿn ‘obhalus ar bhod rhyỽ achos gỿmmhel­hig i beri arbher ỿ dhulh honn. Ỿno rhaid yỽ ei gosod ỿn gỿbh lym, ar arbhaeth: ac ỿn dhiỽedha rhaid yỽ edrych ar ei bod ỿn ỿmpỽyaỽl i bhodhhau.

XXXV. PENNOD.
Am Betrusad.

AMheuedigaeth, neu Betrusat ye phygr arluniaỽc, ỿn gobhyn cỿghor ar araith betrussiaỽc: nid i ar­alh, namỿn idho ei hun. Canys ỿn ol ỿ dhulh honn ỿ digỽydh i‘r ỿmadrodhỽr dhỽyn ar dhalht, ei bhod ỿn amheu, o rann amledigaeth ỿm-mhle ỿ dechreu; neu beth a dhỿỽaid myỽn rhyỽ beth dierth, petrusaỽg.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Dỿ ỽybodaeth di sy rỿbhedhach, nac ỿ galhỽybh ei thỽyl­ho: mae hi ỿn vchelaỽg, ni alhabh mo‘i gornerthu. Ible ỿ pho­abhi odhiỽrth dỿ ỿsbryd? neu odhiỽrth dỿ ỽyneb? O‘s escỿn­nỽn i‘r nebhoedh; ỿno‘r ỿdỽyd: pei gỽnaỽn bhỿ ghỽelu ỿn ỿ bedhle; Syna, cỿnnỿrchiaỽl ỽyd. Pei cỿmerỽn adenydh hu­punt ỿ dydh, ar bhedr triganedhu ỿn eithaỽedh ỿ mor; ỿno he­bhyd dỿ laỽ a‘m tỿỽysei, a‘th dheheulaỽ a gỿmreu ‘abhel ỿn­obh. Pỿ dỿỽedỽn, ỿ tỿỽylhỽc mal hỽyrnos a‘m hamgornant; ỿno bỿdhei‘r nos ỿn oleuni ỿn bhỿ am gỿlch. Psal. 139.

Ỽele ‘r prophỽyd ỿn ỿmdhidhan ac ebh ei hun, ac megys ỿn ỿmbenbleth myỽn cỿbhingdra medhỽl, ỽrth ỿstyrrio maỽredh Duỽ a‘i bharnau anniaghcadỽy.

Myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Doed Aliỽns nis didolir;
O dont, pỽy a‘i lhudh i dir?
Lhuscent ỽyr, lhoscent ei tai
Lhudhiỽyd ỿ gỽr, a‘i lhadhai

G. Gl.

Rhỿbydh.

Ỿ neb a arbhero ‘r dhulh honn ar araith gampuscain, ỿn gỿn­tabh na dhỿged i myỽn an araithỽriaeth, nibher mỽy o amheu hadigaethau, nog abhỿdho rheidiol i ỿsbỿssu goramledh, neu Rỿbhedhodaeth. Ỿn nessa at hỿnny gocheled amheu lhe, ni bo ond ỿchỿdig achos ỿn peri. Ac ỿn drỿdydh gỽilied rodhi argoel anỽybỿdhiaeth, gan amheu, lhe ni bo dir idho: ac ỽrth hỿnny dangos ei hunan ai ‘n anỽybodus, ai ‘n abyrgobhus.

XXXVI. PENNOD.
Am Ogỿlchiaith.

GOgỿlchiaith sydh phygr draỽsoreurad; trỽssiad god idaỽg: rhyỽ ỽych daccliad a lhiaỽs o amryỽ eiriau perthỿnassol, ỿn ỿstyn chỽedyl bỿrr o hyd ỿ bỽa; ỿr hỽnn a elhid ei draethu ar dheuair neu dri.

I.

Ỿn gỿntabh ỽrth dheoghliet gair, neu ‘i dadogaeth. Me­gys pỿ dỿỽedỽn ỿn lhe‘r gair philosophỿdh, bhod vn ỿn caru doethineb: neu ỿntau pei dỿỽedỽn ỿn lhe Cristion, bhod vn ỿn adholỽr Crist.

II.

Ỿn ail ỽrth dhescribhiat: sebh pann bho i‘r araithiỽr dhỿs­ỽedhu rhyỽ beth ac ar goelion nodadỽy. Megys pei dỿỽed e vn am dhiglhonedh; ei bod ỿn bhrudni ‘r gallon, ỿn gỽneuthud ỿr ỽylh ỿn las, ỿ lhygaid ỿn danlhyr, a‘r corph ỿn grỿnlhyt.

III.

Ỿn drỿdydh ỽrth derbhỿnu anian; a naturiaeth rhyỽ beth▪ Megỿs pei dỿỽedei vn am dhyn, ei bhod ỿn greadur byỽiol [Page 92] rhesỿmmaỽl: neu am ‘ormỿsdeym, ei bhod ỿn ordrechỽr cỿ­bhreithiau, a rhỿdhid ỿ ỽladỽriaeth.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Phydh yỽ phyrbhder ỿ pethau a obeithir, ac egluriat ar ỿ pethau nis gỽelir. Heb. 11. 1.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Gobhaly heb dy, heb dal;
Gỽanhau ‘r ỽybh gann hir obhal.

Tyd. Al.

Rhỿbydh.

Rhaid i‘r neb a‘r bhero ‘r dhulh honn, bhod ỿn dha ei greth, a‘i gỿngyd, rhac tỿnnu ‘r ogỿlchiaith ỿn rhỿ hir: os bei hỿn­ny, diau bỿdhe ‘r araith ỿn dhiphrỽyth, gan nad yỽ ‘r dhulh honn ỿn dodrebhnu ‘r araith a debhnydh neỽydh, eithr ac amr­yỽ eiriau, i lỽydho‘r ỿmadrodhiaith ỽrth ei cỿmryd ỿn arbedus

XXXVII. PENNOD.
Am Globỿnniaeth.

CLobỿnniaeth yỽ phygr, pan bho ‘r araithiỽr ỿn dỽyn y myỽn ar ei ỿmadrodh, amrabhael dhescribhiaeth i‘r vn peth. Megys pei dỿỽedỽn bhal hynn.

Dyn yỽ eghraph o ỽendid; delỽ anỽadalỽch; cribdhail am­ser; alhtud trueni; lhestr aighc annigonadỽy; a chastelh adbh­ail disỿmmỽth.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Dyn yỽ cnaỽd, gỽynt ỿn mỿned heb dhỿbhod darech ebhu. Psalm. 78. 39. Glasỽelht a dorrir, a phrỿbhed ỿ dhaiar. 1. Machabees, 2. 62.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Dỿro ỿscien dros gỿỽydh,
Darn der o hauarn drỽy hydh.
Cỿlhelh garỽ iscelh, groescam,
Cỿbhled ei merched a‘i mam.
Ascelh ỽydr, ỿs gỽelh edrych
Arni, nog ar dri o‘r drych.
Teneu yỽ ei chorph, teỽ ‘n ei chil:
A‘i gogỽydh ar ei gỽegil.
Ỿn grỽm iaỽn, ỿn grỿmanaidh;
Ỿn blyc, bbal eỽin ỿ blaidh.
Ỿn lhabhn gỽiỽ, ỿn lhai obhn gỽr,
Vnlhiỽ a‘r haul, ỿn lhaỽ ‘r heliỽr.
Ỿn lhemm, ar eiesgemmydh:
Ỿn hir i gỿmỿnu hydh.

G. Gl.

Aralh.

Shon Eutun sy‘n damunaỽ
Lhun dolych lhonaid ei laỽ.
Clau gorn, a chic hell a gar;
Clariỽn helgỽnn i hael gar.
Corn maỽr ỿmysc ỿ cyrn man:
Cabhn crỽm, bhal cebhn crỿmman.
Coedỽr a‘i ỽaedh ỿn cadỽr ỽyn;
Cloch ceirỽ, hanner cylch cerỽyn.
Minci anadl, min cỿnydh,
Mal tarth pann bhai ‘n ỿmlid hydh.
[Page 94] Melus yỽ ỿn malu sain:
Megys boll enbhys blaen bhain.
Bỽmbard, i‘ỽr a‘i bumbys.
Bric lhebh hyd ar barc ỿ lhys.
Bỽa genau bugunad.
Bon trỽmp a‘i benn tu ar iad.
Gỽiber dolebh, ac ỽbain;
A genau maỽr, ac vn main.

ỿr vnrhyỽ brỿdydh i gorn huadỽr.

Gỽelỽch ỿma dhỿbhalu ‘r nailh beth i‘r lhalh, ar gỿndhelỽ dhescribhiad ỿn eglur, ac ỿn honeidlon, idhar ỽydho.

XXXVIII. PENNOD.
Am Gỿphrediaeth.

GỾphrediaeth yỽ phygr lunỽedhaỽl, pann bho ‘r araithiỽr ar ei ỿmadrodhiaith ỿn gobhyn cỿghor i erailh, nailh ai i‘r gỽrthbleidiaỽg, ai ỿntau i‘r ỿnad, beth a ỽnei‘r rhag lhaỽ: neu beth a dhỿlesid ei ỽneuthud.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿ no ỿ dỿỽedodh Iehỽda, Beth a dhỿỽedỽn ỽrth bhỿ arglỽ­ydh? Beth a dhỿlebỽnn? neu pa ỽedh ỿ glanhaỽn ein huna­in? Gen. 46. Gỽelỽch bhod Iehỽda myỽn cỿbhingder medh­ỽl, gan ‘orbicr ỽydh cỿdỽybod, o achos ỿ trỿchineb a ỽnaeth­ei ebh a‘i bhrodur ỽrth ỽerthu Ioseph eibraỽd i‘r Ismaelieit, ac herỽydh hỿnny ỿ mae ebh ỿma ỿn adrodh ỽrthynt hỽy ỿn gỿgbhorgais, beth a ỽneynt rhac lhaỽ.

Aralh.

Nid yỽ tỿỽyssogion ỿn obhn i ỽeithredcedh da; anid i‘r rhei [Page 95] drỽg. A bhỿnni di nad obhnych ỿr aỽdurdod? gỽna dhaoni a chei bholiant gantho. Rhubh. 13. 3. Ỿ ma mae ‘r apostol ỿn ỿmgỿghhori a‘r gỿphredineb, pỽy ỽedh ỿ mae i dhyn ỿmdh­ỽyn tuagat ỿ sỽydhog; a pha bhodh ỿ daỽ lhes idho o hỿnny.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

O'd arỽedha d' arỽydhion,
Ai gỽaeth bhỿ mhennaeth i‘m honn;
No dỽyn obry gỽedy gỽin,
Ar bhỿ mronn arbhau ‘m mrenin?
O‘s dỿ borth, a‘th cỿmorthỽy
A gabh ni dhamunabh mỽy.

G. Gl. i ỽilim Bhỿchan o Rhaglan bharcog.

Rhỿbydh.

Ỿ neb a arbhero ‘r dhulh honn ar ỿmadrodh, edrỿched, ỿn gỿntabh, ar bhod ei achos a‘i arbhaeth ỿn dha, ac ar dir iach: mal na‘s galho ‘r gỽrthnesig ei ỽadu, na‘r ỿnad bheio arno, heb ledorthrech cỿbhiaỽnder, a gỽyro rhaithlod iniaỽndeb, a gỽir ionedh.

XXXIX. PENNOD.
Am Dansaghiad.

TAnsaghiad neu bhlaenoriaeth yỽ phygr lunỽedhol, pann bho ‘r araithiỽr ỿn gỽeled o bhlaen lhaỽ, beth a elhid ei bhỽrỽ ỿn eierbyn iỽ bhriỽo: gann dhirỿmmio, a diuer­thu, cyn cael o‘r casdhyn,. neu‘r gỽrthbleidiaỽc amser na ham dhen i bhỽrỽ hỿnny ỿn ei dhescil.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Dỿỽedi gann hỿnny ỽrthybh. Pa ‘m ỿ mae ebh ỿn cỽyno? Canys pỽy a ỽrthladhodh ei ỽỿlhys ebh? Eithr a dhyn! Pỽy [Page 96] ỽyt ti a ‘mdhadleui ỿn erbyn Duỽ? Adhỿỽeit ỿ peth phur­bhedig, ỽrth ỿr hỽnn a‘i phurbhiodh; Pam i‘m gỽnaethost bhal hynn? Rhubh. 9. Gỽelỽch ỿma bhod Paỽl ỿr apostol ỿn rhacabhaelu ỿn hỿdhoeth ar resỿm ỿ dyn cnaỽdol, gan atteb idhi ỿn dhiỽrthladh.

Aralh.

E dhỿỽaid rhyỽ vn, Pa bhodh ỿ cỿbhodir ỿ meirỽ? A pha­ryỽ gorph ỿ deuant alhan? A ỿnbhyd! ỿ peth ỿdhỽyd ỿn ei heu, ni bhỿỽocceir, o dhieithr idho bharỽ. 1. Cor. 15. Ỽele r a­postol ỿn dỽyn ar dhalht i‘r saỽl, ni choelient ỿ deue cỿbhodi­adigaeth ỿ meirỽ, drỽy ragosod ei am-mhỽylhbhryd, nad iaỽn oedh idhynt amheu hỿnny, ar gỿphelybrỽydh trebhn anian na­turiol, a gỽeladỽy.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

O dỿỽedi (beth nid ỿdỽy)
Bost ỿr iaith ma‘i bostiỽr ỽy:
Ni ledhir o rad talad ỽy;
Ỿ gair maỽr ond a gair mỽy.

Rhỿbydh.

Rhaid yỽ gochelyd ỿn ỿ dhulh honn rhac deu beth. Ỿn gỿn­tabh rhac rhoi ar araith, neu myỽn ỿmadrodh arbhỽriadau rhrodrescar, a gỽagaidh. Ỿn ail rhac bod o‘r attebion ỿn ỽann, ac ỿn annigonaỽl canys pei hỿnny, gỽanny cheu ei achos eihun, ac a nerthoccai bhỽriad gỽrthaỽlydh.

II.

Dulh aralh ar dansaghiad sydh, pann bho‘r araithiỽr ỿn rhoi atteb i‘r peth a obhỿnnodh ebh ei hun; ac hi elỽir Lhed­ỿmdhỽyn.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Pỽy a ỽarthebaist? pỽy a geblaist? ỿn erbyn pỽy ỿ codeist dỿ lais? ỿn dhiau, di a dherchebheist dỿ lỿgaid ỿn erbyn sant ỿr Israel. Is. 37. Gỽelỽch bhod ỿ prohhỽyd ỿn gobhyn, mal pei, i Rabsace ac ỿn adliỽio idho ỽneuthud ỿ camỽedh tỿrhau­slon a‘ỽneuthessei a Duỽ.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Pa ỽelhiant diludhiant lỽyth,
Idhyn iebhaghc phrom laghc phraeth?
Trỽy ochel diogeliaith,
Yn ol gair Duỽ diỽair doeth.
Mi a‘th geisiais dan bhais ỿn bhyỽ;
A‘m callon loeỽbhron ỿn leỽ.
Na‘ad i mi ỿmadaỽ
A‘th gorchmỿnion gỽỿchion gỽiỽ.

G. Genold. Ỿn odidog.

Aralh.

IOR ‘odidocca
Pỽy a bresỽyla
Dỿ babelh benna
Beunydh? Clyỽ,
Pỽy sy mor dhedỽydh
A bod ỽladỿchydh
Ỿn dỿ lỽys bhỿnydh,
Bh' anỽyl Dhuỽ?
Saỽl sydh o‘i bhỿỽyd
Ỿn dhibhrỿcheulyd,
Ag sydh ỿn gneuthyd
Iniondeb;
Saul a bhanago
Ỿ gỽir heb dỽylho,
Y‘orbhod gỽrido
Mo ‘i ỽyneb;
Saỽl nis adrodhan
Ar bhloesc dabhodan
Hort, ag ni dhrỿgan
Gỿmmỿdog;
Saỽl ni char ỽrando
(Heb ỽir gỿthrudho)
Chỽedlau amdano
Celỽỿdhog;
[Page 98] Saỽla dhistreulo
Goegun drỽy gỿphro
Heb ganmol gendho
Mo ‘r camỽedh;
Saỽl ag a ỽarian
Ar baỽb a obhnan
Ỿr Ior (heb rỿghian)
Anrhỿdedh;
Saỽl ag nis tỿgho
Ond a alhỽirio,
Er a dhygỽydho
O golhed;
Saỽl sydh a‘i agỽedh
Ỿn syth heb ỽyredh,
A‘i air ỿn vnỽedh
A‘i ỽeithred;
Saỽl ni rydh ariant
Byth ar ei mỽyniant
Bhall, ag ỿ lhudhiant
Gỿmmỿdog;
Saỽl ni bhradỿchan
Ỿ gỽirion truan,
Er dim a gaphan
Ỿn euog:
Saỽl ỿn dhiphuant
Hynn a gỿbhloỽant
Gan rodhi moliant
I‘r Arglỽydh;
Diau na sỿlbhir
Hỽynt odhar randir
Sion eglỽys glir
Dragỿỽydh.

H. Sal. ar Ỿ xv. Ps. 1588.

XL. PENNOD.
Am Gỿnatauad.

CỾnatauat sydh phygr lunỽedhaỽl, pann bho ‘r arai­thiỽr ỿn ỿmdhiried ỿn dhirbhaỽr iỽ achos, ac ỿn cỿnadu i‘r ỿnadoedh, i‘r cardhyn, neu i‘r casdhyn, ei gỿbhỿstyr ỿn dhiragor, ac ỿn dhiragrith: ac ỽrth hỿnny o naỽdh, i bharnu am dano mal ỿ bo‘r achos ỿn peri: o‘s drỽg, ei dhibharnu; os da, ei bribholi.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

O‘s rhodieis myen gỽegi, neu o prỿssurodh bhỿ nhroed at [Page 99] dhichelh. Essabhied bhi myỽn clorrian eỿbhiaỽnder, a gỽyp­ped Duỽ ỽdhiỽrth bhỿ ghhỿbhanrỽydh. O treiglodh bhỿ gh­hamreu o dhiỽrth ỿ phordh honno; ac o‘s bhỿm mryd a ganlỿn­odh bhỿ lhỿgaid: neu ỿntau, o glyn dim ỽrth bhỿn nỽylaỽ: ỿ peth a heuỽybh bỽỿtaet aralh: a diỽreidher bhỿm mlaguro­edh. Iob. 31. 5. Ỿn ỿ geiriau ỿma mae Iob ỿn ỿsbỿssu, ar ba ryỽ beth ỿ mae ei iniaỽndeb ebh ỿn gobỽyso: febh, ei bhod ỿn ane­uoc; ac ỿn anniỽedus ger bronn dynion, heb pechu o hono ebh, ỿngỿhoedhus, ỿn erbyn ỿr ail dabhlan o‘r gỿbhraith.

Aralh.

Ai iaỽn yỽ ỿgh gholỽg Duỽ, vbhudhau i chỽi, ỿn hỿttrach ai i dhuỽ; bernỽch chỽi. Act. 4. Ỽrth ỿ geiriau hein mae‘r apo­stolion ỿn cỿnadu i‘r casdhỿnnion bharnu‘r arglỽydhaỽd dhu­giedic, heb ỽannỿchu na lhescau dim o nerth ei ỿmadrodh, na chỽaith lhescau ar ei cỿngyd arbhaethaỽl.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.

Pỿ bai gỽelht, a‘r manỽelht man,
A‘r graỽn ir, a‘r gro‘n arian:
Nid alhan (o dehelhir)
Berhon a hynn barhau‘n hir.

Gỽelỽch bhod ỿ bardh ỿn cỿnadu‘r argỽydhod, heb dhir­ymnio dhim olh ar ei amcan bỽriadus.

II.

Dulh aralh ar Cỿnatauat sydh, pann odhebho‘r araithiỽr bhỽrỽ rhyỽ beth ỿn ei erbyn, gann dhỽyn i myỽn ryỽ beth ar­alh, i gỿdodhe a‘r bỽriad blaenoraỽg, bhal hynn. Ni alhabh ỽadu nad yỽr phordh i gaphael dysc, a doethineb ỿn deithir, ac ỿn boenlhyt; ỿ dhrighbha ỿn serth, ac ỿn lhithraỽg; ỿr amser [Page 100] ỿn dỿỽylh, ac ỿn gỿmỿlog; ỿ gau phordh amdeithiaỽc ỿn am­rabhael: er hỿnny pnnn gapher hi, drỽy labhur anorphỽys, a gỽadalỽch hỿstadl, hi a dhỽg gidac chi elỽmaỽr, a digribhỽch i‘r neb a bhedho arni.

Rhỿbydh.

Ỿ neb a arbhero'r dhulh honn, edryched ar bhod ỿ debhnydh ỿn dha: rhac idho ei bhỽrỽ ei hun alhan o bob rhadbherthỽch ỽrth gỿnnic gormod. Ỿn nesa gocheled roi gormod cennat; rhac bod tuedhbhryd, neu anỽybỿdhiaeth ỿn ỿ beirneit: pei hỿnny, gỽanhae ebh ei arbhaeth, ỽrth roi cennat gorbelhic.

III.

Dulh ar alh ar gennatauad ỿ sydh, pann bho‘r araithiỽr ỿn godhebh i'r casdhyn ryỽ ỽeithred ỿn ỽatỽorus: ac ỽrth hỿnny ỿn goludhio‘r peth; cyd bei‘r geiriau ỿn arỽydl ocauamgen­ach.

Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.

Ỿmlaỽenha ỽr ibhaghc ỿn dỿ ibheghtit; ac ỿmdhigribhet dỿ gallon ỿn nỿdhiau dỿ ibheghtit; cerdha ar phyrdh dỿ bhe­dhỽl; a golỿgiaethau dỿ lỿgaid. Eccl. 11. 9. 10. Gỽelỽch ỿma bhod Selebh megys ỿn godhebh iỽ yr iebhaghc gāphordhi ỿn ol ei ỽỿlhys ei hun: Onid nid yỽ hynn o araith ond godhebh­iad gỽatỽorus, ỿsbrỿdaỽl, ỿn lhudhio'r cỿbhr yỽ groessanaeth, mal ỿ gelhir gỽeled ỿn ỿr vn rhyỽ ỽers, ỿn ỿ geiriau hyn. Ond gỽybydh ỿ bydh ỿn ol hynn i‘r arglỽydh dỿ dhỽyn di i bharn am hynn olh.

Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth bhal hynn.

Nithiaist bhi am a ỽneuthum,
Anbhad bhai, mai ỿnbhyd bhum.
[Page 101] ‘R ỽybh ỿn phol bhynd i‘th holi:
Ac anoeth ỽybh ganu a thi.
Ond ỽy‘n gỽybod bhod a bhu,
Mae‘n bhadỽys i mi ‘nbhỿdu.

Ed. Pr.

Rhaid i‘r hyodl araithiỽr ochel, rhag arbher ỿ dhulh honn ỿm mhlith rhei anỽybodaỽl: rhac tỿbied o honynt, roi cennad idhynt, i ỽneuthyd ỿ peth a ỽaherdhir idhynt, ỿn hỿrith, ac ỿn hỿgudh, ar ỿmadrodh godhebhedig.

XLI. PENNOD.
Am Gỿtteuluad.

CỾtteuluad yỽ phygr, pan bho‘r araithiỽr ỿn cỿbhansodhi pethau amrabhaelus, a gỽrthỽynebus: er mỽyn gỽrth­ladh medhỽl cỿphredin ỿ rhann bhỽyabh, neu ‘n hỿtrach ỿ cỽbl.

Eghraph bhal hynn.

Ỿ cỿbydh, a‘r hael bỿrlhaỽioc, pob vn o honynt sydh ar bhei gan nad yỽ ‘r vn o honynt ỿn arbher ei golud modh ỿ dỿleynt am ei bod ỿn ei gam arbher, ac ỿn ennilh cỽilidh o dhiỽrtho.

XLII. PENNOD.
Am Labharedigaeth.

HYd ỿn hynn bu traethaỽd am A­dhurneg, ỿ rhan gỿntabh o Phrae thineb: ỿnaỽr mae ‘n callyn son­nio ‘chỿdig am Labharedigaeth, s. ỿ rhann aralh.

Lhabharedigaeth yỽ lhabharu pob rhyỽ araith ac ỿmadrodh, ỿn eglur, ỿn drebhnus, ỿn hỿsain, ỿn [Page 102] ỽedhus, ac ỿn ganmoladỽy.

Dau beth sydh i chỽi iỽ ỿstỿrrio o rann lhabharedigaeth: Ỿn gỿntabh lhais; Ỿn ail ỿmdhỿgiad ỿr holh gorph.

I.

O rann ỿ lhais. Ỿn gỿntabh, rhaid yỽ i‘r araithiỽr gadỽ cỿmedrolder; sebh na bo hi, na rhy dhobhn, na rhy bhain: ac na bo hi vnsain. Ỿn nesabh, lhabhared bob gair ỿn ol cỿbhadhas­deb ỿ bhraỽdhaeg; a‘i harỽedhocad; mal ỿ bo amryỽder, ac aghhỿphelỿbrỽydh ỿ nỽydau ỿn gobhyn, ac ỿn godhe. Ỿn drỿdỿdh, lhabhared bob braỽdheg ỿn ol rhyỽian ‘r nỽydau, a‘r achossion debhnỿdhiaỽl, a bhonr amgỿphredic ỿn ỿr araith

Ỿn dhiau vn o‘r priodoliaethau pennabh, a‘r sydh ỿn perth­yn i araithiỽr phraethlon a pharabldhoeth, yỽ bod o‘i dabh­aỽd ỿn ỽisci, ỿn gỿbhlỿmaie, ỿn drobelydr, ac ỿn arbheraỽl o draethu, a honni pethaui gỿnỿdlra araithỽriaeth, a phraethi­neb.

II.

O RANN ỿmdh ỿgiad ỿ corph; Rhaid i‘r araith­iỽr gỿmryd gobhal, ar idho bhod ỿn ‘ỽrỽedh, ac nid ỿn amn­eidlyt.

Ỿ mae‘r ỿmdhỿgiad ỿn rhoi enaid ỿn ỿ pethau a adrodhir; ỿn cỿnnỿrbhu ‘r gỽrandaỽyr; ỿn ei tỿneru hỽynt; gan lareidh­io, a medhalu ei coeliedigaethau gỽrthnessic; gann beri idhynt goelio, mae gỽir yỽ‘r peth, ỿn ỿr hỽnn ỿ mỿnnent ei sebhỿdlu.

Ac ỿmma mae vn peth hỿnod o rann ỿr ỿmdhỿgiad iỽ ỿst­ỿrrio: nid amgcn; nad yỽ‘r araith, a scribhennir myỽn pabỽyr, ac bhelhy a dharlhennir, ỿn gỽeithredu hanner cỿmeint ỿgh ghhallonnau‘r gỽrandaỽyr o ỿmmodbhryd; a phann draethir [Page 103] ar dabhod labherydh, ỿn ỽiỽrỽydh, ỿn soniarus, ac o dhỿbhn­der callon. Ỿr ac hos paham, yỽ; am nas galh gỽr a‘i ‘raphol, neu bin scribhennu, neu dhelỽedhu ỿ mỿnudiau ỿmodaỽl, a‘r ỿmdhỿgiad, sydh raid i r araithiỽr (ỽrth ỿmadrodh) ei dangos, ỿn ol dirdab ỿ nỽydau, ac arỽydhocad ỿ braỽdhegan. Ac her­ỽydh hỿnny ỿ dỿỽaid Plato, bhod rhagoriaeth maỽr rhỽgh phyrbh ỿmdhidhan ỿn hỿphraeth, ac scribhennu ‘n hỿdhoeth: o blegyd n, ni a ‘ỽelỽnn Laỽeroedh, a ‘madrodhant ỿn barab­laidh iaỽn, heb bhedryd rhoi ei medhỽl myỽn scribhen hanner da: ac erailh ỿghỽrthỽyneb, ỿn scribhennu ei medhỽl ỿn odid­aỽg: ac ỿn parablu ỿn aghhỿmmen.

Nid a bhi i roi ar laỽr ỿma paỽedh ỿ mae i‘r araithiỽr ỿn ben­dant, ỿmdhỽyn, o rann ỿ penn, ỿ lhỿgaid, ỿ dhỽybhron, ỿ tra­et, ỿ dỽylo, O blegyd mae‘n haỽssach dỿscu hỿnny, ỽrth edrych a dal selỽ, ar ỽyr doeth, dyscedig, pỽy vn ai pregethỽyr duỽiol, ai cỿbhreithỽyr parablbur, ỿn ỿmdhỽyn ei hunain ar air, ac ỿm­dhỿgiad, pob rharno i cỿrph, pann bhỿdhant nailh ar‘n prege­thu gair Duỽ ỿn dhirbhrỿdus; ỿntau ỿn lhys ỿ teyrn, ỿn arai­thio ỿm mhlaid cỿbhiaỽnder rhỽgh plaid, a phlaid, rhỽgh gỽan a chadarn; i gael o baỽb a dhỿleu, er meithrin braỽdỽriaeth, mammaethu cỿttundeb, a chỿnnal taghnedhybh. Ỿr honn Duỽ a‘i danbhono, gida chỿnnydh a lhỽydhiant gỽir grebhydh Grist, i aros ỿn ein plith, i barhau‘n lỽydhiannus: er maỽl i‘r tragỽdhol Dhuỽ, ac er clod ei drugaredh arnom ỿn oes oesso­edh. Amen.

GOGONIANT Y DHVỼ. DYBEN.

LHECH. O HENỼAV Ỿ TROBHEGAV A‘R Dulhỽedhau ỿmadrodh, a egluryd ỿn ỿ lhybhr hỽnn, ar ol gosodiad lhỿthrennau‘r ‘ỽydhor.

A.
  • ADhurneg. Elocutio. 1.
  • Anhagreb. Charientismus. 25
  • Ailgỿỽeir. Epanorthosis. 77.
  • Ailỿmgyrch. Epanalepsis. 62.
  • Amdhỿchỽel. Polyptoton. 70.
  • Argỿbhenỽiad. Paronomasia. 68.
  • Arlebh. Epiphonema. 74.
  • Aralheg. Allegoria, 39.
  • Attaliaith. Aposiopesis. 80.
  • Adgỿmeriad. Anadiplosis. 52.
  • Attilh. Ploce. 63.
E.
  • Edryd. Anaphora. 56.
  • Ehaỽneg. Parrhesia. 75.
  • Eidhileb. Meiosis. 45.
H.
  • Hỿdhith. Eulogia. 73.
  • Hỿdrebhn. Eutrepismus. 67.
P.
  • Petruster. Aperia. 90.
  • Phygr. Figura.
  • Phroenỽaỽd. Mycterismus. 24.
  • Phraethineb. Rhetorica. 1.
D.
  • Dadỿmchoel. Epanodos. 66.
  • Dadỿmchỽelyd. Apostrophe. 82.
  • Damuneb. Deprecatio. 72.
  • Darỿmchoel. Epiphora. 59.
  • Darodhebhiad. Epitrope. 100.
  • Darỿmsaỽdh. Adiunctum. 14.
  • Dattodiad. Restrictio. 79.
  • Deunydh. Materia. 5.
  • Dỿnsaỽdỽedh. Prosopopœia. 86.
  • Dỿchmỿgair. Onomatopœia. 30.
  • Diheureb. Paroimia. 44.
  • Digỿssỽlht. Asyndeton. 82.
  • Dirlais. Ecphonesis. 71.
  • Dulh. Figura. 49.
T.
  • Tansaghiad. Subicctio. 94.
  • Tebigdhiỽedhiad. Homoitoleu­ton. 61.
  • Traỽsenỽ. Metonymia. 3.
  • Traỽsỿmdhỽyn. Metaphora. 26.
  • [Page] Trỿcheb. Tmesis. 52.
  • Trobheg. Tropos. 1.
G.
  • Galareb. Threnos. 72.
  • Gabhargỽyn. Mempsis. 73.
  • Gobhỿnnod. Interrogatio. 49.
  • Gogỿlchiaith. Periphrasis. 91.
  • Gorỽireb. Hyperbole. 43.
  • Gorgỿtcam. Climax. 55.
  • Gỽahanblyg. Diaphora. 63.
  • Gỽahannod. Colon. 48.
  • Gỽanhansagh. Parenthesis. 52.
  • Gỽatỽorgerdh. Ironia. 21.
  • Gỽrthỿmdh. Antihypophora. 99.
  • Gỽrthỿmgyrch. Antanaclasis. 67
  • Grỽmmeg. Ainigma. 41.
C.
  • Camarbher. Catachresis. 46.
  • Catblyg. Symploce. 64.
  • Clobỿnniaeth. Congeries. 92.
  • Cỿbhieuad. Epizenxis. 50.
  • Cỿbhagỽedh. Syriphoresis. 81.
  • Cỿbhordhỽyn. Synechdloche. 31.
  • Cỿhỿdaith. Paroimion. 59.
  • Cỿbhannod. Periodus. 48.
  • Cỿphrediaith. Communicatio. 94.
  • Gỿnatauad. Anachoresis. 98.
  • Cỿnỿdhiaith. Auxesis. 45.
  • Cỿnhebigodl. Homoioptoton. 61.
  • Cỿtteuluad. Synoiceosis. 101.
  • Cudhnerth. Emphasis.
  • Crỿbỽylheb. Paraleipsis. 22.
Lh.
  • Lhabhared. Pronunciatio. 161.
  • Lhỿbheb. Orcos. 74.
  • Lhedỿmdhỽyn. Hypophora. 96.
  • Lhedenỽiad. Antonomasia. 37.
Rh.
  • Rhagỽahaniad. Comma. 47.
  • Rhỿbhedhch. Thaumasmus. 71.
  • Rheg. Ara. 72.
  • Rheitheg. Rhetorica. 1.
  • Rhetoreg.
  • Rhỽghsagh. Diacope. 51.
M.
  • Marỽỽaỽd. Sarcasmus. 23.
S.
  • Sylbhon. Subiectum. 10.

Lhech o henỽau ỿ prỿdỿdhon (nid ỿ dynt ỿn eglur ag ỿn hỿ ly­thur ỽedi ei delỽedhu ỿn ỿmbelh bhannoedh ỿn ỿ lhỿbhran hỽn) er mỽyn chỽaneg ỽybodaeth. Eithur am Aỽduron ỿ Scruthur lan nid ỿghanabh ỿma, blỿgid ỿr ỽy ỿn tỿbied ei bod ỿn hỿ nod ag ỿn ỿsbys dhigon gann baỽb.

E.
  • Ei. L. Einion Len.
  • Edm. Pr. Edmỽnd Prys.
  • Ed. Lh. Edỽard Lhỽyd o lan ỿ­nys.
I.
  • Io. Deỽ. Ioan Deỽlỽyn.
  • Io. Tyd. Ioan Tydur.
  • Io. Go. Iollo Goch.
  • Io. Geth. Ioan Gethin ap Ioan ap lheisin.
  • Io. Bh. Iorỽerth Bhỿghlỽyd.
  • Io. Br. Ioan Brỽynog.
  • Io. Ph. Ioan Philip.
  • Io. Cen. Ioan Cent.
  • Io. Moỽ. Ioan Moỽdhỽy.
H.
  • Hỿ. Cil. Hỿỽel Cilan.
  • H. Sal. H. S. le buri.
D.
  • D. Gỽil. Dabhydhap Gỽilim.
  • D. Al. Dabh. dh. Alaỽ.
  • D. Nan. Dabhydh Nantmor.
  • D, Edm. Dabhydhap Edmỽnd.
  • D. Tr. L. Dabhydh Trebhor Len.
T.
  • T. Al. Tydur Alet.
  • Tal. Taliessin.
G.
  • G. Gl. Gutto ‘r Glynn.
  • G. Ỿr. Gryphydh ap Ỿrỿghnad
  • G. Hir. Gryphydh Hirathog.
  • Gr. Ebh. Gryphydh ap Ebhan ap Lhỿỽelyn Bhỿchan esc.
  • G. Lh. Gỽilim Lhyn.
  • G. Gen. Gỽilim Genoldrebh.
Lh.
  • Lh. Cl. Lheỽys Glynn.
  • Lh. Dar. Lheỽys Daron.
  • Lh. Gl. Co. Lheỽys Glynn Cothi.
  • Lh. M. Lheỽys Mon.
Rh.
  • Rh. Ca. Rhys Cain.
S.
  • S. Bh. Simon Bhỿchan.

At ỿr hỿgar Dharlhennydh.

LHỾMA o‘r dyỽedh (i Dhuỽ ỿ bo ‘r diolch) dhyỽedh ar hynn o lỿbhran. Eithur ei dhaed (cyd ỿ bỽybh o estrongenedl, ag (sy ỽa eth) heb dhealh dim o‘r iaith, ni bhedra bharnu, Duỽ a‘igỽyr. Diau [Page] yỽ hynn na bhu nag arnabhi, nag ar ỿ golỿgỽr dhim gỽalh; ar ỿ nailh o ran tegỽch print, ar ỿ ihalh o ran cỿ ỽaincyd ỿ cereudhe hhỿ gha­lhu bhi, nag ỿ cỿ ddhỿge ei hambdhen ỿntau ỿm mhlith gobhalon erailh. Erỽa mỿnych ỿ dygỽydh, na lỽydha etibhedh o‘i bheithrin gidag estroniaid cỿstal, a chida ei rieni eihun: le rhaid i‘m gỿ bhadhe, nas galh bhod o‘r vn cỿbhlỽr a godidogrỽydh, ag a bhase, pỿ gỽ else Duỽ ỿn dha, bod ỿr Aỽ dur ỿn gỿ drỿ chiolỽrth ei brintio. Y dalbh­ỿrru, o dỿgỽydhodh bai myỽn vn bhan, adhaỽa ar bhỿ ghonestrỽ­ydh (drỽy gael gỽybod beth bhỿtho) ỽrth ei ail brintio, ei drebhny a‘i gỽeirio ỽrth ỿch bodh. Ỿn ỿ cỿbhamser ỿstỿrriỽch eirie S. Paỽl Delicta tegit Charitas; a chỿmerỽch hynn, tra bhoch ỿn aros gỽelh. 1595.

I. D.
DYBEN.

This keyboarded and encoded edition of the work described above is co-owned by the institutions providing financial support to the Text Creation Partnership. This Phase I text is available for reuse, according to the terms of Creative Commons 0 1.0 Universal. The text can be copied, modified, distributed and performed, even for commercial purposes, all without asking permission.