EGLVRYN PHRAETHINEB. sebh, Dosparth ar Retoreg, vn o‘r saith gelbhỿdhyd, ỿn dỿscu lhuniaith ỿmadrodh, a‘i pherthỿnassau. *⁎*
Printiedig gann Ioan Danter ỿn Lhundain. 1595.
INSIGNI VIRO PRVDENTIA, AC FORTITVDINE præstantissimo IOHANNI SALVSBVRIO Leueniensi, Serenissimæ Dominæ Reginæ ELIZABETHÆ præclari Somatophylacum orderis Armigero dignissimo, [...]
Qvotiescunque mihi in mentem venit illius Claudiani sentētiæ (vir insignis) Medium quod non deserit vnquam cœli Phœbus iter; radijs tamen omnia lustrans: Non pessum non impensè, magno & opere virtutis speciem suspicere, & authoritatem validè admirari. Quæ cum in medio quodam tramite, ac velut in linea ecliptica iter suum conficiat; sic ipsos (quos amore prosequitur, & honore) medium, & cœli & soli itinera tenere docet; neque ab eius semit is vel latum vnguem discedere sinit. Huius autem cùm, vir illustris, excellentem & inclytam Maiestatem, cœlit ùs donatam & divino munere emissam possideas; hinc fit quod multi & fortitudinem suspicentur in maximis, & clementiam in minimis admirentur. Nec iniuria! Advirtutem enim & animi invictam fortitudinem consequendam, vt quapotè cæteris præluxeris, multa cum primis sunt apprimè necessaria, quæ maxima huic mundo affixi, & dæmones ipsi met aphysica confiteantur: diuini vtpote numinis [Page] inspiratio; inuict a animi fidelis persuasio; perturbationum [...], Inspirationem facit electio; persuasionem illuminatio, [...] conformitas & conformatio. Ex his præterea alia effluunt, quæ humanam decorant naturam, decori splendorem addunt, & splendori refulgentem quandam eminentiam adiungunt; quæ quamuis ad facinorum naturam non accedant: ita tamen adhærent, vt si præsint efficiant, si desint deficiant, & collabatur eorum dignitas necesse est. Huiusmodi sunt [...] actionum humanarum, quæ sic sapientiæ ancillantur, vt his absque & temeritas dicatur, & evanida quædam animi ostentatio. Huius autem tantæ virtutis facultati, authoritati, ac muneribus dedito, eiusque gloriæ non modò studenti, sed participi, non possum non fœliciter tibi gratulari. Hoc enim summa nobilis animi præstantia postulat, fælicisque ingenii dignitas expetere videtur. Quid enim magis nobili prosapia oriundo quám sapientia conuenit? quid luci quàm lumen? quid viro quàm virtus? quid Marti & Mercurio. quàm Minerva? Perge ergo primum sapientiæ gradum metiri; nam (Ethnicis ipsis attest antibus) Primæ scelerum causæ mortalibus ægris naturā nescire Deum. Recte! Ignorantia enim Dei, animæ plaga læthifera. Perge secundum voluntatem diuini numinis ei venerationem impertire; nam adversa Deum spernentibus omnia accidere, in confesso est. Perge conscientiæ tranquillitati consulere; & O te miserum si contemnis hunc testem. Perge probitati famulari, vt esle quàm videri malles: Perge viæ vitæ (que) ducem consequi prudeniam, quæ [...] Namper hāc, animus (qui minus honesta a turpibus, & commoda ab incommodis sagacissimè & cernit & discernit) præterita præsentibus nectit, & futura præteritis adiungit. Annon rerum humanarum vicissitudo hunc progressum excitare debet? quid enim in mundo solidum? quid non euanidum? quid non fluidum? Annon terra ipsa auaritiæ; annon ignis desideriorum; annon aer stultitiæ; annon luna inconstantiæ; annon sol ipse prosperi rerum status specimen [Page] quoddam suppeditat, & argumentum subministrat? Præclarè tu quidem avaritiæ nuntium remittis; vtpotè qui noveris privatas res semper of ficere publicis consiliis: & desideriis valedicis; quia cupiditate, pauca rectè confiant: & stultitiæ scopulum euitas; quia & consulis lentè, & consulta cum festinatione exsequeris: & inconstantiæ levitatem odio habuisti; vt qui rerum mutatione immoto quodam animi robore nec efferre, nec deprimere. Tu hostis proditionis, & perfidiæ accerrimus; siquidem non ex iis, qui [...]: sed qui in horas (imo semper) as mandata, (imo ad nutū) serenissimæ nostræ Dominæ, ac Reginæ potentissimæ Elizabethæ non solùm pro patriæ defensione, quam poscit natura; & religionis quam Christianè propugnamus, & profitemur veritate; quod pietas postulat, omnibus audendis, & in omnem sis euentum paratissimus: sed etiam vitam ipsam sub eius vexillo in propulsandis, & internecioni addicendis ipsius, quos vellet cunque, hostibus in discrimen adducere, (imò animā ipsam agere, & exhalare) non verearis. O animum veræ nobilitatis [...] qui principis nutum semper attendat! O vere fortem qui quæuis ardua, & difficilia adire non recuset, quò gloriam principi, salutem patriæ, sibi (que) decus acquirat! O virum qui nunquam humilitatē a fide, sapientiam a dignitate secludat! Pars enim dignitatis non infirma, dignioribus benè velle, & ad eorum, si modo imperio præsint, iussa capessenda præstò esse. O Mecœnatem qui nunquam scientias contemptui habere didicit; qui doctis favere non cessat; qui patriæ pro re nata optimè prospicit! Huiusque rei, en, specimen quoddam patriæ innotescere, & præbere voluisti; eò quòd nullus antehac, vllas Rhetorices institutiones Britannicè in lucem emisisset: nec de tropis & figuris aliquid conscriptum esset: tuo tamen hortatu, ac impensis, me aliquam huius delineationem, & [...] exarare; & Britannica consuctudine familiarem reddere volueris: eoque nostrates Cambrobritanni tibi arctissimo beneuolentiæ & amoris vinculo astricti [Page] sunt: non huius quod perexiguum est operis respectu; verùm intimi illius erga patriæ consortes officii, quo indies ad maiora procuranda niteris, atque moliris, quo hæc Britannerum pervetusta [...] elatebris eruatur, eius excellentia cognoscatur, & ad suam perfectionem & plenitudinem perducatur. Dominus te suo spiritu gubernet, ac intimo, paternóque favore complectatur; vt perutile sis Ecclesiæ membrum, contra religionis hostes fortissimus heros, veritatis strenuus assertor, & partiæ sub serenissima nostra Regina propugnator assiduus; in vita præsenti mentem sanam in corpore sano conseruet; in futura salutem ex gratuito patris beneplacito donet, ac impertiat.
CỾMBRO DILEDRỾỼ ỾNERCHI ANNERCH at ei anỽyl a‘i dhirgar bhrodur ỿ Bonedhigion, Periglorion a‘r Prỿdỿdhion o‘r genetl Gỿmbrou.
PỾ bei cỿn hoỽsed (bh' vrdhassaỽl a‘m anỽyl ỽladỽyr) dhỽyn peth i berpheithrỽydh, ac ỿdyỽ gan laỽeroedh bheio ar ỿ peth a dharluniỽyd ỿn dhiarab, er ihes a lhỽydhiant: ni bỿsle cỿmeint mor rusaidh, na chỿnibher mor anihỿbhasus igỿchỽn dechreuad; neu‘n hỿ trach i amcanu, a bỽriadu gỽneuthud ỿ peth ỿr hỽn nis gadaỽei anniochgarỽch dỿnion ei dhỽyn i benn. Eithr gan bhod hynn ỿn ỽybodedic i‘rhei cỿd ỽybodus; ỿnhỿbhaml i‘r dỿscedic; ac ỿn honneit i‘r neb ai ỿstỿrrio ỿn dhỿledus; nas darbhu geni nebun idho ei hun, namyn ỿn hỿ trach iỽ ỽlad, iỽ bhro, iỽ genetl, iỽ rieni, a‘i garedigion (pe rhon a gỽrthod o honynt ei gelỽ) mi amcenais ỿn gỿngỿ daidh, ac a rỿbhỿgais ỿn ehaỽn (poet anbhethlic bho‘r arbhaeth) gida' chennad, a naỽdh pob hỿryỽ Gỿmro dỿscedig (cyd ỿ gelhassei erailh ỿn ỽelh) dorri‘r rhus, a rhodhi i laỽr dhosparthiad ar vn o‘r saith gelbhỿ dhyda elỽir Rhetoreg, hon sy vn o laỽbhorỽynnion gỽir dhoethineb, hon sy arglỽydhes a rheoledicbherch ar ỽeithredoedh olh ỽyr ỿ byd. Ac o daỽ arnochi obhyn i mi beth yỽ‘r dhoethineb bhireinỽaỽr honn? Bid diau iỽch mai gỽybodaeth o Dhuỽ a dyn drỽy gỿbhrỽydho ỿn [Page] hỿdha pob rhyỽ amsodh gỽeithredoedh at ei dyben priodaỽl. Achan i ni ‘ỽybod, mai ‘r dhoethineb honn yỽ amcan bỽriadus, a medhỽl hỿ laỽch pob dyn athroỽgar anchỽith ỿn ỿ byd hỽnn; na esceulussỽn ninnau neb ryỽvn o‘r cỿbhrỿghausydhi‘n arỽedhu, ac in tỿỽys atti. Drỽy gỿmmorth anhyludh ỿ gelbhỿdhyd ỿmma mae doethineb ỿn ỿmdhangos ỿn ei glendid; ỿndỿ scleirio ỿn eisplennydh oleuni; ỿn honni ei dibhethl bhoỽredh; ỿn datcan ei nerth anhỿbhigh; ac bhegys phỿnnon ammhalhnant, ỿntỿỽ alht nỽydau‘r gallon; neu ỿntau bhegys steren ỿn argan pob dirgelỽch, i‘n gỽneuthud ỿn gỿ dnabỿ dhus. Ac am nad oes i‘ỽybodaeth dỿnaỽl ond dau ran arbennic; sebh ỿn gỿntabh gohanred rhỽgh ỿnailh betha‘r ihalh, ỿn nessa ỿmadrodh phraeth, adhurnaỽl: Rhaid yỽch ỽybod mae o‘r gỿntabh ỿ tỿbhodh ỿ gelbhỿdhyd a elỽir Amresỿmmeg ac mai o‘r ail ỿ tardhodh ac ỿ blagurodh Phraethineb. Ỿ gỿntabh iadhỿscu‘n hỿỽir, iathraỽu ‘n hỿdhœth, i‘mrỿssỿmmu ‘n anhỿsom. Ỿr aili amliỽio ỿmadrodh ỿn bherthus, i amryỽioli araith ỿnhỿbhygr; i dhodrebhnu ỿmdhidhanion mỽynbhoes a phob rhyỽ ỽỿchder cỿmeredic. Gann hỿnny obhedru dosbennu anian pob peth (ỿ gan mỽyabh;) obheddru terbhỿnu naturiolaeth pethau elbhennol ỿn adrỿbedhus; obhedru gohanredu ‘n dhidolaidh; o bhedru dosrannu ‘ngỿỽreint; a barnu ‘n hỿbhraỽd: ỿ gỽybỿdhir bhod dyn ỿn greadur rhesỿm maỽl. Obhedru mdhidhan ỿn araithiaỽl, sharad ỿn barabldhoeth, ỿmchỽedleua ‘n bhodhhaus o dhigorni delbhrỿ dau ỿr enaid; o dhiblỿgu medhỿlsiau‘r gallon ar e‘iriau gỽedhol, hỿgoel, hỿbhedr, a hỿbhrỿd; ỿr adnebỿhir bhod dyn ỿn greadur eỿ bheilhadỽy. Herỽydh hỿnny er mỽyn galhu o dhyn adrodh ỿn drebhnus ei amcanion, a‘iỽỿlhỿsbhryd, vrdho naturiaeth a crucỿ gelbhỿdhyd honn; gan rodhi i ni athrỿllith ‘alhuog i bhedru gosod, [Page] a sỿnnỽyr i gỿmharu geiriau rhỽydh a braỽdhegau rhagoraỽl, igỿmmynu, ac i adeilad ỿ gelbhỿdhyd hon, iỽ harbher ỿn dhirlon, a‘inotay ỿn aghhenrhaid er lhesỽedh cỿ dieithỿ dhion, ac er maỽli dhuỽ byỽ. Arhỿnny, mal ỿmae Amresỿmmeg ỿn rhỽy dho vni‘mrỿsỿmmu ac i ỽneuthur gỽahā rhỽgh gỽirionedh a'chelỽydh; nid myỽn vn gelbhỿdhyd: eithr ỿm mhob gỽybodaeth, a chỿỽreinrỽydh: Ỿr vn sut ỿ mae phraethineb ỿn dỿscu phraethebu, ac araitho ỿn hyodl mỿỽn Duỽindeb, medhiginiaeth, cỿbhreithỽriaeth, milỽriaeth, ac ỿm mhob cỿtro ỿm mhlith dỿnion. Canys pỽy a dhichyn dhealh ỿr scruthur lan, honn yỽ ỿmborth ỿr enaid, heb ỽybodaeth o‘r‘gelbhỿdhyd ỿma? Pỽy a bhedr dhealh scribhennỿ dhion tiriondhyse, neu storiaỽyr hỿ dalm, hebgỿ dnabod a throelhau ỿ madrodh? Pỽy a gỿmmer arno chỽilio‘n lỽydhiannus ỿr Arabieit, a‘r Gryỽieit phỿsỿgỽyr, heb ỿ gannỽylh ỿmma ỿn gỿnrithaỽl o‘i blaen? Pỽy vn sy‘n dealh ỿr iaith sathredic ỽerinaỽg (nim daỽr pavn ỿn ỿr olh bhyd) hebgỿmmorth ỿ gelbhỿdhyd hon? Diau nebū Nid vn iaith sy‘n gnotay, ac ỿn benthỿccio echỽynborth gan honn: anid pob iaith (mal ỿ dỿchỽeinia) sy‘n eiriol arni am adhbhỽyndeb, rhac trỽscl annhrebhn, ac ammorth. Ỿn Hebraec bho dhỿỽedir, [...] Hal iadh ieor, gar lhaỽ‘r abhon. Nid oes laỽ i abhon o‘s dỿỽedỽnn ỿn briodaỽl; ac o achos hỿnny troelh ỿmadrodh yỽ. Ỿn Galdaeg. [...] Den ceiaimi di titrỽn ben memri ỽbbenechon. Dỿ mma‘r cỿ bhammod hỽnn a gedỽch rhỽgh obhi a chỽithau. Nid enỽaediad oedh ỿr ammod (o blegyd āmod sydh adheỽid rhỽgh dỽyblaid) anid arỽydh ỿ cỿbhammod; [...] ac er hỿnnỿ gỽir yỽ‘r bhrỽdha eg herỽydh troelh ỿmadrodh. ỿn Siraec, Hal beth hamaihu: Ar dy ei lhỿgaid dỿna‘r modh ỿ galỽāt hỽy ‘r talcen ar dro elh ỿmadrodh. [...] Ỿn‘Roæc. Neura tes hegemonias ta chremata: arian bath yỽ giau ‘r dỽysogaeth. [...]. Nid arian yỽ giau; eithr, troelh ỿ madrodh yỽ. Ỿn Arabac, Veiahhtarephu cul lishani. Ag [Page] pob tabhod: sebh pob dyn. Ỿn Lhadinæc. Pallida mors glas agheu. Nid agheu sy ‘las; eithr ỿ dyn alas: ac er hỿnny mae ‘n ỽiriaith sỿ nỽyr ỿmadrodh. Ỿn Phraghæc, Nul n‘ est tresmechant tout a coup, ains par degres, & peu a peu. nid ar vn dỿr nod (sebh ar vnỽaith) ỿ dỿ chỽel dyn ỿn ỽaetha: eithr mesur ỿ chỿ dig ac ỿ chỿ dig. Ỿn Italæc, Tutte le arme del venetia no armerion le paura. Ni dhichyn holh arbhae Gỽenethia arbhogaethu obhn, sebh ỿ rhei obhnus. Ỿn Hispanæc, Cuentas de beato y vnas de Garanato. Padreuaugỽyr duỽiol, a chrabhaghau cigỽennol. A‘r vn phunyd myỽn ieithoedh erailh. Herỽydh paham chỽiỽelỽch mor aghenraid yỽ dỿseu, a medru ‘r gelbhỿdhyd ỽma, idhealh erailh; i adrodhi ỿn dhealhus; ac i‘mỽrthod a phob ỿmadrodh anhyodl, sỿ myl, ỽrth ỿ marbher ar troelhau, a‘r phygurau; ỿ rhei bhal ser, neu bhain gỽerthbhaỽr a‘ỽnant agỽedh pob ỿmadrodhỿn dhisclair. Ac o blegyd hỿnny ỿ dỿỽedau Pyrr bhrenin ardher chaỽg, a milỽr gorchestol, ỿ nnilh o hono mỽy o dyrnasoedh drỽy hyodlrỽydh, a phraethineb Cineas; nag a ennihassei a‘i bhỿ dhinoedh ciỽdaỽdol. Ỿn dhiau, myỽn rhỿbhel ac erlid, nid oes dim mor dhidhanus i‘r milỽyr, a‘r ciỽdaỽdỽyr, a derchabhu ỿ madrodhi gymmelh obhn i dharostỽgh. Mỿ bhi a eglureis bob troelh ỿmadrodh, a phygr ar eghraphoedh or scruthur lan er mỽyn cỿbheithrin gỽir grebhybh gristnogaỽl; ag o‘r prỿ dỿ dhion a‘r beirdh Cỿmreig, er maỽl bardhoinaeth aỽ enỿ dhaỽl. Ỿr hynn boen agỿmerais ar dhamuniad ỿ pendebhig vrdhassol, Ioan Salusburi aer Lheỽeni, i‘r hỽnn ỿdhỽyd ti iaith gỿmraec ỿn rhỽymedig iỽ garu, a‘i bhaỽrhau‘n gỿ bhadhas, am ei obhalỽch am danat‘, a‘i dhiphuantrỽydh tuagattat. Y dhỿỽedhu, chỽchỽi bhonedhigion Periglorion, vchelỽyr Prỿdỿ dhion, ac erailh, adolỽyn ỿ dhỽybh er mỽyn cobhadỽriaeth henabhieit, er mỽyn pỽylhedh gỽybodaeth er mỽyn maỽl eich rhieni, er mỽyn ceid ỽad gỽroliaeth, er mỽyn [Page] braint ỿ Brỿtannieit, er mỽyn diorsedh anỽybỿ dhiaeth, er gỽarth i‘r gelỿnnion, ac er mỽyn Duỽ; cannorthỽyỽch, jaith ỿ Cỿmbru, trỽssiỽch, a diỽelhỽch, ỿngỿstal drỽy i chỽi ‘obrỽyo gỽyr dỿscedic, iỽ chasclu ‘n lhỽyr rhac dileith anialaỽg; ei chỿnnal ỿn leỽ, drỽy obhal anhepỽedh; a‘ihardhu ‘n bholiannus, a phob cỿbhrỽydhyd gorbhubhiaỽc. Ac hebhyd drỽy i chỽi (bhonedhion) scribhennu ỿndhi ỿ nailh at ỿ lalh. Canỿs o dhiphyc hỿ nny ỿr ỿdych (gan mỽyabh mor anỽybodus ỿ ndhi, a hithau mor anhỿbhedr i chỽi; mal na‘s gelhỽchi ei chlodbhori‘n iaỽn, na hithau chỽaith nemor o ‘ỽasanaeth ichỽi. O‘s hỿnny a‘ỽ neỽch gobeithia ỿ dehelhỽch mor dhir ichỽi gỿ bhadnabod a‘r lhỿ bhryn ỿma, tuagat gaphael gỽir phraethineb. Honn a‘ch didhana myỽn adbhyd, ach adhurna myỽn gỽỿ nbhyd ỿn ieghud sy hỿ bhaỽl, ỿn henaint sy bhodhgar, ar draghcsy hỿglod, ỿn rhỿ bhelsy bhudhigoliaethus, ỿn hedh sylỿỽodraethus, ỿn ỿ lan eglỽyssy nerthaỽg, ỿn ỿ lhys sy ‘orbhỿdhaỽc, ỿm mhob cỿbhlỽr sy bhudhiaỽc ỿn dỽyn lhes i laỽeroedh; heb ỽaethỿgu, na drỿ gu arnebvn: Duỽa‘ch rhỽydho osh i bhod ỿn Gristianogion dibalh, ỿn danlỽdhiet phỿ dhlon ỿn bhrodur anescor; ỿn bhonedhigion hỿlyỽ; ỿn berigloriō hỿ draeth, ỿn brỿ dỿ dhion diỽeniaith, ỿn Gỿmru Cỿ mreigaidh. A hen phych yỽch ỿn ỿ byd ỿ ma; ac ỿn ỿr vchelnebh, lhaỽenydh didraghca‘ch gordhiỽedho.
CARMEN ENCOMIASTIchon in laudem Britannicæ Linguæ & operis.
R. V.
Io. Dee.
[...].
[...].
Da. Rob.
Henr. Hollandus.
MOLAỼD I‘R AỼDVR.
Gỽil. Midlton.
Lodowicke Lloid Esquire.
VVilliam Mathew, Esquire.
I. H. Novi Coll. & nov. Temp. Socius.
Vni mihi Pergama.
VVilliam Rankins Gent.
Hu: Lewys.
Carmen Paræneticon ad Authorem.
At ỿr hỿgar Dharlhennydh.
H. Sal.
Lhechres, ỿ lhỿthỿrennau aghenrheidiaỽl ỽrthynt 1 scribhennu‘r iaith Gỿmraec. | ||||
ỽele | ||||
ei bath. | ỿn ol ỿ dhulh neỽydh bhal hynn ỿ scribhennir ỿn gỿỽir. | Ỿn ol ỿr hen dhulh bhal hyn ỿ scribhennỽyd ỿn aghhelbhydh. | ||
Lhabharogion | a 1 | |||
ỿ 2 | ||||
e 3 | ||||
y 4 | ||||
i 5 | ||||
u 6 | ||||
o 7 | Ambrbhaelion. | |||
ỽ 8 | ||||
Cỿsseinogion. | h 1 | |||
b 2 | ||||
bh 3 | bh. heb bhath. | f. heb fath. | ||
p 4 | ||||
ph 5 | ph. phunud. | ff. ffunud. | ||
d 6 | ||||
dh 7 | dh. o dhyn. | dd. o ddyn. | ||
t 8 | ||||
th 9 | ||||
g 10 | ||||
gh 11 | gh. aghen. | ng. angen. | ||
ghh 12 | ghh. bhy ghhorph. | ngh. fyng-horff. | ||
c 13 | c. corsen. | k. korsen. | ||
ch 14 | ||||
l 15 | ||||
lh 16 | lh. lhannerch. | ll. llannerch. | ||
r 17 | ||||
rh 18 | th. rhad. | rr. rrad. | ||
n 19 | ||||
nh 20 | ||||
m 21 | ||||
mk 22 | ||||
s 23 | ||||
sh 34 | sh. sharad. | si. siarad. |
RHETOREG.
RHetoreg neu reitheg yỽ celbhỿdhyd ar gỿỽraint ỿmdhidhan, i ỿmadrodhi ỿn hỿphraeth, ac ỿn hyodl.
Ỿ Groegieit gynt ỿn hybhad, ac ỿn dhiabhribh (a‘i coledhent, a‘i maỽrhaent, ac a rannent idhi bholaỽd gỽedhus, a chanmoliant gỽadholyt) a‘l galỽent hi [...] sebh tỽysog ỿr enaid. Oachos galhu ỿmadrodh cỿnryỽiol, ac araith gỿmmenphraeth bhegys gỽyro, a phlỿgu medhỽlbhryd ỿ gỽrandaỽyr y gỿttedhu a‘i medhỽl, ac y ỽneuthur ar ei hol.
Mae dỽy gaighc ỿn tỿbhy o‘r gelbhỿdhyd ỿmma, megys rhannau arbennig nodadỽy: sebh, Adhurneg a Lhalbharedigeth.
Adhurneg yỽ trỽssiad, neu ỽiscadhurn araith mal a lhỿssiau amrith, ac amltỽ, i gỿnnỿbhy, ac ỿmachoelyd medhỿlliau, a nỽydau‘r gỽrandaỽyr.
Mae dau bhraich i Adhugneg; ỿ nailh yỽ Troelh ỿmadrodh, neu drobheg; aralhyỽ Dulhỽedh ỿmadrodh, neu Phygr.
Troelh ỿmadrodh, neu drobheg yỽ bath ar adhurneg eỿnnebhin, [Page 2] drỽy bavn ỿ neỽidir gair o‘i arỽỿdhocad anianaỽl, iryỽ arỽỿdhocad aralh.
Prinder geiriau o‘r dechreuad ỿdoedh achos o‘r rhyỽ honn. O blegid pan o-edh eisiau geiriau i lunhoedhu naturiaeth, a phriodoliaethau pethe amrabhael; gỽyr doethion am hỿnny, a alỽassant iỽ cobh, ỿ pethau oedhent gỿnhebig ỿ nailh i‘r lhalh, o ran rhyỽ duedh anianaỽl; ac a bhenthycciasont ỿ nailh beth i ar ỽydhocau peth aralh, o‘r oedh myỽn rhyỽ bhodh ỿn debig idho. Onyd ỽedi hỿnny, phraethineb, a‘i dodrebhnodh ỿn dhiandlaỽd, a chỿmmeniaith a‘i maỽrugodh ỿn vrdhassaỽl. Canys megys o‘r pryd cỿntabh ỿ gỽnaethpỽyd dilhad i oludhio anỽyd, a gỽres: eỿthr arol hỿnny ỿ damchỽeiniodh i laỽeroedh gael benthig gỽỿchder gan dhilhad gỽiỽỽiscaid: bhelhy modhedigaeth araith a dharluniỽyd o'r dechreuad, o bleit achos prinder, ac anamlder geiriau. Eithr ỿn ol hỿnny mỿnych ỿmarbher a genetlodh dhỿmpỽy damunaỽl a maỽrbhrỿdys. Ac am hỿnny areithỽyr hyodlaidh a‘ỽrthodasont ỿ geiriau priodaỽl; ỿr rhei nid oedhent (os gad a bhydh) na mỽynieuthus, nag espỿssaỽl; ac a‘marbherassont a‘r geiriau echỽyn, ỿn gỿstal o achos trebhnusrỽydh ỿ cỿphelybỽriaeth, ac eglurhad ỿ peth araithadỽỿ; er cỿphroi‘r medhrỽlbhryd ar gỿd-seinio a chỿngyd ỿr araithiỽr. Gỽelỽch gan hỿnny mor rheidiaỽl ỿỽ dealh beth ỿỽ Troelh ỿmadrodh; hon a‘mgỿnnỿrcha parth ar ỽyneb i chỽi, pan adneỽỿdhir neu pan neỽidir peth ar‘air meỽn araith tuhỽnt i‘r arbher gỿphredin.
Deuryỽ Drobheg neu droelh ỿmadrodh ỿ sydh.
- I. At ỿ Rhyỽ cỿntabh ỿ perthyn ỿ rhein a‘i rhyỽogaethau.
- [Page 3]Sebh
- I. Traỽsenỽ.
- II. Gỽatỽorgerdh.
- II. Ar ỿr ail rhyỽ ỿ mae hebhỿd dhỽy gaghen ỿn tỿbhy.
- Sebh
- I. Traỽsỿmdhỽyn.
- II Cỿbhordhỽyn.
- Pump Rhithogaeth ar draỽsenỽi ỿ sydh. Sebh,
- I. Traỽsenỽ‘r Achos gỽneuthuriaỽl.
- II. Traỽsenỽ‘r Achos debhnỿdhiaỽl.
- III. Traỽsenỽ‘r Achosedig.
- IIII. Traỽsnỽ‘r Sỿlbhon.
- V. Traỽsenỽ'r Dharỿmsaỽdh.
II. PENNOD.
Am Draỽsenỽ‘r Achos gỽneuthuriaỽl.
TRaỽsenỽ‘r achos gỽneuthuriaỽl sydh, pan osodir ar ỿmadrodh sathredig, neu araith lathrỽiỽ, ỿ caphaeliỽr, ỿr aỽdỽr, ỿ dỿchỿmyỿger, neu ‘r‘ỽeithol dros ỿ peth a ỽnaethant hỽy.
Eghraph o‘r scruthnr lan bhal hyn.
Ỿ cledh o dhualhan; coỽyn a neỽyn odhumeỽn. Ezech. 7. 15. Ỿ cledhybh a osodỽyd ỿn ỿr araith ỿma ỿn lhe celanedh, o‘rhon ỿ mae ỿn ‘ỽeithol; neu ‘n opher ỿn lhaỽ‘r gỽneuthuriaỽl ỽrth goỽyn a neỽyn ỿ dealhtir agheu hon yỽ‘r apheth, a‘r achosedig sydh ỿn dỿbhod o‘r rheini.
Hebhyd.
Mi a elỽais am sỿchter ar ỽyneb ỿ dhaiar, ac ar ỿ mỿnỿdhoedh. Agg. 1. 11. Ỽrth ỿ gair sỿchter ỿ dehelhir neỽyn a dhygỽydh drỽy sỿchter.
Hebhyd.
Ỿ neb a gỿssỿlhtir a‘r arglỽydh vnỿbrydyỽ. I. Corin. 6. 17. Ỽrth ỿ gair ỿma (ỿsbryd) ỿ dehelhir ỿ lhyỽodraeth, a‘ỽna ỿsbryd duỽ ar ei dheỽisaỽg, drỽy ei harail hỽynt ar vnrhyỽ dhaỽnedigaeth; sebh phydh, gobeith, cariad, a‘r phrỽỿthoedh, sy‘n tardhu, ac ỿn tỿbhu o nadhynt.
Ỿr vn phunyd ỿ gelhid dỿỽedyd am ryỽ ỽr gỽymp, dỿscedig, a gỽyrỿgaidh, gaphel o hono ebh ei dhỿsceidiaeth, gan Aristoteles: ei phraethineb, gan Dulli: ei gadbỽylh gan Libhi: ei dhỿbhndhysc ỿm-Mhlato: a‘i dhuỽineb gan Bhoshen. Gỽelỽch a gỽỿbỿdhỽch bhod ỿn rhaid dealh ỽrth henỽau‘r gỽyr ardherchaỽg hỿnny, sebh, Aristoteles, Tulli, Libhi, Plato, Mosen, ỿ lhybhrau a scribhennasant, ac a‘ỽnaethant hỽy. Herỽydh hỿnny pan rodhir ỿ dỿchỿmỿgỽr dros ỿ peth a dhỿchỿmỿgaỽdh ebh, Traỽsenỽ‘r gỽneuthuriaỽl bhydh.
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.
Edm: Prys.
Ỽrth ỿ gair Dỽned ỿ dehelhir ỿ lhỿbr Grammadeg a‘ỽnaeth [Page 5] Dỽnatỽs. Gỽelỽch ar ỿ pennillr‘osod one‘r scribhennydh, neu‘r dỿchỿmỿgỽr dros ỿ peth a dhỿchỿmỿaỽdh.
Rhỿbydh.
Gochelỽch roi pob achos gỽneuthuriaỽl am ei achosedig. Canys oni bydh myỽn arbher enỿbhedus, ac ỿn gỿmmỽysi arỽydhocau ỿr achosedig; coeg dhỿnỽared a bhydh; gan nad ỿstỿrir ag na lỽydha pob gỽneuthuriaỽl ỿn lhe ei achosedig; mỽy na chler ỿ domm pan geisiant dhỿnỽared neu dhỿlyn a rhyỽ athraỽeth ỿ pencerdhiaid ar ei cordh hỽy. Ag am hỿnny ỿmogelỽcth abỿdhỽch dhiesceulus, rhag bod annrhebhn, ac anurdhas ar ỿ geiriau ỿmadrodhus, rhag dygỽydh tỽylh ỿmadrodh ỿndhynt.
III. PENNOD.
Am draỽsenỽiad ỿ Deunỿdhiol.
TRaỽsenỽ‘r achos deunỿdhiaỽl sydh, pan rodhir, neu pan gỿnnỽysir arỿmadrodh neu araith, ỿ deunydh dros ỿ peth a‘ỽnaethpỽyt o‘r deunydh: neu pan dhealhom ỿ peth debhnydhedic ỽrth ỿ debhnydh.
Eghraph o‘r scruthur lan.
Bhal hyn ỿ mae‘n scribhennedig. Malhtigedig pob-vnsy ỿgh ghhrog ar brenn. Gal. 3. 14. Ỽrth ỿ gair ỿma Prenn ỿ dehelhir ỿ grỽys, ỿ croeshoelỽyd Crist arni. Canys prenn oedh ei debhnydh. Gỽelỽch ỿntau: roi‘r debhnydh dros ỿ debhnydhedig.
Aralh.
[Page 6] Hỽy a bhỽytant ỿ gỽenith tecca, ac a ỿbhant ỿ graỽn melusa. Ỽrth ỿ gair gỽenith ỿr arỽydhoceit bara a‘ỽneir o‘r gỽenith: ac Ỽrth ỿ graỽn ỿ dehelhtir ỿ gỽin a ỽescir o‘r bagad graỽn. Gỽelỽch gan hỿnnỿ roi‘r debhnydh ỿn lhe‘r peth a achosisyd o‘r debhnydh; sebh bara a gỽin.
Aralh.
Bho bhỽriodh pob-vn ei phonn i‘r lhaỽr; ac bho dharbhu ei troi hỽynt ỿn nadrodh: eithr phonn Aharon a lỿncodh ei phynn hỽỿnt. Exod. 17. 18. Ỽrth ỿ gair phonn ỿ dechlhir ỿ neidr hon a ỽnaethpỽyd drỽy‘ỽrth Duỽ o‘r phonn megys debhnydh.
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.
L. Mon i‘r marchog T. Sal.
Ỽrthỿ gair hauarn ỿ dehelhir ỿr arbhau a ỽnaethpỽỿd o‘r hauarn. Sỿna‘r debhnydh ỿn lhe‘r debhnydhedig.
Aralh.
Tydur Alet.
Ỿ gair Dur bhydh ỿn arỽydhocau arbhau, rhein a ỽnaethpỽyd [Page 7] o dhur, hỽn oedh ỿ debhnydh.
Aralh.
Aralh.
Ỽele ỿma roi‘r yỽ dros ỿ bỽa a ỽnaethpỽyd o‘r yỽ: a‘r gair aethnen dros ỿ saeth a ỽnaethpỽyd o‘r rhyỽ brenn hỿnny.
Aralh.
Ioan Tydur.
Ỽrth ỿ geiriau aur ac arian ỿ dehelhir aur-bath, ac arian-bath Ỽele‘r deunydh dros ỿ peth phỿbhedig.
Aralh.
G. Glynn.
IIII. PENNOD.
Am Draỽsenỽ ỿr Achosedig.
TRaỽsenỽ‘r Achosedig sydh, pan arỽydheceir ỿr achos gỽneuthurial ỽrth achosedgi; neu pan seghir ỿ gỽeithrededig, sebh ỿ peth achossiaỽg, ỿn lhe‘r gỽneuthuriaỽl.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hyn.
Ebh a dỿghodh Iaco iobh ei dad Isaac. Ge. 31. 53. Ỽrthỿ gair ỿma obhn: mae ni dhealh ỿ gỽir dhuỽ, hỽnn drỽy ỿrry braỽ ar Isaac, a‘i goludhiodh megys a phrỽym, neu ludhaỽydh bhal na dhadebe‘r bhendith a roise i Iaco. Ỽele, ỿ gair obhn, hỽn oedh ỿr achosedig a ỽeithredasse Duỽ ỿn Iaco, sy osodedig dros Dhuỽ ỿ gỽneuthuriaỽl.
Aralh.
Duỽ oedh ỿ Gair. Ioan. I. Crist a elỽir ỿ gair, o achos mai ebh ỿm mhob ryỽ aeglurodhi‘r eglỽys dhirbhodh duỽ ỿn eyn prỿnnỽriaeth. Cyd gelhid dỿỽedyd ỿn hỿsain a‘r ỽirphydh, ma‘i ebh ỿỽ‘r gair doethineb ỿ tad cenedledig o‘rtad. Can ỿs hỿnny, ỿ peth a bhrydbhedhỿlliodh dealh Duỽ. o dragỽydholdeb, hỽnnỽ a alỽn ỿn ỿ Duỽ tragỽydhol ỿ gair; hỽn ỿỽ perphaith ailun ỿ dealh.
Aralh.
Mỿbhi ỽỿ‘r adgỿbhodiad Ioan 11. 25. Ỿ gair ad gỿbhodiad ỿdyỽ‘r achosedig, o blegid Crist sỿ‘n cỿbhodi paỽb o‘r eidho, yn gỿstal obharỽolaeth ỿsbrỿdaỽl, ac o dhileith corphoraỽl. Pan yỽ Crist gan hỿnny ỿn ei alỽ ei hun ar enỽ ei ỽeithred, megys ỿ gỽelỽch ỿma, Traỽsenỽ‘r Achosedig yỽ.
Eghraph myỽn PrỾdỾdhiaeth.
D. Alaỽ i S. Rolant Bhelibhel bharchog.
Pan yỽ‘r Prỿdydh ỿn dỿỽedyd Larỽm oer nid ỿ doedh ỿn medhỽl bhod diasbad lais larỽm ỿn oer ohoni eihun: eithr gỿrru ar dhalht ỿ mae, mai‘r larỽm oedh ỿn peri oerni ỿ gh ghhallonnau‘r ỽrin. Ỽele ỽrth hỿnny osod ỿr achosedig, ỿn lhe‘r gỽneuthuriaỽl; mal ỿ clỿỽsoch ỿm mlaen.
Aralh.
Nid ỿr adỽrth oedh brudh, eithr adỽyth oedh ỿn peri prudh der ỿn ỿ gallon.
Aralh.
Io. Tydur i Dom Mostyn.
Ỽrth ỿ gair parch ỿ dehelhir ỿ neb oedh ỿn peri parch. Ỽele‘r achosedig dros ei ỽneuthuriaỽl.
Aralh.
Ỽrth ỿ gair Maeth ỿ mae i chỽidhealh ỿ neb oedh ỿn peri maeth. Mỿnychiaỽn ỿr arbherir ỿ droelh hon ỿn ganmoladỽy; oblegyd ei bod ỿn nerthau‘r araith ỿn rỿmmys.
V. PENNOD.
Am Draỽsenỽiad Sylbhon.
TRaỽsenỽr Sylbhon cadarn sydh, pan rodhir ar ỿmadrodh, neu araith glodebus, enỽ proid rhyỽ beth sylỽedhaỽl, neu bhonsaghus, i arỽỿdhocau rhyỽ beth darỿmsodhaỽl▪ neu pan roir ỿ Sylbhon dros ỿ Dharỿmsaỽdh.
Mae‘r drodheg ỿmma dhỽy-phordh, neu aghchỽaneg ỿnarbheredig. Sebh.
Ỿn gỿntabh pan osodir ar ỿmadrodh areithiaỽl ỿ lhe, neu ‘r bhangre abho ‘n cỿnnỽyso, ac ỿn gorỿmdhỽyn rhyỽ beth, dros ỿ peth sygỿnnỽysedig ỿndho.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Rhỿghodh bodh i Bhacedonia, ac Achaia ỽneuthud rhyỽ gỿmhorth i‘r Saint tlodion, ỿrhei ỿnt ỿgh Ghhaersalem. Rhubh. 15. 26.
Mae‘r Apostl ỿma ỽedi dodi henỽaudỽy o ỽledydh, sebh, Macedonia, ac Achaia, ỿrhei ỿdynt ỿ sylbhon, ỿn cỿnnỽys gỽladỽrieid ỿndhynt, ỿn lhe, neu dros ỿbobl a‘r ỽerin o‘r gỽ ledydh hỿnny rhein oedhent ỿn presỽyl, ac ỿn gỽladỿchu ỿno.
Aralh.
Ỿ ỽybhi‘n galỽ nebh a daiar ỿn dỿstion. Deut. 30. 19. Mae‘r ỿsbryd glan drỽy ‘enau Mosen ỽrth ỿ geiriau hein nebh a daiar ỿn arỽydhocau ỿ creadurieit sydh ỿn ỿ nebh ac ar ỿ dhaiar.
Aralh.
Hỽnn yỽ bhỿ ghhorph i. I. Cor. II. Pan yỽ‘n arglỽydh ni, a‘n achubỽr Iesu Grist ỿn dỿỽedyd, Hỽn yỽ bhỿ-ghhorph i; mae ‘n rhaid i ni dhealhmai araith drosenỽ aỽlyỽ. Canys ỿ mae ebh ỿn rhoi‘r gair corph hỽn yỽ‘r sylbhon, ỿn ỿr araith sacrabhennaỽl, i dhealh mai ‘r bara sy arỽydh, ac arỽystl o‘iỽirgorph bendigaid. A diau mai gairỽir yỽ‘r reoledigaeth honn; sebh, O bydh priod arỽ ydhocad ỿ geiriau ỿn ỿr scruthur lan ỿn aghhỿdỽedh a‘i a gobhỿdheb ỿ phydh; ynte a‘r mannau eglur o‘r scruthur lan; ỿno rhaid yỽ ceisio sỿnỽyr, a dealh aralh ỿn ol amsodhion ỿ geiriau, neu naturiaeth ỿ peth. Am hỿnny ganna chỿdỽedha a mannau erailh o‘r scruthur lan droi‘r bara ỿn ỽirgorph Crist, Trosenỽ‘r Sylbhon dros ỿr arỽydh yỽ.
Aralh.
Cỿnibher gỽaith ac ỿ bỽytaoch ỿ bara hỽnn, ac ỿr ỿbl. och ỿ phiol honn; ỿ daghgosỽch agheu ‘r arglỽydh hỿdna dhelo. I. Cor. 11. 26. Ỿ ma ỿ mae‘r Apostol ỿn gosod ỿ gair phiol hon yỽ‘r cỿnnỽysaỽl, dros ỿ gỽin ỿ sydh sacrabhen o ỽaed eyn arglỽydh Iesu Grist.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
G.Gl. i‘r hen Dom. Sal.
Aralh.
Ed. Lh. o lan ỿnys i S. Io. Sal. bharChog.
Ỿ gair Lheỽeni ỿdyỽ sylbhon; ag a osodỽyd ỿn lhe‘r dharỿmsaỽdh, sebh ei pherchennaỽg. Ỿn vnrhyỽ bhodh ỿ dỿỽedir, moes imi lathen; titbau a gei bot: ganbhedỽl mỿnny lhathaid dros bottiaid.
II.
Ail rhith Trosenỽ‘r Sylbhon sydh, pan osodir ỿ bhangre dros ỿ ỽeithred, a ỽnelir ỿn ỿ bhangre. s.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hyn.
Er mỽyn dỿdeml, ỿsydh ỿgh ghhaersalem, dỽg brenhinoedh anrhegion i ti. Psal. 68. 30. Ỽrth ỿ gair ỿmma teml hỽnn ỿỽ‘r Sylbhon, ỿ dehelhir ỿn arỽydocaus ỿ gỽeithredoedh duỽiol, a‘r gỽasaneth cỿbhrithaỽl, oedh deilỽgh, ac adhas o‘i gneuthur ỿ pryd hỿnny ỿmyỽn ỿ deml.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Taliessyn.
III.
Ỿ drỿdedh rithogaeth ar draỽsenỽ‘r sylbhon cadarn sydh, pan roir myỽn ỿmaarodh ỿ medhỽr, neu‘r medhiannỽr, dros ỿ peth sydh ỿn ei bhedhiant ac ar ei elỽ.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hyn.
Mi anbhonabh dan i Iehỽda, hỽn a ỿstraul lỿssoedh Caersalem. Ỽrth ỿ gair Iehỽda (hỽn ỿdoedh bhab Iago, ac hebhyd ỿn ei amser ỿdoedh ỿ perchennog) ỿr arỽydhoceir ỿ‘ỽlad, hon oedh eidho ei hiliogaeth.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
T. Aled i‘r marchog. S. Rys ap Tomas.
Ỿn ỿ geiriau vchod ỿ mae ‘r prỿdydh ỽedi gosod ỿ pennaeth medhiannaỽl dros ỿr holh bhỿdin bhilỽraỽg: sebh, ỿ pen-ciỽdaỽd a‘r lhugad.
Aralh.
Ỿn ỿ pennilh ỿma bho gỿmmerodh ỿ prỿdydh ỿ tỽysaỽg, neu‘r penlhu dros ỿ rheini oedhent dano. Ag o achos hỿnny Lheỽelyn yỽ‘r sylbhon, hỽn oedh bhedhiannỽrỿ lhu. Herỽydh paham ỿ peth a dhỿgỽydodh i‘r holh giỽdaỽd a gỿnhellir, ag a gỿnhỽysir ỿn enỽ‘r tỽyssaỽglu.
VI. PENNOD.
Am Draỽsenỽiad Darỿmsaỽdh.
TRassenỽr dharỿmsaỽdh sydh, pan arỽydhoceir ar ỿmadrodh ỿ Sylbhon cadarn; neu pan gỿbhleuir ỿ dharỿmsaỽdh dros ỿ sylbhon bhonsaghus.
Mỿnych iaỽn ỿr ỿmarbherir a‘r drobheg ỿmma; a hỿnny hagen ỿn arỽỿdhocaus. Mal.
I.
Ỿn gỿntabh pan gỿssodir myỽn araith, neu ỿmadrodh, enỽau‘r rhin ỽedhau, a‘r campau canmoladỽy▪ ynt ar ryỽ rei; dros ỿ dỿnsodhion sy‘n berchennogion o nadhynt.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Iesu Grist a ỽnaethỽyd i ni ỿn dhoethineb, a chỿbhiaỽnder, a sancteidhrỽydh, a phrỿnnedigaeth. 1. Cor. 1. 31.
Ỽrth ỿ geiriau doethineb, cỿbhiaỽnder, sancteidhrỽydh, a phrỿnnedigaeth ỿ rhein ỿdynt dharỿn isodhion, a chỿnnaliedig ỿn ei sylbhon; ỿ dehelhir dharbhod i dhuỽ tad ‘osod Crist ỿn dhoeth athro i ni ỿn gỿbhiaỽn dhiỽgydh ỿn santaidh gỿbh rỿghỽr, ag ỿn drugarog brỿnnỽr, ar ỿr vn ỿ mae gỽir dhoethineb ỿn gobennỿdhu.
Aralh.
Cỿbhiaỽnder a edrỿchodh i laỽr o‘r nebhoedh.
Ỿ gair cỿbhiaỽnder hỽn yỽ ‘r dharỿmsaỽdh a osodỽyd gan ỿr Ỿ sbryd glan ỿn lhe Duỽ, ỿ sylbhon cadarn, ỿn ỿr hỽn ỿ mae cỿbhiaỽnder ỿn trigbhannu.
SỾNA ỾN DHIRBHINO, a gỽybydh rhag cỿbheiliorni beth yỽ ỿ dharỿmsaỽdh.
I.
Ỿn gỿntabh, pob rhyỽ beth ỿ gelhir dyỽedyd am dano, ei bhod ỿmyỽn peth aralh, sy o dudhrych hỿnny ỿn dharỿmsaỽdh.
Mal pan dỿỽedir bhod gỽybodaeth ỿn ỿr enaid: gỽybodaeth yỽ‘r dharỿmsaỽdh: a‘r enaid yỽ ‘r sylbhon cadarn.
Ỿr vn modh pan dhỿỽedir, bhod pỿscod ỿn ỿ mor; ỿr alhỽedh ỿn ỿ clo; dỽr ỿn ỿ crochan; tabhod ỿn ỿ pen; lhiỽ ỿn ỿ corph; glendid ỿn ỿ gỽr: ỿ pỿscod o dudhrych ỿ mor sy dharỿmsaỽdh. O achos bho elhir dỿỽedyd ei bod hỽynt ỿn neu myỽn ỿ mor; a‘r mor ỿn ei hamdhỽyn hỽynt.
II.
Pob rhyỽ beth ar ỿ sydh ỿn darlỿnu, ag ỿn gobỽyso, neu‘n perthyn at beth aralh, darỿmsaỽdh yỽ o dudhrych ỿ peth hỿnny. Mal ỿ mae golud, clod, gair-maỽr, anair, tlodi gỽiscoedh, o dudhrych dyn ỿn dharỿm sodhion.
III.
Pob rhyỽ beth ỿ gelhir dỿỽedyd bhod peth aralh ỿndho; o dudhrych hỽnnỽ sy sylbhon.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
G. Gl. i S. Sh. Bỽrgh.
Ỿ gair tỽylh ỿn ỿ pennilh hỽn yỽ‘r dharỿmsaỽdh; ag a osod ỽyd ỿma ỿn lhe ‘r sylbhon cadarn, sebh, i arỽydhocau‘r dyn tỽylhodrus.
Aralh.
T. Alet.
[Page 16] Ỿ gair tan hỽn, yỽ‘r dharỿmsaỽdh, o achos galhu dỿỽedyd ei bhod, (malpei) ỿn ỿ gỽaiỽ, a dhodỽyd dros ei sylbhon cadarn, sebh ỿ gỽaiỽ tanlhyt.
II.
ỾN AIL pan dhỿroir enỽau beiau sarhadlon, a gỽydau anhỿbhad dros ỿr hanbhod, neu‘r ansaỽd ỿ bontỿndhynt.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hyn.
Digobheint duỽ a dhaỽ ar blant anhỿdỿnder. Col. 3. 6. Ỽele roi‘r dharỿmsaỽdh anhỿdỿnder dros ỿ sỿlbhon cadarn; sebh, ỿ dyn anh ỿ dyn, neu ỽrthnessig.
Aralh.
Ac mi a ganbhum anibhel gỽylht ỿn codi o‘r mor; a saith pen gantho; a dec corn; ac ar ei gyrn ebh dec coron; ac ar ei bennau ebh enỽ cabledigrỽydh. Gỽeledig Ioan.
Ỿr ỿspryd glan drỽy enau Ioan, a saghodh ỿ gair cabledigrỽydh dros ỿ sylbhon cadarn, sebh Cabledig.
Bhal hyn ỿ gelhir dỿỽedyd am ỿ Pab Alissander ỿ chỽeched, hỽn oedh Hispanỽr o ‘enedigaeth, ei bhod ebh, ỿn scelerdaỽd i‘r gristianogaeth; ỿn gỿbỿbhdra chỽantlyt; ỿn dhiaỽleidhrỽydh, (canys bho ỽnaeth gỿghhrair a‘r cỿthrael, er mỽyn ỿnnilh ỿ bendebhigaeth lenach:) ỿn bhalchder annodhebhadỽy; ỿn demlherỽriaeth annuỽiaỽl; ac ỿn draỽslỿỽodraeth gor ỿmmyssaỽl ỿ brenhinoedh a oedhent o‘i amgỿlch: mal ỿ tỿstia Panvinus ac Hieronimus Marius.
Eghraph myỽh Prỿdỿdhiaeth.
T. Alet i Bhorys brỿdydh.
Ỿ gair lhadrad yỽ ‘r dharỿmsaỽdh, ac a ‘osodỽyd ỿma dros ei sylbhon cadarn, sebh cerdh ladradaidh.
Aralh.
D. Nantmor.
Ỿ gair gỽenỽyn sydh ỿn arỽydhocau ei sylỽedh cadarn sebh gỽenỽynlhyt.
Aralh.
Cỽilidh dros gỽilỿdhus, ỿr henỽ cadarn ỿn lhe‘r henỽ gỽainn. Ag ỿn dhiau clodh haỽr bhydh ỿr araith, pan bho gair cudhrym ỿn gudhiedig, ỿn arỽydhocau peth gỽiỽ iỽ nodi; ỽrth roi‘r henỽ cadarn ỿn lhe‘r enỽ gỽann; mal hynn.
Aralh.
III.
ỾN DRỾDYDH, pan bho i ni roi ar ỿmadrodh ỿr arỽydh dros ỿ peth ỿ bo ỿn ei arỽydho.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ni phalha ‘n lhỽyr deyrnỽialen o Iehỽda. Gen. 49. 10.
Ỿ gair teyrnỽialen (sy ar ỽydh teyrnogaeth) sy‘n dỽyn ar dhealh ỿn hỿdhysc, ac ỿn gỿbhrỽydh, ỿ bhrenhinaỽl a ỽdurdaỽd oedh ar barhau odhumyỽn lhỽyth Iehỽda; oni dhele‘r Messiach: sebh Crist eneiniaỽg ỿ tad.
Aralh.
Essabhied neu holed duỽ bhi ỿgh ghhlorian cỿbhiaỽnder. Iob. 31. 9. Ỿn ỿ geiriau hyn ỿ gosododh Iob ỿ gair clorian hỽn ỿdyỽ ỿr arỽydh, ỿn lhe cỿbhiaỽnder; ỿr hon a arỽydhoceir ỽrthynt hỽy.
Aralh.
Nidyỽ ebh' ỿn dỽyn ỿ cledh ỿn obher. Rhubh. 13. Ỿ cledh yỽ‘r arỽydh; a‘r sỽydhogaeth yỽ ‘r peth a arỽydhoceir ỽrtho.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Io. Brỽynog i S. Ioan Sal. bharchog.
Ỿ gair lheỽ a osododh ỿ prỿdydh ỿn lhe‘r gỽr, oedh ỿn rhoi lhun ỿ lheỽ ỿn ei arbhau.
Aralh.
Ỿ gair lhoer yỽ‘r arỽydh dar ỿmsodhaỽl, a osodỽyd ỿn lhe‘r gỽr, a‘i rhoe ỿn ei arbhau; ac o ran hỿnny o dudhrych ỿstỿrriaỽl oedh ỿ sylbhon cadarn.
IIII.
ỾN BEDỼERYDH, pan dhỿroir ar ỿmadrodh araithiaỽl, neu brỿdỿdhaỽl, ỿ‘ ỽeithol, neu‘r gỿphyr dros ỿ lhỿỽodraethaỽl, neu‘r gỽneuthuriaỽl, Traỽseuỽ‘r dharỿmsaỽdh bhydh. Can nad yỽ cỿphỿrriau o dudhrych ỿ gỽneuthuriaỽl ỿn ỿ ỽeithred, neu‘r arỽeinydh, ond darỿmsaỽdh arlỿnniaỽg.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Megys ỿ gỽnaeth dỿ gledhau di ỽragedh ỿn dhietibhedhys: bhelhy ỿ bydh dỿ bham dithau am danati. 2. Sam. 15. 33. Ỿ mma ỿ mae Samuel ỿn gosod ỿ gair cledh dros Agag ei arỽeinydh.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
D. Nan.
Ỿma mae‘r prỿdydh ỿn darblỿgu ỿ peth a ỽnai‘r gỽr; ac ỿn dargỿnnỽysso obhn ỿ gallon at ỿr arbh, ỿ dharỿmsaỽdh; i arỽydhocau ỿ gỽr, oedh ỿn gỿrru obhn arnynt.
V.
ỾN BVMMED, pan osodir myỽn ỿmadrodh darỿmsaỽdh amser, ỿn lhe ei Sylbhon cadarn.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Am danab hi lheiabh dim cennybh, bod i‘m barnu gennỽch, neu gan dhydh dyn. 1. Cor. 3. 3. Ỽrth ỿ gair ỿma dydh yr arỽydhoceir ỿn hỿrỽydh iaỽn ỿ bharn, oedh arbheredig drỽy gỿbhraith ei rhoi ar dhỿdhiau, oedhent ỽedi ei trebhnu, a‘i cỿbhrithio i hỿnny o arbhaeth.
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.
G. Gl.
Ỿ gair blỿnỿdhoedh a osododh ỿ prỿdydh ỿn lhe‘r gỽyr o‘r blỿnỿdhoedh hỿnny. Ac herỽydh hỿnny (blỿnỿdhoedh) yỽ dar ỿmsaỽdh amser: a‘r ỽerin oedh meỽn lhudhed neu ‘r gỽr meỽn abhribhed ỿn ỿ blỿnyhoedh hỿnny, yỽ‘r sylbhon cadarn. Ỿn ol ỿdhulh ỿma hebhyd ỿ dỿỽedir, dyma auiser caeth. Ỽele dhỿdhiau helbulus. Sỿna amser, neu ỽanỽyn rhỿbhelog, a‘r cỿbhryỽ. Ỿr helbul sy ar ỿ bobl ac nid ar ỿ dỿdhiau.
Rhỿbydh.
Ni elhir gosod ar ỿmadrodh pob sylbhon cadarn ỿn lhe‘r dharỿmsaỽdh: neu ỿntau bob bath ar dharỿ msaỽdh dros ei sylbhon: anyd ỿr vn a bho cỿbhadhas, ac arbheraỽl ỿmmlith scribhenỿdhion hỿdhoeth, neu bheirdh gradhol, aỽenlyt.
VII. PENNOD.
Am ỽatỽorgerdh a‘i rhithoedh.
AIL rhithogoaeth ỿ rhyỽ cỿntabh ar droelh ỿmad rodh yỽ, Gỽatỽorgerdh, airhithoedh.
Gỽatỽor gerdh, neu ‘ỽaỽdeb, sydh rith ar drobheg ỿmadrodh, pan osodir myỽn araith ‘eiriau, neu sỿnỽyr ỿn arỽydhocau gỽrthỽyneb i‘r ỿmadrodh, neu pan bho‘r nailh ‘ỽrthỽyneb ỿn arỽydho ‘r gỽrtl ỽyneb aralh.
Ỿr ỿdys ỿn ỿmarbher a hon ỿn bhỿnych. Ỽeithiau ỽrth gelhỽair, ac ỽeithiau erailh ỽrth dhỿỽedyd ỿ casỽir. Bho adnebỿdhir ỿ droelh honn ỽrth aghhỿttedh anian ỿ peth; neu ỽrth ỿ lhabharedigaeth; neu ỿn hỿttrach ỽrth ỿmdl ugiad ỿ dỿnsaỽd.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỽele‘r dyn ỿn debig i vn o honom ni Gen. 3. 22. Ỿn ỿ geiriau ỿma ỿ mae Duỽ drỽy ỽaỽdeb dhuỽiol ỿn adliỽio i dhyn ei ‘resỿndaỽd, a‘r trueni a dhug pechod idho. Cyn i Adha sỿrthio, ỿr ỿdoedh ar dhelỽ Dhuỽ, sebh cỿbhiaỽnder, a sancteidhrỽydh; onyd ỽedi idho drosedhu ‘r gorchỿmmyn e golhasseu gann mỽya, ‘r dhelỽ nebhaỽl, ỿr hon ỿ creaỽyd ebh ỿndhi.
Aralh.
Cỿscỽch belhach a gorphỽysỽch. Math. 26. 45. Dỿma ỽaỽdeb i dhỽyn a‘r dhalht i‘r Apostolion dharbhod idho (sebh Crist) ỿn obher beri ỿdhynt ỽilio. Ag o hỿnny alhan, pei ceisient gỿscu a gorphoỽys, nis caent gann ỿ gelỿnnion.
Aralh.
Eỽch a gelỽch ar ỿ Duỽiau, a dheỽissasoch: gỽaredent hỽychỽi ỿn amser eich cỿbhỿghdra. Bar. 10. 14. Ỽrth ỿ geiriau [Page 22] hynn ỿ mae Duỽ ỿn cerỿdhu delỽadholiaeth ỿr ludheon ỿn ỽaỽdus; er mỽyn idhynt bỽy dhealh mor phiaidh oedh gantho ei camỽedh, a pheidiaỽ rhag lhaỽ. Ac o‘r achos hỿnny ỿsỿganeu ebh ar ỽatỽargerdh ỽrthynt.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Ed. Pr.
Aralh.
Ỿs da bhab! Och bhi da. Ỿ geiriau ỿma sy‘n arỽydhocau bugeilrhes, neu ỽat ỽaredigaeth. Gỽeithiaỽ nid ỿn lhaỽn lhỿthr ar eiriau: onyd, a‘r accen ỿ sỿnnỽyr, neu agỽedh ỿ dyn a‘idỿỽetto; neu ỿ dỿỽeder ỽrtho. Ac erỽydh hỿnny bho a ‘ỽasaneutha‘r droelh hon i gerỿdhu ỿn gudhlym; ac i gelh ỽair ỿn dhigribh, a geiriau gỽrthỽynebus.
Rhỿbydh.
Gorỽiliỽch rhag arbheru ‘r droelb hon heb achos dirỿmỽth: neu gelhỽair myỽn anamser. Ỿn nessa nid gỽedhus i dhyn iselradh ỿmarbhero honi ỽrth sỽydhog, uchelradh, neu a‘i ỽelh. Canỿs anbhoessaỽl bhỿdhe ei ỿmadrodh; a diỽybod da ỿghghỽydh paỽb, ac ỿm marn paỽb olh.
VIII. PENNOD.
Am Grỿbỽylheb.
RHith aralh ar ỽatỽorgerdh ỿ sydh, pan bho i ni myỽn ỿmadrodh [Page 23] gỿmryd arnom olhỽgh heibio ryỽbeth, alhesid ei grỿbỽylh; ag er hỿnny daghos digon o dhammec ỿn ei gylch: neu ‘n hỿttrach dỿỽedyd ỿ cỽbl am dano.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Mỿbhi Paỽl a‘scribennodh hynn am lhaỽ bhỿ hun. Mia dalabh ỿ pỽyth, cyd nadhỿỽedabh i ti, ỿr ỽyd ỿn bhỿn neled am danat tỿ hun. Phil. 19. Ỿn ol ỿ dhulh ỿmma ỿ sỿganei vn ỿn ỿmodh ỿmma. Ni dhỿỽeda bhi roi o Sỿlbhestr ỿr ail, ei enaid i dhiaỽl i gael ỿ bendaỽd idho i hun. Ni ỿghenabhi ‘ỽenỽyno o Helbrant chỽech o Baboedh, i ennylh ỿ Babogaeth. Benno. Ni sonnia bhi dharbhod i Stephan bab a Sergius dhatcladhu corph Formosus; a thorri ei benn, a‘i bhỿsedh, a‘ibỽrỽi abhon Tibris. Ie ni ledeba mai hỽnn a bhỽriodh ỿ secrabhen i‘r tan.
IX. PENNOD.
Am Bharỽ-ỽaỽd.
RHith aralh ar ỽatỽorgerdh ỿ sydh, pan bho‘r gelyn ỿn gỽaỽdebu ỿn drahaus, ỿn ol gorbhodaeth; ac hi a elỽir marỽỽaỽd.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Tỿdi hỽnn ỽyt ỿn destrỿỽio‘r deml, ac ỿn ei adeiladu hi derechebhn myỽn tridiau; achub dỿ hun: a descin i laỽr o dhuar ỿ groes. Math. 27. 40. Ỿn ỿ geiri au hein ỿ mae‘r gelỿnnion mor drahaus ỿn pỽyso ar ỿr Iessu, gan dỿbieid o honynt dharbhod am dano, ac nas galhei bhyth ỿmachub o‘r bharỽolaeth dhibhenỽaỽl a roesent idho. Ac herỽydh hỿnny ỿ geilỽ‘r Grỿỽieit ỿ droelh honn ỿn ei iaith hỽynt Sarcasmos, am na arbherir [Page 24] dhim o honi nes damỽain o dhyn ỿn gelain neu ‘m mron hỿnny, o‘r Grỿỽair Sarx. sebh, cnaỽd heb enaid ỿndho. Ỿn ol budhugolieth arbher ỿ penciỽdaỽd yỽ, ar araith ỽrth ỽeled ỿ celanedhion ỿmadrodh ỿn ỽaỽdus, (malpei) ỽrth rei byỽ; ac hỽynt ỿnbheirỽ. Ỿr eghraph ỿma a dhỿgais i o‘r scruthur lan i dhangos phyrbh ỿ drobheg honn; ac nid i gadarnhau ‘r cam arbher.
X. PENNOD.
Am Phroenỽaỽd.
RHith aralh ar ỽatỽoredigaeth ỿ sydh, pan bho vn, nid ỿn vnig ỿn ceihỽair ỿn dhu ac ỿn rhoi gair sur; eithr hebhyd ỿn dangos hỿnny ỿn drỽyngrych myỽn atcasỽedh traheulyt.
Eghraph.
Gobhyn o ryỽ vn moel a orug ỿn drahaus i Dhiogenes ryỽ beth; nid oedh ebh bhodhlon i‘r atteb, a gaỽsai anid ỿmgeighiaỽ ae ebh a ỽnaeth. Ỿ no Diogenes ỿn ol ỿchỿdigyn o hamdhen, a attebaỽdh i‘r baldhyn; bhal hyn. Ỿ car bydh bhodlon; ni ỽneuthum dhirgam athi; onyd hynn a dhyỽeda ỽrthyd; ỿr ỽybh ỿn canmaỽl ỿ bleỽ a sỿrthiodh o dhuar dỿ ben. Canys i‘m tyb sỿnỽyrol oedhent, gan brỿsluro o honynt i‘mỽrthod a chỿbheilhach penglog cỿn ỿnbhytted.
Aralh.
Rhys goch o Rỿri ỽrth bhachgen (a obhỿnnai idho (gan ỽeled lhaỽer o gylhilh, a‘r gỿlhelh-luc oedh gantho) a‘i gogrydh ỿdoedh?) a sỿganeu, ac a attebe, Ie mỿn bacul Gadbhan. Ami glỿỽais bhod cant gandỿ bham di.
[Page 25] Achos hỿdha i arbher ỿ dhulh ỿma ỿdyỽ, codhi balchder, ỿnbhỿdrỽydh, neu ỿntau ‘ỽyd; ac nid aghhỿphelib i dhureỽ a ‘meibhil ỿn ỿ trỽyn cyn i dhyn ei ganbhod a‘i lỿgaid. Ond rhaid ỿ mochlyd rhac bod ỿ dhulh honn ỿn dỿỽylh, neu ‘n drỽscỽl, dhỿbryd, ỿno abhribhed bhydh.
XI. PENNOD.
Am Anhagreb.
RHith aralh ar ỽatỽorgerdh ỿ sydh, ỿn lhareidhio ac bl egys ỿn tỿnny ỿmaith ỿ cas, a‘r dig, o‘r ỿmadrodh, a geiriau bodhaus; ag a elhir ei gal ỽ teg dros hagr; neu bhoes dros anbhoes; achos ei bod ỿn adrodhi geiriau tỿner, esmỽyth; am‘eiriau hagr, anhỿner, anhỿbhỽyn.
Eghraph.
Bhal hyn ỿ mae araith rhai ỽrth glỿỽed ỿ cỿbhryỽ dhỿỽedyd.
Naỽdh duỽ rhag diaỽl.
Ỿ mae Selebh dhoeth hebhyd ỿn canrnaỽl ỿr atteb a dola bhar, a digobheint. Dyareb. 15. Mal ỿ gỽnaeth vn a dhalliỽyd, ac a dhucpỽyd ger bronn Alessander maỽr, brenhin Macedonia, am ei gablu: gobhỿn o‘r brenhin idho a oruc, pam ỿ gỽneuthỿsse ebh, a‘i gỿbheilbon hỿnny o sarrhad? Ỿ ntau at ebodh Oni bei darbhod ỿ gỽin, nỿni a dhỿỽedesym laỽer gỽaeth. Ỽrth hyn ỿn dỽyn ar dhalht, na dhoethe‘r gabl o‘r gallon; neu atcasrỽydh: eithr o‘r gỽin, ỿr hỽn atteb pan glỿbu‘r brenhin, madheu ydhynt a oruc ỿn ỽỿlhỿsgar.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
D. Tr. len.
Rhỿbydh.
Dau beth sydh iỽ gochelud ỿn ỿ dhulh honn. Ỿn gỿntabh. rhag bod ỿn rhy dolbhryd; neu‘mroi ‘n rhyỽael. Ỿn ail rhag gỽeniaith cỿhoedhus. Ỿ nailh sy gỽilidh: ỿ lhalh sy bechod.
XII. PENNOD.
Am Draỽsỿmdhỽyn.
Ỿgaghen gỿntabh o ail rhyỽ troelh ỿmadrodh a elỽir traỽsỿmdhỽyn.
Traỽsỿmdhỽyn sydh, pan arỽydhoceir ỿ cỿphelyb, ỽrth ỿ cỿphelyb; neu ỿntau pan neỽider gair o‘i arỽydhocad priod, i am-mrhiod: hagen i gỿmỿdogaỽl, a gỽiỽ gỿnhebỿgaỽl. Ar bhỿrreb, nid yỽ‘r droelh honn onyd cỿphelỿbrỽydh ỽedi ei chornu myỽn vn gair.
Deubeth a achosiaỽdh ỿ droelh hon ar ỿmmadrodh; nid amgen ỿn gỿntabh, ỿ gobhaeg; ỿn nessabh, barnedigaeth cỿbhadhas. Ỿ gobhaeg sy‘n cỿnnỿrchu ‘r rhan gỿntabh o‘r gỿmhariaith; ac ỿno iaỽn bharn sy‘n argỿmhỽyso‘r ail rhann. O blegid cyd galhu o dhyn gobhio ỿn dha ỿ peth a ỽelaỽdh: etỽa ony bydh ỿndho bharn ỿnadaỽl, ni bheidr gỿmharu‘n gỿmmỽys na gỽneuthud cỿphlỿbrỽydh rhỽgh peth amrabhaelus. Ac am hỿnny ỿ gobhaeg berphaith, a gỽiỽdhỽys bharnedigaeth ynt achosion arbennig o‘r drobhaeg hon ỿma, a elỽir traỽsỿmdhỽyn
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
(Dỿ‘air di (medh Dabydh brophỽyd) sy lugern i‘m traed, a [Page 27] lheỽych i‘m camrau. Psal. 119. Myỽn priod araith nid yỽ gair Duỽ na lhugern na lheỽyrch; ond ỽrth gỿphelỿbrỽydh bhal hynn: sebh, bhegys ỿ mae‘r lhugern ỿn dỽyn ỿ goleuad, a lheỽyrch ỿn goleuo ‘r phordh: bhelhy ỿ mae gỽirbur air Duỽ megys ỿn goleuo ein rhỽydh phordh, parth ar lanbha, nebhaỽl sy‘n ỿ goruchelder.
Aralh.
Mỿbhi a blennais, Apollo a dhỽbhrhaodh. 1. Cor. 3. Ỽrth blannu ỿ dehelhir gosod gosail, neu dhechreuad Cristnogaeth ỿm-mhlith dỿnion diphydh. Ag ỽrth dhỽbhrau, ỿ dehellir drỽy gỿphlỿbiaeth hỿdhỿscu, a chadarnhau o dhydh pỽygilydh, ỿ gỿnnulheidbha ỿn ei plith; er cỿnnỿdhu o honynt my ỽn mỽy o ỽybodaeth.
Aralh.
Ỿn ol ỿ dhulh honn ỿ dỿỽedỽn am ỿ byd: sebh, ei bhod ỿn bhedhle i‘r meirỽ; ỿn garchar i‘r byỽ; ỿn ỽeithdy gỽydoedh; ỿn benyd i‘r rhei rhinỽedhol; ỿn golhgobh ỿ pethau acthant heibio; ỿn ‘elyn i‘r cỿnnỿrchiaỽl; destrỿỽiỽr pob maỽr beth, cỿnnỿrbhỽr pob peth gỽael; presỽylbha pererinion; marchnadbha‘r chỽildrous; ag ỿn ỿsbha pob peth lhỿgradỽy.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
D. Edm. i‘r hen T. Sal.
Ỿ geiriau aurỽy a‘r cyn ynt draỽsỿmdhỽyn; sỿn pỽyso ar gyphelyb.
Aralh.
G. Lh. i Iarlh Penbhro.
Aralh.
I. Goch i S. Ro. Mortimer.
Aralh.
Ỿ geiriau Aurỽy, phrỽyn, per brenn, chỽynn, gỽyg, a osodỽyd gan ỿ beirdh hein ỽrth gỿphelỿbỽriaeth ei naturiaeth a‘r gỽyr pendebhigaỽl, ỿ rhein a ganmolent ar ei cerdh.
Aralh.
I. Geth.
Gỽelỽch ỿma bhỽrỽ bodsỿnỽyr ỿ gan beth marỽ, a‘r nid oes gantho. Ỿr vn modh pan dhỿccer gair perthỿnassoli ederyn, anibhal, neu bhỽysibhil, iỽ gỽpplỿsu a dyn: bhal pan dhỿỽeter; Edrych ỿ trỿdar, neu ‘r gỽerỿry sydh ar ỿ bherch ỿmma. Ỿmma ỿ gỽelỽch bhenphỿgu, neu ỿsmudo gair o‘i briodoldeb ei hunan, i‘r rhys gỿphlỿbrỽydh cỿbhnessabh; bhal hynn.
Aralh.
Einon Len. i R. ap Gru.
Achosion pa ham ỿr arbherir ỿ droelh honn.
I.
Ỿn gỿntabh er mỽyn disodhi dalh araith, drỽy roi ar gỿphlỿbrỽydh ‘oleuad hỿdrych, iỽ gỽeled ỿn eglur, ac iỽ dealh ỿn bỽylhog.
II.
Ỿn ail er mỽyn cỿnnỿrbhu nỽydau ‘r gỽrandaỽyr, drỽy gỿbhathrach, a‘r gobhỿdheb rhỽgh ỿ cỿphlỿbrỽydh a‘r peth.
III.
Ỿn drỿdydh er mỽyn crỿbhau ỿn bỿbyr, a nerthogi ỿn rỿmmusaỽl gỿbhadhas dhirgoel, a phỿrbhlondeb.
IIII.
Ỿn bedỽerydh er mỽyn cannorthỽyo ‘r‘obhaeg; neu i dhal ỿn siccrach ỿr ỿmadrodh benphỿgiaỽl, ar araith droedig gỿphlỿbus.
Rhỿbydh.
Gochelỽch ỽrth ỿ‘marbher a‘r droelh honn, roi aghhỿphlỿbr ỽydh dros gỿphelỿbỽriaeth cỿdỽedhaỽl: megys pei dỿ ỽedei ryỽ vn, mae‘r tarỽ ‘n cỿbharth, aghhỿphelyb ỿdoedh. Gochelỽch hebhyd rhag benphỿccio, neu gỿrchu ỿ cỿphelỿbrỽydh o ryỽbethau a‘r na‘s adnebydh ỿ gỽrandaỽr.
XII. PENNOD.
Am Dhỿchỿmmỿgair.
AT ỿ dhulh honn ỿ perthỿn gair gỽneuthur; sebh pan bho‘r araithiỽr ỿn dỿchỿmmig enỽ i ryỽ beth; ỽrth dhỿnỽared sain ỿ peth, ỿ bo drỽy gỿphlỿbrỽydh ỿn ei arỽydhocau.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Aralh.
D. Gỽilim i biogen.
Aralh.
G. Lhyn i bhenn.
Ỿn ail pan dhigỽydh descennedig odh ỽrth ỿ cỿssebhinaỽl a hỿnny ỽrth duedhu parth a chỿphlỿbrỽydh ỿ peth; megys ỿr [Page 31] enỽyd Teỽcria o‘r gair Teỽcrỽs; caer Ninibhe o Ninỽs; a Dynbech o gỿbhansodhi ‘r dhau ‘air hein: sebh (dynbach) ỿ drebhechan.
XIII. PENNOD.
Am Gỿbhordhỽyn.
ỾR ail gaghen o‘r ail rhyỽ droelh ỿmadrodh a elỽir cỿbhordhỽyn.
Cỿbhordhỽyn yỽ pan rodhir ỿ cỿdaỽl ỿn lhe‘r rhann; neu‘r rhann ỿn lhe‘r cỿdaỽl.
Rhann sydheurithiaỽl. Ỿn gỿntabh darn neu aelod: bhal hynn ỿ mae braich, neu ben, ỿn aelodau o gorph dyn: croghlỽyd a pharied ynt rannau o dy. Ỿn ail pob rhith tann ei ryỽ: bhal hynn y mae tiriondeb ac vbhudhdod ỿn rithoedh tann ei rhyỽ sehh rhinỽedh. Aghel, a dyn, tann ei rhyỽ, sebh hanbhod. Am hỿnny, o achos ỿr amrithder hỿnn o ỿstỿrriaethau, ỿ mae ‘r droelh honn ỿn amỽedhus. sebh.
I.
Am Gỿphordhỽyn darn.
Cỿbhordhỽyn darn sydh, pan rodhir ar ỿmadrodh ỿ darnỿn lhe‘r cỿbhan, bhal hynn.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Nidỽybhi deilỽgh i dhỿbhod o honottann bhy ghhroghlỽyd. Math. Ỽrth ỿ gair croghlỽyd honn oedh dharn neu rann [Page 32] o‘r ty, ỿ dehelhir ỿ ty i gyd ac ỿn gỿbhan.
Aralh.
Paỽl at ỿ santeidhedig ein Iessu Grist, sant ỽrth alỽedigaeth, gidac olh a‘r a alỽant ar enỽ‘n arglỽydh Iesu Grist, ỽrth ỿ gair ỿma a alỽant ỿ dehelhir holh anrhỿdedh Duỽ, a gỽasanaeth ein ior tragỽydhaỽl. Gỽelỽch ỿma rodhi galỽad, honn yỽ rhann o‘i ỽasanaeth, am ỿ cỽbl. Canys rhann o anrhỿdedh Duỽ yỽ galỽ arno.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
T. Alet.
Ỿ maỿ gosododh ỿ prỿdydh ỿr ael honn yỽ rhann o‘r ỽyn eb, dros ỿr holh ỽyneb.
Aralh.
Ỿ prỿdydh a osododh ỿ gair ỿmma Callon, honn sydh rann o‘r dyn, dros gỽbl o‘r dyn. Sỿna dhodi ỿ rhann ỿn lhe‘r cỿbhan
Aralh.
Io. Tyd. i S. Io. Sal.
Ỽrth ỿ gair ỿmma penn hỽnn sy aelod o‘r corph; ỿ dehellir ỿ cỿbhan; sebh ỿ corphi gyd.
II.
Am Gỿbhordhỽyn rhith.
Cybhordhỽyn Rhith sydh, pan rodhir ar ỿmadrodh ỿ rhith dros ỿ rhyỽ neu yntau pan dhealhom ỿ rhyỽ ỽrth ỿ rhith.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Mi a rỿbỿchỽn bhod ỿn ỿscargỽbl ỽdhiỽrth Grist, dros bhỿ mrodyr. Rhubh. 9. 3. Ỿ gair ỿma brodyr a ‘osododh Paỽl ỿn ỿr araith honn i arỽydhocau gair aralh; sebh cereint; ỿr hỽnn air yỽ ‘r rhyỽ; ac sy‘n gorỿmdhỽyn, ac ỿn cỿnnal ỿ gair Brodyr ỿndho.
I ỽybod pa air yỽ‘r rhyỽ rhagor ỿ rhith, gỽna hynn; tro‘r araith ỿn ỿ gỽrthỽyneb; ac oni bydh hi ỿn eirỽir; ỿ gair, ni chỿdỽedha ỽrth droi, ỿdyỽ‘r rhyỽ. Bhal hynn: bho elhir dỿỽedyd, pob braỽd sy garỽr. Onid ni elhir dỿỽedyd, a throi ỿn ỿ gỽrthỽyneb; bhod pob carỽr ỿn bhraỽd. Ac am hỿnny ỿ gair carỽr hỽnn nis godhe ei droi ỿn dhỿmchoeledig yỽ ‘r rhyỽ.
Aralh.
Ple gan hỿnny ỿ mae‘r phrost? Hi a gauỽyd alhan. Trỽy ba gỿbhraith? a‘i ỿn ỿ gỽeithreodedh? nac ebh: eithr gan gỿbhraith phydh. Rhubh. 3. 27. Ỽrth ỿ gair cỿbhraith ỿ dehelhir athraỽaeth: ỿr hỽnn air sydh gỿphredinach: sebh ỿn cobhleidio ‘r gair aralh. Oblegyd pob cỿbhraith sy athraỽiaeth: onyd nid yỽ pob athraỽiaeth ỿn gỿbhraith.
Ỿr ỿdys ỿn arbher ỿ droelh honn, pan osodir ar araith, neu scribh, enỽ‘r nailh ‘ỽr neu dhyn am ỿ lhalh; o rann rhyỽ gỿphelỿbrỽydh, dulh, neu naturiaeth. Bhall hynn ỿ gelhir galỽ gỽr hỿbhribỽylh ỿn Gato; gỽr cỿbhiaỽn ỿn Aristides; gỽr doeth ỿn Selebh; ỿmphrostiỽr ỿn Thraso; cỿnbhigennỽr ỿn Zoilus▪ [Page 34] beiỽr chỽilserth, rhodresgar, ỿn-Bhomus; gỽrthdeyrn ỿn Nero; a dyn bolgar, rhummenbych, ỿn Epicurus.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Io. Tydur.
Aralh.
T. Alet
Aralh.
Ed. Pr.
Ỽrth ỿ gair Tỽlli ỿ dehellir gỽr hỿphraeth; ỽrth ỿ gair Seneca ỿ dehelhir gỽr sỿnhỽyrol; ỽrth ỿ gair Apollo ỿ dehelhir gỽr doeth; ỽrth ỿ gair Minerbha ỿ dehelhir vn dỿscedig. Canys ỽrth roi enỽ Tỽlli ar rys ‘ỽr aralh, rhaid yỽ dealh ỿ gamp, a‘r rhinỽedh ỿdoedh ar Dỽlli: ac am hỿnny pann alỽochi ryỽ vn ỿn Dỽlli; ỿr ỿdych ỿn arỽydhocau gỽr hỿphraeth, ỽrth roi ỿ gair Tỽlli hỽnn yỽ ‘r rhith; ỿn lhe gỽr hyodl, ỿ cenedlryỽ cỿphredinaỽl.
Ỿr vn Phunud at ỿ dhulh honn ỿ perthyn, pan osodir meỽn araith vnic ỿn lhe lhuossaỽg.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿ dyn a'enir o‘ỽraig, byrr yỽ ei enioes; a lhaỽn cỿnnỿrbhyd. Iob. 14. 2. Ỽrth ỿ gair dyn ỿ dehelhir holh dhỿnion ỿ byd. Ỽele ỿntau ỿr vnic dros ỿ lhuossaỽg.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth bhal hynn.
Aralh.
G. Glynn i‘r Cynastr.
Dỿma roi i‘r penlhu‘n vnic ỿr ‘orchest a ỽnaeth ebh a‘i bhilỽyr gidac ebh. Ac am hỿnny rhaid i chỽi dhealh ỿn bỽylhog, pann gỿmerer cỿmmharieth rhỽgh vnic a lhuossaỽg; mai at ỿ dhulh ỿma ỿ perchyn; rhagor pann ỿstỿrrir ỿ penlhu ỿn arỽeinydh i‘r milỽyr: ỿno ỿ tuedha‘r araith parth a throelh ỿmadrodh aralh, mal ỿ dỿỽedais vchod.
III.
Am Gỿbhordhỽyn cỿdaỽl a chỿbhan.
Cỿbhordhỽyn cỿdaỽlyỽ, pan gỿssodhir myỽn araith, neu ỿmadrodh iaith ỿ cỿdaỽl, ỿn lhe‘r rhann.
Deurith gỿbhordhỽyn cỿdaỽl ỿ sydh. Sebh, Cỿbhordỽyn cỿbhan, a chỿbhordỽyn rhyỽ.
Cỿbhordỽyn cỿbhan sydh, pan rodhir ar ỿmadrodh rhyỽ un ‘air a bhỿdho ỿn ar ỽydhocau peth cỿbhan, dros dharn o‘r cỿbhan.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
A brennhinoedh ỿr holh dhaiar a geisient olỽg ar Selebh; [Page 36] i ỽrando ar ei dhoethineb ebh. 1. Brenh. 10. 14. Dỿma roi ỿr holh dhaiar ỿn lhe darnmaỽr o‘r byd, oblegyd ỿr ỿdoedh lhaỽer o‘r brenhinoedh cenedlic, didhuỽ, ar ỿ pryd hỿnny, a‘r ni chloỽsant son am Selebh; a phei clỿỽsent, ni dhoent nac i ‘mobhyn, nag i ‘mỿmgais ac ebh.
Aralh.
Ỿr vn peth bebhyd a adliỽiasont idhaỽ, ỿ lhadron, ỿ rhei a grogessid gidac ebh. Matth. 27. 44. Ỽrth ỿ gair hỽnn lhadron ỿ dehellir vn o‘r dhau a grogessid gida Christ; o achos ni chablodh vn o‘r dhau dhim o hono: mal ỿ testia Luc. 23. 39. Ac ỽrth hynn chỽi ỽelỽch mor aghenreidiaỽl yỽ gỽybod trobhegau ỿmadrodh, iiaỽn dhealh pỽylh ỿr scruthur lan.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Rh. Cain i S. Io. Sal.
Pann yỽ‘r prỿdydh ỿn rhoi ỿn ỿ pennilh daiar gronn, ỽrth ỿ ỿcỿbhan ỿ mae ebh ỿn dealh rhann bhaỽr o‘r dhaiar: sebh ỿ bhro a gaỽsei golhed am ỿ bharỽolaeth.
Ỿr vn modh at ỿ dhulh bonn ỿ perthyn, pan osodir ar ỿmadrodh ỿ lhuossaỽg ỿn lhe ‘r vnic. s. Bhal hynn ỿr ỿmadrodant brenhinoedh, a gỽyr pengledhaỽl: Nỿni sy ‘n gorchỿmmyn▪ Nỿni sy‘n peri; Nỿni sy‘n gỽahardh, a‘r cỿbhryỽ. Pann na bo onyd vn nid amgenach teyrn, neu dỽyssaỽg ỿ modh hỿnny ỿn adrodh ei ỽỿlhys ỽrth erailh.
IIII.
Am Gỿbhordhỽyn rhyỽ
Cỿbhordhỽyn rhyỽ sydh arbheredig myỽn ỿmadrodh, pan dhỿroir ỿ rhyỽ cenetlaỽg, sebh ỿ gair cỿphredinaỽl, cỿnnaliadỽy, ỿn lhe ‘r rhith, neu ‘r gair manỽl amgỿphredig.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Eỽch i‘r holh bhyd, a phregethỽch ỿr ebheghili bob creadur. Marc. 16. 15. Ỽrth ỿ gair creadur ỿ dealhỽn ỿr holh genetloedh; o blegyd nid oedh Duỽ Iessu ỿn gorchỿmmyn, ac ỿn peri idhynt bregethu i‘r main a‘r creigiau: eithr i‘r bobl. Ac herỽydh hỿnny chỽi a ỽelỽchbhod ỿ gair creadur ‘ỽedi ei ‘osod ỿn lhe Gỽerin. Ac mal ỿ dỿỽedais ỿ phordh i chỽii dhealh pa vnbhydh ỿ gair rhyỽ; syna, pan nas gelhir troi ‘r araith ỿn ei gỽrthdhrych; bhal hynn. Pob dyn sy greadur; onyd nis gelhỽch dhỿỽedyd, pob creadur sy dhyn. Ac am hỿnny ỿ gair creadur yỽ‘r rhyỽ, a‘r gair dyn yỽ ‘r rhith.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Io. Tyd. i S. Io. Sal.
Ỿ tair chỽaer yỽ ‘r rhyỽ; ag a osod ỽyd ỿmma ỿn lhe‘r rhith sebh Clotho, Lachesis, Atropos.
Antonomasia, Lhedenỽiad.
Ỿn olỿ dhulh honn ỿ rhoir ar ỿmadrodh, ỿn lhe enỽ aỽdỽr rhyỽ gelbỿdhyd, enỽ ‘r gelbhỿdhyd. Bhal hynn ỿ gelher dỿỽedyd ỿ philosophydh, dros Aristoteles; ỿ Groeg bhardh, ỿn [Page 38] lhe Homer; ỿr araithỽr Rhubheinaỽl, ỿn lhe Tỽlli; a‘r lhassỽrydh, dros Dhabhydh brophỽyd.
Myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Mae‘n medhỽl Dabhydh ap Edmỽnd. Ỿr vn phunud ỿ digỽydh bod neỽidens, pandhỿỽeder ỿ bardh, a medhỽl Taliessin, neu ỿ prỿdydh, a medhỽl Dabhydhap Edmỽnd; neu pan dhyỽetro gỽr (o‘r dỿrnas ỿma) ỿ dhinas, am Lundain; neu ỿn Phraighe ỿ dhinas, am Baris: neu ‘r Scỿtiaid ỿ drebh am Edỿnbỽrỽ; a thrỽy‘r dhulh honn ỿ dỿỽaid ỿ Cỿmro am bendebhig ei ỽlad, ỿ Gỽr, neu‘r Aer. Ỿn ol ỿ dhulh honn ỿ gelỽir dyn ỿn ol ei ỽlad, ỿ Phraghe, ỿ Brỿthỽn, ỿ sais, a orchbhỿgodh, neu a orchestaỽdh. Pann na baid ỿn medhỽlo yd rhyỽ vn dyn o‘r genetl hynny.
Eghraph myỽn PrỾdỾdhiaeth.
Aralh.
RhỾbydh.
O‘s arbherỽch ỿ drobheg honn, rhaid yỽ edrych ar dhau beth. Ỿn gỿntabh ar dhethol rhannau cỿmmỽys, neu rith cỿbhadhas. Ỿn ail ỿmogelỽch ei arbher ỿm mlith rhei annỿscedig, neu dhỿnion rheddrescar, baigribiaỽg.
XIIII. PENNOD.
Am Dhamchỽeiniau Trobheg ag isod am Aralheg.
GAN ymi son vchod am droelh ỿmadrodh, ai rhyỽogaethau, pob vn ỿn neulhtuol: ỿn aỽr rhỿbỿchỽni chỽi gydnabod a ‘r pethau sydh dham chỽeiniaỽl, a croclathic ỽrthynt.
Tair Damchỽeiniaỽl sydh ydhynt.
- 1 Aralheg. Grommeg.
- 1 Aralheg. Diheureb.
- II. Gorỽireb. Cỿnnỿdheb.
- II. Gorỽireb. Eidhileb.
- III. Cam-arbheriad.
Aralheg.
Aralheg sydh, pann hho ‘r ỿmadrodhỽr araithgar ỿn gosod dỽy (o‘r lheiabh) neu bhỽy o drobhegau ỿmadrodh, i ỽneuthud ỿriaith ỿn gỿmmenỽedh iỽ phraethogi ỿn dhierth, ag ỿn barablus; er peri niỽy o dhilỿsbryd ar‘ỽrando: er mỽy o‘sbỿsrỽydh o‘r peth a adrodhir.
Ỿ mae ‘r dhulh bonn ỿn amryỽ. Ỿ dhulb gỿntabhar Aralbeg sydh, pan roir dỽy vnrhith, neu vnỽedh drobhaeg ỿmadrodh o‘r hynn lheiabh, ỿn ỿr vn synbỽyreg, neu amgenach mỽy o honynt, ỿn ol damchỽeiniad ỿr arbhaeth: sebh dỽy draỽsenỽ, [Page 40] dỽy draỽsỿmdhỽyn, dỽy ‘ỽalỽoraeg, dỽy gỿbhordhỽyn, neu chỽaneg.
Gỽybỿdhỽch oni bydh dỽy o‘r troelhau ỿmadrodh o‘r hynn lheiabh ỿn ỿr vnsỿnỽyr, ni dhỿlid mo‘i galỽ hi ỿn ar alheg o‘r dhulh honn. O bydh mỽy no dỽy m‘m daỽr o‘r chỽaneg.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿr hỽnn sydh a‘i ỽyntolỿn ei laỽ; ag a garth ei laỽr; ac a gascl eiỽenith iỽ escubaỽr: onydỿ gỽanus a lysc ebh a than didhipho dhadỽy. Math. 3. Ỿn ỿr araith honn ỿ mae chỽech vnrhith drobheg; sebh traỽsỿmdhỽyn. ỿn gỿntabh ỿ ỽyntol; ỿn lhe barn Duỽ; Ỿn ail Carthu dros dhidoli ‘r drỽg o dhiỽrth ỿ da; ỿn drỿdydh ỿ lhaỽr ỿn lhe ‘r eglỽys ỽeledig; ỿnbedỽerydhỿ gỽenithdros ỿ detholedig; ỿn bummed ỿscubaỽr ỿn lhe‘r nebh. Ỿn chỽeched ỿ gỽanus ỿn lhe‘r gỽrthodedig.
Paỽb vn o‘r hein ‘eiriau ỿn neulhtuol, ac ar ei pennau ei hanain, a clỽir Traỽsỿmdhỽyn; mal ỿ dangoseis vchod: ond ỿ chỽe'-gair hyn ỿn ỿr vn bhraỽdhaeg a haedhassont enỽ aralh; sebh aralheg dỿchỿmygus.
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth bhal hynn.
L. Mon i S. Th. Sal.
Ỿn ỿr araitheb gỿntabh ỿ mae tair traỽsỿmdhỽyn. sebh, drain lherr ac imp. A chann ei bod myỽn vn sỿnỽyr bhraỽdhegaỽl, hi a elỽir dỿchỿmmig aralhegus.
II.
Am ‘Rỽmmeg.
Ỿr ail dhulh sydh, a elỽir ỿnbriodaỽl Grỽmmaeg; neu dhỿchỿmmic dammegaỽl, pan bho‘r araith mor dỿỽylh, ac nas gelhir onyd ỿn anhaỽdh iaỽn gasclu ei dealh, a‘ideoghliad.
Eghraph bhal hynn.
Dealh ỿ dhỿchỿmmic sy bhal hynn. Prenn oedh ỿ bham; ỿ phrỽythoedh oedhent ỿ meibion; ỿ dail oedh ỿ merched.
Ỿr vn modh ỿn ỿr scruthur lan ỿ mae lhaỽer o dhamnegion rỿỽylh. Megys ỿ gỽclaỽdh Nebucadnezer myỽn gỽeledigaeth, Brenn gỽych. Hỽn oedh ỿn arỽydhocau eiỽỿnbhyd daiaraỽl, ac ebh ei hunan. Ỿbhann lhe‘r oedh ỿn tỿbhu, oedh ỿn arỽỿdhocau mansodhiat ei dỿrnas. Ei vchter, oedh ỿn dangos ei vrdhassoldeb. Ei amldhrych, oedh ỿn honni ei ‘Ogoniant. Cadernid ỿ prenn, oedh ỿn manegu ei alhu. Ei dhail prỿdbherthaỽl oedhynt ỿnarỽydhocan ei ỽiscoedh, a‘i gallỿnnỽriaeth. Phrỽyth ỿ prenn, oedh ỿn darcan ei gỿỽeth dỿbhodaỽl, a‘i ardreth gogỿbhlỽydh. Gỽafcod ỿ prenn, oedh ỿn egluro ỿmdhiph ỿndaỽd ei danlỽydhieit. A‘r adar ỿm mhlith ỿ caghau, oedhent ỿn damegu ei gỿghhorrion prỿdhlyt, ac amrabhael deyrnoedh danaỽ. Dan. 4.
Rhỿbydh.
Ỿ neb a arbhero‘r dhulh honn (cỿdna dhỿlir canmaỽl ỿmarbher dim o honi) bỿdhed tra gobhalus rhag bod o‘r cỿphlỿbiaeth au nag ỿn aghhỿbhadhas; pei hỿnny, diau ỿ perei aghhỿbhanrỽydh: nac ỿn Ordhierth; canys hỿnny a ỽnei ‘r araith ỿn rhỿ dỿỽylh. Nac ỿn Anniỽair; canys hỿnny a ỽnei ei chasau. Nac ỿndỽylhodrys; mal ỿ mae lhaỽer o‘r bruddiau Cỿmroic neu ‘n hỿtrach ỿ cỽbl. Nac ỽrth rei Anỽybodus; canys hỿnny oedh dhisteỽi er mỽyn dỿỽedyd chỽedl i‘r bỿdhar.
III.
Am Dhiheureb.
Ỿ drỿdydh dhulh ỿsydh, a elỽir Diheureb (o achos nas geilh neb ỿmdhiheuro o dhiỽrth ‘ỽiredh ỿ cỿbhryỽ sỿnnỽyr) arbheredic yỽ; ac er hỿnny ỿn odidaỽg o rann cỿphlỿbrỽydh, ac arỽydhocad.
Ỿ mae deu beth ỿn aghenrheidiaỽl i dhiheureb. Ỿn gỿntabh, bhod o honi ỿn ar aith hỿnod ỿm mhlith ỿ rhann bhỽyabh. Ỿn ail bod o honi ỿn sỿnnỽyr aỽl ac ỿn obhỿdhus, i gael ei hadnabod ỿn ỽiỽnodus, rhagor ỿmadrodh sathredig, a chỿphredin.
Eghraph.
Ỿ mae hynn ỿn dhỿỽediad cỿphredin; ni ỽnel gỿghor ei bham gỽnaed gỿghor ei lỿsbham.
Aralh.
Ỿ maen a dreigla, ni bhessogla.
Honn sy ‘n ar ỽydhocau na dhaỽ cỿỽethoỽgrỽydh ỽrth ỿsmudo o‘r nailh bhann i‘r ihalh ỿn dhiỿstyr.
Aralh.
Po tỿnna bho‘r lhinin cỿntaỿ tyrr. Sebh po mỽyabh bho ‘r lhudhed, cỿntabh bhydh ỿ diỽedh. dỿma dhyỽediad adneỽỿ dhedic o hỿnaỽdrỽydh ‘odigaỽg.
XV. PENNOD.
Am ‘Orỽireb.
AIL damchỽeiniaỽl trobhaeg ỿmadrodh yỽ Gorỽireb. Gorỽireb ỿntau yỽ areitheb ỿn gorchabhu gỽirionedh er mỽy chỽanegu, neu ỿntau leihauỿ peth adrodhedic; nid ar ‘odhe tỽylho ne ỽrthebu gorỽydhgel aghhỿỽir: onid ar bhedr amllau maỽredh, neu bhỿchanrỽydh rhyỽ bethau, ar gỿphlỿbrỽydh gorbennie.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Diolchabh i Dhuỽ drỽy Iessu Crist drossoch i olh; o blegyd bod eich phydh chỽi ỿn honnaid dros ỿr holh bhyd. Rhubh. 1. 9.
Ỿ mae‘r apostol ỿn ỿ geiriau hynn dros ỿr holh bhyd, ỿn ‘orchabhus ỿn dangos bhynd clod ỿ rhubheinỽyr ỿ pryd hỿnny ỿmmhelh ar bhyd. Ac am hỿnny ỿ rhodh ebh ỿ chỽanedigaeth hynn nid (mal pei) clỿỽssei pob bann o‘r byd son am ỿ Cristnogion o Rubhein: onid er mỽyn ei annog hỽynt ỿn glod bhaỽr i gỿnnỿdhu ỿn dhibheth ỿn ỿ gristnogaeth; honn a‘osailiessid ỿn ei plith.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
D. Nantmor.
Aralh.
Ỿn ol ỿ Gỿmmhariad bhỽyadỽy honn; ỿ gelhir dỿỽedyd gỽnnach no ‘r eiry a duach no‘r muchudh; buanach no ‘r ỽen nol; crỿbhach no Mil; creulonach no‘r Scythiad.
L. Mon i S. Ro. Sal.
Dỿmma chỽanegu ar araith, a mỽyhau gỽirionedh ỿ peth amgenach nog ỿdoedh ar ỽir iaith: ac er hỿnny ỿn dhibhai, o achos nid oedh bryd, a medhỽl ỿ prỿdydh ar dhỿỽedyd celỽydh; onid rhoi canmoliaeth adhas ỽrth ỿ cỿmmhariad chỽanegaỽl hynn.
Ỿr vn modh ỿ rhaid barnu, pan dhigỽydho cỿmhariat lheiadog. Megys pann dhỿỽedỽn bhod rhyỽ beth ỿn lhai no‘r gỽreinyn; neu daccỽ dhyn cỿn lheied a‘m dỽrn.
[Page 45] Bho arbherir ỿ dhulh ỿma ar gỿmmbariat gỿbhardal, neu gỿbhỽastad, dhỽy phordh.
I.
Auxesis. Cỿnỿdhiaith.
Ỿ gỿntabh a elỽir Cỿnnỿdhiaith, a honn yỽ phyrbh ỿmadrodh pan bho‘r araithiỽr ỿn amllau ỽrth ‘osod ỿ gair mỽy am ỿ gair lhai. Bhal hynn ỿ dỿỽedỽn, bhod gỽrda, ỿn sant; bhod sarthes, ỿn dhiaỽl; bhod merch lan, ỿn aghel; bhod gỽr balch, ỿn Lucifer. bhod medhỽyn, ỿn bhochyn; bhod cubydh ỿn dorgeg; ac occrỽr ỿn bhlaidh.
II.
Meiosis. Eidhileb.
Ỿ ail aelỽir Eidhileb, sebh pan ‘osodir ỿ gair lhaiam. ỿ gair mỽy; er mỽyn ỿmdhangos o hono ỿn lhai nog ỿ bo; neu ‘n bhỿchan iaỽn. Megys pei galỽei ryỽ vn athro dỿscedig, ỿnỿscolaig tlỽs; neu archolh bhaỽr, ỿn grippiat.
Eghraph myỽn Prỿ dỿ dhiaeth bhal hyno.
Aralh.
L. Daron.
Ỿn ỿ geiriau cỿỽion a gỽichiedyn ỿ mae gostỿghiad ar vrdhas ỿ peth, ganilelder, eidhildra, a lhescedh ỿ geiriau.
Rhỿbydh.
Rhaid yỽ gochelyd ỽrth ỿmarbher a‘r dhulh honn rhac dau beth. Ỿngỿniabh, rhac gorchabu, neu ‘oramlu dibhudhbeth, [Page 46] neu goeg-beth: ac hebhyd rhac lheihau goruchabhiaeth, ac iaỽnglod pethau hỿnod, a daỽnus (amgenach nag ỿn gỿbhardal) ỿ peth hynn sydh ỽahardhedig. Ỿn ail, er bod peth ỿn haedhu moliannedigaeth, a gỽiỽbhaỽl gỿmmendaỽd: hagen rhaid yỽ bod ỿn ‘obhalus, na bo ‘r cỿmmhariad ỿn gormodhu vỽch laỽ anian, ac ỿnadrỽydh ỿ dhulh hon: sebh gorchdhugiad, mal ỿ mae ỿn hynn.
XVI. PENNOD.
Am Garn-arbheriad.
ỾTrỿdydh dham chỽeiniaỽl troelh ỿmadrodh a elỽir camarbher: sebh pan bho‘r ỿmadrodhỽr, neu‘r scribhennydh ag arno eisiau gair priod, cỿmmỽys, ac achos hỿnny ỿn benphỿccio ỿ nessa, neu‘r cỿphlỿppair peth a ỽỿlhỿssiai ei arỽydhocau.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Hỽy a ỿbhant ỽirỽaed ỿ graỽn gỽin, Deut. 3. Ỿ gair gỽaed a‘osododh Moesen dros sugun ỿ bagad graỽn. Drỽy gennadỿ dhulh honn, ỿr ỿdỿm ỿn rhoi henỽau ar bethau nid oesidhynt enỽau priaỽd: megys pan dhỿỽedỽn, ar araith, Cym ỿ bhalỽen; traed ỿr stol; a‘r vn modh am bethau erailh, a‘r nid oes idhynt [Page 47] ebỽau priodaỽl. Ỿn ol ỿ dhulh honn ỿ galỽodh D. ap Gỽilym Ibhor hael. Cybhailh a mab-ailh ỿ beirdh.
Dỿmma rodhi gair ỿn agos at ei arỽydhocad ei hunan ac erỽa ỿn ỿstlỿssu peth heibiaỽ.
Rhỿbydh.
Gochelỽch ỿn ỿ dhulh ỿmma gỿrchu ‘r traỽsỿmdhỽyn, neu ‘r cỿphỿbliaeth o rỿbelh, neu o beth anhỿgon. ac ỿ nessa, na arbherỽch gam-arbher ỿnbhỿnych; neu ‘n hỿtrach vn amser; o dhigerth ỿn amser aghen: sebh pan bho eisiaỽ gair priod hỿỽeith, hỿỽedh; ỿ no ỿ gelhỽch geisio‘r cỿmmorrh a gaphoch.
XVII. PENNOD.
Am ỽahanniad ỿmadrodh a‘i nodeu.
HYD ỿma bu dosparth ar ỿ rhann gỿncabh i Adhurneg: ỿr ail rann a gallyn, sehh Dulh ỿmadrodh. neu phygr. Onyd er mỽyndealh ỿn ỽelh, a gỽybod ỿn hỿbhettrach dulh ỿmadrodh; gỽelabh ỿn iaỽn roi ỿmma ar laỽr (cin i mi son am dani) ỿ peth sydh aghenrhaid iỽ ‘ỽybod o bhlaen lhaỽ: ỿndhiameu bhryd; sebh nodau gỽahannedigaeth ỿmadrodh. nid amgen.
- I. Rhagỽahannod.
- II. Gỽahannod.
- III. Cỿbhannod.
- IIII. Gobhỿnnod.
I.
Rhagỽahannod, neu dornod sydh rann o‘r ar aitheb ỿmadrodhus, [Page 48] ỽedi ei chỿbhansodhi heb vn gorair ỿndhi. A ‘i nod sydh bhal hynn.
Rhaid yỽ canmaỽl teyrnoedh am ei doethineb, crebhydh, cỿbhiaỽnder, trugaredh, tiriondeb, rhagỽeledigaeth, haelioni, a‘r cỿbhryỽ; ỿnadoedh am ei pỽylhedh, obhn Duỽ, dỿsceidiaeth, diobherbhryd, gỽiliadỽriaeth; ỿr athro lenach am ei dhyse, ei dhibhribỽylh, ei buchedh dha, ei hỿ dhyse athraỽeth, ei obhalbh ryd dros ei gail, ei ‘ỽadalỽch myỽn gỽirionedh, a‘i gariad perphaith tuag at olh; ỿ penlhu am ei cỿỽreinrỽydh ei rhagbhỽriad, a phỿdhlondeb, ei leỽder, ei gallonnỽriaeth, a‘i dheỽrder.
II.
Gỽahannod yỽ rhann araitheb ỿn gobennỿdhu ar ei gorair ac ỿn perpheithio‘r sỿnỽyr i‘r gỿbhannod; a‘i nod sydh bhal hynn. : : : :
A phan gigleu hỿnny; dỿbhod ỿ Brỿttanieit i‘r ỽerdhon: cỿnnilhaỽ lhu dirbhaỽr a oruc; a dỿbhod ỿn ei herbyn.
Myỽn Prỿdỿdhiaeth.
L. Gl.
Ỿ mae‘t gorair ỿn lhedgudh sebh bu neu aralh.
III.
Cỿbhannod yỽ araitheb ỿn perpheithio ‘r sỿnỽyr idhieihun; a‘i nod sydh bhal hynn. . . . .
IIII.
Gobhỿnnod yỽaraitheb, ỿn ỿmobhyn rhyỽ beth gan chỽennỿchu caphael atteb amdano, a‘i nod sydh bhal hynn? ? ? ?
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth bhal hynn.
Ior. Bhỿgh.
Ỿn aỽr hynn, ỽedi trebhnu hynn o arlỽy i‘ch rhỽydho ar phordh gỽybodaeth dulh ỿmadrodh (honn nis geilhir ei dealh nai gỽybod heb ‘ỽahanniaeth ỿr ỿmadrodh, honn sy ‘n cybhrỽydho i adnabod rhibhedi phraethinebaỽl) mi a dhospartha ohynn alhan arni ac a‘i manega ỿn dhiỿmsagh.
XVII. PENNOD.
Am Dhulh ỿmadrodh.
DVLH ỿmmadrodh neu phygr, sydh adhurneg, drỽy baỽn ỿ neỽidir lhun-ỽedh neu gaphaelỽedh ar aith i gỿnnebhindaỽd amgenedic, drỽy phyrbh a neỽydh gỿbhansodhiad.
Deurith dhulhỽedh ỿmadrodh, neu phygrỿ sydh. Ỿn gỿntabh lhun ỽedh, neu phygr Gair. Ỿn ail lbun ỽedh, neu phygr Braỽdhaeg.
[Page 50] Lhunỽedh geiriaỽl sydh, pan dhulhỽedhir adhurnaeg a geiriau cỿmmỽyssain, a glỽyssain; o ba rai ỿgỿntabhyỽ Cỿbhieu ad, neu gỿbhansodhiad.
XVIII. PENNOD.
Am Gỿbhieuad.
CỾbhieuad, neu ogỿssỽlht sydh lun-ỽedh geiriaỽl, pann liaỽssogir, neu pann ‘ogỿssỿlhtir ỿr vn sain, neu ‘r gair ỿn dhigỿbhỽgh, ỿn bhỿnych, ỿn amnaid, ỿn ỿr vn araith bhraỽdhegaỽl, er mỽyn gorlenỽi, ac aghchỽanegu grym, a nerth ỿr ỿmadrodh.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Oh bhỿ mab Absalom, bhỿ mab, bhỿ mab Absalom! Duỽ na bỿssỽn bharỽ drossot; o Absalom bhỿ mab, bhỿ mab! Gỽelỽch ỿma gỿssỿlhru‘r vn gair ỿghhyd, heb dhim cỿbhrỽgh rhỽghthỽynt, o dhigerth rhagỽahannod ỿn ỿr vn bhra ỽdhaeg.
Ephraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.
Io. Cent. i‘r Nebh.
Aralh.
Gr. Hir.
Aralh.
T. Alet.
Gỽelỽch ‘ogỿssỿlhtu, a chỿbhieuo ỿr vn gair ỿn bhỿnych, ỿn ỿr vn bhraỽdhaeg; er mỽyn dangos grỿmm ỿ nỽydau, ỽrth ei lhabharu ‘n bhuan ac ỿn dhiaros. Ac herỽydh hỿnny gochelỽch rhag bod ỿ geiriau a arbheroch ỿn ỿ dhulh ỿma o dair sylhabh; canys hỿnny a ‘ỽnai ‘r araith ỿn ‘ỽrthyn, ac ỿn anbherth.
XIX. PENNOD.
Am Rỽghsaghiad.
AIL rhith gogỿssỽlht ỿ sydh, pan roir gair, neu dhau ỿgh ghhỿbhrỽgh ỿ rhein, a gỿbhieuir.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Bhỿ ghhallon sydh sỿthgar o Dhuỽ, bhỿ ghhallon sy sỿthgar. Psal. 57 Ỽele rodhi ỿn gỿbhrỽgh ỿ gair Duỽ rhỽgh ỿ geiriau sy‘n gỽneuthud gogỿssỽlht ne gỿbhieuad.
Aralh.
Ni escennodh neb vn ir nebh, eithr ỿ neb a dhoeth o‘r nebh, sebh, mab ỿ dyn, hỽnn sydh ỿn ỿ nebh. Ỿ gair ỿma nebh a luaỽssogỽyd deirgỽaith ỿn ỿr vn bhraỽdhaeg gỿbhannodaỽl. A hon sydh rith aralh ar gỿbhieuad; o blegid mỿnych arbher ỿr vn gỿbhannod bhal hyn. O bhrenin, ti sy bhrenhin ar bhrenhinoedh.
XX. PENNOD.
Am Drỿcheb.
ỼEithiau bhodhigỽydh trỿchu ‘r gair, a chỿ bhrỿghu geiriau rhỽg ỿ dhaudharn hỿnny.
Eghraph.
Ỿmma ỿ saghỽyd geiriau rhỽgh ỿ dhau hanner. Nid gỽiỽ arbher ỿ adhulh honn, onyd pann bho achos ỿn peri aghhenrhaid ỿ drỿchiad honno: nailh ai i achub pennilh; ai ỿntaui gỿmmỽỿso, ac i hardhu sain, ac osleu ‘r araith.
Rhỿbydh.
Rhaid yỽ gochelyd ỿn ỿ dhulh a elỽir gogỿssỽlht, a‘i rithoedh, rhag digỽydh canniad ỿ gog; nid amgen, pann bho ivn ỿmarbher ac atsain ỿr vn gair ỿn annhrebhnus, neu ‘n rhy bhỿnych, ỿr hynn beth abhlina‘r gỽrandaỽyr; ac bhelhy ni bỿdhe gỿbhadas igỿnnỿrbhu ‘r nỽydau, na chỽaith ỿn debig i dhau achenaid o ‘rgallon.
XXI. PENNOD.
Am Ỽahansaghiad.
ỼEithiau aralh ebh a seghir rhỽgh ỿ geiriau cỿssỿlhtiaỽg, ỽahansaghiad heb dỿnnu ỿmaeth dhim osỿnỽyr ỿbhraỽdheg: Canys, cyd bei dhierthsaghiad i‘r araithaeg; hi a ỽasaneatha iỽ hadhurnhau hi, a rhyỽ resỽm, neu iỽ goleuo‘n arglaerach. bhal hynn.
Lhaỽeroedh a heurant bhod ỿr opheren (anabhaỽd a dibhỽyniant gỽir dhiodhebheint Crist) o‘i theilỿghdra ỿn galhu [Page 53] gỽeithedru, a rhaclydhu, nid ỿn vnic madheuant pechodau; eithr hebhyd iachau thei cleibhion, dỿnion, ỿchain, a debhaid.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
T. Al. iS. Ro. Sal.
Aralh.
Hỿ. Cil.
Sỿna ỽahanu gosodiad ỿr ỿmadrodh, gan seghu rhesỽm ỿmyỽn ei ganol: ỿr hỽnn pei gedid alhan ni ỽydhyd ei eisiau chỽaith. A‘r rhesỽm pann seghir ymyỽn, a gỿlchir a rhyỽ hanner cỿlchau. A‘r rheini vchoder rhỽydhau rhac ỿ darlhonydh ỿn ebrỽdhach.
Rhỿbydh.
Gochelỽch rhag bod o‘r gỽahansaghiad ỿn rhy hir; canys pei hir bhỿdhei, ỿ sỿnnỽyr a dỿỽỿlher ỿn ordhu, a‘r ỿmadrodh bhlaenoraỽl ae ỿn abỿrgobhus, a chỿphelib bhỿdai i dhodrebhn ty abhai ‘n cỿbhlenỽi lhe, heb hagen bhudh o hono, amỿn bodỿn annibheth i bob rhyỽ ‘ỽasanaeth.
XXII. PENNOD.
Am Adgỿmmeriad.
ADgỿmmeriad yỽ adhurnaeg, pann adrodhir ỿr vnrhyỽ sain, ỿn niỽedh ỿ bhraỽdhaeg bhlaenoraỽg, ac an nechreu‘r [Page 54] araith, dhỿlỿnaỽl. Ỿ rhagoriaeth sydh rhỽgh ỿ dhulh ỿma a gogỿssỽlht, a ganbhỿdhỽch, os dehelbỽch bhod Gogỿssỽlht ỿn nodỽedhu a rhac-ỽahannod; eithr honn sy‘n nodỽedhu a gỽahannod neu a chỿbhannod.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Gan bhod Iehobhadỿ Dhuỽ a‘r dỿ dhỽyn di ỿn ebrỽydh i‘r gorau o dir: tir gỽiỽlyb, ac abhonydh, dỿbhroedh, phỿnnonnydh, ac eigiaỽnydh.
Aralh.
Canys ỿ boblsy ‘ỽorthrỿbhelaỽg, a gaublant: plant nis gỽrandaỽant ar gỿbhraith ỿr Arglỽydh. Isa. 30. 9. Gỽelỽch adgỿmeryd ỿ gair plant hỽnn a‘orbennodh ỿr araith a ‘Gỽahannod, i dhechreu r‘lhalh, a gallyn.
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.
D. Nantmor.
Aralh.
Gr. Hir.
Gỽelỽch bhod ỿma ỿn adg ỿmeredig ỿ gair diỽedhabh o‘r nailh bennilh, a‘r gair cỿntabh o‘r lhalh; bhal ỿ bydh myỽn gostegion odlau: diỽedh ỿ nailh eghlyn ỿn dechrau ỿ lhalh.
Rhỿbydh.
Rhaid yỽ bod ỿn ‘obhalus ỿmma ar rodhi ‘r gair adgỿmeredig ỿn ỿ nodeb grỿbha, a chadarnabh o‘r dhỽy; a hỿnny myỽn debhnydh neỽydh.
XXIII. PENNOD.
Am Orgỿdcam.
AIL rhith adgỿmmeriad ỿ sydh ỿn gỽahanu ỿr araith, ỽrth osod gradhau amrabhael ỿndhi. O bhod i‘r gair abho ỿndỿỽedhu ‘r nodeb araithiaỽl bhlaenoraỽg, eilchỽỽl dhechreu ‘r vn a dhỿlyn; a hi a elỽir gorgỿdcam ueu lusciad. A hynn o‘ỽrthsỿnnad sy rhỽgh honn a‘r rhith cỿntabh, sebh, bhod honn ỿn ỿmỽastatau ỿn amnaid ar laỽer o‘radhau.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿn ỿ dechreuad ỿr oedh ỿ gair; a‘r gair oedh dhuỽ; a duỽ oedh ỿ gair. Ioan. 1. 1.
Aralh.
Gorthrỿmder a dhỽg dhiodhebhgarỽch; a diodhebhgarỽeh brobhiad a phrobhiad ‘obaith; a gobaith ni chỽilỿdhia. Rhubh. 5.
Aralh.
Ỿr archdeyrnogaeth gỿntabh oedh ỿr Assyrieit, neu‘r Caldaieit; ỿ Caldaieit a‘orchbhỿ gỽyd gann ỿ Medieit, a‘r Perseit; ỿ Perseit a‘orchbhỿgỽyd gann ỿ Groegieit; ỿ Groegieit a ‘orchbhỿgỽyd gann ỿ Rhubheinỽyr; ỿ Rhubheinỽyr a ‘orchbhỿgỽyd ỿ gann ỿ Gottieit. Gỽelỽch bhod ỿr vn gair ỿn dỿỽedhu ỿn ỿ‘ỿahannod, ac ỿndechreu ‘r araith dhỿlỿnaỽl.
Rhỿbydh.
Gochelỽch gỿbhosod ỿn ỿ dhulh honn vỽchlaỽ pump o radhau: ac edrỿchỽch a‘r bhod ỿr rheini ỿn mỽyhau, ac nid ỿn lheihau ‘r arỽydhocad, ỿn enỽedig ỿn ỿ radh dhiỽedhabh.
XXIIII. PENNOD.
Am Edryd.
EDryd yỽ phygr, pann adrodhir ỿr vn sain ỿn nechreuad ỿ braỽdhegau, neu ‘r sỿnhỽỿrau.
Antryỽ rithogaeth sydh idhi. Ỿn gyntabh pan adrodhir ỿ cỿphelib sain ỿn ỿ dechreuad myỽn geiriau amrabhael.
Eghraph.
Ỿ barnỽr alỿgra gỿbhraith; ỿ duỽinỽr a athraỽo grỽydrdhysc; ỿ phỿsỿgỽr a gam-bhedheginiaetha; bo idhynt draethirion, ac enioes bherr ar ỿ dhaiar.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
D. Ed.
Aralh.
G. Gl.
Ỿ mae‘r geiriau hynn caerau a thỿrau ỿn vnsain ỿn dechreu‘r araith gỿbhannodaỽl, a rhagỽahannodaỽl; ac etỽa ỿ maent ỿn eiriau amrabhael.
II.
Ail rhithogaeth sydh ỿn vurhyỽ air myỽn edryd ỿnỿ bannodau.
Eghraph o‘r scrutl ut lan bhal hynn.
Lhais ỿr Arglỽydh aruỽch ỿ dỿbhroedh; lhais ỿ cadrdhuỽ aruỽch dỿbhroedh lhuossog sy‘ntaranadu; lhais ỿr Argỽydh ỽydh sy‘n drỿlhio‘r cedriỽydh. Psal. 29. Gỽelỽch osod ỿ gair Lhais deir-gỽaith ỿn nechreuad ỿr ebiaith ỽahannodaỽl.
Aralh.
Ple mae‘r doeth? p'le mae‘r gỽr lhen? p'le mae dadleuỽr ỿ byd hỽnn? ani ỽnaeth Duỽ dhoethlineb ỿ byd hỽnn ỿn ỿnbhỿdrỽydh? 1. Cor. 1.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
T. Aled i‘r T. Sal. hen.
Aralh.
Gr. ap Ebhan esc. Ỿm muchedh Iesu.
Aralh.
T. Al. i S. To. Sal.
Aralh.
Gr. Ỿr ỿghuad i‘r rỽyssaỽg Lhỿỽelyn.
Sỿna ỿ gair pen bedeirgỽaith ỿn dechreu ỿn ỿ bannodau; ỿn amllau‘r arỽydhocad ac ỿn bodloni‘r clỿbod ỿn hỿryỽ.
III.
Ỽeithiau bho dhigỽydh dỽy edryd gỽrthebaỽg ag ỿn gỿbhrodedh.
Eghraph.
Ỿ dyn cỿbydh sydh bob amser ỿn dlaỽd: ỿ dyn aghhỿbydh sy bob amser ỿn oludaỽg: ỿ dyn cỿbydh sy elyn idho eihun: ỿ [Page 59] dyn aghhỿbydh sy gỿnorthỽyỽr i erailh: ỿ dyn cỿbỿdhaỽg sy‘n lhaỽn gobhalon: ỿ dyn aghhỿbydh sy‘n lhaỽn o dhidhanỽch a lhaỽenydh.
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.
I. M. i Io. Sal. o Leỽ. esc.
Rhaid yỽ gochelyd ỽrth ỿmarbher a‘rdhulh honn rhac cỿmryd na‘r gair gỽaelabh na‘r gỽannabh ỿn ỿ bannodau.
IIII.
Rhith aralh ar Edryd sydh gỿnbebic; pen dhechreuo lhaỽer o eiriau ar ỿr lhỿthỿren ol ỿnol.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Rhỿbydh.
Mỿnych ỿmarbher a‘r dhulh honn sy anhỿ draeth. Canys gormod aỽydh idhi sy argoel ỿnbhỿdrỽydh: a‘r sain sy annyodl, a thrỽscl; mal ỿ clỿỽch ỿn ỿr eghraph vchod.
XXIIII. PENNOD.
Am Dharỿmchoel.
DArỿmchoel yỽ, pann adrodhir ỿ cỿphely;b sain neu air [Page 60] ỿgh ghhloedigaethau, neu dhyỽedhion ỿ braỽdhegau. Deubhath dharỿmchỽel ỿ sydh.
I.
Ỿ rhyỽ gỿntabh, pan adrodhir ỿn niỽedh bannodau ỿ cỿpl elyb sain.
Eghraph.
Taliessin.
Gỽelỽch bhod ỿ cỿphelyb sain ỿn ỿ bannodau, sebh gỽahannodol, a chỿbhannodaỽl, lhe maer‘r sain ỿn dỿỽedhu ỿn -ant
Aralh.
Einon Len.
Aralh.
Io. M. i lo Sal. o Leỽ. esc.
Aralh.
Ed. Lh. iS. Io. Sal.
ỾRVN phunyd, ỿn ol ỿ dhulh ỿ ma ỿ bernir, pann osoder lhaỽer o‘eiriau ỿghhyd, a bhont ỿn terbhỿ nu ỿn vnodl; a Thebigdhiỽedhiad ỿ gelỽir.
Eghraph.
Ỿdhulh honn a adnebỿdhir, pan na bo dỿchỽeliad ỿn ỿr araith eithr goreiriau.
AR HỾNNY pan bho‘r araith ỿn lhuossaỽgo eiri au ỿn ỿr vn treigl, ac ỿn vnodl: neu ‘n gỿphelyb ỿ lhỿthỿrau diỽedhabh i bob vn; Cỿnhebigodl ỿ gelỽir, bhal hynn myỽn prỿdỿdhiaeth.
Tadmaeth, mammaeth, lhaeth, a lho.
II.
Dulh aralh ar dhadỿmchỽel ỿ sydh, pan adrodhir ỿn ỿ diỽedh ỿr vn gair ỿn bendant.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Aralh.
Ỿ dyn sỽydhỿmgais ỿn gỿntabh a bhỿnnei bhod ỿn nessa at [Page 62] ỿ goreu; ỿn ol hỿnny a bhỿnnei bhod ỿn ogỿstadl a‘r goreu; ỿn dhiỽedha a bhỿnnei bhod vỽchlaỽ ‘r goreu. Gỽelỽch ỿma bhod yr vn gair ỿn dyỽedhu ỿ bannodau gỽahannod a chỿbhannod.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Aralh.
Ỿ mae ‘r dhulh honn ỿn adhurnaỽd maỽr i Phraethineb ac ỿn cadỽ‘r sain ỿn hỽy o amser ỿm medhỽl ỿ gerandaỽyr.
Rhỿbydh.
Gochelỽch arbher dhadỿmchỽel ỿn rhy bhỿnych ỿn ỿr vn araithỽriaeth; o achos ỿ gỽedhai ‘n ỽelh i‘r araith ỽrth ei chỿmryd ỿn arbedus neu ei thanu ỿn odeneu ac ỿn aghhỿspelh
XXV. PENNOD.
Am Ail ỿmgyrch.
AIL ỿmgyrch yỽ dulh ar osodiad geiriau; sebh, pan gỿmerir ỿr vnrhyỽ sain ỿn nechrau, ac ỿn niỽedh vn bhannod.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ochỽi drebhydh diobhalus! ỿn ol blỿnỿdhoedh a dỿdhiau ỿ gỿrrir braỽ arnoch chỽi, drebhỿdh diobhelus. Isa. 34.
Aralh.
Lhaỽenỿchỽch ỿn ỿr arglỽydh, drachebhn medhabh, lhaỽenỿchỽch. Philip. 4. 4. Gỽolỽch bhod ỿ gair lhaỽenỿchỽch ỿn nechreu‘r bhannod, a‘r vn gair eilchỽyl ỿn diỽedhu‘r bhannod.
Myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Incert. Author.
Aralh.
T. Aledi‘r T. Sal. hen.
I.
DVLH ARALH ar ailỿnngyrch ỿ sydh, pan adrodhir ỿ cỿphelyb, a‘r cydodl vnsain ỿn gỿdỽedh, ỿn nochreuad a dỿỽedhi ad vn bhannod. bbal hynn.
Gỽelỽch bhod ỿ sain lon ỿn ỿ gair cỿntabh ỿn vnỽedh a hon, sy‘n dỿỽedhu ỿ bhannodaỽl ỿmadrodh.
II.
PAN BHO ‘r vn gair priod ỿn dechreu, ac ỿn dỿ ỽedhu ỿr vn bhannod, ac nid gair cỿphredin; Attilh ỿ gelỽyr: ac ỿno ỿr ail gair sydh o arỽydhocad ansodaỽl: bhal hynn.
Arthur ỿn ỿ bhudhigoliaeth honno a‘m dhangosodh ỿn Arthur.
Ỿ gair priod hỽnn sydh ỿn dỿỽedhu ỿ bhannod, sydh ỿn arỽydhocau rhinỽedh bhileraeg, dhynaỽl, myỽn Arthur.
III.
PAN BHO ‘r vn gair cỿphredin ỿn nechrau ac ỿn niỽedh ỿr vnbhannod; Gỽahanblyc ỿ gelỽr. bhal hynn.
Phỿsỿgỽr iacha dỿ hun os ỽyt ti Phỿsỿgỽr.
Ỿ gair dỿỽedhaỽl ỿma sy n ar ỽydhocau cỿỽreintrỽydh ỿ phỿsỿgỽr, ar gỽybodaeth ỿ sy ỿndho. Herỽydh paham rhaid [Page 64] i‘r gair a dhiỽedho ỿn ỿ phygr honn, bhod ỿn nerthaỽg i arỽydhocau cỿphredinaeth.
IIII.
RHITH aralh ar ailỿmgyrch a elỽir Catblyc, ỿsydh phyrbh ỿmadrodh; pan bho lhaỽer o rannau ‘r araith ỿn dechreu ar vnrhyỽsain, a diỽedh cỿnnibher ỿn vnsain, ac vnodl. Mae hi ỿn amgỿphred dỽy o‘r rhei vchod ỿndhi; sebh, edryd, a darỿmchỽel.
Mae hi o amryỽ ỽedh.
I.
Ỿn gỿntabh pan adrodhir ỿr vnỽedh nubhersain ỿn nechreuad, a diỽedhiad amryỽ bhannodau: bhal hynn.
Aralh.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
G. Gryg.
Ỽele sylhabheu diỽedhol ỿ geiriau cỿntabh; sebh Hỿỽel a Hael ovn ỽedh nubhersain, a hebhyd ỿ geiriau diỽedha ỿn vn sain; rhei ynt megys ỿn lhiỽio ‘r dhulỽedh honn ac ỿn trỽssio ‘r ỿmadrodh ỿn hỿglyỽ.
II.
Ỿr ailỽedh sydh pan adrodhir ỿr vnrhyỽ ‘eiriau ỿn ỿ dechreuad, a‘r vnrhyỽ ỿn ỿ dỿỽedhiad.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Derbỿnniỽch ni: ni ỽnaethom gamỽedh i nebun; ni aurhei thiassom nebun; ni sommasom nebun. 2. Cor. 7.
Aralh.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Aralh.
S. Bhỿ. i Io Sal. o Leỽ. esc.
Ỿmae‘r dhulh ỿmma ỿn gỽasaneuthu ‘r nỽydau, ỿn bodhau ‘r glust, ac ỿn adhurno ‘r araith; drỽy nabo goramledh o rannau idhi, na gormod o aelodau i bỿlu ‘r clỿbod.
IIII.
DVLHARALH ar ailỿmgyrch sydh, pan adrodhir ỿr vn gair ỿn niỽedh, a dechreu‘r bhannod ỽahannodaỽl: hagen ỿn ỿ diỽedh ỿn arỽy dhocau rhyỽ beth gỽrthỽyneb, neu o‘r hynn lheiabh, ỿn aghbỿphelyb i‘r lhalh ỿn ỿ dechrau. Hia elỽir Gỽrthỿmgyrch.
Eghraph.
Gobhal dhyn ỿn dỿ ib heghctid am ỿ peth, ỿ alh dỿ rỽydho a‘th rhỿdhau o bob gobhal.
ỿ gair gobhal ỿn ỿ dechreusy ‘n arỽydhocau medhỽl o bhlaenlhaỽ, ar geisio rheidi au erbyn amser adhaỽ. Onyd ỿn ỿ dyỽ edh, ỿ mae‘r vn gair ỿn arỽydhocau dirbhigh obhn ỿ medhỽl. a chnobha diobhalỽch.
XXVI. PENNOD.
Am Dhadỿmchỽeliad.
DAdỿmchoel yỽ phygr, pann adrodhir ỿr vn rhyỽ sain ỿn nechreu, ag ỿgh gh hannol bannod: neu ỿgh ghhannol, ac ỿn niỽedh bannod: bhalhynn.
Eghraph.
Ỿ neb a ‘mdhirietto ỿn ei haedhedigaethau ei hun, ebh a sommir; a‘r neb a sommir drỽy ỽybod, ni haedheu‘obrged.
Aralh.
Gỽeithred vbhudhdod a ganbhỿdhir ỿ‘or amlỽg, ac nid gỽeithred bhalch; canys gỽeithred orchestaỽl yỽ: eithr mal ỿ dỿỽedeis nid gỽeithred bhalch; anyd gỽeithred vbhudhdod.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Gỽelỽch ỿ gair gỽrol ỿn dechreu a‘r vnrhyỽ air ỿn ỿ cenol; dỿna rann gỿntabh ỿ phygr. Gỽelỽch ‘ỽedi hỿnny ỿ gair trugarog ỿn ỿ cenol, ac ỿn ỿ diỽedh. Dyna ‘r rhann aralh i‘r phygr. Ỿr vn modhyỽ. Medhỽ, rhy bhedhỽ, rhỿ bhedhaỽd medhỽ, ni bu rỿ bhedhỽ, nabai rỿ bhedhaỽd.
II.
Dulh aralh ar dhadỿmchoeliad ỿ sydh, pann adrodhir geiriau ỽ yneb ỿ gỽrthỽyneb. Gỽrthneỽid yỽ ei henỽ.
Eghraph.
Io. Deỽl. i S. R. ap Tomas.
Aralh.
D. ap Edm. i‘r T. Sal. hen.
III.
Dulh aralh ar dhadỿmchoeliad ỿ sydh, pann adrodhir ỿ cỿbhan bhlaenoraỽg. Ỽrth ei rannau, dan arỽydhocau amrithder ỿn ỿ rhannau, ỿ rheini a dhosperthỽyd. bhal hynn.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿr ỿdym ni ỿn berarỽynt Crist, ỿn ỿ rhein a achubir, ac ỿn ỿ rhein a gỿbhrgolhir: i‘r nailh ỿn arogl agheu i agheu: ir lhailh ỿn arogl bỿỽyd i byỿỽyd. Per arỽynt yỽ‘r cỿbhan; ỿ parthoedh yỽ‘r achubedig, a‘r colhedig; ỿr amryỽder yỽ agheu i‘r nailh, abỿỽyd i‘r lhailh.
IIII.
Dulh aralh ar dhadỿmchoeliad ỿ sydh, pann dhỿsperthir ỿ rhannau cyn ei datcan, ac ỿn ol hỿnny ei trebhym, ai manegu ỿn [Page 69] dhiamỽedh. Hỿdrebhnid yỽ ei henỽ.
Eghraph.
Tri pheth ỿ saydh, ỿ mae lhaỽer ỿn ei rhỿbỿchu. Golud, digribhỽch, ac anrhỿdedh. Golud yỽ mamaeth pechod, ac anỽiredh. Digribhỽch yỽ merch ansỿberỽyd, ỿn arỽein i ‘resỿndaỽd. Anrhỿdedh yỽ mam a mamaeth pob gỽegi.
Aralh o‘r scruthur lan.
Ỿ pedỽar hynn bỿchein ynt a goisel; hagen doethineb ynt; tra doethineb. Ỿ myỽion, pobl, ỽann hagen ỿn paratoi idhynt amser habh. Lhỿgod ỿ mỿnydh, pobl annerthaỽg, hagen ỿn gosod adail ei tai ỿn ỿ graig. Ar ỿ ceiliogod rhedyn nid oes brenhin; hagen gỽersỿlhant ỿn bhỿdhinaỽg. Ỿ gob a dheil a‘i dỽỿlaỽ, honn sy ‘n lhỿsoedh ỿ brenhinoedh. Dih. 30. 24.
Rhỿbydh.
Ỽrth ỿ marbher a‘r dhulh honn, gỽiliỽch bhod ỿn bhyrgobhus, a golhỽgh heibio dhatcan rhei o‘r rhannau a dhỿsperthỽch ỿn ỿ cỿphredinaỽl. Mal ỿ gỽnaeth ỿr vn a dhaỽodh dheoghlu deudhec mannau‘r Gredo ac ni dhoeth iỽ gobh ond naỽ o honynt.
XXVII. PENNOD.
Am Argỿbhenỽiad.
ARgỿbhenỽ sydh dhulh, pann dhigỽỿdho (ỽrth neỽidiad ardhodiad neu dhisodhiad, a‘i lhỿthỿren, ỿnt au sylhabh) gỿbhneỽidio‘r arỽydhocad.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Carmi ỽyr Hacar. 1. Chro. 2. 7. ỿ gair, neu ‘r henỽ Hacar, a osodỽyd ỿma ỿn lhe Hacan, hỽnn oedh ei henỽ priod. A nid ỿr scruthur lan (ỽrth dỿnny ỿmaeth ỿ lbỿthỿren N, a rhodhi [Page 70] ỿn ei lhe) a‘i henỽodh ebh, Hacar, o achos mai ebh oedh ỿn aghhỿttedhu ỿr olh Israel. Ỿr vn modh ỿ gelhir dỿỽedyd, Nid merch, ond march; nid gỽledh, ond cledh; nid bonedhig; ond penhoedhig.
Myỽn Prỿdỿdhiaeth.
D. Ed. i‘r To. Sal. hen.
Aralh.
Ioan. Phyl.
Gorchest ỿ dhulh honn sydh, pann dhigỽydh idhi sỿrthio ar ỽrthỽynebion: sebh, o bydh ỿ nailh ‘air ỿn ỽrthỽyneb i‘r lhalh; bhal hynn. Nid meddru: ond methu. Gỽelỽch bhod ỿma ỿmgỿphelỿbiad ar ‘eiriau o amrabhaela gỽrthỽynebus arỽydhocad.
XXVIII. PENNOD.
Am Amdhỿchỽel.
AMdhỿchỽel luosodl ỿ sydh, pann neỽidir ỿr vnrhyỽ air, y amryỽ dhỿchỽeliadau, neu ribh, neu genetlryỽ, neu dhynsaỽd, neu rithogaeth, neu bhodh, neu amser, mal ỿ godhebho‘r iaith, ai‘r cỽbl, ai rhai o‘rhein.
Eghraph.
Aralh.
Gỽelỽch ỿma, ỿ geiriau hynn gỽybỿdhoch, gỽydoch, gỽybuost, ei bod hỽy ỿn amryỽ amseroedh, a dỿnsodoedh, o‘r vn rhyỽ ‘orair. nid oes arbher o honn ỽrth neỽid terbhỿnau, ỽrth dreiglaỽ enỽ cadarn; am nad yỽ ‘n diethro ỿn ỿ diỽedh, mal ỿ Lhadineg, a‘r Grỿỽeg; eithr ỿn ỿ dechreu drỽy ardhodiad; mal ỿr Hebraeg, neu Arabaeg.
XXI. PENNOD.
Am Dhulỽedh Braỽdheg ag isod am Dhirlais.
DVlhỽedh braỽdheg sydh phygr, a lhuniaith ỿn lhiỽio, ac megys ỿn rhodhi aphaeth ar ỿr holh bhraỽdheg, ar sỿnỽyr, drỽy ỿmmodbhryd goreiriaỽl. A‘i rhithoedh sy‘n callyn.
Dirlais yỽ phygr, a adnebỿdhir ỽrth ỿr aroreir lhabharus, neu ‘r tabhlodiad. Can ỿs dulh ar ỿmadrodh yỽ, pan bho ‘r araraithiỽr megys ỿn dolebhu ỿn vehel, o ran rhyỽ gỿnnỽrbh ỿn ỿ medhỽl, a‘r nỽydau.
I.
Ỿ DHVLH gỿntabh, pan bho ‘r araithiỽr ar ei ỿmadrodh ỿn rhỿbhedhu am ryỽ beth. Hia elỽir Rhỿbhedheb.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
O bheint dỿbhnder golud doethineb, a gỽybỿdhiaeth Duỽ. [Page 72] Mor anchỽiliadỽy yỽ ei bharneu ebh, a‘i phyrdh ỿn anbheidraỽl. Rom. 11.
Rhỿbydh.
Ni dhỿleid arbheru ‘r dhulh honn, onyd pann bho achos maỽr ỿn peri; a hỿnny ỿn anbhỿnych. Ni ỽedha ei rhoi ỿn nechreu ‘r araithỽriaeth: na chỽaith ỿn niỽedh araithaỽc ỿmadrodh, honn a ỽedhe bhod ỿn oer, ac yn arabh.
II.
ỾR AIL dhulh ỿ sydh, pan bho i‘r araithiỽr regu, cablu, malhdigo rhyỽ beth, neu ryỽ dhyn drỿgionus, ỽrth dherchabhu ei lebh. Hi a elỽir Rheg.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Argledhiet ỿr annuỽiol arno; ac eisledhed ỿ gỽrthnebỽr ar ei dheheulaỽ: pann rodhir barn arno, colher ebh: a throer ei ỽedhi ỿn bechaỽd. Psal. 109. 6.
Rhỿbydh.
Rhaid yỽ gochelyd rhac i nebun arbheru ‘r dhulh honn, o dhiethr ỿn erbyn annuỽioldeb annodhebhadỽy, ac nid er gelỽ anid i arỽydhocau pa rei ỿ mae duỽ ỿn ei malhdigo.
III.
Ỿ DRỾDEDH dhulh sydh, pann bho i‘r araithiỽr dhamuno rhyỽ beth ar ei ỿmadrodh araithiaỽl. Hi a elỽir Damuneb.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Och Dhuỽ na thorrid ỿ maeth ỿr rhei a‘ch abhlonỿdhant. Ga. 5.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Io. Tyd.
IIII.
Ỿ BEDỼAREDH dhulh sydh, pann bho ‘r araithiỽr ar ỿmadrodh ỿn ardhangos galarbhryd; neu bhod ỿn dỽyn tosturi ỽrth ryỽ drueni; ai a bho ỿndho ei hun, ỿntau ỿn erailh. Hi a elỽir Galareb.
Eghraph o‘r scruthur lan.
O pỿ rhon i‘m penn bhod ỿn dhỿbhroedh a‘m lhỿgaid ỿn rheidr o dhagreu, i ỽylo dhydh a nos am gelanedhion merch bhỿ mhobl. Ier. 9. 1.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
T. Al. i S. To. Sal.
Aralh.
Rhỿbydh.
Rhaid yỽ gochelyd lhac bod ỿ galarnad nac ỿn phugiol; nac ỿn gerdhoteiaỽl; nac ỿn dhiobhal; neu ‘n dhiobhydh; nid amgen, pann bhor galar ỿn bhaỽr, a‘r achos ỿn bhỿcan; mal ỿ gỽna plantys ỽrth ỽylo ‘n hidl am golhi ‘r tlỿsyn lheiabh. neu ỿntau, [Page 73] pann bho ‘r galarnad ỿn lhai nac yỽ ‘r achaỽs; mal ỿ gỽna dỿnion chỽelan diobhal.
V.
ỾN BVMMED pann bho i‘r araithiỽr geisio cannorthỽy drỽy ỿmdhirgỽyn. Hi a elỽir Gabhargỽyn.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Pam ỿ sebhi cỿn belhed o dhiỽrthym Arglỽydh, ac ỿr amgudhi ỿn amser cỿmelri.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Ed. Pr.
VI.
Ỿ CHỼECHED dhulh sydh, pann bho‘r araithiỽr ỿn bendithio ar ei ỿmadrodh ryỽ dhỿnsaỽd, am ei dhaoni. Hi a elỽir Hỿdhith.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Bendigedig yỽr gỽeision, rhein, pann dhelo ei harglỽydh, a gephir ỿn ephro!
Myỽn Prỿdỿdhiaeth.
L. Daron.
Aralh.
D. Nantmor.
VII.
Ỿ SEITHBHED dhulh ỿ sydh, pann bho i‘r araithiỽr rodhi lhỽ ar ei ỿmadrodh, er mỽyn cadarnhau ‘r peth sy‘n gobhyn gỽiỽogaeth dỿstion. Hi a elỽir lhỿbheb.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿr ỽybhi‘n galỽ nebh a daiar hedhyỽ ỿn eich erbyn, dỿbhethir chỽi o‘r tir, ỿr vn ỿdhych ỿn mỿned iỽ bhedhiannu dros ỿr Iordhonen! Deut. 4. 20.
Aralh.
Duỽ syn dyst i mi, ỿr hỽnn ỿ dhỽybh ỿn ei ỽasaneuthu ỿn bhỿ ỿsbryd! Rhubh 9.
Rhỿbydh.
Gochelỽch ar ỿmadrodh dỿghu i dhim ond i‘r creaỽdỽr; na thỿghu chỽaith i gỿbhlaỽni aniniaỽndeb; na thỿghu ỿn orchỽi dr, neu ỿn dhihamdhenus; na thỿghu i dỽylho nebun; an thỿghu ar ỿmadrodh sathredig; na mỿnych arbher lhỽ ar ỿmadrodh araithiaỽl.
VIII.
ỾR ỼYTHBHED dhulh ỿ sydh, pann bho ‘r araithiỽr, ỿn ol adrodh neu ỽedi cỽpplau rhyỽ ỽeithred, ỿn gosod braỽdheg ỿn gorỿmdhỽyn ei chloedigaeth. Hi a elỽir Arlebh.
Eghraph o‘r scruthur lan.
Ỿn gỿntabh, i gloi ỿmadrodh adrodhedig. Bhelhy mor gadarn ỿ tỿbhodh gair duỽ, ac ỿr ỿmgrỿbhaodh! Act. 19. 20.
Ỿn ail, i gloi araith bribhadỽy, bhal hyn. Ỽele! nỿni a adaỽsom bob peth, ac a‘th dhỿlỿnassom di! Matth. 19. 27.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Gr. ap Ebh.
Mae ‘r dhulh honn ỿn gỽasaneuthu ‘n hỿlỽydh i ardharigos cỿdbhryd i beri rhỿbhedhu am ryỽ beth, neu i gỿmmenny‘r araith neu ‘r ỽeithred.
IX.
Ỿ NAỼED dhulh a clỽir Eoneg, sebh pann bho ‘r Araithiỽr ỿn manegi ỿn hỿdraeth ar araith hỿbhebaỽg. An. [Page 76] hỿnny bho elhir galỽ ‘r dhulh honn ỿn gennad ỿr ỿmadrodh. O blỿgid ỽrth ỿ dhulh honn, ỿr ỿsbỿsir i bhrenhinoedh ag i ỽyr vchelradh (megys sỽydhogion gorsedhaỽl) beth ỿ bo cỿdỽybod a cỿbhioỽnder ỿn erioli arnynt.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Adolỽyn na chỿmmerỽch dhỿnsaỽd nebun; a cher-bronn dyn nid arbherabh o rag ỿmadrodh. Nid ỽy bhi‘n arbher cỿbhenỽi; can ỿs ỿchỿdigin pỿd arbherỽn, bho ‘m dỿge ‘r neb a ‘m gỽnaeth i. Iob. Ỿn ỿ geirieu hynn, mae Iob ỿn hỿdraeth' ag ỿn eoniaỽn ỿn dangos ei bhedhỽl ỿn dhiragrith.
Aralh.
Ai pregethu ‘r ỽybh athraỽiaeth dỿnion, ai eidho Duỽ? Ai ceisto ‘r ỽybh rỿghu bodh dỿnion? Can ỿs os rhỿghỽn bhodh i dhỿnion, nis bỿdhỽn ỽas Crist. Gal. 1. 10. Ỽele dhangos pa bhodh ỿ mae i ‘ỽeision Crist ỿmdhỽyn tuagat ỿ byd; sebh dangos ỿn hybh, araithio ‘neon, cerỿdhu ‘n dhirdost, a dỿỽedyd ỿn dhiragrith i‘r bỿdolion, mai poen bhydh diỽedh ei paradỽys.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Taliessin.
[Page 77] Dỿma araithio ‘n dhiragrith, ỿn erbyn ỿ prỿdỿdhion, oedhent ỿn camarbher ei galỽedigaeth, ac ỿn dirỿỽ io o dhiỽrth reoledigaethau, rhein a bhuasse‘n hỿỽedh ei callyn, lhesỽedh oi gỽneuthur, a rhinỽedh o‘i harbheru.
Rhỿbydh.
Ni ỽedha ‘r dhulh honn ar ỿmadrodh, onyd i ỽr doeth a bhedr ei golod myỽn bann a modh cỿdỽedhol, er mỽyn gochelyd hỿbhder anỽybodus neu annỿmpỽy.
XXX. PENNOD.
Am Ailgỿỽair.
AIL gỿỽair yỽ phygr lunỽedhol, ỿn galỽ gair ỿn ei ol ar a dhỿỽetpỽyd vnỽaith; er mỽyn dỿỽedyd ỿn ỽelh, neu ‘n dỿmoreidhiach. Mae‘r dhulh hon ỿn goamllau ‘r araith, drỽy osod geiriau nerthoccach ỿndhi.
I.
Ỽeithiau bho ailgỿỽeirir ỿ gair blaenoraỽg, bhal hynn. Nỿ ni a dhỿgassom garr eich bronn chỽi i gael barn, nid lheidr; eithr herỽr agherdhaỽl: nid godinebỽr; eithr ỿscỿrriỽr pob diỽeirdeb: nid lhanherỽr; eithr gelyn glas pob crebhydh dhuỽiol: nid ỿ mrỿsonỽr; eithr lhaỽrydh aghhardhyn.
Gỽelỽch ỿma gỿỽeirio ‘r gair o bhlaenlhaỽ, er mỽyn egluro ỿn dhilỿssiach, ac er dangos ỿn brỿssurach, as a lhaỽn aỽydh ai cỿbhlỽr rhinỽedholi amdhiphin vn; ỿntau cỿphlỽr ‘ỽydus, i dhirỿmgỽyn ỿn erbyn ỿ cỿbhryỽ.
II.
ỼEITHIAV erailh bho ailgỿỽeirir ỿ gair ỿn ol dhỿỽedyd, ac nid ỿm mlaen.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Eglur ỿdych bhod ỿn lhethyr Crist, a ỽasogỽyd gannym ni aga scribhenỽyd nid a du; namyn ac ỿsbryd Duỽ: nid ỿn lhe chi main; eithr ỿgh ghhnaỽdollechi ‘r gallon. 2. Cor. 3. 3. Ỽele! mae ‘r apostol ỿn cỿỽeirio ‘r geiriau hein (nid a du) ỽrth roi‘r geiriau sy‘n callyn, sebh, namyn ac ỿsbryd Duỽ.
Aralh.
Ond gỽedi i chỽi adnabod Duỽ neu ‘n hỿttrach ỿn ol i Dhuỽ ỿch adnabod chỽi. Eph.
Aralh.
Am dỿ ỽeithred gỽilỿdhus, pa bhodh ith galỽabh? Ai dihirỽr? Nac e anibhel. ai anibhel? nac e, Cỿthrael am ỿ moỽrdhrỽg a‘r methrin sy ỿnot. Gỽelỽch ỿma gỿỽeirio ‘r gair ỿn ol lhaỽ; er mỽyn peri i‘r gỽrandaỽyr gobhio ‘n ỽelh, a gỽrando ‘n dhỿbhalach, beth sy i gallyn, a pheth yỽ ei amcan ỽrth bhod ỿn anniben.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
T. Al. i To. Sal. hen.
Sỿna! mal ỿ mae ‘r prỿdydh ỿn dangos nad oes meichiau rhag marỽ: onyd ỿ mae ebh ỿn cỿỽeirio hỿnny ỿn ol, ac ỿn dangos, nad marỽ a bhu, eithr byỽ ỿn ỿ nebhoedh.
Rhỿbydh.
Rhaid i‘r gair cỿỽeiriaỽl, a rhodhir ỿn ỿ dhulh honn, bhod ỿn rỿmmussach, na‘r gair anniben, sebh, abho ‘n blaenori, neu ‘r vn a gỿỽeirir ỿn olabh. Canys annỿnadrỽydh maỽr bhỿdhe i‘r araithiỽr ỽrthod ỿ gair crỿbha, i gỿbhleu‘r gỽannabh; ac ỿn bhỿdrỽydh a bhỿdhe rhoi geiriau diphaith ỿn ỿr araith, er mỽyn ei gỽelhau neu ‘i cỿỽeirio.
III.
Dulh aralh ar ail gỿỽeir ỿ sydh, pann ‘osodir gair cỿphredi naỽl o‘r blaen, a gỽedi hỿnny dieithro rhann alhan o hono, neu ryỽ amgenedigaeth.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿr ỿdis ỿn Gorthrỿmmu o bob parth er hỿnny nid ym myỽn cỿbhighder: ỿdh ym myỽn cỿbhigh gỿghor; er hỿnny nid ỿn dhigỿghor: ỿdhys ỿn ein ỿmlid; ac ni‘n gadeỽir: ỿdhym ỽedi ‘n tabhlui laỽr, eithir ni‘n colhir. 2. Cor. 4.
Tabhlu i laỽr yỽ ‘r cỿphredin. Ỿ gair colhir ỿỽ rhann; honn a dhigerthỽyd o‘r lhalh, oedh ỿ cỿphredin.
Aralh.
Gorsedh ỿ brenhin sydh ‘ogonedhbhaỽr; eithr ỿn neỽidadỽy. Sỽydhogaethau sybhelus: er hỿnny ỿn enbỿdus. Cỿỽaeth sydh dha; eithr ỿn llaỽn cỿmelcit. Bodhion yỽ phrỽythoedh ỿ bỿỽyd: er hỿnny ỿ maent ỿn achosion gresỿndod a thrueni.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Io. Cochi D. ap Gỽilim▪
Rhỿbydh.
Gochelỽch bhod ỿ dieithreb ỿn rhỿ gỿbhryỽiaỽl, megys pe dỿỽede vn, Ỿr ym myỽn tlodi; eithr heb arnom eisiau dim. Nedỽch i‘r dhieithreb bhod ỿn rhy ‘ỽann megys peidỿỽedỽn, Melus yỽ vrdhas: etỽa ỿr ỿdys ỿn dal gỽg idhaỽ. nid yỽ ‘r dhieithreb ỿma ỿn lheihau dim, ar ỿ glod vchod.
XXXI PENNOD.
Am Attaliaith.
ATtaliaith yỽ phygr ỿmadrodh pan bho ‘r areithiỽr o ethryb rhyỽ nỽydau, bhegys obhn, diglhonrỽydh, galar, neu ‘ỽylder ỿn celu rhann o ‘r ỿmadrodh, cyn diỽedhu o hono ‘r cỽbl. Bhal hynn.
Dỿỽedabh ỿ peth sydh ỿn bhỿ medhỽl, ond rhac annoc a bhai pelhach.
Ỿma ỿ gỽelỽch gỿchỽyn o‘r araith o‘r blaen, a darbhod celu peth o honi, o achos ỿ nỽyd oedh ỿn anach ei rhỽydhdeb.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
T. Al. i Io. Sal. Siambrlen Gỽynedh.
Rhaid yỽ dealh bhod ỿr atteb i‘r gobhỿnniad ỿma ỿn gudhiedig iỽ dhealh ỽrth sỿnỽyr ỿ geiriau.
Aralh.
L. Mon.
[Page 81] Gỽelỽch ỿma attal rhann o‘r ỿmadrodh ỿn ol heb ei dỿỽedyd. Canys dealh ỿdhys Pỿỽys aeth ỿn hai.
XXXII PENNOD.
Am Gỿbhagỽedh.
CỾbhagỽedh yỽ phurbh ỿmadrodh, pann bho ‘r araithiỽr ỿn amliaỽs, neu ‘n carnedhu ỿghhyd laỽer o eiriau, ỿn arỽydhocau amrabhael bethau, o‘r vnrhyỽ anian.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Gỽeithredoedh ỿ cnaỽdsy amlỽg: ỿrrhein torpriodas, godineb, abhlendit, nỽybhiant, delỽ-adholiad, sỽyno casineb, cỿnnennau, gỽynbhỿdu, lhid, ỿmgeiniau, terbhỿscau, lhadhiadau, medhdod, glỿthineb, a‘r cỿphelyb. Gal. 5.
Myỽn Prỿdỿdhiaeth.
I. M. i Io. Sal. o Les. esc.
Aralh.
I. Gruph ap Crach o Leyn▪
Gỽelỽch ỿma gỽpplỿsu lhaỽer o ‘eiriau ỿghhyd, a‘i lhỿnglỿmmu. A‘r cỿphelib naturiaeth ar ỿ dhulh honn, sy‘n debig myỽn gogan, ibhỿnch dhỿrnodiae myỽn rhỿbhel; eithr myỽn clod, a maỽl tebig yỽi gaỽod gurlaỽiog, pann bhỿdhe raid ỽrthi, sebh ỿn amser crinsych ỿ dhaiar.
II.
Dulh aralh ar gỿbhagỽedh ỿ sudh, pann bhỽrir lhaỽer o ‘eiriau ỿghhyd, mal cerrig myỽn carnedh, ỿn dhigỿssỽlht; a‘r rheini ỿn arỽydhocau amryỽ bethau, o amryỽ anian. Digỿssỽoht ỿ gelỽyr hi.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Io. Cent.
Aralh.
D. Ed.
Gỽelỽch ỿma garnedhu lhaỽer o ‘eiriau o amryỽ naturiaeth; ac ỽrth hỿnny ỿn ỽrthỽyneb i‘r dhulh gỿntabh.
XXXIII PENNOD.
Am Dhadỿmchỽelyd.
DAadỿmchoelyd yỽ phygr, pann dhigỽydho. i‘r araithiỽr droi ỿn dhisỿmỽth o‘i ỿmadrodh blanoraỽli ỿmadrodh aralh: sebh, ỿn ol darbhod idho ỿmdhidhan am ryỽ vn neu ryỽ beth, ỿmae‘n dhiattreg ỿn ỿsmudo o‘r trỿdydh dỿnsaỽd‘r ail.
Bho arbherir ỿ dhulh honn ỿn amryỽ ỽedh.
I.
ỾNGỾNTABH, pann dhỿchỽelir ỿr araith at [Page 83] Dhuỽ, ỿr hynn nid oedh arbhaethus ỿn ỿ dechreuad.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿr anodhyn a‘i cudhiodh hỽynt: hỽy a dhescennassont i‘r dỽbhn eroedh megys carreg. Dỿ dheheulaỽo Arglỽyah a bhaỽrugodh ei hunan i mi drỽy ỽyrth: a‘th. dheheulaỽ, o Arglỽydh, torraist ỿ gelyn. Gen. 15. 5, 6. Ỿma a gỽedi i Bhoessen dhangos darbhod i‘r dỽbhnabhor sy gỿnlyn bhodhi‘r Aiphtieit; ỿ mae ỿn troi eilchỽyl ỿn amlỽys, ac ỿn dadỿmchoelyd ei ỿmadrodh at Dhuỽ, megys pỿ bei ỿn ỿmchỽedleuabh ac ebh.
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.
Io. Tydh.
II.
Ỽeithiau bho ‘ỽrthỿmchoelir ỿr araith at ryỽ dhyn aralh.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿ lhỽ a dỿghodh ỽrch ein tad Abraham; nid amgen bod idho ganiatau i ni, gael ỿmỽared o dhiỽrth dhỽylo‘n gelỿnnion; a‘i ỽasaneuthu ỿn dhiobhn olh dhỿdhiau‘n bỿỽyd myỽn sancteidhrỽydh, ac iaỽnder garr ei bhronn ebh. A thithau bhab a‘th elỽir ỿn brophỽyd ỿ goruchabh; canys ti a ei o bhlaen ỽyneb ỿr arglỽydh i baratoi ei phyrdh ebh; ac irodhi gỽybỿdhiaeth o iechyd iỽ bobl ebh, gamn bhadheuant o‘i pechodau. Luc. 1. 73, 74. Gỽelỽch ỿma ỿn ol cỿchỽyn o‘r araith gann dhatcan clod, a maỽrserch Duỽ ỿn ei rodhedigion dadỿmchoelyd; ac ỿn troi ‘r araith at ỿ dynbach, pann anỽaediỽyd arnobh.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Io. Tyd, i‘n grasusa bhrenhines Elisabeth.
Ỽele ỿn ol i‘r prỿdydh dhatcan ar ỿmadrodh, riniach ein brenhines: ỿ mae ebh ỿn dadỿmchoelyd, ac megys ỿn ỿmdhidhan ac hi eihun ar ei araith; gan argan dhỿledus gammoliant idhi.
III.
ỼEITHIAV aralh bho ỽrthỿmchoelir ỿr araith at ryỽ beth anỿnsodaỽl, malpei ‘n dhỿnsaỽd.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Prophỽydlỽyth Tyrus: Vdỽch chỽi loghau Tarshish; gan dharbhod ei hanialu gan ỿ teulu; gan dhỿbhodieit, gan ỽlad Chittim, ỿ dadgudhir ỿn ei erbyn. Is. 23. 1. Ỿma mae‘prophỽyd ỿn araithio ỽrth loghau Tyrus, mal pei baent ỿn dhynsodion rhesỿmmol; ac hỽynt ỿn bhudieit dieneidiaỽg.
Eghraph myỽn Prỿdỿ dhiaeth.
Io. Tyd.
Gỽelỽch bhod ỿ prỿdydh ỿn araithio ỽrth ỿ dhaiar, honn nid yỽ dhỿnsaỽd, amyn elbhen.
XXXIIII. PENNOD.
Am Dhỿnsaỽdỽedh.
DỾ nsaỽdỽedh yỽ phygr, pann bho‘r araithiỽr ar ansaỽdlun ỿn dỽỿn i myỽn ar ỿmadrodh, mal pei ryỽ vn aralh ỿn ỿmdhidhan. Ỿ dhulh honn sydh dheubh athol: Ainherphaith a Pherphaith.
I.
Amberphaith yỽ▪ sebh pann adgỿnnỿrchir ỿmadrodh rhyỽ vn aralh ỿn lhedỿscabhn, ac ỿn lhedbrin.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
G. Lhyn.
Ỽele ‘r Prỿdydh ỿn dỽyn i myỽn mal pei ỿmadrodh ỿ gỽr gỽann, ỿn ỿmobh yn am Dydur: nid ar gỿbhlaỽn ỿmadrodh, neu mal pei bei hỿnny ỿn gỽbl ei bhedhỽl; eithr ỿn obrin, ac ỿn ledỿscabhn.
II.
Perphaith dhynsodlun sydh, pann bho ‘r, araithiỽr mal pei ỿn dỽyn i myỽn ar araith, gỽbl o ỿmadrodh dỿnsaỽd aralh: neu [Page 87] ỿntau ỽydhsodi ỿn adgỿnnỿrchiaỽl, me ‘is pei ỿmdhidh an rhyỽ beth aralh.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Pann gasclỽyd ỿ dỿbhroedh drỽy chỽthod dỿ phroenau di, hỽy a sabhassont mal cỽmỽl: ỿr annodh ỿnnoedh a gỿdỿmỽascassant ỿ ghhallon ỿ mor: ỿ gelyn a dhyỽedasse, Mi a erlỿna; mi a ordhiỽedha: mi a rannabh ỿ praidh: bho a gỿbhlenỽir bhỿ enaid: mi a dhiỽeiniabh bhỿ ghhled: bhỿ lhaỽ a ‘i haỽloga hỽynt i etibhedhiaeth. Gen. 15. Ỿma gỽelỽch bhod Moessen ỿn dỽyn ỿmysc ei ‘madrodhion, ac ỿgh ghhanol ei eiriau ei hun, megys pỿ bei‘r gelyn ỿn dỿỽedyd, ỿn datcan neu‘n ỿmadrodhi ei amcan ỿn erbyn plant ỿr Israel.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Io. Tyd. ỿn dỽyn malpei ỿ marchog S. Io. Sal. ỿn cỿghhori ei blant.
Aml ỿma yỽ, darbhod rhodhi i‘r peth marỽol mud, ỿ peth sydh ỿn cỿbhanu a thabhodiog. A chyd bo‘r dhulh honn tra arbheredic gann bheirdh, a phrỿdỿdhion: Etto nid anlhai ỿmarbher araithỽyr, a chỽedleuỽyr goamldhoeth o honi, nog hỽyntau.
Rhỿbydh.
Rhaid yỽ edrych ỿn ‘obhalus ar bhod rhyỽ achos gỿmmhelhig i beri arbher ỿ dhulh honn. Ỿno rhaid yỽ ei gosod ỿn gỿbh lym, ar arbhaeth: ac ỿn dhiỽedha rhaid yỽ edrych ar ei bod ỿn ỿmpỽyaỽl i bhodhhau.
XXXV. PENNOD.
Am Betrusad.
AMheuedigaeth, neu Betrusat ye phygr arluniaỽc, ỿn gobhyn cỿghor ar araith betrussiaỽc: nid i aralh, namỿn idho ei hun. Canys ỿn ol ỿ dhulh honn ỿ digỽydh i‘r ỿmadrodhỽr dhỽyn ar dhalht, ei bhod ỿn amheu, o rann amledigaeth ỿm-mhle ỿ dechreu; neu beth a dhỿỽaid myỽn rhyỽ beth dierth, petrusaỽg.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Dỿ ỽybodaeth di sy rỿbhedhach, nac ỿ galhỽybh ei thỽylho: mae hi ỿn vchelaỽg, ni alhabh mo‘i gornerthu. Ible ỿ phoabhi odhiỽrth dỿ ỿsbryd? neu odhiỽrth dỿ ỽyneb? O‘s escỿnnỽn i‘r nebhoedh; ỿno‘r ỿdỽyd: pei gỽnaỽn bhỿ ghỽelu ỿn ỿ bedhle; Syna, cỿnnỿrchiaỽl ỽyd. Pei cỿmerỽn adenydh hupunt ỿ dydh, ar bhedr triganedhu ỿn eithaỽedh ỿ mor; ỿno hebhyd dỿ laỽ a‘m tỿỽysei, a‘th dheheulaỽ a gỿmreu ‘abhel ỿnobh. Pỿ dỿỽedỽn, ỿ tỿỽylhỽc mal hỽyrnos a‘m hamgornant; ỿno bỿdhei‘r nos ỿn oleuni ỿn bhỿ am gỿlch. Psal. 139.
Ỽele ‘r prophỽyd ỿn ỿmdhidhan ac ebh ei hun, ac megys ỿn ỿmbenbleth myỽn cỿbhingdra medhỽl, ỽrth ỿstyrrio maỽredh Duỽ a‘i bharnau anniaghcadỽy.
Myỽn Prỿdỿdhiaeth.
G. Gl.
Rhỿbydh.
Ỿ neb a arbhero ‘r dhulh honn ar araith gampuscain, ỿn gỿntabh na dhỿged i myỽn an araithỽriaeth, nibher mỽy o amheu hadigaethau, nog abhỿdho rheidiol i ỿsbỿssu goramledh, neu Rỿbhedhodaeth. Ỿn nessa at hỿnny gocheled amheu lhe, ni bo ond ỿchỿdig achos ỿn peri. Ac ỿn drỿdydh gỽilied rodhi argoel anỽybỿdhiaeth, gan amheu, lhe ni bo dir idho: ac ỽrth hỿnny dangos ei hunan ai ‘n anỽybodus, ai ‘n abyrgobhus.
XXXVI. PENNOD.
Am Ogỿlchiaith.
GOgỿlchiaith sydh phygr draỽsoreurad; trỽssiad god idaỽg: rhyỽ ỽych daccliad a lhiaỽs o amryỽ eiriau perthỿnassol, ỿn ỿstyn chỽedyl bỿrr o hyd ỿ bỽa; ỿr hỽnn a elhid ei draethu ar dheuair neu dri.
I.
Ỿn gỿntabh ỽrth dheoghliet gair, neu ‘i dadogaeth. Megys pỿ dỿỽedỽn ỿn lhe‘r gair philosophỿdh, bhod vn ỿn caru doethineb: neu ỿntau pei dỿỽedỽn ỿn lhe Cristion, bhod vn ỿn adholỽr Crist.
II.
Ỿn ail ỽrth dhescribhiat: sebh pann bho i‘r araithiỽr dhỿsỽedhu rhyỽ beth ac ar goelion nodadỽy. Megys pei dỿỽed e vn am dhiglhonedh; ei bod ỿn bhrudni ‘r gallon, ỿn gỽneuthud ỿr ỽylh ỿn las, ỿ lhygaid ỿn danlhyr, a‘r corph ỿn grỿnlhyt.
III.
Ỿn drỿdydh ỽrth derbhỿnu anian; a naturiaeth rhyỽ beth▪ Megỿs pei dỿỽedei vn am dhyn, ei bhod ỿn greadur byỽiol [Page 92] rhesỿmmaỽl: neu am ‘ormỿsdeym, ei bhod ỿn ordrechỽr cỿbhreithiau, a rhỿdhid ỿ ỽladỽriaeth.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Phydh yỽ phyrbhder ỿ pethau a obeithir, ac egluriat ar ỿ pethau nis gỽelir. Heb. 11. 1.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Tyd. Al.
Rhỿbydh.
Rhaid i‘r neb a‘r bhero ‘r dhulh honn, bhod ỿn dha ei greth, a‘i gỿngyd, rhac tỿnnu ‘r ogỿlchiaith ỿn rhỿ hir: os bei hỿnny, diau bỿdhe ‘r araith ỿn dhiphrỽyth, gan nad yỽ ‘r dhulh honn ỿn dodrebhnu ‘r araith a debhnydh neỽydh, eithr ac amryỽ eiriau, i lỽydho‘r ỿmadrodhiaith ỽrth ei cỿmryd ỿn arbedus
XXXVII. PENNOD.
Am Globỿnniaeth.
CLobỿnniaeth yỽ phygr, pan bho ‘r araithiỽr ỿn dỽyn y myỽn ar ei ỿmadrodh, amrabhael dhescribhiaeth i‘r vn peth. Megys pei dỿỽedỽn bhal hynn.
Dyn yỽ eghraph o ỽendid; delỽ anỽadalỽch; cribdhail amser; alhtud trueni; lhestr aighc annigonadỽy; a chastelh adbhail disỿmmỽth.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Dyn yỽ cnaỽd, gỽynt ỿn mỿned heb dhỿbhod darech ebhu. Psalm. 78. 39. Glasỽelht a dorrir, a phrỿbhed ỿ dhaiar. 1. Machabees, 2. 62.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
G. Gl.
Aralh.
ỿr vnrhyỽ brỿdydh i gorn huadỽr.
Gỽelỽch ỿma dhỿbhalu ‘r nailh beth i‘r lhalh, ar gỿndhelỽ dhescribhiad ỿn eglur, ac ỿn honeidlon, idhar ỽydho.
XXXVIII. PENNOD.
Am Gỿphrediaeth.
GỾphrediaeth yỽ phygr lunỽedhaỽl, pann bho ‘r araithiỽr ar ei ỿmadrodhiaith ỿn gobhyn cỿghor i erailh, nailh ai i‘r gỽrthbleidiaỽg, ai ỿntau i‘r ỿnad, beth a ỽnei‘r rhag lhaỽ: neu beth a dhỿlesid ei ỽneuthud.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿ no ỿ dỿỽedodh Iehỽda, Beth a dhỿỽedỽn ỽrth bhỿ arglỽydh? Beth a dhỿlebỽnn? neu pa ỽedh ỿ glanhaỽn ein hunain? Gen. 46. Gỽelỽch bhod Iehỽda myỽn cỿbhingder medhỽl, gan ‘orbicr ỽydh cỿdỽybod, o achos ỿ trỿchineb a ỽnaethei ebh a‘i bhrodur ỽrth ỽerthu Ioseph eibraỽd i‘r Ismaelieit, ac herỽydh hỿnny ỿ mae ebh ỿma ỿn adrodh ỽrthynt hỽy ỿn gỿgbhorgais, beth a ỽneynt rhac lhaỽ.
Aralh.
Nid yỽ tỿỽyssogion ỿn obhn i ỽeithredcedh da; anid i‘r rhei [Page 95] drỽg. A bhỿnni di nad obhnych ỿr aỽdurdod? gỽna dhaoni a chei bholiant gantho. Rhubh. 13. 3. Ỿ ma mae ‘r apostol ỿn ỿmgỿghhori a‘r gỿphredineb, pỽy ỽedh ỿ mae i dhyn ỿmdhỽyn tuagat ỿ sỽydhog; a pha bhodh ỿ daỽ lhes idho o hỿnny.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
G. Gl. i ỽilim Bhỿchan o Rhaglan bharcog.
Rhỿbydh.
Ỿ neb a arbhero ‘r dhulh honn ar ỿmadrodh, edrỿched, ỿn gỿntabh, ar bhod ei achos a‘i arbhaeth ỿn dha, ac ar dir iach: mal na‘s galho ‘r gỽrthnesig ei ỽadu, na‘r ỿnad bheio arno, heb ledorthrech cỿbhiaỽnder, a gỽyro rhaithlod iniaỽndeb, a gỽir ionedh.
XXXIX. PENNOD.
Am Dansaghiad.
TAnsaghiad neu bhlaenoriaeth yỽ phygr lunỽedhol, pann bho ‘r araithiỽr ỿn gỽeled o bhlaen lhaỽ, beth a elhid ei bhỽrỽ ỿn eierbyn iỽ bhriỽo: gann dhirỿmmio, a diuerthu, cyn cael o‘r casdhyn,. neu‘r gỽrthbleidiaỽc amser na ham dhen i bhỽrỽ hỿnny ỿn ei dhescil.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Dỿỽedi gann hỿnny ỽrthybh. Pa ‘m ỿ mae ebh ỿn cỽyno? Canys pỽy a ỽrthladhodh ei ỽỿlhys ebh? Eithr a dhyn! Pỽy [Page 96] ỽyt ti a ‘mdhadleui ỿn erbyn Duỽ? Adhỿỽeit ỿ peth phurbhedig, ỽrth ỿr hỽnn a‘i phurbhiodh; Pam i‘m gỽnaethost bhal hynn? Rhubh. 9. Gỽelỽch ỿma bhod Paỽl ỿr apostol ỿn rhacabhaelu ỿn hỿdhoeth ar resỿm ỿ dyn cnaỽdol, gan atteb idhi ỿn dhiỽrthladh.
Aralh.
E dhỿỽaid rhyỽ vn, Pa bhodh ỿ cỿbhodir ỿ meirỽ? A pharyỽ gorph ỿ deuant alhan? A ỿnbhyd! ỿ peth ỿdhỽyd ỿn ei heu, ni bhỿỽocceir, o dhieithr idho bharỽ. 1. Cor. 15. Ỽele r apostol ỿn dỽyn ar dhalht i‘r saỽl, ni choelient ỿ deue cỿbhodiadigaeth ỿ meirỽ, drỽy ragosod ei am-mhỽylhbhryd, nad iaỽn oedh idhynt amheu hỿnny, ar gỿphelybrỽydh trebhn anian naturiol, a gỽeladỽy.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Rhỿbydh.
Rhaid yỽ gochelyd ỿn ỿ dhulh honn rhac deu beth. Ỿn gỿntabh rhac rhoi ar araith, neu myỽn ỿmadrodh arbhỽriadau rhrodrescar, a gỽagaidh. Ỿn ail rhac bod o‘r attebion ỿn ỽann, ac ỿn annigonaỽl canys pei hỿnny, gỽanny cheu ei achos eihun, ac a nerthoccai bhỽriad gỽrthaỽlydh.
II.
Dulh aralh ar dansaghiad sydh, pann bho‘r araithiỽr ỿn rhoi atteb i‘r peth a obhỿnnodh ebh ei hun; ac hi elỽir Lhedỿmdhỽyn.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Pỽy a ỽarthebaist? pỽy a geblaist? ỿn erbyn pỽy ỿ codeist dỿ lais? ỿn dhiau, di a dherchebheist dỿ lỿgaid ỿn erbyn sant ỿr Israel. Is. 37. Gỽelỽch bhod ỿ prohhỽyd ỿn gobhyn, mal pei, i Rabsace ac ỿn adliỽio idho ỽneuthud ỿ camỽedh tỿrhauslon a‘ỽneuthessei a Duỽ.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
G. Genold. Ỿn odidog.
Aralh.
H. Sal. ar Ỿ xv. Ps. 1588.
XL. PENNOD.
Am Gỿnatauad.
CỾnatauat sydh phygr lunỽedhaỽl, pann bho ‘r araithiỽr ỿn ỿmdhiried ỿn dhirbhaỽr iỽ achos, ac ỿn cỿnadu i‘r ỿnadoedh, i‘r cardhyn, neu i‘r casdhyn, ei gỿbhỿstyr ỿn dhiragor, ac ỿn dhiragrith: ac ỽrth hỿnny o naỽdh, i bharnu am dano mal ỿ bo‘r achos ỿn peri: o‘s drỽg, ei dhibharnu; os da, ei bribholi.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
O‘s rhodieis myen gỽegi, neu o prỿssurodh bhỿ nhroed at [Page 99] dhichelh. Essabhied bhi myỽn clorrian eỿbhiaỽnder, a gỽypped Duỽ ỽdhiỽrth bhỿ ghhỿbhanrỽydh. O treiglodh bhỿ ghhamreu o dhiỽrth ỿ phordh honno; ac o‘s bhỿm mryd a ganlỿnodh bhỿ lhỿgaid: neu ỿntau, o glyn dim ỽrth bhỿn nỽylaỽ: ỿ peth a heuỽybh bỽỿtaet aralh: a diỽreidher bhỿm mlaguroedh. Iob. 31. 5. Ỿn ỿ geiriau ỿma mae Iob ỿn ỿsbỿssu, ar ba ryỽ beth ỿ mae ei iniaỽndeb ebh ỿn gobỽyso: febh, ei bhod ỿn aneuoc; ac ỿn anniỽedus ger bronn dynion, heb pechu o hono ebh, ỿngỿhoedhus, ỿn erbyn ỿr ail dabhlan o‘r gỿbhraith.
Aralh.
Ai iaỽn yỽ ỿgh gholỽg Duỽ, vbhudhau i chỽi, ỿn hỿttrach ai i dhuỽ; bernỽch chỽi. Act. 4. Ỽrth ỿ geiriau hein mae‘r apostolion ỿn cỿnadu i‘r casdhỿnnion bharnu‘r arglỽydhaỽd dhugiedic, heb ỽannỿchu na lhescau dim o nerth ei ỿmadrodh, na chỽaith lhescau ar ei cỿngyd arbhaethaỽl.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth.
Gỽelỽch bhod ỿ bardh ỿn cỿnadu‘r argỽydhod, heb dhirymnio dhim olh ar ei amcan bỽriadus.
II.
Dulh aralh ar Cỿnatauat sydh, pann odhebho‘r araithiỽr bhỽrỽ rhyỽ beth ỿn ei erbyn, gann dhỽyn i myỽn ryỽ beth aralh, i gỿdodhe a‘r bỽriad blaenoraỽg, bhal hynn. Ni alhabh ỽadu nad yỽr phordh i gaphael dysc, a doethineb ỿn deithir, ac ỿn boenlhyt; ỿ dhrighbha ỿn serth, ac ỿn lhithraỽg; ỿr amser [Page 100] ỿn dỿỽylh, ac ỿn gỿmỿlog; ỿ gau phordh amdeithiaỽc ỿn amrabhael: er hỿnny pnnn gapher hi, drỽy labhur anorphỽys, a gỽadalỽch hỿstadl, hi a dhỽg gidac chi elỽmaỽr, a digribhỽch i‘r neb a bhedho arni.
Rhỿbydh.
Ỿ neb a arbhero'r dhulh honn, edryched ar bhod ỿ debhnydh ỿn dha: rhac idho ei bhỽrỽ ei hun alhan o bob rhadbherthỽch ỽrth gỿnnic gormod. Ỿn nesa gocheled roi gormod cennat; rhac bod tuedhbhryd, neu anỽybỿdhiaeth ỿn ỿ beirneit: pei hỿnny, gỽanhae ebh ei arbhaeth, ỽrth roi cennat gorbelhic.
III.
Dulh ar alh ar gennatauad ỿ sydh, pann bho‘r araithiỽr ỿn godhebh i'r casdhyn ryỽ ỽeithred ỿn ỽatỽorus: ac ỽrth hỿnny ỿn goludhio‘r peth; cyd bei‘r geiriau ỿn arỽydl ocauamgenach.
Eghraph o‘r scruthur lan bhal hynn.
Ỿmlaỽenha ỽr ibhaghc ỿn dỿ ibheghtit; ac ỿmdhigribhet dỿ gallon ỿn nỿdhiau dỿ ibheghtit; cerdha ar phyrdh dỿ bhedhỽl; a golỿgiaethau dỿ lỿgaid. Eccl. 11. 9. 10. Gỽelỽch ỿma bhod Selebh megys ỿn godhebh iỽ yr iebhaghc gāphordhi ỿn ol ei ỽỿlhys ei hun: Onid nid yỽ hynn o araith ond godhebhiad gỽatỽorus, ỿsbrỿdaỽl, ỿn lhudhio'r cỿbhr yỽ groessanaeth, mal ỿ gelhir gỽeled ỿn ỿr vn rhyỽ ỽers, ỿn ỿ geiriau hyn. Ond gỽybydh ỿ bydh ỿn ol hynn i‘r arglỽydh dỿ dhỽyn di i bharn am hynn olh.
Eghraph myỽn Prỿdỿdhiaeth bhal hynn.
Ed. Pr.
Rhaid i‘r hyodl araithiỽr ochel, rhag arbher ỿ dhulh honn ỿm mhlith rhei anỽybodaỽl: rhac tỿbied o honynt, roi cennad idhynt, i ỽneuthyd ỿ peth a ỽaherdhir idhynt, ỿn hỿrith, ac ỿn hỿgudh, ar ỿmadrodh godhebhedig.
XLI. PENNOD.
Am Gỿtteuluad.
CỾtteuluad yỽ phygr, pan bho‘r araithiỽr ỿn cỿbhansodhi pethau amrabhaelus, a gỽrthỽynebus: er mỽyn gỽrthladh medhỽl cỿphredin ỿ rhann bhỽyabh, neu ‘n hỿtrach ỿ cỽbl.
Eghraph bhal hynn.
Ỿ cỿbydh, a‘r hael bỿrlhaỽioc, pob vn o honynt sydh ar bhei gan nad yỽ ‘r vn o honynt ỿn arbher ei golud modh ỿ dỿleynt am ei bod ỿn ei gam arbher, ac ỿn ennilh cỽilidh o dhiỽrtho.
XLII. PENNOD.
Am Labharedigaeth.
HYd ỿn hynn bu traethaỽd am Adhurneg, ỿ rhan gỿntabh o Phrae thineb: ỿnaỽr mae ‘n callyn sonnio ‘chỿdig am Labharedigaeth, s. ỿ rhann aralh.
Lhabharedigaeth yỽ lhabharu pob rhyỽ araith ac ỿmadrodh, ỿn eglur, ỿn drebhnus, ỿn hỿsain, ỿn [Page 102] ỽedhus, ac ỿn ganmoladỽy.
Dau beth sydh i chỽi iỽ ỿstỿrrio o rann lhabharedigaeth: Ỿn gỿntabh lhais; Ỿn ail ỿmdhỿgiad ỿr holh gorph.
I.
O rann ỿ lhais. Ỿn gỿntabh, rhaid yỽ i‘r araithiỽr gadỽ cỿmedrolder; sebh na bo hi, na rhy dhobhn, na rhy bhain: ac na bo hi vnsain. Ỿn nesabh, lhabhared bob gair ỿn ol cỿbhadhasdeb ỿ bhraỽdhaeg; a‘i harỽedhocad; mal ỿ bo amryỽder, ac aghhỿphelỿbrỽydh ỿ nỽydau ỿn gobhyn, ac ỿn godhe. Ỿn drỿdỿdh, lhabhared bob braỽdheg ỿn ol rhyỽian ‘r nỽydau, a‘r achossion debhnỿdhiaỽl, a bhonr amgỿphredic ỿn ỿr araith
Ỿn dhiau vn o‘r priodoliaethau pennabh, a‘r sydh ỿn perthyn i araithiỽr phraethlon a pharabldhoeth, yỽ bod o‘i dabhaỽd ỿn ỽisci, ỿn gỿbhlỿmaie, ỿn drobelydr, ac ỿn arbheraỽl o draethu, a honni pethaui gỿnỿdlra araithỽriaeth, a phraethineb.
II.
O RANN ỿmdh ỿgiad ỿ corph; Rhaid i‘r araithiỽr gỿmryd gobhal, ar idho bhod ỿn ‘ỽrỽedh, ac nid ỿn amneidlyt.
Ỿ mae‘r ỿmdhỿgiad ỿn rhoi enaid ỿn ỿ pethau a adrodhir; ỿn cỿnnỿrbhu ‘r gỽrandaỽyr; ỿn ei tỿneru hỽynt; gan lareidhio, a medhalu ei coeliedigaethau gỽrthnessic; gann beri idhynt goelio, mae gỽir yỽ‘r peth, ỿn ỿr hỽnn ỿ mỿnnent ei sebhỿdlu.
Ac ỿmma mae vn peth hỿnod o rann ỿr ỿmdhỿgiad iỽ ỿstỿrrio: nid amgcn; nad yỽ‘r araith, a scribhennir myỽn pabỽyr, ac bhelhy a dharlhennir, ỿn gỽeithredu hanner cỿmeint ỿgh ghhallonnau‘r gỽrandaỽyr o ỿmmodbhryd; a phann draethir [Page 103] ar dabhod labherydh, ỿn ỽiỽrỽydh, ỿn soniarus, ac o dhỿbhnder callon. Ỿr ac hos paham, yỽ; am nas galh gỽr a‘i ‘raphol, neu bin scribhennu, neu dhelỽedhu ỿ mỿnudiau ỿmodaỽl, a‘r ỿmdhỿgiad, sydh raid i r araithiỽr (ỽrth ỿmadrodh) ei dangos, ỿn ol dirdab ỿ nỽydau, ac arỽydhocad ỿ braỽdhegan. Ac herỽydh hỿnny ỿ dỿỽaid Plato, bhod rhagoriaeth maỽr rhỽgh phyrbh ỿmdhidhan ỿn hỿphraeth, ac scribhennu ‘n hỿdhoeth: o blegyd n, ni a ‘ỽelỽnn Laỽeroedh, a ‘madrodhant ỿn barablaidh iaỽn, heb bhedryd rhoi ei medhỽl myỽn scribhen hanner da: ac erailh ỿghỽrthỽyneb, ỿn scribhennu ei medhỽl ỿn odidaỽg: ac ỿn parablu ỿn aghhỿmmen.
Nid a bhi i roi ar laỽr ỿma paỽedh ỿ mae i‘r araithiỽr ỿn bendant, ỿmdhỽyn, o rann ỿ penn, ỿ lhỿgaid, ỿ dhỽybhron, ỿ traet, ỿ dỽylo, O blegyd mae‘n haỽssach dỿscu hỿnny, ỽrth edrych a dal selỽ, ar ỽyr doeth, dyscedig, pỽy vn ai pregethỽyr duỽiol, ai cỿbhreithỽyr parablbur, ỿn ỿmdhỽyn ei hunain ar air, ac ỿmdhỿgiad, pob rharno i cỿrph, pann bhỿdhant nailh ar‘n pregethu gair Duỽ ỿn dhirbhrỿdus; ỿntau ỿn lhys ỿ teyrn, ỿn araithio ỿm mhlaid cỿbhiaỽnder rhỽgh plaid, a phlaid, rhỽgh gỽan a chadarn; i gael o baỽb a dhỿleu, er meithrin braỽdỽriaeth, mammaethu cỿttundeb, a chỿnnal taghnedhybh. Ỿr honn Duỽ a‘i danbhono, gida chỿnnydh a lhỽydhiant gỽir grebhydh Grist, i aros ỿn ein plith, i barhau‘n lỽydhiannus: er maỽl i‘r tragỽdhol Dhuỽ, ac er clod ei drugaredh arnom ỿn oes oessoedh. Amen.
GOGONIANT Y DHVỼ. DYBEN.
LHECH. O HENỼAV Ỿ TROBHEGAV A‘R Dulhỽedhau ỿmadrodh, a egluryd ỿn ỿ lhybhr hỽnn, ar ol gosodiad lhỿthrennau‘r ‘ỽydhor.
- ADhurneg. Elocutio. 1.
- Anhagreb. Charientismus. 25
- Ailgỿỽeir. Epanorthosis. 77.
- Ailỿmgyrch. Epanalepsis. 62.
- Amdhỿchỽel. Polyptoton. 70.
- Argỿbhenỽiad. Paronomasia. 68.
- Arlebh. Epiphonema. 74.
- Aralheg. Allegoria, 39.
- Attaliaith. Aposiopesis. 80.
- Adgỿmeriad. Anadiplosis. 52.
- Attilh. Ploce. 63.
- Edryd. Anaphora. 56.
- Ehaỽneg. Parrhesia. 75.
- Eidhileb. Meiosis. 45.
- Hỿdhith. Eulogia. 73.
- Hỿdrebhn. Eutrepismus. 67.
- Petruster. Aperia. 90.
- Phygr. Figura.
- Phroenỽaỽd. Mycterismus. 24.
- Phraethineb. Rhetorica. 1.
- Dadỿmchoel. Epanodos. 66.
- Dadỿmchỽelyd. Apostrophe. 82.
- Damuneb. Deprecatio. 72.
- Darỿmchoel. Epiphora. 59.
- Darodhebhiad. Epitrope. 100.
- Darỿmsaỽdh. Adiunctum. 14.
- Dattodiad. Restrictio. 79.
- Deunydh. Materia. 5.
- Dỿnsaỽdỽedh. Prosopopœia. 86.
- Dỿchmỿgair. Onomatopœia. 30.
- Diheureb. Paroimia. 44.
- Digỿssỽlht. Asyndeton. 82.
- Dirlais. Ecphonesis. 71.
- Dulh. Figura. 49.
- Tansaghiad. Subicctio. 94.
- Tebigdhiỽedhiad. Homoitoleuton. 61.
- Traỽsenỽ. Metonymia. 3.
- Traỽsỿmdhỽyn. Metaphora. 26.
- [Page] Trỿcheb. Tmesis. 52.
- Trobheg. Tropos. 1.
- Galareb. Threnos. 72.
- Gabhargỽyn. Mempsis. 73.
- Gobhỿnnod. Interrogatio. 49.
- Gogỿlchiaith. Periphrasis. 91.
- Gorỽireb. Hyperbole. 43.
- Gorgỿtcam. Climax. 55.
- Gỽahanblyg. Diaphora. 63.
- Gỽahannod. Colon. 48.
- Gỽanhansagh. Parenthesis. 52.
- Gỽatỽorgerdh. Ironia. 21.
- Gỽrthỿmdh. Antihypophora. 99.
- Gỽrthỿmgyrch. Antanaclasis. 67
- Grỽmmeg. Ainigma. 41.
- Camarbher. Catachresis. 46.
- Catblyg. Symploce. 64.
- Clobỿnniaeth. Congeries. 92.
- Cỿbhieuad. Epizenxis. 50.
- Cỿbhagỽedh. Syriphoresis. 81.
- Cỿbhordhỽyn. Synechdloche. 31.
- Cỿhỿdaith. Paroimion. 59.
- Cỿbhannod. Periodus. 48.
- Cỿphrediaith. Communicatio. 94.
- Gỿnatauad. Anachoresis. 98.
- Cỿnỿdhiaith. Auxesis. 45.
- Cỿnhebigodl. Homoioptoton. 61.
- Cỿtteuluad. Synoiceosis. 101.
- Cudhnerth. Emphasis.
- Crỿbỽylheb. Paraleipsis. 22.
- Lhabhared. Pronunciatio. 161.
- Lhỿbheb. Orcos. 74.
- Lhedỿmdhỽyn. Hypophora. 96.
- Lhedenỽiad. Antonomasia. 37.
- Rhagỽahaniad. Comma. 47.
- Rhỿbhedhch. Thaumasmus. 71.
- Rheg. Ara. 72.
- Rheitheg. Rhetorica. 1.
- Rhetoreg.
- Rhỽghsagh. Diacope. 51.
- Marỽỽaỽd. Sarcasmus. 23.
- Sylbhon. Subiectum. 10.
Lhech o henỽau ỿ prỿdỿdhon (nid ỿ dynt ỿn eglur ag ỿn hỿ lythur ỽedi ei delỽedhu ỿn ỿmbelh bhannoedh ỿn ỿ lhỿbhran hỽn) er mỽyn chỽaneg ỽybodaeth. Eithur am Aỽduron ỿ Scruthur lan nid ỿghanabh ỿma, blỿgid ỿr ỽy ỿn tỿbied ei bod ỿn hỿ nod ag ỿn ỿsbys dhigon gann baỽb.
- Ei. L. Einion Len.
- Edm. Pr. Edmỽnd Prys.
- Ed. Lh. Edỽard Lhỽyd o lan ỿnys.
- Io. Deỽ. Ioan Deỽlỽyn.
- Io. Tyd. Ioan Tydur.
- Io. Go. Iollo Goch.
- Io. Geth. Ioan Gethin ap Ioan ap lheisin.
- Io. Bh. Iorỽerth Bhỿghlỽyd.
- Io. Br. Ioan Brỽynog.
- Io. Ph. Ioan Philip.
- Io. Cen. Ioan Cent.
- Io. Moỽ. Ioan Moỽdhỽy.
- Hỿ. Cil. Hỿỽel Cilan.
- H. Sal. H. S. le buri.
- D. Gỽil. Dabhydhap Gỽilim.
- D. Al. Dabh. dh. Alaỽ.
- D. Nan. Dabhydh Nantmor.
- D, Edm. Dabhydhap Edmỽnd.
- D. Tr. L. Dabhydh Trebhor Len.
- T. Al. Tydur Alet.
- Tal. Taliessin.
- G. Gl. Gutto ‘r Glynn.
- G. Ỿr. Gryphydh ap Ỿrỿghnad
- G. Hir. Gryphydh Hirathog.
- Gr. Ebh. Gryphydh ap Ebhan ap Lhỿỽelyn Bhỿchan esc.
- G. Lh. Gỽilim Lhyn.
- G. Gen. Gỽilim Genoldrebh.
- Lh. Cl. Lheỽys Glynn.
- Lh. Dar. Lheỽys Daron.
- Lh. Gl. Co. Lheỽys Glynn Cothi.
- Lh. M. Lheỽys Mon.
- Rh. Ca. Rhys Cain.
- S. Bh. Simon Bhỿchan.
At ỿr hỿgar Dharlhennydh.
LHỾMA o‘r dyỽedh (i Dhuỽ ỿ bo ‘r diolch) dhyỽedh ar hynn o lỿbhran. Eithur ei dhaed (cyd ỿ bỽybh o estrongenedl, ag (sy ỽa eth) heb dhealh dim o‘r iaith, ni bhedra bharnu, Duỽ a‘igỽyr. Diau [Page] yỽ hynn na bhu nag arnabhi, nag ar ỿ golỿgỽr dhim gỽalh; ar ỿ nailh o ran tegỽch print, ar ỿ ihalh o ran cỿ ỽaincyd ỿ cereudhe hhỿ ghalhu bhi, nag ỿ cỿ ddhỿge ei hambdhen ỿntau ỿm mhlith gobhalon erailh. Erỽa mỿnych ỿ dygỽydh, na lỽydha etibhedh o‘i bheithrin gidag estroniaid cỿstal, a chida ei rieni eihun: le rhaid i‘m gỿ bhadhe, nas galh bhod o‘r vn cỿbhlỽr a godidogrỽydh, ag a bhase, pỿ gỽ else Duỽ ỿn dha, bod ỿr Aỽ dur ỿn gỿ drỿ chiolỽrth ei brintio. Y dalbhỿrru, o dỿgỽydhodh bai myỽn vn bhan, adhaỽa ar bhỿ ghonestrỽydh (drỽy gael gỽybod beth bhỿtho) ỽrth ei ail brintio, ei drebhny a‘i gỽeirio ỽrth ỿch bodh. Ỿn ỿ cỿbhamser ỿstỿrriỽch eirie S. Paỽl Delicta tegit Charitas; a chỿmerỽch hynn, tra bhoch ỿn aros gỽelh. 1595.